Mity to pramyśli ludzkości . Hans-Georg Gadamer Sny i mity zawierają ważne przesłania od nas do siebie samych. Erich Fromm

Mity to opowieści o bogach i bohaterach Mity to opowieści o bogach i bohaterach. Ukazują przede wszystkim to, co istniało u zarania dziejów, czyli o genezie świata, bóstw i człowieka. W mitach występują najczęściej postacie bogów albo postacie, które są z nimi jakoś spowinowacone, o ponadludzkich możliwościach. Zbiór tych historii nazywamy mitologią.

Szczęśliwe życie wiodą bogowie na Olimpie Szczęśliwe życie wiodą bogowie na Olimpie. Nie słychać jęków ani stękania chorych, bo choroby nie mają władzy nad złocistymi ciałami niebieskich panów.

Najwyższy z bogów w mitologii greckiej Najwyższy z bogów w mitologii greckiej. Był ojcem bogów i ludzi, panem nieba, światła i piorunów, kierował siłami przyrody i porządkiem świata. Swą władzę dzielił z Hadesem i Posejdonem. Żoną jego była bogini Hera, strzegł prawa i porządku na świecie, bezlitośnie karząc przestępców, a zwłaszcza morderców, krzywoprzysięzców i zdrajców. Jego atrybutami były złote pioruny, orzeł i tarcza zwana egidą.

Bogini niebios, żona Zeusa, dumna, patetyczna, nieprzebłagana bogini Bogini niebios, żona Zeusa, dumna, patetyczna, nieprzebłagana bogini. Hera uważała siebie za najpiękniejszą i najważniejszą postać płci żeńskiej. Świat traktowała jak swoją własność. Hera sprawowała funkcję patronki niewiast. 

POSEJDON Syn Kronosa i Rei. Brat Zeusa, Hadesa, Demeter, Hestii i Hery. Władca oceanów, jezior, portów i mórz. Opiekun żeglarzy, którzy modlili się do niego o spokój na morzu i rybaków. Przedstawiany na rydwanie unoszącym się na falach z trójzębem w ręku, którym wzburzał i uciszał wody, kruszył skały.

HADES Bóg świata zmarłych. Syn Kronosa i Rei, brat Zeusa, Posejdona, Hery i Demeter, mąż Persefony- córki Demeter, którą porwał od matki na wozie zaprzężonym w czarne rumaki i uprowadził w świat podziemny. Jego atrybutami były berło i klucze. Przy boku zawsze miał Cerbera – trójgłowego psa.

Bogini mądrości, pokoju i słusznej wojny, była również patronką uczonych i filozofów. Uważana za uosobienie wszelkiego rozumu i mądrości. Jej atrybuty to: tarcza (egida), dzida, hełm, sowa, drzewo oliwne.

Uważany za boga piękna, światła, życia, śmierci, muzyki, wróżb, prawdy, prawa, porządku, patrona sztuki i poezji, przewodnika muz. Był najpiękniejszym z bogów - wysoki, smukły, jasnowłosy, zachował dar wiecznej młodości.

Bogini wszelkiego piękna Bogini wszelkiego piękna. Piękność przyrody, wonne gaje i prześliczne kwiaty, piękność duszy i charakteru uchodziły za dar tej bogini. Afrodyta była boginią miłości we wszelkich jej objawach – miłość małżonków, przyjaźń łącząca wierne serca pozostawały pod jej opieką , wedle legendy narodziła się w morzu, u brzegów wyspy Cypr.

Bóg ognia, syn Zeusa i Hery. Hefajstos był najpracowitszym z bogów Bóg ognia, syn Zeusa i Hery. Hefajstos był najpracowitszym z bogów. Rzadko spotykało się go na przyjęciach u Zeusa i wszyscy przywykli widzieć w nim samotnika. Prowadził kuźnię w sercu Etny, gdzie wyrabiał najprzedniejsze narzędzia, powstawały tu też pioruny dla Zeusa. W między czasie zaś zajmował się klejnotami, którymi obdarowywał boginie.

