Samouczek bibliograficzny Część 1. Dokumenty drukowane Halina Galera Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, Zakład Ekologii.

Prezentacja na temat: "Samouczek bibliograficzny Część 1. Dokumenty drukowane Halina Galera Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, Zakład Ekologii."— Zapis prezentacji:

1 Samouczek bibliograficzny Część 1. Dokumenty drukowane Halina Galera e-mail: h.galera@uw.edu.pl Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska Warszawa 2016

2 Spis treści Uwagi dotyczące Samouczka bibliograficznego.......................................... Norma międzynarodowa.................................................................................... Sposób tworzenia notek.................................................................................... Tworzenie notek - zasady ogólne................................................................ Artykuł z czasopisma.................................................................................. Książka......................................................................................................... Książka wielotomowa................................................................................. Książka z serii wydawniczej....................................................................... Fragment z książki...................................................................................... Fragment z książki należącej do serii wydawniczej................................. Publikacja w materiałach konferencyjnych.............................................. Manuskrypt.................................................................................................. Mapa............................................................................................................. Mapa w większej publikacji........................................................................ Norma i zdjęcie lotnicze.............................................................................. Sposób gromadzenia danych do notek......................................................... Schematy decyzyjne................................................................................... Postępowanie przy braku danych potrzebnych do stworzenia notki..... Sposób cytowania w tekście i tworzenia spisu literatury............................ Literatura uzupełniająca.................................................................................. nr slajdu 3 4 5 6 10 12 15 19 21 24 27 30 32 34 37 38 40 41 42 53

3 Niniejsza prezentacja jest pomyślana jako pomoc dla studentów i doktorantów przy opracowywaniu bibliografii do przyrodniczej pracy naukowej. Część 1. Samouczka dotyczy dokumentów drukowanych (opis cytowania dokumentów elektronicznych - w części 2 Samouczka ). Stosuję określenia możliwie najbardziej intuicyjne (choć z pewnością mniej precyzyjne od fachowej terminologii bibliograficznej) - np. wydawnictwo zwarte nazywam w uproszczeniu książką. Notkę bibliograficzną (czyli: przypis bibliograficzny - zespół danych o cechach dokumentu potrzebnych do jego identyfikacji) nazywam skrótowo notką, powołanie (czyli: zamieszczoną w tekście krótką formę przypisu, służącą do identyfikacji dokumentu źródłowego) nazywam cytatem, a proces powoływania się w pracy na dane z literatury (czyli: pochodzące z innych dokumentów) - cytowaniem. Istnieją różne sposoby cytowania literatury, a proponowana przeze mnie metoda jest jedną z wielu możliwości (por. instrukcje dla autorów, podawane przez redakcje wydawnictw naukowych). Chętnie odpowiem na pytania i przyjmę uwagi dotyczące Samouczka. Proszę je kierować na adres: h.galera@uw.edu.pl Uwagi dotyczące Samouczka bibliograficznego

4 Norma międzynarodowa ISO 690: 2012. Informacja i dokumentacja – Wytyczne opracowania przypisów bibliograficznych i powołań na zasoby informacji [polski odpowiednik normy międzynarodowej, określający standardy tworzenia cytowań i bibliografii załącznikowej w dokumentach drukowanych i niedrukowanych] produkt dostępny w Systemie cyfrowej sprzedaży produktów i usług Polskiego Komitetu Normalizacyjnego: http://sklep.pkn.pl/pn-iso-690-2012p.html?options=cart

5 Sposób tworzenia notek

6 Notki w opracowaniach naukowych są krótsze w porównaniu z notkami do katalogowania dokumentów np. w bibliotece. Każde wydawnictwo ma inne wymagania dotyczące formy notek ( różny układ elementów w notce, krój czcionki i interpunkcja). Natomiast zawartość merytoryczna notki jest w dużym stopniu unormowana (reguluje ją norma zwyczajowa środowiska naukowego) i zależy od rodzaju opisywanego dokumentu. Przy przygotowywaniu bibliografii naprawdę ważne jest: - zgromadzenie wszystkich danych potrzebnych do stworzenia notki, - konsekwencja przy redagowaniu notek w całej bibliografii, - dostosowanie bibliografii do wymagań osoby oceniającej opracowanie (promotora, recenzenta, wydawcy). Tworzenie notek - zasady ogólne

7 Przy tworzeniu notek należy unikać stosowania cyfr rzymskich. Można je zastąpić cyframi arabskimi. Przy tworzeniu notek należy stosować skróty wyrażeń: Pozostałe elementy notki (czyli cechy dokumentu: autor, tytuł, nazwa wydawnictwa itp.) należy podawać w języku, w jakim napisano cytowany dokument, z zastosowaniem oryginalnej ortografii. Notka dla publikacji dwujęzycznej powinna zawierać tytuł w 2 wersjach językowych (patrz: slajd 14).

