Wykłady 8 i 15 października Definicja Utworu Zdjęcie i film jako nośniki utworu.

Prezentacja na temat: "Wykłady 8 i 15 października Definicja Utworu Zdjęcie i film jako nośniki utworu."— Zapis prezentacji:

1 Wykłady 8 i 15 października Definicja Utworu Zdjęcie i film jako nośniki utworu

2 Średniowiecze

3 Piramida potrzeb Maslowa

4 źródła prawa: Krajowe: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) Ustawa z dnia 10 lipca 1952 r. o prawie autorskim Ustawa z dnia 29 marca 1926 r. o prawie autorskim

5 Problem zasady terytorialności obowiązywania prawa Prawa własności intelektualnej w rozumieniu Konstytucji RP są prawami majątkowymi, podlegającymi ochronie. Taka sama ochrona gwarantowana jest na gruncie Konwencji Rzymskiej z 4.11.1950r. o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Protokół 1, art. 1).

6 Międzynarodowe: 1.Konwencja Berneńska z dnia 9 września 1886r. o ochronie dzieł literackich i artystycznych (Akt Paryski z 1971r.). 2.Konwencja o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych, sporządzona w Rzymie dnia 26 października 1961 r. 3.Traktaty WIPO z 1996 r. o prawie autorskim oraz o artystycznych wykonaniach i fonogramach.

7 Własność intelektualna Prawo autorskie Utwór Własność artystyczna i kulturalna Własność Literacka Prawa pokrewne Prawo własności przemysłowej Patenty Znaki towarowe

8 Ustawa z 1926 r. Art. 1. Przedmiotem prawa autorskiego jest od chwili ustalenia w jakiej bądź postaci (słowem żywem, pismem, drukiem, rysunkiem, barwą, bryłą, dźwiękiem, mimiką, rytmiką) każdy przejaw działalności duchowej, noszący cechę osobistej twórczości.

9 UTWÓR Art. 1. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

10 - dobro niematerialne (nie nośnik), - rezultat pracy człowieka - oryginalny (twórczy, niepowtarzalny), - indywidualny (noszący piętno autora), - ustalony w dowolnej postaci (poddany percepcji zmysłów, obiektywnie istniejący w percepcji innych osób niż twórca). Nośnik materialny Stworzony przez zwierzę, siły przyrody, komputer Nowy Istniejący tylko w umyśle twórcy

11 Utwór zależny = opracowanie Art. 2. 1. Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego. Art. 2 ust. 4 Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem.

12 Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne) Na egzemplarzach opracowania należy wymienić twórcę i tytuł utworu pierwotnego

13 BRAK OCHRONY Art. 4. Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego: 1) akty normatywne lub ich urzędowe projekty; 2) urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole; 3) opublikowane opisy patentowe lub ochronne; 4) proste informacje prasowe.

14 PRAWA POKREWNE ( neighbouring rights ) zespół uprawnień funkcjonujących w powiązaniu z prawami autorskimi, nakierowany na ochronę interesów osób, których działania są zbliżone do działalności twórczej (artyści wykonawcy) oraz podmiotów, które podejmują czynności związane z eksploatacją twórczości (np. producenci fonogramów).

15 Zakres zastosowania polskiej ustawy do utworów kryteria podmiotowe:  których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim  których twórca jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub

16 Kryteria przedmiotowe:  które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo równocześnie na tym terytorium i za granicą, lub  które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub  które są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.

17 Utwór anonimowy Art. 8 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku - właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

18 Utwór anonimowy – 70 lat Art. 36 pkt 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany, autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość.

19 Ustalanie statusu prawnego dzieła anonimowego Ustalenie, czy obiekt obejmuje utwór w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy (twórczość, indywidualny charakter); Ustalenie, czy można wykluczyć obiekt spod zakresu działania ustawy (w szczególności art. 4 ustawy); Ustalenie daty pierwszego rozpowszechnienia (art. 36 pkt 2 ustawy); Ustalenie wydawcy lub jego następcy prawnego; Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

20 Rafał Sarbiński Utwór fotograficzny i jego twórca w prawie autorski, Zakamycze 2004.twór fotograficzny i jego twórca w prawie autorski Twórcze: aranżacja i uporządkowanie przedmiotu fotografowania, polegająca na upozowaniu.

