„ Sprzedaż bezpośrednia produktów z gospodarstw rolnych” Aneta Klusek główny specjalista Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii MINSTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI

Sprzedaż konsumentom końcowym Nadzór Państwowej Inspekcji Sanitarnej -dostawy bezpośrednie środków spożywczych pochodzenia roślinnego (tj. nieprzetworzone lub kiszone/suszone, np.: warzywa, owoce, grzyby, zioła, zboża) KK lub do zakładów HD -handel detaliczny (żywność pochodzenia roślinnego, zwierzęcego lub złożona – nieprzetworzona lub przetworzona) uwaga ! w ramach handlu detalicznego możliwa jest produkcja, w tym przetwarzanie żywności, np. produkcja serów, wędlin, rozbiór mięsa (sprzedaż wyłącznie konsumentom końcowym !) Wyłącznie KK Nadzór Inspekcji Weterynaryjnej -sprzedaż bezpośrednia nieprzetworzonych produktów pochodzenia zwierzęcego (np. jaj, surowego mleka, tusz drobiowych, króliczych, miodu, żywych ryb) KK lub do zakładów HD -działalność marginalna, lokalna i ograniczona tzw. „MOL” – przetworzona lub poddana obróbce żywność pochodzenia zwierzęcego (np. sery, jogurty, wędliny, wędzone ryby, świeże elementy mięsne, mięso mielone) KK oraz do zakładów HD

Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi -rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. z 2007 r. Nr 5, poz. 38) – obowiązuje do dnia 31 grudnia 2015 r. rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 września 2015 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. poz. 1703) – będzie obowiązywać od dnia 1 stycznia 2016 r. -rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 czerwca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (Dz. U. Nr 113, poz. 753)

Sprzedaż bezpośrednia (SB)

Definicja sprzedaży bezpośredniej Art. 5 pkt 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2014 r., poz. 1577): „sprzedaż bezpośrednia - działalność, o której mowa w art. 1 ust. 3 lit. c-e rozporządzenia nr 853/2004” - bezpośrednie dostawy, dokonywane przez producenta: - małych ilości surowców do konsumenta końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego bezpośrednio zaopatrującego konsumenta końcowego; - małych ilości mięsa z drobiu lub zajęczaków poddanych ubojowi w gospodarstwie rolnym, do konsumenta końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego, bezpośrednio dostarczającego przedmiotowe mięso w formie mięsa świeżego konsumentowi końcowemu; -bezpośrednie dostawy, dokonywane przez myśliwych: małych ilości zwierzyny łownej lub mięsa zwierząt łownych bezpośrednio do konsumenta końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego bezpośrednio zaopatrującego konsumenta końcowego.

Sprzedaż bezpośrednia produktów pochodzenia zwierzęcego Rodzaje sprzedawanych produktów: tuszki drobiowe (np. kur, kaczek, gęsi, indyków, przepiórek, perliczek); tuszki zajęczaków (np. królików, nutrii); tusze grubej zwierzyny łownej nieoskórowanej (np. dzików, saren, jeleni); tusze drobnej zwierzyny łownej niewypatroszonej (np. zajęcy, kuropatw); produkty rybołówstwa (np. ryby słodkowodne lub słonowodne, żywe, schłodzone lub poddane niektórym rodzajom obróbki); żywe ślimaki lądowe (jadalne, określonych gatunków); mleko surowe lub surowa śmietana (od zwierząt gospodarskich); jaja konsumpcyjne (od drobiu, np. kur, przepiórek); produkty pszczele nieprzetworzone (tj. miód, pyłek pszczeli, pierzga, mleczko pszczele).

Liczba podmiotów zarejestrowanych do sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia zwierzęcego aktualna na dzień r., wg danych na stronie internetowej GIW ( Lp. Rodzaj sprzedawanych produktów Liczba zarejestrowanych podmiotów 1.Produkty pszczele nieprzetworzone Jaja konsumpcyjne Produkty rybołówstwa Mleko surowe i surowa śmietana Tusze zwierząt łownych 67 6.Tuszki drobiowe 62 7.Tuszki zajęczaków 10 8.Żywe ślimaki lądowe określonych gatunków 6 suma: 7406

Limity sprzedaży tuszek indyków i gęsi – do 50 sztuk tygodniowo; tuszek innych gatunków drobiu – do 200 sztuk tygodniowo; tuszek zajęczaków – do 100 sztuk tygodniowo; mleka surowego – do 1000 litrów tygodniowo; surowej śmietany – do 500 litrów tygodniowo; jaj konsumpcyjnych – do 2450 sztuk tygodniowo

Obszar sprzedaży lub dostaw - SB teren województwa, w którym jest prowadzona produkcja i teren przyległych do niego województw

Miejsca prowadzenia sprzedaży bezpośredniej W ramach SB można prowadzić sprzedaż produktów pochodzenia zwierzęcego konsumentom końcowym, np. -na terenie gospodarstw rolnych lub rybackich, -na targowiskach, -ze statków (z wyłączeniem statków zamrażalni i przetwórni), -ze specjalistycznych środków transportu, -do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego (sklepów, restauracji, stołówek).