8 Zasady konwersji regulują odpowiednie normy (patrz: slajd 4). W anglojęzycznych czasopismach naukowych powszechnie zaleca się stosowanie zmodyfikowanego systemu transliteracji cyrylicy ISO-2. System ten charakteryzuje się brakiem znaków diakrytycznych (czyli: kropek, daszków, akcentów, haczyków itp., dodawanych do „typowych” liter łacińskich - np. ë, ě, é, ę). Zasady transliteracji cyrylicy według normy PN-ISO 9: 2000 oraz w systemie ISO-2 przedstawiono na następnym slajdzie. W przypadku dokumentów pisanych innym alfabetem niż łaciński (cyrylicą, jidysz lub greckim), należy przeprowadzić konwersję znaków.

9 Transliteracja alfabetu rosyjskiego na łaciński

10 pierwsza i ostatnia strona artykułu nazwa czasopisma ** Nazwisko I. rok. Tytuł artykułu. Czasopismo 00: 00-00. numer tomu czasopisma (ew. także zeszytu) rok opublikowania nazwisko i skrót imienia autora * Artykuł z czasopisma - struktura notki * Należy wymienić wszystkich autorów w kolejności zastosowanej w publikacji. ** Nazwę czasopisma można podać w skrócie. Skróty należy tworzyć według publikacji zawierających wykazy nazw czasopism lub tworzyć je w oparciu o normy regulujące zasady tworzenia skrótów (patrz: slajdy 4 i 52).

11 artykuł z czasopisma (pełna nazwa: Wiadomości Botaniczne), którego tomy są podzielone na jednostki niższego rzędu: Kornaś J. 1977. Analiza flor synantropijnych. Wiad. Bot. 21.2: 85-91. Artykuł z czasopisma - przykłady notek numer tomu numer zeszytu artykuł z czasopisma o podwójnej nazwie i numeracji tomów: Faliński B. 2001. Phytocoenological atlas of the forest communities and species of Białowieża National Park. Phytocoenosis 13, Archivum Geobotanicum 8: 1-176.

12 **** Liczbę stron w należy zapisać w taki sposób, jak jest ona podana w źródle (por. notkę na slajdzie 50). Jeśli książka posiada załączniki, wówczas ich liczbę dopisuje się obok liczby stron ze znakiem „+”. Podawanie objętości książki (łącznej liczby stron i załączników) nie zawsze jest wymagane. * Jeśli książka została napisana przez kilku autorów i opracowana przez redaktora (lub kilku redaktorów), wówczas w notce wymienia się redaktora z przypiskiem (red.). ** Podawanie numeru wydania nie zawsze jest wymagane. Nazwisko I. rok. Tytuł książki. Wyd. 0. Wydawnictwo, miasto, ss. 00. numer wydania ** liczba stron **** autor lub redaktor * Książka - struktura notki miejsce wydania nazwa wydawcy *** *** W nazwie wydawnictwa pomija się wyrażenia typu: i spółka, i synowie, S-ka z o.o., Inc, SA, Ltd. Nie należy pomijać wyrażenia Press. Nazwę można podać w skrócie, stosując używane powszechnie akronimy (czyli: skróty utworzone z 1. liter lub 1. zgłosek kilku wyrazów - np. PWRiL, WSiP) lub skróty tworzone w oparciu o normy (patrz: slajd 4). Niekiedy (często w starszych książkach) wydawcami były osoby prywatne - wówczas podaje się nazwisko i skrót imienia wydawcy z wyrażeniem [wydawca:].

13 Książka - przykłady notek notka z podaniem liczby stron (+ liczby stron w załączniku): Seneta W., Dolatowski J. 1997. Dendrologia. Wyd. 2. PWN, Warszawa, ss. 559 + 33. notka dla książki z wieloma miejscami wydania: Davis P.H., Cullen J. 1989. The identification of flowering plant families. Cambridge Univ. Press, Cambridge, New York, Port Chester, Melbourne, Sydney.

