System wymiarowy opakowań

Stosowanie nowoczesnych metod produkcji, transportu i magazynowania wyrobów wymaga koordynacji i wzajemnego dostosowania wielu parametrów technicznych dotyczących zarówno zagadnień konstrukcyjnych jak i technologicznych. W koordynacji wymiarowej występuje dosyć wyraźny łańcuch bezpośrednich i pośrednich zależności. Podstawowymi elementami tego łańcucha są wymiary:

· Powierzchni magazynowych · Ramp, dróg dojazdowych, bram (drzwi) magazynów, dźwigów itp. · Urządzeń magazynowych, jak np. gniazda regałów, · Urządzeń transportu wewnętrznego i bliskiego (wózki podnośnikowe, unoszące itp.) · Przestrzeni ładownej środków transportowych (wagony kolejowe, samochody ciężarowe, ładownie statków, samolotów itp.) · Palet ładunkowych

· Opakowań transportowych · Opakowań zbiorczych i jednostkowych · Określonych zespołów maszyn pakujących i formujących oraz ich oprzyrządowania · Materiałów opakowaniowych w arkuszach (sklejki, płyty pilśniowe, płyty polipropylenowe „Tekpol”, papier, tektura, folie, blachy itp.)

Wszystkie te wymiary są ze sobą ściśle powiązane i współzależne Wszystkie te wymiary są ze sobą ściśle powiązane i współzależne. Ich wzajemne niedostosowanie powoduje duże straty gospodarcze, wynikłe np. z nieracjonalnego zużycia materiałów opakowaniowych, złego wykorzystania środków transportowych i powierzchni magazynowych itp. Ze względu na daleko posunięte prace dotyczące ujednolicenia wymiarów, przyjęto za podstawę wymiary powierzchni palet ładunkowych. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna przyjęła początkowo trzy wymiary palet : 800 x 1000 mm; 800 x 1200 mm; 1000 x 1200 mm. W wielu krajach europejskich, również w Polsce, uprzywilejowana jest paleta 800 x 1200 mm, a także przyjęty w ramach ISO moduł 600 x 400 mm.

Zalecenie normalizacyjne dotyczące koordynacji wymiarowej ustala: Dla opakowań – wymiary palety 800 x 1200 mm pomniejszone o 5%, tj. wymiary 760x 1140 mm Dla środków transportowych i pomieszczeń magazynowych – wymiary palety 800 x 1200 mm powiększone o luz manipulacyjny tj. 900 x 1300 mm ( minimum 870 x 1270 mm) inaczej miejsce paletowe.

Rodzaje palet: a. Palety drewniane – płaskie, czterowejściowe (800 x 1200 mm, wysokość 144 mm), służą do formowania jednostek ładunkowych z wyrobów odpornych na uszkodzenia mechaniczne w czasie piętrzenia i transportu. b. Palety słupkowe – wysokość słupków 100 cm, stosowane do wyrobów opakowanych lub nie opakowanych, charakteryzujących się niską wytrzymałością na ściskanie. c. Palety skrzyniowe – stosowane do ładunków o nieregularnych kształtach i niewielkich gabarytach. Rodzaje palet skrzyniowych: Ze ścianami z blachy, drewna płyt wiórowych, tworzyw sztucznych Ze ścianami z siatki, prętów itp. Nierozbieralne, o konstrukcji sztywnej, uniemożliwiającej demontaż poszczególnych elementów Rozbieralne o konstrukcji umożliwiającej demontaż poszczególnych elementów Składane o konstrukcji umożliwiającej składanie poszczególnych elementów

d. Palety specjalne – do formowania jednostek z wyrobów o specyficznych kształtach. Rodzaje: - Palety dla wyrobów o dużych gabarytach i nieregularnych kształtach - Palety do wyrobów prostopadłościennych - Palety do beczek i bębnów - Palety do zwojów (papier, papa, dywany)

Palety jednorazowego użytku – wykonane z materiałów odpadowych oraz z tworzyw sztucznych spienionych Wyroby o małych gabarytach luzem lub w opakowaniach jednostkowych, a także wyroby nieodporne na uszkodzenia mechaniczne w czasie magazynowania i transportu mogą być pakowane do metalowych lub z tworzyw sztucznych pojemników wielokrotnego użytku.

Pojemniki ładunkowe Zasobniki o różnych kształtach, konstrukcjach i wymiarach, wykonywane z różnych materiałów – głównie z blachy, drewna i tworzyw sztucznych. Pojemniki stanowią mikro jednostki ładunkowe, które można spiętrzać w stosy, a także formować większe jednostki np. Jednostki paletowe.

Rodzaje pojemników: - Pojemniki metalowe z blachy wykonywane są jako nieskładane, z zamknięciami przystosowanymi do plombowania. Stosowane są do formowania jednostek ładunkowych z wyrobów drobnych i ciężkich (śruby, łożyska, nakrętki). - Pojemniki metalowe siatkowe – wykonywane są jako składane, z zamknięciami umożliwiającymi plombowanie o wymiarach podstawy 400x800 mm, 600x800 mm oraz 1200x800 mm. Stosowane są do formownia jednostek ładunkowych z wyrobów przestrzennych, lekkich. - Pojemniki z tworzyw sztucznych (PE-HD) wykonywane są jako nieskładane lub składane. Posiadają wieko przystosowane do plombowania lub nie posiadają wieka. Stosowane są do formownia jednostek ładunkowych z wyrobów drobnych nieopakowanych lub opakowanych.

