STAROŻYTNE CYWILZACJE INDII I CHIN 1. Warunki naturalne Indii i Chin 2. Ustrój społeczno – polityczny w Indiach 3. Geneza ustroju społeczno – politycznego w Chinach 4. Religie Indii i Chin

WARUNKI NATURALNE CHIN Największą rolę w rozwoju tej cywilizacji odgrywały przede wszystkim dwie rzeki: Jangcy (Rzeka Niebieska) oraz Huang He (Rzeka Żłóta). Wcześniej rozwinęła się ona na lessowych terenach nad Rzeką Żółtą. Rolnictwo: Uprawiano głównie ryż (uprawy wymagały sprawnego sterowania siecią irygacyjną). Prawie nie wykorzystywano w rolnictwie bydła rogatego. Brak naturalnego nawozu zastępowano odpadami i ludzkimi ekskrementami. Żywiono się głównie ryżem, różnymi rodzajami zbóż, jarzynami. Spożywano niewiele mięsa i produktów mlecznych.

LEGENDARNI WŁADYCY CHIN Żółty Cesarz Syn Niebios, Huangdi (Żółty Cesarz) był pierwszym mitycznym(ok. 2697p.n.e.) chińskim władcą,uznawanym za autora większości wynalazków m.in.: kompasu, papieru, jedwabiu, akupunktury, regulacji rzek a także kalendarza 2205-1766 p.n.e.

Pierwsza historycznie potwierdzona dynastia chińska. DYNASTIA SZANG – 1766-1122 p.n.e. Pierwsza historycznie potwierdzona dynastia chińska. Państwo obejmowało swoim zasięgiem dolinę środkowego i dolnego biegu Huang –he a na południu do rzeki Jangcy Naczynie rytualne z brązu

UPOWSZECHNIENIE ŻELAZA DYNASTIA CZOU 1122- 256 P.N.E. W tym okresie państwo chińskie rozszerzyło się znacznie, na północ po Mandżurię, na południe po rzekę Jangcy. W ostatnich wiekach panowania tej dynastii toczyły się walki między książętami dzielnicowymi, uznawali oni tylko nominalnie zwierzchność władców dynastii UPOWSZECHNIENIE ŻELAZA ŻELAZNY DZWON

Epoka walczących królestw - (481-221) 7 największych państw toczyło walki między sobą. Wyścig zbrojeń sprzyjał postępowi cywilizacyjnemu. Rozkwitła filozofia Chińska ("100 szkół") - Taoizm (Lao-Tsy), Konfucjonizm (Konfucjusz), Motizm (Mo-Tsy). Rozległe zabudowania pałacowe, drewno i glina, w tym okresie powstały zasady architektury.

POCZĄTEK BUDOWY WIELKIEGO MURU VI w. p.n.e. ZDJĘCIE SATELITARNE 6259 KM

CESARSTWO CHIN – DYNASTIA QIN 221-206 ZHENG w 221 r. p.n.e. zjednoczył tzw. Walczące Królestwa zunifikował pismo, miary, wagi, walutę itd. , utrzymywał porządek na rozległym terytorium stosując totalitarne metody rządzenia, w tym – terror ogłosił się pierwszym Huangdi – „cesarzem” Zniósł pańszczyznę, którą zamieniono na podatek proporcjonalny do uprawianego areału Po 221 r. p.n.e. cesarz kontynuował podbój mniej zaludnionych i cywilizowanych ziem na południu Chin. Jego wojska posuwały się wzdłuż wybrzeża w 214 r. p.n.e., docierając do Wietnamu

Terakotowa armia armia ośmiu tysięcy figur naturalnej wielkości, wykonanych z terakoty . Armia znajduje się w grobowcu pierwszego chińskiego cesarza.Figury zostały przypadkowo znalezione p podczas kopania studni w marcu 1974

Liu Ban - cesarz DYNASTIA HAN 206 R. P.N.E. – 220 N.E. podbój części Półwyspu Koreańskiego na północy, a na południu terytoriów do granic dzisiejszego Laosu i Wietnamu. Konfucjanizm uczyniono religią państwową. Złamano dotychczasową potęgę feudałów, zaostrzono ustawodawstwo karne, wprowadzono egzaminy na wyższe stanowiska w administracji państwowej – budowa systemu biurokratycznego Stworzono sieć spichlerzy w kraju, by zachować zapasy żywności na czasy nieurodzaju. Wzrosła wytwórczość rzemiosła, zwłaszcza tkactwa, wznoszono pałace i świątynie. Liu Ban - cesarz