HERMES Był posłem bogów, z powodu niesłychanego sprytu, którym odznaczał się od urodzenia, nadawał się do wykonywania poleceń wymagających energicznego i przebiegłego wykonawcy, musiał znać każdą drogę i ścieżkę, miał też stały urząd przeprowadzania dusz nieboszczyków do podziemia. Był bogiem kupców, którzy ze sprytem prowadzić muszą swoje interesy. Nawet złodzieje uważali Hermesa za swego opiekuna, bo zaraz w pierwszym dniu życia dopuścił się śmiałej kradzieży.

DEMETER Opiekunka rolnictwa, a zwłaszcza uprawy zbóż. Demeter była boginią przyrody, urodzajów, patronką rolnictwa zwano ją "Matką Bożą" i "Panią Obfitości", jej atrybutem był kłos zboża.

PERSEFONA Bogini kiełkującego ziarna oraz świata podziemnego, była ucieleśnieniem ziemskiej płodności. Została uprowadzona przez Hadesa. Przez to stała się jego żoną i zarazem panią podziemnego świata zmarłych. Atrybuty Persefony to kłosy, maki, narcyzy i owoc granatu.

NAJPOPULARNIEJSZE MITY GRECKIE  * Mit o Demeter i Korze * Mit o Prometeuszu * Mit o Syzyfie * Mit o Dedalu i Ikarze * Mit o Echo i Narcyzie * Mit o Orfeuszu i Eurydyce

Mit o Demeter i Korze Demeter była czczoną przez wszystkich ludzi matką plonów. Miała córkę – Persefonę, nazywaną Korą. Któregoś dnia zostawiła Persefonę pod opieką nimf. Młoda dziewczyna zbierała kwiaty na łące. Demeter zabroniła jej tylko zrywać narcyza. Jednak bóg podziemi, Hades, zwabił piękną boginkę właśnie tym kwiatem. Persefona nie mogła powstrzymać się i zerwała roślinę. Wtedy rydwan z czarnymi końmi porwał Korę do Tartaru. Zrozpaczona Demeter szukała córki wszędzie. Ukryła się przed ludźmi i bogami w łachmanach staruszki. Na ziemi zapanowały susze i klęski przyrody, pola nie dawały plonów, rośliny umierały. Kiedy wreszcie Zeus odnalazł Demeter, rozkazał Hadesowi zwrócić Persefonę jej matce, ale przez zjedzenie granatu Persefona musiała na część roku wracać do męża. I tak, przez pewien czas przyroda pięknieje, żyje, bujnie się rozwija, by potem na kilka miesięcy zasnąć, kiedy matka Demeter tęskni do swej córki.

Mit o Prometeuszu Prometeusz był tytanem, twórcą rodu ludzkiego - ulepił on człowieka z gliny pomieszanej ze łzami, a dusze dał mu z ognia niebieskiego, którego parę iskier ukradł z rydwanu słońca. Człowiek ten był słaby i bezbronny wobec potęgi przyrody, której nie rozumiał. Prometeusz wykradł bogom Olimpu ogień i nauczył człowieka używania go. Prometeusz zabił woła i podzielił go na części. Jedną częścią było mięso owinięte w skóry, a drugą kości owinięte w tłuszcz. Zeus wybrał gorszy wór z kośćmi i tłuszczem. Władca Olimpu ukarał Prometeusza, przykuwając go do skał Kaukazu. Samotny cierpiał katusze, podczas gdy przylatywał orzeł, który wyjadał wątrobę, która każdej nocy odrastała.

MIT O SYZYFIE Syzyf był królem Koryntu, ulubieńcem bogów, z tego powodu często bywał na górze Olimp. Pewnego razu, gdy wrócił z góry bogów, wydał huczną ucztę. Na niej zdradził boską tajemnicę. Drogo go to kosztowało – zapłacił życiem. Gdy trafił do podziemi, nie miał czym zapłacić za przeprawę Styksem. Żalił się na złą żonę, która nie pogrzebała go. Hades ulitował się nad królem i wysłał go na Ziemię pod opieką Tanatosa. Gdy dotarli na Ziemię, Syzyf kazał związać „opiekuna”, z którym przybył. Po jakimś czasie Hades zauważył, że ludzie nie przybywają do Tartaru. Posłaniec znalazł Syzyfa na tarasie, kiedy ucztował ze swoim dworem, następnie Hermes udał się do lochu, by uwolnić Tanatosa. Syzyf za swój postępek został ukarany – musiał wnosić głaz na górę. Gdy dochodził do szczytu, głaz spadał i tak to trwało wieczność. Syzyf po dziś dzień odbywa karę.

