SAMOBÓJSTWA DZIECI I MŁODZIEŻY. Definicje samobójstwa (1) Emile Durkheim: Samobójstwem nazywa się każdy przypadek śmierci, będący bezpośrednim lub pośrednim.

Prezentacja na temat: "SAMOBÓJSTWA DZIECI I MŁODZIEŻY. Definicje samobójstwa (1) Emile Durkheim: Samobójstwem nazywa się każdy przypadek śmierci, będący bezpośrednim lub pośrednim."— Zapis prezentacji:

1 SAMOBÓJSTWA DZIECI I MŁODZIEŻY

2 Definicje samobójstwa (1) Emile Durkheim: Samobójstwem nazywa się każdy przypadek śmierci, będący bezpośrednim lub pośrednim wynikiem działania lub zaniechania, przejawionego przez ofiarę zdającą sobie sprawę ze skutków swojego zachowania.

3 Definicje samobójstwa (2) WHO: Samobójstwo jest aktem o skutku śmiertelnym, który zmarły ze świadomością i oczekiwaniem takiego skutku sam zaplanował i wykonał w celu spowodowania zmian przez siebie pożądanych.

4 Definicje samobójstwa (3) Edwin Shneidman: Samobójstwo to świadomy akt samounicestwienia; najlepiej rozumieć je jako wielowymiarowy stan złego samopoczucia u osoby o niezaspokojonych potrzebach, która samobójstwo uważa za najlepsze rozwiązanie jakiegoś ze swoich problemów. Samobójstwo to akt rozpaczy psychiki udręczonej cierpieniem, które wydaje się nie do zniesienia i nie do rozwiązania.

5 Definicje samobójstwa (4) Ujęcie kryminalistyki: Zachowanie samobójcze (suicydalne) to świadome działanie na własne ciało bądź na ważne dla jego funkcjonowania narządy za pomocą czynników zewnętrznych w celu przekroczenia granic wytrzymałości fizjologicznej organizmu lub możliwości jego adaptacji w zmienionych warunkach.

6 Klasyfikacje zachowań suicydalnych (1) Samobójstwa DokonaneNiedokonane/Usiłowane w tym: próby samobójcze w tym: próby samobójcze

7 Klasyfikacje zachowań suicydalnych (2) Klasyfikacja Brunona Hołysta: 1. Samobójstwo wyobrażone 2. Samobójstwo upragnione 3. Samobójstwo usiłowane 4. Samobójstwo dokonane

8 Klasyfikacje zachowań suicydalnych (3) Ujęcie psychologiczne Zenomeny Płużek: Sytuacja samobójcza Myśli samobójcze Myśli samobójcze Tendencje samobójcze Tendencje samobójcze Akt samobójczy Akt samobójczy

9 Klasyfikacje zachowań suicydalnych (4) Klasyfikacja samobójstw Zenomeny Płużek, pod kątem rzeczywistych intencji: 1. Samobójstwa prawdziwe. 2. Samobójstwa rzekome. 3. Samobójstwa demonstratywne.

10 Samobójcy - osoby podejmujące próby samobójcze Cechy sprzyjające podjęciu decyzji o odebraniu sobie życia: perfekcjonizm, bezwzględność, poczucie bezradności, wycofanie, agresja, brak kontroli nad emocjami. Cechy sprzyjające podjęciu decyzji o odebraniu sobie życia: perfekcjonizm, bezwzględność, poczucie bezradności, wycofanie, agresja, brak kontroli nad emocjami. Stosunek do śmierci. Stosunek do śmierci.