21 Oryginalność Oryginalność obejmować może np. takie elementy, jak wybór oświetlenia, cieni, rodzaju obiektywu, kąta, głębi ostrości, kompozycji, manipulacji w obrębie balansu bieli/nasycenia/kontrastu i ich wpływ na końcowy efekt wizualny. Ochronie podlega także nietypowa sytuacja wykreowana przez fotografa albo też obiekty przez niego stworzone.

22 DYREKTYWA 2006/116/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych Artykuł 6 Ochrona fotografii Fotografie, które są oryginalne w tym sensie, że stanowią własną intelektualną twórczość autora, podlegają ochronie zgodnie z przepisami art. 1. W celu ustalenia ich kwalifikowania się do ochrony, nie są stosowane żadne inne kryteria. Państwa Członkowskie mogą przewidzieć ochronę innych fotografii.

23 Artykuł 1 Czas trwania praw autorskich 1. Prawa autora utworu literackiego lub artystycznego w rozumieniu art. 2 Konwencji berneńskiej podlegają ochronie w okresie życia autora i przez okres 70 lat licząc od dnia jego śmierci, niezależnie od daty zgodnego z prawem podania utworu do publicznej wiadomości.

24 Wyrok ETS 1 grudnia 2011 r. (sprawa C ‑ 145/10, Eva-Maria Painer przeciwko Standard VerlagsGmbH, Axel Springer AG, Süddeutsche Zeitung GmbH, SPIEGEL-Verlag Rudolf AUGSTEIN GmbH & Co KG, Verlag M. DuMont Schauberg Expedition der Kölnischen Zeitung GmbH & Co KG.(sprawa C ‑ 145/10, Eva-Maria Painer przeciwko Standard VerlagsGmbH

25 pozew E.M. Painer zażądała przed sądami austriackimi, by nakazały wydawcom prasowym: zaprzestania zwielokrotniania lub rozpowszechniania fotografii i portretu przypuszczalnego bez jej zgody i bez podania jej nazwiska jako autora. Żądała również stosownego wynagrodzenia i odszkodowania.

26 Wyrok Trybunału Zgodnie z prawem Unii zakres ochrony prawa autorskiego może zostać ograniczony, gdy utwór jest wykorzystywany do celów bezpieczeństwa publicznego, w szczególności w ramach dochodzenia karnego mającego na celu odnalezienie osoby zaginionej. W tym względzie - wyłącznie państwa, a nie wydawcy prasowi, powinny być uznawane za uprawnione do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego za pomocą odpowiednich środków, takich jak wezwanie do pomocy w poszukiwaniach. Nie można jednak wykluczyć - dodał Trybunał - że media mogą przyczynić się do osiągnięcia celu bezpieczeństwa publicznego publikując na przykład fotografię poszukiwanej osoby. Muszą jednak podjąć tę inicjatywę w uzgodnieniu i we współpracy z organami państwa. Trybunał uściślił również, że podczas prowadzonego dochodzenia fotografia może zostać opublikowana przez media bez uprzedniego, konkretnego, aktualnego i wyraźnego wezwania do tego ze strony organów bezpieczeństwa publicznego.

27 utwory, które zostały już legalnie udostępnione odbiorcom, mogą być cytowane, pod warunkiem, że zostanie podane źródło, łącznie z nazwiskiem autora, chyba że jest to niemożliwe.

