WSP IM. JANUSZA KORCZAKA W WARSZAWIE KONFERNCJA PhDr. Inż.. Łukasz Tomczyk Instytut Pedagogiki PWSZ

E-obywateli - posiadających niezbędne kompetencje do korzystania z e-usług; Wykluczonych cyfrowo realnie – zalicza się do tej grupy osoby nie posiadające umiejętności oraz dostępu do infrastruktury informatycznej, co znacząco odbija się na jakości życia jej członków – typowy przykład wykluczenia cyfrowego (np. osoby w wieku produkcyjnym – pokolenie 50+); Wykluczonych cyfrowo pozornie - nie posiadają umiejętności, aczkolwiek dla tej społeczności produkty informatyczne nie mają żadnego znaczenia, a propagowany styl życia związany jest z materialnym – fizycznym odniesieniem do usług i informacji (znaczna część osób w wieku poprodukcyjnym). III grupy w społeczeństwie informacyjnym

Prefigurativní kultura Kofigurativní kultura Postfigurativní kultura D, M S S M Socializace Výchova Socializace SD, M Socializace Výchova M, D D, M S Socializace Wychowanie M, D? Socializace Výchova Socjalizacja Výchova M = mladí D = dospělí S = staří

Nowe media = nowe zagrożenia uzależnienia od mediów i generowanie niekorzystnych nawyków obsługi urządzeń cyfrowych (zob. Holtkamp, 2010, Wąsiński, Tomczyk), pobieranie nielegalnego oprogramowania oraz brak prawidłowego rozumienia prawa autorskiego (Zob. Bendyk, 2012), cyberprzemoc (Kowalski, Limber, Agatson, 2011; Pyżalski, 2009), niekontrolowany kontakt dzieci z nieznajomymi w sieci (Słysz, Arcimowicz, 2009), pornografia i pedofilia (Danowski, Krupińska, 2007), niskie kompetencje osób znaczących w zakresie w zakresie kontroli dzieci w przestrzeni nowych mediów (Huber, Neuschäffer, 2003; Wąsiński, Tomczyk, 2011), Cybergrooming, stalking (Kopecky, 2010).

Typologia e-zagrożeń – projekt zagrożenia cyberprzestrzeni WSP TWP Zagrożenia zdrowia psychicznego i fizycznego Dolegliwości i zmiany fizyczne Zaburzenia psychiczne Zagrożenia społeczno-wychowawcze Pornografia Sexting Cyberprzemoc Zagrożenia związane z uzależnieniami Uzależnienie od Internetu Uzależnienie od gier Uzależnienie od telefonu komórkowego Cyberprzestępstwa i nadużycia Treści szkodliwe i nielegalne Prywatność w sieci Ryzykowne kontakty

Cyfrowy autochton – kim jest Przeciętny młody człowiek przed ukończeniem 21 roku życia (Spitzer, 2013, s.179): wysłał lub otrzymał dwieście pięćdziesiąt tysięcy i i smsów, poświęcił na obsługę telefonu komórkowego dziesięć tysięcy godzin, grał przez pięć tysięcy godzin w gry komputerowe, spędził ponad trzy tysiące godzin na portalach społecznościowych (współczynnik ten będzie się dynamicznie podnosił na przestrzeni kolejnych lat o czym świadczą tendencję związane z popularnością wybranych stron internetowych np. facebooka).

Czas spędzany

Transmisja kompetencji

Symptomy uzależnienia według młodych osób?

Podsumowanie wyników badań Analiza wyników badań ukierunkowanych na diagnozę występowania czynników zwiększających ryzyko netoholizmu młodzieży w wieku szkolnym prowadzi do wniosku, że największe obecnie zagrożenia w tym zakresie mogą mieć paradoksalnie miejsce w środowisku rodzinnym. Największe negatywne znaczenie z punktu widzenia ryzyka uruchomienia mechanizmów związanych ze zjawiskiem netoholizmu kojarzone są brakiem gotowości rodziców do przemyślanego oddziaływania wychowawczego wpisującego się w koncepcję wychowania do mediów.