11 Czynniki wewnętrzne sprzyjające występowaniu zachowań samobójczych Depresja, Depresja, Alkoholizm oraz/lub inne uzależnienia, Alkoholizm oraz/lub inne uzależnienia, Schizofrenia, Schizofrenia, Zaburzenia osobowości, Zaburzenia osobowości, Przewlekła choroba somatyczna, Przewlekła choroba somatyczna, Niski poziom socjalizacji Niski poziom socjalizacji Myśli samobójcze/nieudane próby samobójcze podejmowane w przeszłości Myśli samobójcze/nieudane próby samobójcze podejmowane w przeszłości

12 Czynniki społeczne sprzyjające występowaniu zachowań samobójczych Samotność/brak partnera/utrata bliskiej osoby Samotność/brak partnera/utrata bliskiej osoby Bezrobocie/utrata pracy Bezrobocie/utrata pracy Brak wsparcia społecznego Brak wsparcia społecznego Zamieszkiwanie z dala od rodziny Zamieszkiwanie z dala od rodziny

13 Czynniki zewnętrzne sprzyjające występowaniu zachowań samobójczych Kryzys ekonomiczny Kryzys ekonomiczny Stabilizacja polityczna Stabilizacja polityczna Wykonywany zawód Wykonywany zawód (samobójstwa wśród żołnierzy i policjantów) Pobyt w zakładzie karnym Pobyt w zakładzie karnym (samobójstwa więźniów) Samobójstwa młodocianych Samobójstwa młodocianych

14 Inne czynniki ryzyka Płeć, Płeć, Wiek, Wiek, Planowanie aktu samobójczego/informowanie o takich zamiarach, Planowanie aktu samobójczego/informowanie o takich zamiarach, Pora roku, Pora roku, Dzień tygodnia, Dzień tygodnia, Pora dnia. Pora dnia.

15 WHO a problem samobójstw Wskaźnik liczby popełnionych samobójstw, osobno dla mężczyzn i kobiet na 100 000 mieszkańców w wybranych krajach (dane WHO za różne lata) Wskaźnik liczby popełnionych samobójstw, osobno dla mężczyzn i kobiet na 100 000 mieszkańców w wybranych krajach (dane WHO za różne lata) „Globalny” wskaźnik samobójstw wynosi około „Globalny” wskaźnik samobójstw wynosi około 16 na 100 000 populacji - co 40 sekund jedna osoba popełnia samobójstwo na świecie W ciągu ostatnich 50 lat wskaźniki samobójstw na całym świecie wzrosły o 60% W ciągu ostatnich 50 lat wskaźniki samobójstw na całym świecie wzrosły o 60% SUPRE – suicide prevention programme SUPRE – suicide prevention programme

16 Statystyki dotyczące samobójstw W Polsce popełniono ogółem samobójstw: w roku 2008: 3964 (<19 r.ż. – 218 [5,5%], <24 r.ż. – 495 [12,5%]), w tym: - mężczyzni: 3333, - kobiety: 631 w roku 2009: 5913 (<19 r.ż. – 196 [3,3%], <24 r.ż. – 491 [8,3%], w tym: - mężczyzni: 4.839, - kobiety: 1074 (dane ze strony Komendy Głównej Policji www.policja.pl) (dane ze strony Komendy Głównej Policji www.policja.pl)www.policja.pl

17 Wiek osób podejmujących zamachy samobójcze – 2009 rok wiek liczba zamachówzakończone zgonem 9 lat i mniej0 0 10-14 49 26 15-19356170 20-24538295 25-29493291 30-34462309 35-39543372 40-44462346 45-49653515 50-54721598 55-59609529 60-64345311 65-69219203 70-74153141 75-79120106 80-848579 85 i więcej6057 wiek nieustalony4536

18 Wiek osób podejmujących zamachy samobójcze – 2008 rok wiekliczba zamachów zakończone zgonem 9 lat i mniej11 10-145319 15-19362198 20-24476277 25-29 495321 30-34 421 287 35-39 375 266 40-44436 351 45-49 556443 50-54 610 500 55-59505443 60-64288 261 65-69197181 70-74 161 146 75-79 127 113 80-849386 85 i więcej50 46 wiek nieustalony 31 25