Wymagania weterynaryjne przy produkcji produktów przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej Wymagania weterynaryjne w rozporządzeniu w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej są określone na poziomie podstawowym i dotyczą przede wszystkim: pomieszczeń produkcyjnych, pomieszczeń sprzedaży, mycia i dezynfekcji instalacji, urządzeń i sprzętu, higieny osób mających kontakt z produktami, wymagań w odniesieniu do opakowań, temperatury i sposobu przechowywania produktów, a także sposobu usuwania odpadów.

Zmiany w sprzedaży bezpośredniej

Zmiany w sprzedaży bezpośredniej cd.

lp. Rodzaj produktów pochodzenia zwierzęcego Obecne tygodniowe maksymalne wielkości produkcji Nowe (od r.) tygodniowe maksymalne wielkości produkcji Proponowane roczne maksymalne wielkości produkcji 1. Tusze drobiowe (np. kur, kaczek, gęsi, indyków, przepiórek) - 50 sztuk tusz indyków lub gęsi sztuk tusz innych gatunków drobiu - 50 sztuk tusz indyków wraz z podrobami sztuk tusz gęsi wraz z podrobami sztuk tusz innych gatunków drobiu wraz z podrobami (za zgodą pow. lek. wet. będzie można przekroczyć limit tyg.– wówczas obowiązywać będzie limit roczny →) sztuk tusz indyków wraz z podrobami sztuk tusz innych gatunków drobiu wraz z podrobami 2. Tusze zajęczaków (np. królików, nutrii) 100 sztuk tusz100 sztuk tusz wraz z podrobami (za zgodą pow. lek. wet. będzie można przekroczyć limit tyg.– wówczas obowiązywać będzie limit roczny →) sztuk tusz wraz z podrobami 3. Tusze zwierząt łownych (grubej lub drobnej zwierzyny łownej) kg tusz grubej zwierzyny łownej wraz z podrobami kg tusz drobnej zwierzyny łownej wraz z podrobami

Zmiany w sprzedaży bezpośredniej cd. lp. Rodzaj produktów pochodzenia zwierzęcego Obecne tygodniowe maksymalne wielkości produkcji Nowe (od r.) tygodniowe maksymalne wielkości produkcji Proponowane roczne maksymalne wielkości produkcji 4. Produkty rybołówstwa (żywe lub poddane obróbce) Żywe ślimaki lądowe (np. ślimak winniczek, ślimak wielki szary), kg 6. Mleko surowe i surowa śmietana (od zwierząt gospodarskich) litrów mleka surowego litrów surowej śmietany litrów mleka surowego albo mleka surowego i siary litrów surowej śmietany (za zgodą pow. lek. wet. będzie można przekroczyć limit tyg.– wówczas obowiązywać będzie limit roczny →) litrów mleka surowego albo mleka surowego i siary litrów surowej śmietany 7. Jaja (np. kurze, przepiórcze, strusie) od 350 do 2450 sztuk sztuk jaj drobiowych (za zgodą pow. lek. wet. będzie można przekroczyć limit tyg. – wówczas obowiązywać będzie limit roczny →) - brak limitu tygodniowego dla jaj strusich sztuk jaj drobiowych sztuk jaj strusich 8. Produkty pszczele nieprzetworzone (np. miód, pyłek pszczeli, pierzga, mleczko pszczele) -- -

Zmiany w sprzedaży bezpośredniej cd. Rozdział 1 - Przepisy ogólne Rozdział 2 - Wielkość, zakres i obszar produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej Rozdziały Wymagania weterynaryjne, jakie powinny być spełnione przy produkcji ………….przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej, oraz wymagania weterynaryjne dla miejsc prowadzenia sprzedaży bezpośredniej tych produktów Rozdział 10 - Przepisy końcowe

Zmiany w sprzedaży bezpośredniej cd.