Rodzaje kompetencji dzieci i młodzież Instrumentalne Rodzice a dzieci? System operacyjny Oprogramowanie Pliki Techniczne aspekty obsługi Mentalne Hipoteza (ciągle zbyt niski współczynnik u obu grup)

INNE RODZAJE E- ZAGROŻEŃ

Rodzaje e-niebezpieczeństw Perswazyjność serwisów internetowych

Agresja internetowa: Wobec rówieśników (różne formy zaproszenie do grup) Celebrytów Przypadkowa Tematyczna Grup (wojna hakerów)

Metodologia Triangulacja narzędzia badawczego Kwestionariusz badania Cyberbullying 2010 autor prof. Jacek Pyżalski (uzyskano zgodę na wykorzystanie kwestionariusza od autora) Kwestionariusz ryzyka wirtualnej komunikacji w Republice Czeskiej autor Kamil Kopecký z zespołem Skala ryzyka netoholizmu Śląskiego Kuratorium Oświaty Ponad 2300 ankiet wypełniono – do tej pory odrzucono ponad 400 ankiet! Obecna próba N= kilkanaście ankiet Niedoskonałość metodologii ilościowej Podziękowanie za pomoc w badaniach (nauczyciele, studenci, uczniowie) KISS - nagrody

"Jak sądzisz, czy dzięki nowym technologiom, takim jakimi jest Internet i telefonia komórkowa świat staje się lepszy, czy też gorszy?" Odpowiedź%Liczba odp. 1)Lepszy60,36%1116 2)Gorszy5,95%110 3)Ani lepszy, ani gorszy13,47%249 4)Trudno powiedzieć20,23%374

Czy wyobrażasz sobie życie bez komputera? Podaj swoją płećRazem Czy wyobrażasz sobie życie bez komputera? Dziewczyn a Chłopak TAK ,80%55,20%100,00 % NIE ,00%47,00%100,00 % Razem ,32%51,68%100,00 %

Systematyczny kontakt z komputerem

Cyfrowi autochtoni w pow. oświęcimskim PRAWDAFAŁSZ % odp.Liczba odp.% odp.Liczba odp. 1) Zauważam, że spędzam coraz więcej czasu przed komputerem 38,07%70461,93%1145 2) Nudzę się, gdy przez jeden dzień nie mam dostępu do komputera 33,80%62566,20%1224 3) Potrafię samodzielnie skonstruować stronę internetową 44,29%81955,71%1030 4) Kiedy mam dzień wolny praktycznie nie odchodzę od komputera 18,50%34281,50%1507 5) Lepiej żeby nikt nie wiedział co robię przy komputerze 28,29%52371,71%1326 6) Znam się na komputerze lepiej niż większość moich koleżanek i kolegów 34,56%63965,44%1210 7) Komputer pomaga mi w nauce90,64%16769,36%173 8) Obawiam się, że mogę się uzależnić od Internetu 21,58%39978,42%1450 9) Znam osoby uzależnione od Internetu68,90%127431,10%575 10) Mam umiejętności obsługi Internetu wyższe od moich nauczycieli 34,13%63165,87% ) Często zarywam noce, żeby korzystać z Internetu17,04%31582,96% ) Umieszczam w sieci swoją twórczość np. grafikę, muzykę 34,83%64465,17% ) Wśród moich zainteresowań Internet jest na pierwszym miejscu 11,95%22188,05% ) Prowadzę blog lub stronę internetową25,04%46374,96% ) Często korzystając z komputera wykonuję kilka czynności na raz np. słucham muzyki, jestem zalogowany w serwisie społecznościowym, czytam różne strony internetowe 89,94%166310,06%186