19 Samobójstwa młodocianych Efekt Wertera Efekt Wertera Miasto Bridgend w Walii – stolica samobójców? Miasto Bridgend w Walii – stolica samobójców? Młodzież w Bridgend wszelkie niepowodzenia, rozstanie z partnerem, kłopoty w szkole itp. zaczęła rozwiązywać w ten sam sposób - wieszając się, zwykle na pasku od spodni. Młodzież w Bridgend wszelkie niepowodzenia, rozstanie z partnerem, kłopoty w szkole itp. zaczęła rozwiązywać w ten sam sposób - wieszając się, zwykle na pasku od spodni. Zjawisko nazwano już "kultem samobójców". Zjawisko nazwano już "kultem samobójców". Wszystko działa na zasadzie "łańcuszka" - każdy z samobójców zna przynajmniej jednego innego i tak zalecenia, jak skutecznie się zabić, docierają do kolejnych młodych osób. Wszystko działa na zasadzie "łańcuszka" - każdy z samobójców zna przynajmniej jednego innego i tak zalecenia, jak skutecznie się zabić, docierają do kolejnych młodych osób. Czym różnią się samobójstwa młodocianych od samobójstw dorosłych? Czym różnią się samobójstwa młodocianych od samobójstw dorosłych?

20 „Efekt Wertera” Johann Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera (1774) David Phillips – „Efekt Wertera” (1974) Efekt Wertera – znaczący wzrost samobójstw (nawet 1000%) spowodowany nagłośnieniem w mediach samobójstwa znanej osoby. Efekt Wertera to po prostu fakt związany z "zaraźliwością" samobójstw. Dotyczy to także małych społeczności (np. szkół) i rodzin (samobójstwo w rodzinie zwiększa prawdopodobieństwo tego, że kolejna osoba popełni samobójstwo). Efekt Wertera związany jest z konformizmem informacyjnym.

21 „Efekt Wertera” Konformizm informacyjny (informacyjny wpływ społeczny) – jedna z dwóch (obok konformizmu normatywnego) form konformizmu. Konformizm informacyjny (informacyjny wpływ społeczny) – jedna z dwóch (obok konformizmu normatywnego) form konformizmu. W sytuacji braku odpowiedniej ilości obiektywnych informacji, człowiek obserwuje zachowania innych ludzi i traktuje je jako wskazówki co do tego, w jaki sposób sam powinien zachowywać się, myśleć, postępować itp., co prowadzi do ujednolicenia zachowań w grupie. W sytuacji braku odpowiedniej ilości obiektywnych informacji, człowiek obserwuje zachowania innych ludzi i traktuje je jako wskazówki co do tego, w jaki sposób sam powinien zachowywać się, myśleć, postępować itp., co prowadzi do ujednolicenia zachowań w grupie. Konformizm informacyjny motywowany jest pragnieniem posiadania racji i podejmowania słusznych, odpowiednich i adekwatnych działań. Konformizm informacyjny motywowany jest pragnieniem posiadania racji i podejmowania słusznych, odpowiednich i adekwatnych działań. W warunkach konformizmu informacyjnego proces myślenia przebiega ogólnie w ten sposób, że zastanawiając się nad tym jak należy w danej sytuacji postąpić człowiek kieruje swoją uwagę najpierw na obiektywne, fizyczne informacje, a gdy takie są niedostępne lub niedostateczne (niedostatek informacji obiektywnych), obserwuje zachowania innych, które traktuje jako wskazówki. Dochodzi do sytuacji ujednolicenia zachowań w grupie (naśladowania); eksperyment Sherifa W warunkach konformizmu informacyjnego proces myślenia przebiega ogólnie w ten sposób, że zastanawiając się nad tym jak należy w danej sytuacji postąpić człowiek kieruje swoją uwagę najpierw na obiektywne, fizyczne informacje, a gdy takie są niedostępne lub niedostateczne (niedostatek informacji obiektywnych), obserwuje zachowania innych, które traktuje jako wskazówki. Dochodzi do sytuacji ujednolicenia zachowań w grupie (naśladowania); eksperyment Sherifa Przykłady: Przykłady: Gdy stoję na przystanku, czekając na autobus i zauważę nagle poruszenie kilku osób, sam zacznę się rozglądać, czy autobus nadjeżdża. Gdy stoję na przystanku, czekając na autobus i zauważę nagle poruszenie kilku osób, sam zacznę się rozglądać, czy autobus nadjeżdża. Widząc, że większość ludzi nagle w kościele klęka sam uklęknę, mimo że jestem zamyślony i nie zdaję sobie sprawy z tego, jaki moment mszy właśnie nadszedł. Widząc, że większość ludzi nagle w kościele klęka sam uklęknę, mimo że jestem zamyślony i nie zdaję sobie sprawy z tego, jaki moment mszy właśnie nadszedł.