14 Książka - przykłady notek c.d. notka dla książki opracowanej przez zespół redaktorów, z całym tekstem w wersji dwujęzycznej: Zając M., Zając A. (red.) 1998. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w woj. krakowskim. Gatunki prawnie chronione, ginące, narażone i rzadkie. Distribution Atlas of Vascular Plants in Cracow Province. Legally protected, endangered, vulnerable and rare species. Pracownia Chorologii Komputerowej Uniw. Jagiellońskiego, Kraków.

15 okres publikowania cytowanych tomów (pierwszy i ostatni rok) numery tomów * * Jeśli numeracja stron w kolejnych tomach jest ciągła, wówczas można podać sumaryczną liczbę stron w całej wielotomowej publikacji. Natomiast jeśli w każdym tomie numeracja stron zaczyna się od nowa, nie należy podawać ogólnej liczby stron. Nazwisko I. rok-rok. Tytuł książki, t. 0-0. Wydawnictwo, miasto. Książka wielotomowa - struktura notki dla publikacji składającej się z wielu tomów

16 Książka wielotomowa - przykład notki dla publikacji składającej się z wielu tomów Abrams L. 1968-1974. Illustrated Flora of the Pacific States. Washington, Oregon, California, t. 1-4. Stanford Univ. Press, Stanford.

17 Nazwisko I. rok. Tytuł książki, t. 0. Wydawnictwo, miasto, ss. 00. rok opublikowania tomu numer cytowanego tomu * Przy powoływaniu się na jeden tom, możliwe jest podanie liczby stron w cytowanym tomie (podaje się liczbę stron, a nie ich numery). liczba stron cytowanego tomu * Książka wielotomowa - struktura notki dla jednego tomu

18 Abrams L. 1968. Illustrated Flora of the Pacific States. Washington, Oregon, California, t. 1. Stanford Univ. Press, Stanford. Książka wielotomowa - przykład notki dla jednego tomu

19 * Niekiedy trudno odróżnić czasopismo od serii wydawniczej (w obu przypadkach na okładce może pojawić się nazwa wydawcy i miejsce wydania). W pozycjach wydanych po 1970 r. można sprawdzić numer znormalizowany: w czasopismach zaczyna się on od liter ISSN, a w książkach - od ISBN (por. slajd 41). Najtrudniejszym przypadkiem jest pozycja z 2 numerami ( ISSN i ISBN). Może być ona czasopismem lub książką z serii wydawniczej - podpowiedzi należy szukać np. w rozdziale wstępnym lub w zaleceniach dla autorów. Książka z serii wydawniczej - struktura notki Nazwisko I. rok. Tytuł książki. Seria 0. Wydawnictwo, miasto, ss. 00. numer serii ** nazwa serii * ** Seria wydawnicza nie zawsze jest numerowana.

20 Książka z serii wydawniczej - przykład notki Jackowiak B. 1990. Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania. Wydaw. Nauk. UAM, Ser. Biol. 42, Uniw. A. Mickiewicza, Poznań, ss. 232.

21 * Fragment książki (rozdział lub artykuł) można zacytować wtedy, gdy książka jest dziełem zespołu autorów i podano w niej autorów poszczególnych fragmentów. Jeśli autorstwo danego fragmentu nie jest znane, wówczas należy cytować całą książkę. ** Rok publikacji jest taki sam dla rozdziału i dla całej książki. *** W przypadku cytowania fragmentu książki, konieczne jest podanie numerów pierwszej i ostatniej jego strony. Nie podaje się natomiast sumarycznej liczby stron w całej książce. Nazwisko I. rok. Tytuł fragmentu. W: Nazwisko I., Tytuł książki. Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. autor fragmentu * autorzy (lub redaktor) książki pierwsza i ostatnia strona fragmentu *** rok opublikowania ** Fragment książki - struktura notki

22 Nazwisko I. rok. Tytuł fragmentu. W: Nazwisko I., Tytuł książki. Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. Fragment książki - struktura notki c.d. Elementy na niebieskim tle dotyczą fragmentu, elementy na żółtym tle - odnoszą się do całej książki (czyli: do dokumentu macierzystego). Rok publikacji (na zielonym tle) jako element wspólny, jest podawany tylko na początku.

23 Fragment książki - przykład notki Siciński J.T. 1989. Zieleń łódzkich cmentarzy. W: Olaczek R., Ojrzyńska G. (red.), W obronie zieleni miasta. Wydaw. Uniw. Łódzkiego, Łódź, s.: 35-41.