% Odpowiedzi Odpowiedź Raz lub kilka razy w miesiącu Raz lub kilka razy w tygodniu Raz lub kilka razy dziennie Komentowałem/am wypowiedzi na forum internetowym żeby ośmieszyć/sprawić przykrość/wystraszyć inną osobę 3,35% (62) 1,62% (30) 1,84% (34) Komentowałem/am w celu sprawienia przykrości profile w portalach typu facebook.pl, fotka.pl 2,38% (44) 1,35% (25) 1,78% (33) Wysłałem/am SMS żeby dokuczyć/sprawić przykrość/wystraszyć inną osobę 1,73% (32) 0,49% (9) 0,97% (18) Dostałem/am się do poczty internetowej/komunikatora innej osoby i ujawniłem jej tajemnice 1,57% (29) 0,38% (7) 0,92% (17) Umieściłem/am lub rozesłałem/am w Internecie znajomym zdjęcie innej osoby, które zrobiłem w nieprzyjemnej sytuacji 0,92% (17) 1,14% (21) 1,24% (23) Umieściłem/am lub rozesłałem/am w Internecie znajomym zdjęcie innej osoby, którą wcześniej sprowokowałem do dziwnego zachowania 1,35% (25) 0,70% (13) 1,68% (31) Rozsyłałem korzystając z telefonu komórkowego/konta pocztowego/profilu w serwisie typu facebook nieprzyjemne informacje z konta innego użytkownika np. kolegi lub koeżanki 1,62% (30) 1,62% (30) 1,03% (19) Założyłem fałszywe konto w serwisie typu facebook lub podobnym ośmieszające inną osobę 1,51% (28) 0,32% (6) 1,14% (21)

Odpowiedź Raz lub kilka razy w miesiącu Raz lub kilka razy w tygodniu Raz lub kilka razy dziennie Założyłem stronę internetową w nieprzyjemny sposób przedstawiającą inna osobę 0,97% (18) 0,32% (6) 0,76% (14) Wysyłałem na portal randkowy fałszywe ogłoszenie z danymi innych osób 0,70% (13) 0,65% (12) 1,24% (23) Przerobiłem/am i umieściłem/am w Internecie lub rozesłałem film lub zdjęcie przedstawiające inną osobę źle 1,24% (23) 1,03% (19) 1,08% (20) Obrażałem lub wyzywałem innych podczas gier typu CS, GTA 4,98% (92) 4,49% (83) 9,14% (169) Wysyłałem/am do innych osób nieprzyjemne treści lub linki do takich treści, mimo że tego nie chciały 2,38% (44) 1,08% (20) 1,51% (28) Wysyłałem wiadomości przez komunikator internetowy aby kogoś obrazić lub zastraszyć 1,41% (26) 1,84% (34) 1,30% (24) Ujawniłem w Internecie czyjeś prywatne rozmowy/zdjęcia wbrew woli tych osób 1,89% (35) 0,87% (16) 1,68% (31) Celowo wykluczałem lub nie dopuściłem do grona znajomych w Internecie innej osoby, aby jej dokuczyć 2,38% (44) 1,57% (29) 1,95% (36)