22 Czynniki ryzyka i czynniki ochronne związane z samobójstwem w wieku dorastania Czynniki ryzyka Dziedzina Czynniki ochronne intencja samobójcza intencja samobójcza zaawansowane planowanie zaawansowane planowanie podejmowane środki podejmowane środki ostrożności, by nie można ostrożności, by nie można było odkryć zamiaru było odkryć zamiaru wybór metody samobójstwa wybór metody samobójstwa akt ostateczny akt ostateczny Samobójcze intencje i wyobrażenia samobójcze wyobrażenie samobójcze wyobrażenie (brak realnej intencji) (brak realnej intencji) zaakceptowanie przez zaakceptowanie przez nastolatka umowy nastolatka umowy o powstrzymaniu się od o powstrzymaniu się od samobójstwa samobójstwa zaakceptowanie przez zaakceptowanie przez rodziców i opiekunów rodziców i opiekunów umowy o obserwowanie umowy o obserwowanie nastrojów nastolatka w celu nastrojów nastolatka w celu wykrycia ewentualnych wykrycia ewentualnych zagrożeń. zagrożeń.

23 dostępność skutecznej dostępność skutecznej metody (broń i chemikalia) metody (broń i chemikalia) Metody samobójstwa brak skutecznych brak skutecznych środków umożliwiających środków umożliwiających samobójstwo samobójstwo utrata rodziców lub utrata rodziców lub partnera w wyniku śmierci, partnera w wyniku śmierci, separacji lub choroby separacji lub choroby konflikt z rodzicami lub konflikt z rodzicami lub bliską osobą bliską osobą konflikt z prawem konflikt z prawem ciężka choroba własna ciężka choroba własna porażka podczas ważnego porażka podczas ważnego egzaminu egzaminu niechciana ciąża niechciana ciąża naśladowanie samobójstwa naśladowanie samobójstwa innych innych Czynniki przyspieszające rozwiązanie konfliktów rozwiązanie konfliktów z najbliższymi z najbliższymi akceptacja żalu po stracie akceptacja żalu po stracie fizyczne i psychiczne fizyczne i psychiczne zdystansowanie wobec zdystansowanie wobec rówieśników lub innych rówieśników lub innych osób dających przykład osób dających przykład lub prowokujących do lub prowokujących do samobójstwa samobójstwa

24  Cel próby samobójczej: ucieczka przed odczuwanym ucieczka przed odczuwanym złym stanem psychicznym lub złym stanem psychicznym lub trudną sytuacją trudną sytuacją odegranie się na innych poprzez odegranie się na innych poprzez wywołanie u nich poczucia winy wywołanie u nich poczucia winy wymierzenie sobie kary wymierzenie sobie kary zapewnienie sobie opieki zapewnienie sobie opieki i przyciągnięcie uwagi i przyciągnięcie uwagi poświęcenie się w imię poświęcenie się w imię wzniosłych celów wzniosłych celówMotywacja Zdolność rozwiązywania Zdolność rozwiązywania problemów i radzenia sobie problemów i radzenia sobie w trudnych sytuacjach lub w trudnych sytuacjach lub zaangażowanie się w leczenie, zaangażowanie się w leczenie, aby lepiej: aby lepiej: regulować trudne stany regulować trudne stany psychiczne psychiczne modyfikować bolesne sytuacje modyfikować bolesne sytuacje asertywnie okazywać uczucia asertywnie okazywać uczucia skutecznie rozwiązywać skutecznie rozwiązywać problemy problemy