28 Edycja lub zmiana cudzego zdjęcia Prawo do integralności utworu Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności Naruszenie dobra osobistego

29 Utwór zależny Zawiera elementy z utworu oryginalnego, stworzonego wcześniej (1919) Marcel Duchamp na podstawie Mona Lisa (La Gioconda) Leonarda da Vinci. The Mona Lisa With a Moustache.Marcel DuchampMona Lisa

30 podmiot praw autorskich musi udowodnić, że to oskarżony skopiował pracę; podmiot praw autorskich musi udowodnić, że występują “poważne” podobieństwa pomiędzy pracą źródłową a dziełem oskarżonego; ochronie prawnej podlegają tylko te elementy pracy, które zostały samodzielnie wymyślone i/lub wykonane przez właściciela praw autorskich; praca musi przejawiać “przynajmniej minimalny stopień kreatywności”, jednak oryginalność obejmuje nie tyle sam pomysł co formę jego przekazania, czyli nie jest ważne co się ukazuje, ale w jaki sposób.

31 Warunkiem możliwości skorzystania z dozwolonego użytku jest uprzednie rozpowszechnienie utworu Dozwolony użytek nie może mieć na celu osiągnięcie korzyści majątkowych Wyjątek – zdjęcia w atlasach i encyklopediach art. 33 pkt 3 – wynagrodzenie twórcy Dr Monika Drela

32 Błażej i Anna Urbaniak Rafał Bednarz Fotofabryka

33 Striped Farce (seria Witches Story), 1995, David LaChapelle (źródło: davidlachapelle.com)

34 Rihanna cyt. za: fotoblogia.pl

35 Rozpowszechnianie wizerunku Art. 81. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. 2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku: 1)osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych; 2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza. Dr Monika Drela

36 Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną Art.12 - transfer Art. 13 – catching Art. 14 - hosting Dr Monika Drela

37 Art. 5. Przepisy ustawy stosuje się do utworów: 1) których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim lub 1 1 ) (1) których twórca jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), lub 2) które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo równocześnie na tym terytorium i za granicą, lub 3) które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub 4) innych w zakresie określonym w umowach międzynarodowych

38 Podmioty praw autorskich Twórca Współtwórca Pracodawca art. 12,13, 74/3 Instytucja naukowa art. 14 Producent, wydawca art.11 Spadkobiercy

39 Prawa autorskie osobiste Prawo do autorstwa Prawo do integralności utworu – 49/2 Prawo do rzetelnego wykorzystania utworu (także relacja utwór oryginalny – utwór zależny) Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności – 51/3 Prawo dostępu do dzieła – 32, 52/3, 56 p.a.

40 Co to jest plagiat ? Maks namalował obraz i podpisał go nazwiskiem słynnego malarza Jana Kowalskiego, nie podrabiając jednak wiarygodnie podpisu. Został pozwany przez Jana pod zarzutem naruszenia autorskich praw osobistych Maks broni się, że ma prawo występować pod dowolnym pseudonimem

41 Prawa autorskie majątkowe Prawa podmiotowe o charakterze bezwzględnym Korzystanie z utworu na wszystkich polach eksploatacji (czynności faktyczne, zwielokrotnianie, rozpowszechnianie) Rozporządzanie utworem (czynności prawne) # percepcja

42 Pole eksploatacji – korzystanie 50 p.a. Inna technologia (analogowa, cyfrowa, inna) Inny krąg odbiorców (wystawa, Internet) Inne terytorium lub Inny język Utrwalanie, zwielokrotnianie, wykonanie, wystawienie, recytacja, nadawanie, udostępnianie w Internecie, wprowadzanie do pamięci komputera

43 Art. 40 prawa autorskiego Producenci lub wydawcy egzemplarzy utworów plastycznych, fotograficznych i kartograficznych, niekorzystających z ochrony autorskich praw majątkowych, są obowiązani do przekazywania na rzecz Funduszu 5% - 8% wpływów brutto ze sprzedaży Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 24 lutego 2003 r. w sprawie wysokości procentu wpłat na Fundusz Promocji Twórczości (Dz. U. Nr 41, poz. 354) ustala tę wysokość obecnie w wysokości 5 %. państwowy fundusz celowy w dyspozycji Ministra Dr Monika Drela

44 Droit de suite 19 p.a.

45 Przenoszenie praw autorskich Ex lege – pracodawca W drodze umowy Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych – wszystkie lub określone pola eksploatacji Warunek lub termin dopuszczalne

46 Sposoby przenoszenia majątkowych praw autorskich

47 SUBLICENCJA jeżeli umowa nie stanowi inaczej, licencjobiorca nie może upoważnić innej osoby do korzystania z utworu w zakresie uzyskanej licencji, Domniemanie LICENCJI w braku wyraźnego postanowienia o przeniesieniu prawa, uważa się, że twórca udzielił licencji.