Cyberprzemoc doświadczenie % Odpowiedzi Odpowiedź Nie zdarzyło mi się nigdy w życiu Nie zdarzyło mi się w ostatnim roku, ale wcześniej w życiu tak Raz lub kilka razy w roku Raz lub kilka razy w miesiącu Raz lub kilka razy w tygodniu Raz lub kilka razy dziennie Ktoś komentował moje wypowiedzi na forum internetowym w taki sposób, że sprawił mi przykrość / wystraszył mnie 70,20% (1298) 13,95% (258) 11,36% (210) 2,22% (41) 0,54% (10) 1,73% (32) Ktoś komentował mój profil w portalu typu facebook tak, że zrobiło mi się nieprzyjemnie 76,26% (1410) 11,47% (212) 8,76% (162) 1,46% (27) 0,81% (15) 1,24% (23) Ktoś wysłał mi SMS, który mi dokuczył / sprawił przykrość / przestraszył. 74,96% (1386) 12,28% (227) 8,87% (164) 2,06% (38) 0,54% (10) 1,30% (24) Ktoś umieścił w Internecie/rozesłał innym osobom moje zdjęcie zrobione w nieprzyjemnej sytuacji 83,23% (1539) 7,19% (133) 5,68% (105) 2,27% (42) 0,70% (13) 0,92% (17) Ktoś dostał się do mojej poczty / internetowej / facebooka / komunikatora i ujawnił moje tajemnice 88,26% (1632) 5,41% (100) 3,19% (59) 0,92% (17) 1,24% (23) 0,97% (18) Ktoś sprowokował mnie do dziwnego zachowania, a potem umieścił w Internecie / rozesłał znajomym film lub zdjęcie na którym byłem/am 89,94% (1663) 3,35% (62) 3,35% (62) 1,03% (19) 0,65% (12) 1,68% (31) Ktoś rozesłał z mojego konta na facebooku / poczty / komunikatora bez mojej wiedzy nieprzyjemne informacje do innych osób 86,97% (1608) 5,46% (101) 4,16% (77) 1,08% (20) 1,14% (21) 1,19% (22) Ktoś założył fałszywe ośmieszające mnie konto na portalu typu facebook, fotka 91,40% (1690) 3,08% (57) 2,33% (43) 1,62% (30) 0,49% (9) 1,08% (20)

Ktoś wyzywał mnie kiedy byłem/am na czacie 68,42% (1265) 11,20% (207) 11,95% (221) 3,79% (70) 1,68% (31) 2,97% (55) Ktoś założył stronę internetową przedstawiającą mnie w nieprzyjemny sposób 92,97% (1719) 2,16% (40) 2,11% (39) 0,97% (18) 0,76% (14) 1,03% (19) Ktoś okłamał mnie przez Internet lub telefon, że sprawił mi przykrość 71,61% (1324) 12,55% (232) 9,79% (181) 3,08% (57) 1,14% (21) 1,84% (34) Ktoś wysłał na portal randkowy fałszywe ogłoszenie z moimi danymi 92,70% (1714) 2,60% (48) 1,89% (35) 0,81% (15) 0,87% (16) 1,14% (21) Ktoś wykonał montaż / przetworzył i umieścił w Internecie/rozesłał film lub zdjęcie przedstawiające mnie w nieprzyjemny sposób 90,05% (1665) 3,57% (66) 3,30% (61) 1,19% (22) 0,81% (15) 1,08% (20) Ktoś obrażał mnie kiedy uczestniczyłem/am w grach online 69,33% (1282) 7,52% (139) 7,84% (145) 6,60% (122) 4,00% (74) 4,71% (87) Ktoś wysłał mi wbrew mojej woli materiały/linki do materiałów z nieprzyjemnymi treściami 84,86% (1569) 5,68% (105) 4,81% (89) 1,78% (33) 1,51% (28) 1,35% (25) Ktoś wysłał mi wiadomość przez komunikator, które mnie obraziły lub ośmieszyły 82,91% (1533) 6,98% (129) 5,41% (100) 1,89% (35) 1,03% (19) 1,78% (33) Ktoś ujawnił w Internecie moje prywatne rozmowy/zdjęcia wbrew mojej woli 88,48% (1636) 4,33% (80) 3,62% (67) 1,41% (26) 0,97% (18) 1,19% (22) Ktoś wysłał dużą ilość wiadomości, które uprzykrzały mi życie 83,88% (1551) 5,57% (103) 4,87% (90) 2,49% (46) 0,92% (17) 2,27% (42) Ktoś wysłał mi materiał zawierający wirus komputerowy 72,90% (1348) 11,79% (218) 9,25% (171) 3,41% (63) 0,87% (16) 1,78% (33) Ktoś wykluczył mnie z grona swoich znajomych lub nie dopuścił mnie do grona znajomych aby zrobiło mi się nieprzyjemnie 81,77% (1512) 8,92% (165) 5,41% (100) 1,41% (26) 0,92% (17) 1,57% (29) Odpowiedź Nie zdarzyło mi się nigdy w życiu Nie zdarzyło mi się w ostatnim roku, ale wcześniej w życiu tak Raz lub kilka razy w roku Raz lub kilka razy w miesiącu Raz lub kilka razy w tygodniu Raz lub kilka razy dziennie