25 Motywacja okazywać żal po stracie okazywać żal po stracie radzić sobie z perfekcjonistycznymi radzić sobie z perfekcjonistycznymi oczekiwaniami oczekiwaniami zyskiwać troskę i uwagę innych zyskiwać troskę i uwagę innych radzić sobie z dezorganizacją radzić sobie z dezorganizacją w rodzinie w rodzinie poczucie beznadziejności poczucie beznadziejności nadmierny perfekcjonizm nadmierny perfekcjonizm nadmierna impulsywność nadmierna impulsywność wysoki poziom wrogości wysoki poziom wrogości i agresji i agresji nieumiejętność radzenia nieumiejętność radzenia sobie sobie Cechy osobowości niski poziom poczucia niski poziom poczucia beznadziejności beznadziejności niski poziom perfekcjonizmu niski poziom perfekcjonizmu niski poziom impulsywności niski poziom impulsywności niski poziom wrogości i agresji niski poziom wrogości i agresji umiejętność radzenia sobie umiejętność radzenia sobie

26 depresja depresja nadużywanie alkoholu nadużywanie alkoholu i narkotyków i narkotyków zaburzenia zachowania zaburzenia zachowania antyspołeczne zaburzenie antyspołeczne zaburzenie osobowości osobowości zaburzenie z pogranicza zaburzenie z pogranicza padaczka padaczka chroniczna bolesna choroba chroniczna bolesna choroba złożone wielopostaciowe złożone wielopostaciowe zaburzenia chroniczne zaburzenia chroniczne Zaburzenia i choroby psychiczne brak zaburzeń psychicznych brak zaburzeń psychicznych brak zaburzeń fizycznych brak zaburzeń fizycznych brak złożonych brak złożonych wielopostaciowych zaburzeń wielopostaciowych zaburzeń chronicznych chronicznych zdolność do tworzenia zdolność do tworzenia przymierza terapeutycznego przymierza terapeutycznego i angażowanie się w terapię i angażowanie się w terapię zaburzeń psychicznych zaburzeń psychicznych i fizycznych i fizycznych

27 wcześniejsze próby samobójcze wcześniejsze próby samobójcze utrata rodzica na wczesnym utrata rodzica na wczesnym etapie życia etapie życia przebyte leczenie psychiatryczne przebyte leczenie psychiatryczne kłopoty z prawem i sąd dla kłopoty z prawem i sąd dla nieletnich nieletnich Historia prób samobójczych brak historii prób brak historii prób samobójczych samobójczych brak przypadków utraty brak przypadków utraty rodzica w młodym wieku rodzica w młodym wieku brak przebytego leczenia brak przebytego leczenia psychiatrycznego psychiatrycznego brak przypadków brak przypadków konfliktów z prawem konfliktów z prawem i z sądem dla nieletnich i z sądem dla nieletnich próby samobójcze w rodzinie próby samobójcze w rodzinie depresja wśród najbliższych depresja wśród najbliższych nadużycie alkoholu nadużycie alkoholu i narkotyków w rodzinie i narkotyków w rodzinie agresywne zachowania wśród agresywne zachowania wśród najbliższych najbliższych Czynniki rodzinne brak przypadków prób brak przypadków prób samobójczych w rodzinie samobójczych w rodzinie brak przypadków depresji brak przypadków depresji w rodzinie w rodzinie brak nadużywania alkoholu brak nadużywania alkoholu czy zażywania narkotyków czy zażywania narkotyków w najbliższym otoczeniu w najbliższym otoczeniu