24 Nazwisko I. rok. Tytuł fragmentu. W: Nazwisko I., Tytuł książki. Seria 0, Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. rok opublikowaniaautor rozdziału pierwsza i ostatnia strona fragmentu nazwa i numer serii wydawniczej autor (lub redaktor) książki Fragment książki należącej do serii wydawniczej - struktura notki

25 Nazwisko I. rok. Tytuł fragmentu. W: Nazwisko I., Tytuł książki. Seria 0, Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. Fragment z książki należącej do serii wydawniczej - struktura notki c.d. Elementy na niebieskim tle dotyczą fragmentu, na żółtym tle - odnoszą się do całej książki (czerwone litery - seria wydawnicza). Rok publikacji - na zielonym tle.

26 Węglarski K. 1997. Ochrona czynna jako ważny element zachowania różnorodności genowej rzadkich i ginących gatunków flory. W: Burchardt L. (red.), Teoretyczne i praktyczne aspekty badań ekologicznych. Idee ekologiczne 10, Ser. Szkice 6, Wydaw. Sorus, Poznań, s.: 27-34. Fragment z książki należącej do serii wydawniczej - przykład notki

27 Nazwisko I. rok. Tytuł publikacji. W: Nazwisko I. (red.), Tytuł materiałów. Nazwa, miejsce i data konferencji. Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. * Rok ukazania się materiałów konferencyjnych może być inny niż rok, w którym odbyła się konferencja. rok opublikowania * pierwsza i ostatnia strona publikacji dane dotyczące konferencji ** Publikacja w materiałach konferencyjnych - struktura notki ** Jeśli tytuł materiałów konferencyjnych nie zawiera informacji o nazwie, miejscu lub dacie konferencji, wówczas informacje te należy dopisać po tytule materiałów.

28 Nazwisko I. rok. Tytuł publikacji. W: Nazwisko I. (red.), Tytuł materiałów. Nazwa, miejsce i data konferencji. Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. Elementy na niebieskim tle dotyczą publikacji (np. streszczenia referatu lub plakatu), elementy na żółtym tle odnoszą się do materiałów konferencyjnych (czerwone litery - dane dotyczące samej konferencji). Publikacja w materiałach konferencyjnych - struktura notki c.d.

29 Święta J., Badura M. 2001. Co kryją w sobie dawne latryny? Badania archeobotaniczne w Gdańsku przy ulicy Piwnej. W: Zenkteler E. (red.), Botanika w dobie biologii molekularnej. Materiały sesji i sympozjów 52 Zjazdu PTB. Poznań, 23-28 września 2001. Wydaw. Nauk. Boguccy, Poznań, s.: 206. Publikacja w materiałach konferencyjnych - przykład notki

30 * Może to być np. praca licencjacka, magisterska, doktorska, ekspertyza. ** Informacja dotyczy instytucji, dla której napisano pracę i / lub miejscowości, w której manuskrypt powstał. Manuskrypt - struktura notki Nazwisko I. rok. Tytuł manuskryptu. Rodzaj pracy, instytucja, miasto [mscr], ss.: 00. miejsce napisania manuskryptu ** rodzaj manuskryptu *

31 Manuskrypt - przykład notki Ostrowski A. 2004. Stan zdrowotny dębów w zbiorowiskach świetlistej dąbrowy na terenie Puszczy Białowieskiej. Praca licencjacka, Zakład Ekologii i Ochrony Przyrody Uniw. Warszawskiego, Warszawa [mscr], ss.: 26.

32 * Za autora mapy uznaje się kartografa wykonującego mapę lub redaktora mapy. ** Jeśli tytuł mapy nie zawiera informacji o jej rodzaju, wówczas trzeba dopisać tą informację po tytule (podaje się dane typu: mapa topograficzna, plan, atlas ). Nazwisko I. rok. Tytuł mapy, typ. 1:xxx. Wydawnictwo, miasto. skala mapy rodzaj mapy ** autor (redaktor) mapy * Mapa - struktura notki brak autora mapy (na mapa nie ma informacji o jej autorstwie): Tytuł mapy, rok. Typ, 1:xxx. Wydawnictwo, miasto.

33 Mapa - przykład notki podano redaktora, informacja o typie mapy zawarta w podtytule: Konopska B. (red.). 2005. Weekend w okolicach Krakowa. Mapa samochodowo-krajoznawcza. 1:200000. PPWK, Warszawa. brak autora mapy, informacja o typie mapy zawarta w tytule: Mapa topograficzna Polski. Warszawa - Bemowo 2002. 1:10000. Główny Geodeta Kraju, Warszawa.