Kim jest e-oprawca? Bliscy koledzy/koleżanki28,29%523 Inni młodzi ludzie, których znam ze szkoły, klasy osiedla, ale nie są moimi bliskimi znajomymi 28,07%519 Osoby, które znam tylko z Internetu20,17%373 Osoby dorosłe, które znam6,00%111 Osoby dorosłe, których nie znam6,11%113 Ktoś mi kompletnie nie znany (anonimowy)25,15%465 Mój były chłopak/dziewczyna6,76%125 Ktoś inny (wpisz kto)24,18%447

Czy zdarzyło Ci się w ciągu ostatniego roku samemu lub w grupie przez dłuższy czas (regularnie) dręczyć kolegę lub koleżankę z twojej szkoły/klasy lub społeczności w Internecie, korzystając z Internetu lub telefonu komórkowego w taki sposób, że trudno mu/jej było się obronić? Odpowiedź%Liczba odp. 1)Nie zdarzyła mi się taka sytuacja w ciągu ostatniego roku 80,04%1480 2)Zdarzyła mi się jeden raz13,41%248 3)Zdarzyła mi się jeden 2-3 razy4,11%76 4)Zdarzyła mi się 4 razy i więcej2,43%45

"Uczniowie mogą wyzywać się, dokuczać sobie kiedy spotykają się bezpośrednio w szkole albo za pomocą telefonu komórkowego/Internetu. Która agresja ma gorsze konsekwencje skutki dla osoby atakowanej?" Odpowiedź%Liczba odp. 1)Bezpośrednia ma gorsze skutki34,18%632 2)Przez telefon internet ma gorsze skutki18,17%336 3)Mają takie same konsekwencje32,34%598 4)Nie umiem tego ocenić15,31%283

Rozwiązywanie e-problemów z rodzicami Odpowiedź%Liczba odp. 1)Poniżanie, obrażanie, ośmieszanie albo inne słowne działania 35,10%649 2)Poniżanie, obrażanie, ośmieszanie przy użyciu fotografii 32,61%603 3)Poniżanie, obrażanie, ośmieszanie przy użyciu filmu np. kręconego przez telefon komórkowy 35,69%660 4)Poniżanie, obrażanie, ośmieszanie przy użyciu nagrania dźwiękowego 24,72%457 5)Gróźb i zastraszania53,54%990 6)Posługiwanie się kontem owym lub na facebooku bez mojej zgody 25,20%466 7)Nieustannym przesyłaniem niepokojących komunikatów 28,12%520 8)Nie rozmawiałbym o tym z rodzicami30,29%560

Rozwiązywanie e-problemów z nauczycielami Odpowiedź%Liczba odp. 1)Poniżanie, obrażanie, ośmieszanie albo inne słowne działania 25,58%473 2)Poniżanie, obrażanie, ośmieszanie przy użyciu fotografii 21,47%397 3)Poniżanie, obrażanie, ośmieszanie przy użyciu filmu np. kręconego przez telefon komórkowy 22,50%416 4)Poniżanie, obrażanie, ośmieszanie przy użyciu nagrania dźwiękowego 17,31%320 5)Gróźb i zastraszania32,23%596 6)Posługiwanie się kontem owym lub na facebooku bez mojej zgody 11,95%221 7)Nieustannym przesyłaniem niepokojących komunikatów 13,25%245 8)Nie rozmawiałbym o tym z nauczycielami48,24%892

Które z danych udostępniłbyś? 1)Imię i Nazwisko85,45%1580 2)Numer telefonu21,63%400 3)Adres zamieszkania18,33%339 4)Adres szkoły28,56%528 5) 63,66%1177 6)Namiar na konto w komunikatorze typu skype16,87%312 7)Hasło do a lub innego konta internetowego4,65%86 8)PESEL2,81%52 9)Zdjęcie twarzy59,71% )Żadnego z nich nie udostępniam7,41%137