48 Umowa licencyjna Licencja to jedynie umowa upoważniająca licencjobiorcę do korzystania z utworu. Nie przenosi ona autorskich praw majątkowych na licencjobiorcę – prawa te pozostają przy licencjodawcy i może on je po udzieleniu licencji swobodnie wykonywać, jeśli strony nie postanowiły inaczej. Licencja ogranicza więc jedynie w określonym w niej zakresie monopol twórcy (albo innego podmiotu praw) w korzystaniu z utworu.

49 Umowa licencyjna wyłączna Licencja wyłączna to umowa, w której licencjodawca zobowiązuje się do nieudzielania licencji innym osobom na danym polu eksploatacji. Zawarcie takiej umowy nie wyłącza korzystania z utworu przez licencjodawcę na polach eksploatacji objętych licencją, chyba że strony postanowią w niej inaczej. LicencjodawcaLicencjobiorca sublicencja

50 Umowa licencyjna niewyłączna Licencja niewyłączna może zostać udzielona przez uprawnionego wielu osobom i to nawet na tych samych polach eksploatacji oraz na tym samym obszarze i w tym samym czasie. Licencjodawca

51 umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie postanowiono inaczej. Po upływie tego terminu prawo uzyskane na podstawie umowy licencyjnej wygasa umowę licencyjną zawartą na czas nieoznaczony można wypowiedzieć. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, a licencji udzielono na czas nieoznaczony, twórca może ją wypowiedzieć z zachowaniem terminów umownych, a w ich braku na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego

52 Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych 1.umowa taka stanowi najdalej idące pochodne nabycie majątkowych praw autorskich do utworu, 2.wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności, 3.uprawniony, który przeniósł swe prawa na inny podmiot nie może sam rozporządzać dziełem, a monopol autorski (z pewnymi ograniczeniami) zyskuje nabywca zbywca nabywca

53 Prawo autorskie Art. 53. Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności Odpłatna/nieodpłatna

54 Prawo autorskie Art. 52. 1. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, przeniesienie własności egzemplarza utworu nie powoduje przejścia autorskich praw majątkowych do utworu.

55 Licencja - umowa Art. 67. 1. Twórca może udzielić upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania.

56 Umowa licencyjna Wyłączna na piśmie /nie wyłączna w dowolnej formie Odpłatna Na czas oznaczony/ na czas nieoznaczony Art. 68 ust. 2 Licencję udzieloną na okres dłuższy niż pięć lat uważa się, po upływie tego terminu, za udzieloną na czas nieoznaczony. Sublicencja/bez sublicencji – art. 67 Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, licencjobiorca nie może upoważnić innej osoby do korzystania z utworu w zakresie uzyskanej licencji.

57 twórcalicencjobiorcasublicencjobiorca

58 Umowa licencyjna wyłączna ogranicza majątkowe prawa autorskie twórcy Zakres ograniczenia w sensie przedmiotowym wyznaczają pola eksploatacji.

59 Art. 65. W braku wyraźnego postanowienia o przeniesieniu prawa, uważa się, że twórca udzielił licencji. Art. 66. 1. Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie postanowiono inaczej. 2. Po upływie terminu, o którym mowa w ust. 1, prawo uzyskane na podstawie umowy licencyjnej wygasa.

60 Wynagrodzenie twórcy Art. 43. 1. Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. 2. Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, wysokość wynagrodzenia określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu. Art. 44. W razie rażącej dysproporcji między wynagrodzeniem twórcy a korzyściami nabywcy autorskich praw majątkowych lub licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd.