Działalność marginalna, lokalna i ograniczona (tzw. MOL) Działalność można uznać za marginalną, lokalną i ograniczoną jeżeli zakład prowadzi sprzedaż określonych produktów pochodzenia zwierzęcego konsumentowi końcowemu oraz dostawy tych produktów do innych zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego (np. sklepów detalicznych, restauracji czy stołówek). Prowadzenie dostaw w przypadku tego rodzaju działalności ma charakter obligatoryjny.

W ramach działalności MOL można prowadzić: - produkcję produktów mlecznych, - produkcję obrobionych lub przetworzonych produktów rybołówstwa, - produkcję surowych wyrobów mięsnych, mięsa mielonego, produktów mięsnych, - rozbiór mięsa wołowego, wieprzowego, baraniego, koziego, końskiego, z drobiu lub zajęczaków, zwierząt łownych oraz zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych.

Maksymalna wielkość dostaw: -mięso wołowe, wieprzowe, baranie, kozie, końskie lub produkcja z tego mięsa surowych wyrobów mięsnych lub mięsa mielonego – tona tygodniowo -mięso drobiowe lub zajęczaków lub produkcja z tego mięsa surowych wyrobów mięsnych lub mięsa mielonego – 0,5 tony tygodniowo - mięso zwierząt łownych lub zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych lub produkcja z tego mięsa surowych wyrobów mięsnych lub mięsa mielonego – 0,5 tony miesięcznie - produkty mięsne – 1,5 tony tygodniowo -produkty mleczne – 0,3 tony tygodniowo -produkty rybołówstwa – 0,15 tony tygodniowo

Maksymalna wielkość dostaw Jeżeli zakład prowadzi więcej niż jeden z możliwych rodzajów działalności, suma wielkości dostaw wszystkich rodzajów produktów nie może przekroczyć najwyższego limitu przewidzianego dla jednego z rodzajów produktów produkowanych w tym zakładzie.

Obszar sprzedaży i dostaw - MOL teren województwa, w którym jest prowadzona produkcja i teren przyległych do niego powiatów

Wymagania dla działalności MOL Do działalności MOL stosuje się przepisy rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. - w sprawie higieny środków spożywczych i przepisy wydane w trybie tego rozporządzenia

Wymagania weterynaryjne określone w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej Świeże mięso, w tym tusze, półtusze, ćwierćtusze czy elementy mięsne, przeznaczone do obróbki lub przetwarzania w ramach tego rodzaju działalności nie mogą pochodzić z produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny.

Rejestracja działalności – art. 19 i 21 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego 1) opracowanie projektu technologicznego zakładu (rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 marca 2013 r. w sprawie wymagań, jakie powinien spełnić projekt technologiczny zakładu, w którym ma być prowadzona działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. poz. 434), 2) przesłanie projektu wraz z wnioskiem o jego zatwierdzenie powiatowemu lekarzowi weterynarii właściwemu ze względu na planowane miejsce prowadzenia działalności oraz pisemnie powiadomienie go o zakresie, wielkości produkcji oraz rodzaju produktów pochodzenia zwierzęcego, które mają być produkowane w takim zakładzie.

Rejestracja działalności – cd. 3)złożenie pisemnego wniosku o wpis do rejestru zakładów w terminie co najmniej 30 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności. Elementy, które powinien zawierać wniosek oraz ewentualne dodatkowe dokumenty, które należy dołączyć do wniosku określa art. 21 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego Działalność można rozpocząć po uzyskaniu decyzji administracyjnej o wpisie do właściwego rejestru i nadaniu zakładowi weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego.

Liczba zakładów zarejestrowanych do prowadzenia działalności MOL – dane aktualne na dzień r. (obecnie, wg danych GIW na r zakładów) Lp. Rodzaj zakładów Liczba zarejestrowanych zakładów 1. zakłady prowadzące:  rozbiór mięsa,  produkcję mięsa mielonego,  produkcję surowych wyrobów mięsnych, lub  produkcję produktów mięsnych 1783* 2. zakłady produkujące wyłącznie produkty mleczne zakłady produkujące wyłącznie produkty rybołówstwa 92 suma: * w tym 24 zakłady prowadzą również dodatkowo produkcję produktów rybołówstwa lub produktów mlecznych

Dostępne materiały dotyczące sprzedaży bezpośredniej oraz działalności MOl Biuletyny Informacyjne Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nr 10-11/2010 i nr 9/2014, dostępne na stronie internetowej: (zakładki: Informacje branżowe → Opracowania i publikacje →; Biuletyn Informacyjny → 2010/2014)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Zdjęcia w prezentacji pochodzą ze strony internetowej i ze zbiorów MRiRW.