28 zdezorganizowana rodzina zdezorganizowana rodzina niezapewniająca wsparcia niezapewniająca wsparcia rodzina podaje w wątpliwość rodzina podaje w wątpliwość znaczenie prób samobójczych znaczenie prób samobójczych wysoki poziom stresu wysoki poziom stresu i niekorzystne warunki i niekorzystne warunki mieszkaniowe (zagęszczenie) mieszkaniowe (zagęszczenie) niewystarczające wsparcie niewystarczające wsparcie społeczne udzielane rodzinie społeczne udzielane rodzinie oraz jej izolacja społeczna oraz jej izolacja społeczna Czynniki rodzinne brak przypadków brak przypadków agresywnego zachowania agresywnego zachowania dobrze zorganizowana dobrze zorganizowana wspierająca rodzina wspierająca rodzina niski poziom stresu wśród niski poziom stresu wśród najbliższych najbliższych wystarczające wsparcie wystarczające wsparcie społeczne udzielane rodzinie społeczne udzielane rodzinie

29 mężczyzna mężczyzna niski standard życia niski standard życia kolor skóry kolor skóry słabe zaangażowanie słabe zaangażowanie religijne religijne próby samobójcze próby samobójcze dokonywane wczesnym dokonywane wczesnym latem latem Czynniki demograficzne kobieta kobieta dobry standard życia dobry standard życia kolor skóry (wśród osób kolor skóry (wśród osób czarnoskórych mniej czarnoskórych mniej samobójstw) samobójstw) silne zaangażowanie silne zaangażowanie religijne religijne

30 CZYNNIKI PREDYSPONUJĄCE CZYNNIKI PREDYSPONUJĄCE

31 I. Osobiste czynniki predyspozycyjne 1. Czynniki biologiczne a) podatność genetyczna, komplikacje życia płodowego i choroby we wczesnym dzieciństwie b) wczesne zakażenia, zranienia, choroby 2. Czynniki psychologiczne a) niska inteligencja b) impulsywny temperament c) niskie poczucie własnej wartości d) zewnętrzne umiejscowienie źródła kontroli

32 II. Osobiste czynniki predysponujące 1. Czynniki biologiczne a) rozregulowanie gospodarki białkowej odpowiedzialnej za stymulację procesów nagrody i kary b) rozregulowanie układu endokrynologicznego i immunologicznego odpowiedzialnych za obronę przed chorobami i odpowiednią gospodarkę hormonalną c) zaburzenie cyklu snu i czuwania

33 2. Czynniki psychologiczne a) depresyjny styl atrybucji b) negatywne zaburzenia poznawcze c) negatywne natrętne myśli d) negatywna kontrola wewnętrzna e) samokrytycyzm f) niska skuteczność g) oczekiwanie porażki i brak umiejętności społecznych uniemożliwiające uzyskanie pozytywnego wzmocnienia uniemożliwiające uzyskanie pozytywnego wzmocnienia h) niski poziom samowzmocnienia i) skłonność do wymierzania sobie kary j) zachowania autoagresyjne k) zażywanie narkotyków l) niedojrzałe mechanizmy obronne ł) dysfunkcyjne mechanizmy radzenia sobie

34 III. Zewnętrzne (kontekstowe) czynniki podtrzymujące 1. Przebieg leczenia a) problemy z odmową zaangażowania ze strony rodziny rodziny b) członkowie rodziny niechętnie rozwiązują problemy problemy c) rodzina nigdy nie miała do czynienia z podobnymi problemami problemami d) najbliżsi odrzucają diagnozę i plan leczenia e) brak koordynacji działań specjalistów