61 „Sprzedaż” treści cyfrowych USTAWA z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta Dz.U.2014.827 Art.2 pkt 5) treść cyfrowa - dane wytwarzane i dostarczane w postaci cyfrowej; e-book, zdjęcia, mp3, mp4, filmy

62 Umowa licencyjna zawierana na odległość Jeżeli treść cyfrowa jest przedmiotem prawa autorskiego Jeżeli treść cyfrowa nie jest przedmiotem prawa autorskiego ?

63 Utrata praw autorskich przez nabywcę Art. 57. 1. Jeżeli nabywca autorskich praw majątkowych lub licencjobiorca, który zobowiązał się do rozpowszechniania utworu, nie przystąpi do rozpowszechniania w umówionym terminie, a w jego braku – w ciągu dwóch lat od przyjęcia utworu, twórca może odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć i domagać się naprawienia szkody po bezskutecznym upływie dodatkowego terminu, nie krótszego niż sześć miesięcy. 2. Jeżeli wskutek okoliczności, za które nabywca lub licencjobiorca ponosi odpowiedzialność, utwór nie został udostępniony publiczności, twórca może się domagać, zamiast naprawienia poniesionej szkody, podwójnego wynagrodzenia w stosunku do określonego w umowie o rozpowszechnienie utworu, chyba że licencja jest niewyłączna. 3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do utworów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych.

64 FILM PRAWA POKREWNE

65 Etapy "życia" dzieła filmowego produkcja dystrybucjaeksploatacja

66 © Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage Forum 2008 reżyser operator obrazu scenarzysta scenograf twórca kostiumów autor efektów specjalnych autor muzyki twórcy – producent – film

67 Film w rozumieniu prawa autorskiego © Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage Forum 2008 1. dobro niematerialne (utwór), 2. brak definicji w ustawie autorskiej, 3. zwykle określany jako utwór kinematograficzny złożony z serii obrazów dających podczas projekcji wrażenie ruchu, z dźwiękiem lub bez dźwięku, 4. ochronie podlega zewnętrzna forma, a nie treść zawarta w filmie, 5. prawa do nośnika filmu nie są tożsame z prawami do filmu, 6. przyjmuje się szeroką definicję "utworu audiowizualnego", 7. posiłkowo stosować można definicję zawartą w ustawie o kinematografii.

68 Ustawa o kinematografii (art. 4 ust. 1) „filmem jest utwór dowolnej długości, w tym utwór dokumentalny lub animowany, złożony z serii następujących po sobie obrazów z dźwiękiem lub bez dźwięku, utrwalonych na jakimkolwiek nośniku umożliwiającym wielokrotne odtwarzanie, wywołujących wrażenie ruchu i składających się na oryginalną całość, wyrażającą akcję (treść) w indywidualnej formie, a ponadto, z wyjątkiem utworów dokumentalnych i animowanych, przeznaczony do wyświetlania w kinie jako pierwszym polu eksploatacji w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych.”

69 Producent w rozumieniu prawa autorskiego -brak definicji w ustawie o prawie autorskim, - domniemywa się, że producentem jest osoba, której nazwisko lub nazwę uwidoczniono w tym charakterze na przedmiotach, na których utwór utrwalono, albo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu, - Pomocnoczo stosuje się definicję z ustawy o kinematografii.

70 Ustawa o kinematografii "Producentem filmu jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 1 § 1 Kodeksu cywilnego, która podejmuje inicjatywę, faktycznie organizuje, prowadzi i ponosi odpowiedzialność za kreatywny, organizacyjny i finansowy proces produkcji filmu."

71 Status kierownika produkcji w orzecznictwie SN "Kierownik produkcji filmu reklamowego nie może zostać zaliczony do grona współtwórców utworu audiowizualnego, jeżeli w procesie powstawania tego utworu pełnił on względem współtwórców wyłącznie funkcje służebne (organizacyjno-administracyjne lub gospodarcze)" (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 kwietnia 2002 r., III RN 133/2001).

72 © Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage Forum 2008 Utwór audiowizualny jako dzieło współautorskie Potrzeba nabycia praw do filmu: -ochrona inwestycji, -zapewnienie swobody eksploatacyjnej producentowi, -ułatwienie obrotu prawami do filmu, -dotarcie do jak najszerszej publiczności.