Mit o dedalu i Ikarze Ikar to syn Dedala, który był wszechstronnym artystą, architektem, rzeźbiarzem oraz wynalazcą. Pracował on u króla Minosa na Krecie. Dedal bardzo tęsknił za rodzinnym miastem. Minos wiedząc o tym zakazał mu opuszczać Kretę. Wtedy pomysłowy Dedal sporządził dla siebie i swego syna Ikara skrzydła z piór, które przymocował woskiem do ramion. Przed tą podróżą ojciec ostrzegł syna, aby nie leciał zbyt nisko, gdyż pióra nasiąknęłyby wtedy wilgocią i spadłby, ani zbyt wysoko, bo wosk mógłby się roztopić w promieniach słonecznych. Po ostrzeżeniach ojca obaj wzbili się w powietrze. Ikar jednak pełen dumy nie usłuchał rad ojca i wznosząc się coraz wyżej tak bardzo zbliżył się do słońca, że wosk stopił się i śmiałek runął na ziemię, która od tego czasu zwie się Ikarią, a morze wokół niej Ikaryjskim. Dedal zaś cały i zdrowy dotarł na Sycylię.

MIT O ECHO I NARCYZIE Narcyz był najpiękniejszym z myśliwców. Kochały się w nim wszystkie nimfy, a najbardziej nimfa o imieniu Echo, ale młodzieniec nie zwrócił uwagi na żadną z nich. Rozżalone dziewczyny poprosiły Afrodytę, by ukarała chłopca. Pewnego dnia, gdy Narcyz zapragnął napić się wody i ugasić swoje pragnienie, ujrzał w niej swoje odbicie i zakochał się w nim. Całymi dniami wpatrywał się w taflę źródełka, w końcu zmarł z miłości i tęsknoty do swego odbicia.

Mit o orfeuszu i eurydyce Orfeusz to król Tracji. Był młody i piękny. Miał on talent do grania na lutni. Jego żoną była piękna Eurydyka, nimfa drzewna. Jednak jej uroda sprawiała, że ten, kto ją ujrzał musiał ją pokochać. I tak właśnie stało się z Aristajosem. Zobaczył on raz Eurydykę w dolinie Tempe. Nie wiedział jednak, że jest ona żoną Orfeusza. Zaczął ją gonić. Kiedy Eurydyka uciekała, ukąsiła ją żmija, po czym zmarła. Jej mąż Orfeusz szukał jej i wołał nieustannie, ale odpowiadało mu tylko echo. Wtedy postanowił wybrać się do podziemi. Gdy zaczął grać na lutni, Charon tak się zasłuchał, że przewiózł go za darmo na drugi koniec Styksu. Kiedy Orfeusz stanął przed władcą dalej grał, a swoje skargi przeobraził w pieśń. Hades oddał Orfeuszowi Eurydykę. Nie wolno mu było tylko patrzeć na żonę. Jednak chęć ujrzenia ukochanej była silniejsza od niego i wtedy stracił ją na zawsze. Hermes zatrzymał Eurydykę w podziemiu.

Związki frazeologiczne zaczerpnięte z mitologii Syzyfowa praca - praca bezowocna, niekończąca się. Syzyf za karę musi do końca świata wtaczać ogromny właz na górę, ale przy samym końcu stacza się na dół i praca zaczyna się od początku. Stajnia Augiasza - ogromny nieporządek, bałagan, miejsce dawno niesprzątane: jedną z prac Heraklesa było uprzątniecie stajni należących do Augiasza, które były bardzo zaniedbane

Nić Ariadny - wyjście z trudnej sytuacji; Ariadna podarowała Tezeuszowi kłębek nici, dzięki któremu nie zabłądził on w labiryncie w pałacu Minosa. Pięta Achillesa - słaby punkt; Achilles był odporny na rany, można było ugodzić go jedynie w piętę. Ikarowe loty - śmiałe, ale nieudane przedsięwzięcie

Twórzcie o sobie mity, bogowie nie zaczynali inaczej. — Stanisław Jerzy Lec Opracowała Grażyna Borawska