- Pojemniki drewniane lub z materiałów drewnopochodnych wykonywane są jako nieskładane lub składane o wymiarach podstawy 400x800 mm oraz 600x800 mm, z zamknięciami umożliwiającymi plombowanie. Stosowane są do pakowania artykułów technicznych, piśmiennych, pasmanterii itp.

Pakietowa jednostka ładunkowa – ładunek składający się z co najmniej dwóch jednakowych sztuk, tworzący jeden zwarty pakiet, sformowany przy użyciu środków zespalających w sposób zapewniający trwałość formy i możliwość zastosowania zmechanizowanego przeładunku. Pakietowe jednostki ładunkowe formowane są przeważnie z wyrobów nieopakowanych o wymiarach większych od wymiarów typowej palety ładunkowej, a więc szkła płaskiego, płyt pilśniowych, blach i rur stalowych, metalowych elementów konstrukcyjnych, elementów armatury ogrzewczej, wentylacyjnej. Wymiary jednostek pakietowych zależą od rodzaju formowanych wyrobów i dlatego można spotkać różnorodność stosowanych rozwiązań. Do wiązania pakietów stosuje się: jarzma, klamry, obejmy, taśmy, druty. Pakiet powinien być tak uformowany aby umożliwiał piętrzenie w stabilne stosy.

Kontenerowe jednostki ładunkowe Kontenerowa jednostka ładunkowa – formowana przy użyciu kontenera. Kontener – urządzenie transportowe: · O charakterze stałym i odpowiednio mocnej konstrukcji, · Skonstruowane w celu ułatwienia przemieszczania ładunków dla wielu środków transportu, · Wyposażone w urządzenie ułatwiające jego przemieszczanie, · Umożliwiające łatwe napełnianie i opróżnianie, · O pojemności większej niż 1 m³.

Najbardziej istotnym kryterium klasyfikacji kontenerów jest ich wielkość na podstawie, której wyróżnia się: · Kontenery małe, · Kontenery średnie, · Kontenery duże. Kontenery małe – do transportu drobnych przesyłek (przeładowywane głównie ręcznie), wyposażone we własny układ jezdny, masa brutto do 2,5 t., pojemności do 3 m³.

Kontenery średnie – masa brutto 2,5 – 10 t. , pojemność 2,5 – 10 m³ Kontenery średnie – masa brutto 2,5 – 10 t., pojemność 2,5 – 10 m³. Służą do przewozu ładunków, które ze względu na rozmieszczenie miejsc nadania i przeznaczenia – nie mogą być przewożone w kontenerach dużych.

Kontenery duże – masa brutto ponad 10 t. , pojemność powyżej 14 m³ Kontenery duże – masa brutto ponad 10 t., pojemność powyżej 14 m³. Bardzo rozpowszechnione w transporcie światowym.

Oznaczenie kontenerów

Obok kontenerów sztywnych stosuje się coraz szerzej kontenery elastyczne, wykonane ze specjalnej tkaniny, o pojemności do 2 m3. Przeznaczone są do transportu i okresowego składowania towarów sproszkowanych i granulowanych. System wymiarowy opakowań to ograniczony ilościowo układ zalecanych wymiarów opakowań transportowych i jednostkowych. W Polsce ustalono i przyjęto system wymiarowy oparty w swych założeniach teoretycznych na tzw. systemie norweskim, tj. ustalającym wewnętrzne wymiary opakowań transportowych ( w przeciwieństwie do szwajcarskiego w którym ustala się zewnętrzne wymiary opakowań transportowych).

System ten został ujęty w normie PN-89/O-79021 System ten został ujęty w normie PN-89/O-79021. Opiera się on na następujących zasadach: · Podstawą wyjściową systemu wymiarowego opakowań transportowych jest uprzywilejowana paleta ładunkowa o wymiarach 800x1200 mm; · Dla opakowań prostopadłościennych obowiązują szeregi wymiarów wewnętrznych opakowań transportowych oraz szeregi wymiarów zewnętrznych opakowań jednostkowych wkładanych do tych opakowań transportowych; · Przyjęto założenie teoretyczne że grubość ścianek opakowania transportowego powinna być wprost proporcjonalna do jego wielkości i wynosić przeciętnie 5% wymiarów liniowych opakowań

· Wykorzystanie powierzchni ładownej palety przez opakowania transportowe o dnie prostokątnym powinno wynosić około 100%; dopuszcza się mniejsze wykorzystanie powierzchni palety, jednak nie poniżej 90%; opakowania nie mogą zbytnio wystawać poza obrzeże palety, przewisy muszą się mieścić w przewidzianym luzie wynoszącym +40 mm na każdy wymiar liniowy; · Jako największe wymiary liniowe opakowań transportowych przyjęto pomniejszone o 5% wymiary palety 800x1200 mm, a jako najmniejsze-graniczny wymiar dla opakowań-190 mm; · Wymiary liniowe opakowań transportowych utworzono przez podzielenie pomniejszonych o 5% wymiarów palety przez liczby naturalne oraz przez odpowiedni dobór powstałych w ten sposób wymiarów wewnętrznych długości opakowań transportowych; Postanowienia normy stosuje się przy projektowaniu opakowań transportowych z różnych tworzyw i do różnych towarów z wyjątkiem przypadków gdy kształt towaru, wymagania odbiorcy zagranicznego lub inne specjalne okoliczności uzasadniają zastosowanie innych wymiarów opakowań.