35 2. Rodzina i najbliżsi a) interakcje oparte na krytyce, karze i przymusie b) nadopiekuńczość rodziców c) brak zaangażowania rodziców w kontakt z dzieckiem i zaniedbywanie go i zaniedbywanie go d) rodzice hamują podejmowanie przez dziecko zadań rozwojowych rozwojowych e) zaburzone wzorce komunikacyjne f) triangulacja g) chaotyczna organizacja rodziny h) nieobecność ojca i) nieporozumienia małżeńskie

36 3. Rodzice a) depresja rodzicielska lub inne problemy psychologiczne opiekunów dziecka opiekunów dziecka b) choroba rodziców c) niedostateczna wiedza o depresji dziecka d) wewnętrzny model związku cechujący się poczuciem niepewności niepewności e) niskie poczucie własnej wartości rodziców f) zewnętrzne umiejscowienie źródła kontroli rodziców g) niski poziom skuteczności opiekunów h) depresyjny lub negatywny styl postrzegania rzeczywistości i) zaburzenia poznawcze j) niedojrzałe mechanizmy obronne k) dysfunkcyjne strategie radzenia sobie

37 4. Czynniki społeczne a) niewystarczające wsparcie ze strony grupy społecznej b) wysoki poziom stresu w rodzinie c) placówka edukacyjna niezapewniająca wsparcia d) niekorzystne warunki społeczno–ekonomiczne

38 IV. Zewnętrzne (kontekstowe) czynniki predyspozycyjne 1. Relacja rodzic – dziecko na wczesnym etapie życia a) problemy z przywiązaniem b) brak stymulacji intelektualnej c) autorytarny, restrykcyjny model wychowawczy d) pobłażliwe lub bezstresowe wychowanie e) zaniedbywanie przez rodziców f) koncentracja uwagi rodzicielskiej na porażkach

39 2. Problemy rodzinne na wczesnym etapie życia dziecka dziecka a) psychologiczne problemy rodziców – szczególnie depresja depresja b) nadużywanie alkoholu i narkomania rodziców c) nieporozumienia i przemoc w rodzinie d) dezorganizacja życia rodzinnego

40 3. Stresy na wczesnym etapie życia dziecka a) osierocenie b) separacje c) złe traktowanie dzieci d) złe warunki społeczne e) wychowanie poza rodziną

41 V. Czynniki przyspieszające a) stresy spowodowane stratą b) osierocenie c) separacja rodzica i dziecka d) separacja rodziców lub rozwód e) utrata przyjaźni rówieśnika f) złe traktowanie dziecka g) prześladowanie w szkole h) choroba lub kontuzja i) zmiana szkoły j) przeprowadzka k) niepowodzenia w szkole

42 VI. Osobiste czynniki ochronne 1. Czynniki biologiczne a) dobry stan zdrowia b) regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych 2. Czynniki psychologiczne a) wysoki poziom inteligencji b) łagodny temperament c) wysokie poczucie własnej wartości d) wewnętrzne umiejscowienie źródła kontroli e) wysoka ocena własnej skuteczności f) optymistyczny styl postrzegania rzeczywistości g) dojrzałe mechanizmy obronne h) funkcjonalne strategie radzenia sobie i) brak skłonności do dwubiegunowej depresji j) występowanie problemów z zachowaniem

43 VII. Zewnętrzne (kontekstowe) czynniki ochronne 1. Przebieg leczenia a) rodzina akceptuje istnienie problemu b) najbliżsi zobowiązują się rozwiązać problem c) radzili sobie z takim problemem już wcześniej d) rodzina akceptuje diagnozę i plan leczenia e) dobra koordynacja działań specjalistów 2. Rodzina i najbliżsi a) związek rodzic – dziecko oparty na poczuciu bezpieczeństwa b) autorytatywny model wychowawczy c) dobra komunikacja w rodzinie d) elastyczna organizacja rodziny e) zaangażowanie ojca f) zadowolenie rodziców z małżeństwa