Religia chińska-najstarsze wierzenia ubóstwienie zjawisk i sił przyrody(Słońca, Księżyca, Ziemi, gór, rzek) Niebo – bóstwem naczelnym( władca synem Nieba) Składanie ofiar i modlitwy Wiara wżycie pozagrobowe – rozwinięty kult przodków ( składanie ofiar i kierowanie do nich modlitw, wznoszenie rozległych grobowców) Smoki jako element wyobrażeń religijnych Duże znaczenie wróżbiarstwa

"Niech myśli twe od zła stronią" KONFUCJANIZM "Niech myśli twe od zła stronią" Konfucjusz- 551-579 p.n.e. Filozof i myśliciel Podstawowe zasady nauki Konfucjusza: Zbudowanie idealnego społeczeństwa, osiągnięcie pokoju na świecie jest możliwe dzięki przestrzeganiu obowiązków wynikających z hierarchii społecznej, oraz zachowaniu rytuałów. Człowiek jest z natury dobry i zdolny sam kierować własnym życiem, powinien jednak podporządkować się przyjętym zewnętrznym regułom zachowania. Zamiast dążyć do oderwania się od rzeczywistości należy godzić się ze swoim miejscem w społeczeństwie i wypełniać związane z tym obowiązki. Podstawą społecznego porządku jest skrupulatne wypełnianie obowiązków jakie ciążą na każdym, zwłaszcza wobec własnej rodziny. Należy kultywować tradycyjną zależność społeczną ( wulun) np. podwładny podlega panującemu, żona- mężowi, syn – ojcu itp. Władca powinien otaczać się mądrymi( cnotliwymi) doradcami, którzy w jego imieniu mogą kierować państwem. Konfucjusz polecał poszukiwanie takich mądrych mężów w środowisku filozofów.Władca powinien być właściwie wykształcony, sprawiedliwie rządzić i działać dobroczynnie Należy działać wypełniając obowiązki, a efekty powierzyć woli Niebios, losowi, przeznaczeniu (ming). Rozumieć (ming) znaczy rozumieć nieunikniniowość świata i w związku z tym nie zwracać uwagę na zewnętrzne porażki lub powodzenia, a działać i wypełniać swoje obowiązki.Efektem takiego działania jest szczęście, ponieważ jesteśmy wolni od niepokoju o powodzenie naszych działań i od lęku przed porażką.

Taoizm - twórcą był na przełomie VII-VI w. p.n.e. Lao-Cy każdy człowiek powinien kroczyć właściwą drogą (tao - „droga”- „siła kosmiczna”,) mędrca, który koncentruje się na kontemplacji najmniejszych detali życia z zachwytem dziecka. Człowiek sam nie może dojść do doskonałości, jednak powinien dążyć do rozwoju duchowego aby osiągnąć stan mędrca taoistycznego i tym samym harmonię z tao. Potrzebne mu są w tym: skromne i zgodne z naturą życie, w którym nikt z nikim nie rywalizuje o realizację wygórowanych ambicji, prostota, samotność Laozi uważał, że w życiu należy się poddać milczącemu kierownictwu tao. Celem człowieka jest odzyskanie naturalnej spontaniczności i zachowanie postawy szlachetnej prostoty. Ten stan określa się jako „powrót do dzieciństwa”.   Inne cechy i założenia taoizmu to: istnieje duchowa- materialna jedność świata, nie należy sprzeciwiać się naturalnemu porządkowi panującemu w przyrodzie, człowiek powinien być wolny i sceptyczny wobec wszelkich konwencji, należy uznać wyższość kontemplacji nad nauką, należy ograniczyć porządek władzy i rolę państwa do minimum, zgodnie z zasadami: Im więcej ustaw i przepisów tym więcej przestępstw. Im mniej rządzi władca, tym lepiej powodzi się jego krajowi