Czy wysłałbyś zdjęcie znajomemu koledze/koleżance, którego znasz tylko przez Internet? Odpowiedź%Liczba odp. 1)TAK38,83%718 2)NIE61,17%1131

"Myślisz, że przesłanie fotografii internetowym znajomym może być z jakiegoś powodu niebezpieczne?" Odpowiedź%Liczba odp. TAK71,71%1326 NIE28,29%523

"Umieściłeś/aś lub przesłałeś kiedyś jakąkolwiek fotografię, film na której byłeś/aś przedstawiony/a w ""sexy"" sposób?" Odpowiedź%Liczba odp. TAK10,98%203 NIE89,02%1646

Portale społecznościowe Facebook91,51%1692 NK.pl (Nasza-Klasa)43,16%798 Twitter19,09%353 Badoo2,76%51 Fotka6,06%112 LinkedIn2,22%41 Ask.fm34,29%634 Inne (napisz jakie)24,12%446 tumblr1,62%30 skype1,41%26 instagram1,08%20 youtube0,92%17

"Zdarzyło Ci się pobrać jakiś nielegalny program, film lub pliki mp3?" TAK56,08%1037 NIE43,92%812

"Gdyby internetowy kolega lub koleżanka zaprosiłaby Cię na spotkanie czy spotkałabyś/spotkałbyś się z nim w realnym świecie?" Odpowiedź%Liczba odp. TAK40,08%741 NIE59,92%1108 Ponad 20% ankietowanych nikomu nie powiedziałoby o spotkaniu! Czy zdarzyło Ci się kiedyś spotkać ze znajomym internetowym? Odpowiedź%Liczba odp. TAK26,99%499 NIE73,01%1350

Rodzice i reguły Odpowiedź Całkowicie nieprawdziwe Raczej nieprawdziwe Raczej prawdziwe Całkowicie prawdziwe W Twoim domu rodzice ustalają i przestrzegają zasad dotyczących używania przez Ciebie Internetu 47,54% (879) 25,91% (479) 18,71% (346) 7,84% (145) Rodzinie lub opiekunowie sprawdzają co robisz w Internecie 52,30% (967) 31,69% (586) 11,79% (218) 4,22% (78) Rodzice ustalają czas korzystania z komputera 50,62% (936) 22,71% (420) 18,28% (338) 8,38% (155) Rodzice ustalają jakie programy mogę instalować 69,71% (1289) 17,74% (328) 7,19% (133) 5,35% (99) Rodzice ustalają w jakie gry mogę grać 74,36% (1375) 15,79% (292) 6,33% (117) 3,52% (65) Rodzice ustalają jakie strony mogę przeglądać 69,17% (1279) 18,71% (346) 8,65% (160) 3,46% (64) Szkoła ustaliła i egzekwuje zasady dotyczące używania Internetu i telefonów komórkowych na swoim terenie 37,86% (700) 14,06% (260) 24,01% (444) 24,07% (445) W szkole odbyły się lub są prowadzone zajęcia na temat bezpiecznego korzystania z Internetu 37,37% (691) 18,28% (338) 24,39% (451) 19,96% (369)

Czy masz problem z oderwaniem się od komputera? Odpowiedź%Liczba odp. TAK16,93%313 NIE83,07%1536

Sweety z Filipin… W ciągu dwóch miesięcy działalności Sweetie na internetowych forach działacze Terre des Hommes ustalili dane ponad tysiąca pedofili - ich imiona, nazwiska, kraj zamieszkania, numery telefonów i kart kredytowych.

Dieta informacyjna

Kochać znaczy kontrolować?

“Obawiam się dnia, kiedy technologia weźmie górę nad stosunkami międzyludzkimi. Świat będzie miał pokolenie idiotów”

Mail: DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