44 3. Rodzice a) dobre dopasowanie rodziców b) precyzyjne oczekiwania względem rozwoju dziecka i rozumienie jego problemów z nastrojem jego problemów z nastrojem c) wewnętrzne umiejscowienie źródła kontroli rodziców d) wysoka ocena własnej skuteczności rodziców e) wysokie poczucie własnej wartości opiekunów f) wewnętrzny model związku cechujący się poczuciem bezpieczeństwa g) optymistyczny styl postrzegania rzeczywistości h) dojrzałe mechanizmy obronne i) funkcjonalne strategie zaradcze 4. Czynniki społeczne a) duże wsparcie ze strony grupy społecznej b) niski poziom stresu w rodzinie c) placówka edukacyjna zapewniająca wsparcie d) dobre warunki społeczno – ekonomiczne

45 Rysy osobowości osób podejmujących próby samobójcze Patologia wewnętrznych norm, zakazów i nakazów (bez możliwości naprawy) Patologia wewnętrznych norm, zakazów i nakazów (bez możliwości naprawy) Bardzo nasilone konflikty związane z dojrzewaniem sfery seksualnej (silna nienawiść do ciała) Bardzo nasilone konflikty związane z dojrzewaniem sfery seksualnej (silna nienawiść do ciała) Trudności w identyfikacji z rodzicami Trudności w identyfikacji z rodzicami Idealizacja śmierci (stan uwolnienia – kolejna iluzja wszechmocy) Idealizacja śmierci (stan uwolnienia – kolejna iluzja wszechmocy)

46 Minimalizacja i zaprzeczanie

47 Poczucie bycia niekochanym, niewartym miłości i niezdolnym do miłości „Nie będę kimś” „Nie będę kimś” (standardy własne i otoczenia) (standardy własne i otoczenia)

48 Poczucie winy Akt samoukarania „Jestem podły, nieszczęśliwy. Unieszczęśliwiam innych”

49 Ucieczka z bezradności „Mam wszystkiego dość!” „To się musi skończyć!”

50 Terapia rodzin w próbach samobójczych  intensywne uczucia na wiadomość o próbie samobójczej:  od złości, wrogości, pretensji,  przez lęk, bezradność, poczucie winy  rodzinne wzory powiązane z ryzykiem wystąpienia próby samobójczej:  występowanie w poprzednich pokoleniach prób samobójczych lub samobójstw  trudności w utrzymywaniu relacji wyrażające się zrywaniem związków, odcinaniem się, wycofywaniem  w bliskich relacjach utrzymywanie wzorów wzajemnego oskarżania się i krytykowania  występowanie przemocy i molestowania seksualnego  społeczne izolowanie się rodziny  wyrasta z kryzysu i wywołuje kryzys -nasilenie trudności rodziny

51 Interwencja kryzysowa w przypadku samobójstwa  Identyfikowanie grup ryzyka oraz zapobieganie dalszym samobójstwom, pomoc młodym ludziom w efektywnym radzeniu sobie z uczuciem utraty po samobójstwie rówieśnika  ryzyko naśladownictwa zachowań samobójczych w populacji dzieci i młodzieży – największa w ciągu pierwszych 3 tygodni  wśród świadków samobójstwa – > ryzyko zaburzeń lękowych  u przyjaciół i znajomych – > ryzyko depresji i dłuższ. jej przebiegu  najwyższe ryzyko – adolescenci z historią depresji lub chorób psychicznych w rodzinie  Interwencja kryzysowa dla szkół – szkolenia dla nauczycieli, współpraca z instytucjami zdrowia psychicznego  Główne cele  zapewnienie wsparcia i odreagowania, przez to zapobieganie naśladownictwu samobójstw,  identyfikowanie uczniów zagrożonych nietypowym przebiegiem żałoby,  grupowa interwencja kryzysowa (nazwanie i wyrażenie emocji, dyskusja na temat poglądów i postaw dzieci wobec samobójstwa, sposobów radzenia sobie w sytuacji pojawienia się i narastania zachowań autodestrukcyjnych)