OSIĄGNIĘCIA CHIN – JEDWAB – ok. 2700 r. p.n.e. Od kilku tysięcy lat uzyskiwany z kokonów jewabnika - motyla przypominającego ćmę - transportowany do Europy Jedwabnym Szlakiem był materiałem równie cennym jak złoto, symbolizował bogactwo i pozycję społeczną, a jego zwoje służyły za środek płatniczy. Przez lata tajemnicy jego wytwarzania w Chinach chroniono pod groźbą kary śmierci. Aby wytworzyć kokon, gąsienica jedwabnika musi wykonać około 40 tysięcy obrotów, człowiek z jednego kokonu otrzymuje ok. 1,6 km bardzo cienkiej nici.

JEDWABNY SZLAK

OSIĄGNIĘCIA CHIN – PAPIER – 107 r. n.e. Przygotowywanie masy papierowej w Chinach.

OSIĄGNIĘCIA CHIN – PROCH – IX w. n.e. Chińskie działo z 1380 r zapis najstarszej na świecie receptury prochu strzelniczego

OSIĄGNIECIA CHIN – DRUK – VII w. n.e.

OSIĄGNIĘCIA CHIN – PORCELANA – VII w. n.e.

OSIĄGNIĘCIA CYWILIZACYJNE – PISMO – 1200 R. P.N.E.

WARUNKI NATURALNE INDII Osadnictwo sięga 2500 – 1700 p.n.e Dwie wielkie rzeki Indus i Ganges Życie koncentrowało się w północnej części kraju u podnóża Himalajów w szerokich, żyznych dolinach rzecznych Rolnictwo głównym zajęciem rolnictwo(pszenica, jęczmień, bawełna), hodowla bydła Dobrze rozwinięte rzemiosło Położenie nad Oceanem Indyjskim(silne wiatry zwrotnikowe – pasaty) umożliwiało dalekie pełnomorskie wyprawy, aż do brzegów Afryki Brak surowców – złoto, miedź, cynę kamień sprowadzano z Iranu i Tybetu

zamieszkująca południowe Indie i północną Sri Lankę, KULTURA PRZEDARYJSKA – MOHEDNŻO DARO- HARAPPA – DRAWIDZI – 2500-1800 r. p.n.e. Drawidzi - grupa ludów zamieszkująca południowe Indie i północną Sri Lankę, Potrafili budować sieci irygacyjne. Uprawiali jęczmień, owies pszenicę, ryż bawełnę oraz hodowali bydło para Tamilów lata 40- te

Harappa pochodząca z 2-giej połowy III tysiąclecia p.n.e.. Miasto składało się z 3 dzielnic otoczonych murem z cegieł mułowych, spełniającym rolę obronną i ochronną przed powodziami. Główną częścią miasta była cytadela położona w zachodniej części miasta. Cytadela była równoległobokiem o wymiarach 400 na 200 metrów. Na terenie cytadeli odkryto platformę o wysokości 6 merów wykonaną z cegieł, jej przeznaczenie pozostaje zagadką. Miasto posiadało kanalizację i wodociągi oraz budowle z cegły Bogini matka - figurka terakotowa z Harappy

Harappa

MOHENDŻO DARO – 2 poł III tys. p.n.e. Wielka Łaźnia, położona w obrębie cytadeli miejskiej. Był to kompleks wielu komnat i ośmiu łazienek usytuowanych wokół basenu o wymiarach 12x7x2,5 metra. Na krótszych bokach basenu znajdowały się schody ułatwiające wejście i wyjście z basenu. Woda napływała z wykładanej cegłami studni. Dno basenu było pochyłe. Dom Wodza, wyróżniający się wielkością dom położony na cytadeli na wschód od Wielkiej Łaźni. Posiadał tylko jedno wejście i pozbawiony był okien na zewnątrz budynku. Wszystkie okna wychodziły na wewnętrzny dziedziniec. Wielki Spichlerz, składający się magazynów ustawionych na platformie zbudowanej z 27 bloków z wąskimi kanałami wentylacyjnymi zapewniającymi prawidłową cyrkulacje powietrza. Położony był w zachodniej części cytadeli. Dom Zgromadzeń, położony na południe od cytadeli. Budynek składał sie z sali o powierzchni 730m² zadaszona dachem wsparty, na 29 drewnianych kolumnach oraz niewielkiej komnaty o reprezentacyjnym charakterze. Wyróżniało się również rozbudowaną siecią wodno-kanalizac "Król-kapłan" z Mohendżo-Daro