73 Zasada nabycia praw do wkładów twórczych w drodze umownej -prawa autorskie przysługują twórcy (współtwórcom), -producent nie nabywa praw do filmu z mocy ustawy, -producent nabywa prawa do filmu poprzez zawarcie umów ze współtwórcami filmu, - zakres nabytych praw zależy od treści zawartych umów, -nabycie praw podlega pewnym ograniczeniom ustawowym.

74 Domniemanie nabycia przez producenta autorskich praw majątkowych do filmu "Domniemywa się, że producent utworu audiowizualnego nabywa na mocy umowy o stworzenie utworu albo umowy o wykorzystanie już istniejącego utworu wyłączne prawa majątkowe do eksploatacji tych utworów w ramach utworu audiowizualnego jako całości." (art. 70 ust. 1 pr. aut.) -domniemanie to może stanowić ułatwienia dowodowe dla producenta w wykazaniu praw do filmu.

75 Ograniczenia domniemania 1.Domniemanie jest wzruszalne, tzn. osoba kwestionująca prawa producenta może dowodzić przed sądem, że prawa producentowi nie przysługują, 2.dotyczy wyłącznie eksploatacji wkładów w ramach filmu jako całości, 3.dla jego zaistnienia wymagane jest zawarcie umowy – nabycie praw ma charakter pochodny i stosuje się w tym zakresie przepisy rozdziału 5 ustawy, tzn. zastosowanie znajdzie tu zarówno zasada nemo plus iuris, jak i zasada, że umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji znanych w chwili jej zawarcia.

76 Konsekwencje umownego nabywania praw przez producenta 1.umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia., 2.następca prawny, choćby nabył całość autorskich praw majątkowych, nie może, bez zgody twórcy, czynić zmian w utworze, chyba że są one spowodowane oczywistą koniecznością, a twórca nie miałby słusznej podstawy im się sprzeciwić,

77 3.jeżeli nabywca autorskich praw majątkowych lub licencjobiorca, który zobowiązał się do rozpowszechniania utworu, nie przystąpi do rozpowszechniania w umówionym terminie, a w jego braku - w ciągu dwóch lat od przyjęcia utworu, twórca może odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć i domagać się naprawienia szkody po bezskutecznym upływie dodatkowego terminu, nie krótszego niż sześć miesięcy, 4.jeżeli wskutek okoliczności, za które nabywca lub licencjobiorca ponosi odpowiedzialność, utwór nie został udostępniony publiczności, twórca może się domagać, zamiast naprawienia poniesionej szkody, podwójnego wynagrodzenia w stosunku do określonego w umowie o rozpowszechnienie utworu, chyba że licencja jest niewyłączna. © Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage Forum 2008

78 Eksploatacja zdjęć filmowych poza filmem

79 Konieczność nabywania przez producenta wkładów w zakresie szerszym niż tylko ich eksploatacja w filmie jako całości W umowach należy ująć prawa do eksploatacji zdjęć filmowych także poza filmem w formie np.: 1. plakatów, 2. fotosów z planu zdjęciowego, 3. trailerów (zwiastunów), 4. albumów, 5. ścieżek dźwiękowych, 6. reklam TV, 7. pocztówek, itp.

80 Przykłady wykorzystania twórczości filmowej poza filmem w orzecznictwie Sądu Najwyższego 1.Sprawa Danusi z "Krzyżaków" 2. Sprawa fotosów z "Quo vadis"

81 prawa do opracowania filmu w orzecznictwie sądowym 1.Sąd Najwyższy przyjął, że prawo autorskie do filmu kinematograficznego, przysługujące z mocy art. 13 prawa autorskiego z 1952 r. przedsiębiorstwu, które film wytworzyło, nie wyłącza całkowicie praw autorskich osób, których twórczość złożyła się na powstanie dzieła filmowego. 2. Sprawa teledysku "Marusia" Maryli Rodowicz.