MOHENDŻO DARO

NAJAZD ARIÓW ok.. 1750 r. p.n.e. Ariowie – dosłownie „panowie” – byli wojowniczym ludem indoeuropejskich koczowników, żyjącym z hodowli bydła. Stopniowo opanowali całe Indie, podporządkowując sobie ich pierwotnych mieszkańców.

kszatrijowie (dostojnicy i wojownicy), SPOŁECZEŃSTWO INDII Kasty hinduskie (sans. varṇa - "kolor, barwa, barwnik") - podstawowe jednostki w systemie indyjskiej organizacji społecznej zwane także warnami. Podział zasadniczy rozróżnia 4 główne kategorie: bramini (duchowni), kszatrijowie (dostojnicy i wojownicy), wajśjowie (rzemieślnicy i rolnicy), śudrowie (służba i artyści); grupa piąta, dodatkowa, to harijanie (pariasi – zwani nieczystymi, niedotykalnymi lub wreszcie czandalami - pożeraczami hien). Grupa pariasów w slumsach Bramin podczas odprawiania ceremoni ogniowej Kszatrijowie

RELIGIE INDII – WEDDYZM - Nie ma gorszej choroby niż chciwość, Nie ma wroga większego niż gniew, Nie ma niedoli większej niż ubóstwo, Nie ma większego szczęścia niż mądrość Wedyzm był religią, w której: czczono spersonifikowane siły kosmosu, oddawano cześć siłom przyrody np.: ogień, wiatr, czy słońce, kult polegał na składaniu ofiar bóstwom, nie praktykowano wizerunku bóstw i świątyń, ofiarę składano pod gołym niebem, była nią najczęściej krowa, byk , baran, koń, a także mleko lub masło, ofiara nie była dziękczynieniem, ale błaganiem, błagano o sprawy materialne i duchowe, wierzono, że wokół człowieka krążą demony, duchy i geniusze, wszystkie te siły są niewidzialne, uznawano bóstwa wedyjskie za nieśmiertelne, uznawano istnie bóstw uosabiających zjawiska natury. Ilustracja manuskryptu "Mahabharaty", Rygweda – "wiedza hymnów pochwalnych"

BRAHMA BRAMINIZM Cechy charakterystyczne braminizmu są następujące: najwyższym bogiem jest bóg Brahma, od którego zaczyna się życie, uznawano go za stwórcę wszechświata, obok Brahmy – głównego boga z czasem wybiło się uosobienie zniszczenia i śmierci, patron mistyki i płodności – Rudra – Śiwa oraz Pradźapati (albo Prajapati)-syn Brahmy, któremu przekazane zostały księgi „Wedy”, celem każdej duszy po śmierci, przechodzącej przez wiele wcieleń (reinkarnacji) jest podążanie ku Brahmie, dusza ludzka jest nieśmiertelna, człowiek i to co go spotyka zapisany jest w prawach kosmicznych, a więc nie ma na nie zbytniego wpływu, Według braminów każda dusz przechodzi kilkakrotnie różne wcielenia może być w postaci zwierzęcia, lub ciała innego człowieka, a nawet w postaci bóstwa, charakter wcielenia zależy od postępowania człowieka i jego uczynków (karman). Jeśli jest ono zgodne z obowiązującymi normami dusza zyska „wyższe” wcieleni, a jeśli jest niezgodne zyska tylko niższe np. w zwierzę lub roślinę. W ten sposób tłumaczono też podział na warny i kasty oraz wskazywano, na konieczność postępowanie zgodne z normami moralnymi i religijnymi, bo tylko tak można było mieć nadzieję na lepszy byt. Taką doktrynę wcieleń ludzkich nazywano sansara. dusza wędruje tak długo, aż uzyska ukojenie (moksza), życie człowieka uznawane było za kolejne wcielenie, kolejny etap w wędrówce do ukojenia duszy, koncentracja na złożonym obrzędzie rytualnym, wykonywanym przez wyspecjalizowanych kapłanów, braminizmu był pozbawiony dogmatów wiary, a więc wyznawcom można było się stać wyłącznie poprzez urodzenie BRAHMA

Sziwa Wisznu Dewi Brahma HINDUIZM Cechy charakterystyczne hinduizmu : największym autorytetem, cieszą się księgi „Wedy” i teksty normatywne, Bogów jest nieskończenie wielu, są oni jednak wszyscy emanacjami (wcieleniami) Boga wszelkiego początku czyli Brahmy. Jakkolwiek sam Brahma jest wieczny, jego wcielenia ciągle rodzą się, giną i przekształcają w inne wcielenia. Wszystkie istoty żywe (a nie tylko ludzie) posiadają swoje indywidualne dusze, które substancjalnie nie różnią się między sobą. Dusza mrówki jest więc jakościowo taka sama jak dusza człowieka. Dusze uczestniczą w ciągłym i nieskończonym procesie reinkarnacji czyli przechodzenia po śmierci w inne ciało. • Dusze i ciała tworzą swoistą hierarchię bytów. Za dobre uczynki dusze przesuwają się w każdym cyklu reinkarnacji w górę tej hierarchii, a za złe w dół. Na szczycie tej hierarchii możliwe jest przerwanie cyklu reinkarnacji poprzez stopienie własnej duszy bezpośrednio z Brahmą lub którymś z jego wcieleń, co jest ostatecznym celem każdego wyznawcy hinduizmu. uznawane są trzy ścieżki zbawienia: „droga uczynków” - spełnianie powinności wynikających z przynależności kastowej i aktualnego etapu życia „droga wiedzy” - czytanie świętych pism i rozmyślanie nad ich treścią ( medytacja) „droga oddania się, poświęcenia” - poświęcenie się bogu i miłości do niego ( modlitwy, ofiary, palenie świec itp..) istnieje bogaty panteon bogów Sziwa Wisznu Dewi Brahma

BÓSTWO ROLA Brahma stwórca świata i najwyższy bóg, przedstawiany w postaci mężczyzny o czterech rękach i czterech głowach skierowanych w cztery strony świata Sziwa prawodawca i stróż porządku moralnego na świecie, bóg zniszczenia i śmierci Wisznu dawca życia, często wcielający się w istoty ludzkie Lakszma żona Wisznu, bogini szczęścia i urodzaju Kryszna ósme wcielenie boga Winszu, jeden z głównych bohaterów pieśni indyjskiej "Bhagawadgita", fragmentu eposu "Mahabharata". Ganesia bóg mądrości, usuwający przeszkody, pan bóstw podziemnych; syn Sziwy i Parwati, przedstawiany w postaci ludzkiej z głową słona Ganga bogini, personifikacja rzeki Ganges, córka Himawatu Himawatu bóstwo Himalajów Parwati jedna z łagodnych postaci małżonki boga Sziwy Rama bohater indyjskiej epopei "Ramajana"; boga Ramę uznano jako jedno z wcieleń boga Wisznu

Siddhartha Gautama (ok. 563-483 p.n.e), Buddyzm, odrzuca kult, dogmaty i wszelkie nawiązania do Boga Czym jest cierpienie?(pytał Budda)-narodzinami starością, śmiercią ,niespełnieniem życzeń i marzeń – dlatego cierpienie zawarte jest w ciele, odczuciach, spostrzeżeniach, popędach i świadomości Wszelkie istnienie daje cierpienie(duhkha). Jak powstaje cierpienie? -przez pragnienie rozkoszy( tryzna) . Jak położyć kres cierpieniu?- stłumić całkowicie pragnienia życia. Jaka jest droga prowadząca do zniesienia cierpienia? – jest to tzw. ośmioraka ścieżka właściwego poznania, usposobienia, właściwej mowy ,czynu, właściwego sposobu zarabiania na życie, wysiłku, uwagi i skupienia. Człowiek, więc powinien pozbyć się wszelkich pragnień, osiągając w ten sposób absolutna mądrość, prowadzącą do nirwany. W buddyzmie przypisuje się bardzo duże znaczenie medytacji. Złoty Budda"; świątynia Wat Trimitr; Bangkok; Tajlandia.