34 Mapa w większej publikacji - struktura notki Nazwisko I. rok. Tytuł mapy, typ. 1:xxx. W: Nazwisko I., Tytuł publikacji. Wydawnictwo, miasto. Tytuł mapy rok. Typ, 1:xxx. W: Nazwisko I., Tytuł publikacji. Wydawnictwo, miasto. brak autora mapy:

35 Nazwisko I. rok. Tytuł mapy, typ. 1:xxx. W: Nazwisko I., Tytuł publikacji. Wydawnictwo, miasto. Mapa w większej publikacji - struktura notki c.d. Tytuł mapy rok. Typ, 1:xxx. W: Nazwisko I., Tytuł publikacji. Wydawnictwo, miasto. brak autora mapy:

36 Mapa w większej publikacji - przykład notki Myczkowski S. 1985. Ważniejsze granice zasięgowe lasu i kosodrzewiny, mapa. 1:50000. W: Trafas K. (red.), Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego. Tatrzański Park Narodowy, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi Oddział w Krakowie, Zakopane, Kraków.

37 W numerze normy powstałej w 2013 roku lub później podaje się rok i miesiąc jej opublikowania. Norma i zdjęcie lotnicze - przykłady notek normę cytuje się podając numer oraz tytuł (wraz z nadtytułem i podtytułem) ISO 690: 2012. Informacja i dokumentacja – Wytyczne opracowania przypisów bibliograficznych i powołań na zasoby informacji rok opublikowania *

38 Sposób gromadzenia danych do notek

39 Schematy decyzyjne czy tekst był opublikowany? nie tak t y p p u b l i k a c j i książka autor i tytuł, rok opubl., wydawnictwo, miasto, ewent. liczba stron i nr wydania artykuł w mat. konferencyjnych autor i tytuł, rok opubl., pierwsza i ost. str., autor i tytuł materiałów, data i miejsce konferencji publikacja w czasopiśmie autor i tytuł, rok opubl., pierwsza i ost. str., nazwa i nr czasopisma manuskrypt autor i tytuł, rok, instytucja, miasto, rodzaj pracy, ewent. liczba stron mapa autor i tytuł, rok opubl., skala i rodzaj mapy, wydawnictwo, miasto czasem: dane ad. publikacji macierzystej

40 książka - liczba tomów jedenwiele cytujemy całą książkę czy rozdział? cała książkarozdział nie ma nie można osobno cytować rozdziału ma autor i tytuł rozdziału, pierwsza i ostatnia strona; dane ad. całej książki nienumerowana numerowana numer serii 1 tom numer tomu ewent. liczba stron wszystkie numery tomów nazwa serii książka - przynależność do serii wydawniczej * bez seriiseria cytujemy 1 tom czy wszystkie? czy rozdział ma osobnego autora? * Odróżnianie czasopism od książek z serii wydawniczych - slajd 19 i 41.

41 Jeśli dokument nie zawiera informacji o autorze (lub redaktorze), wówczas należy zamienić kolejność elementów notki, podając na początku tytuł dokumentu - np: Tytuł dokumentu rok. Wydawnictwo, miasto, ss. 00. Taka sytuacja jest częsta w przypadku map (por. slajdy 32-36). Jeśli dokument nie zawiera informacji o dacie, wydawcy lub miejscu jego ukazania się, wówczas odpowiednie elementy notki należy zastąpić wyrażeniami: [rok nieznany], [wydawca nieznany], [miejsce nieznane]. Postępowanie przy braku danych potrzebnych do stworzenia notki Informacji potrzebne do notki należy szukać na stronie tytułowej (1. strona), a następnie na stronach redakcyjnych (2. i ostatnia strona publikacji). Jest tam m.in. znormalizowany numer nadawany nowszym publikacjom (w przypadku czasopism zaczyna się od liter ISSN, a w przypadku książek - od ISBN, por. slajd 19). Za rok ukazania się publikacji można przyjąć datę copyrihgt, rok druku, lub datę podaną w rozdziale wstępnym.

42 Sposób cytowania w tekście i tworzenia spisu literatury

43 W przyrodniczych opracowaniach naukowych stosuje się harwardzki system odsyłaczy (czyli: metodę podawania pierwszego elementu i daty). System ten polega na podawaniu w tekście cytatu (czyli: powołania - specyficznego odsyłacza do spisu literatury), składającego się z nazwiska autora lub redaktora oraz roku ukazania się dokumentu. Spis literatury umieszcza się w osobnym rozdziale, po tekście głównym i przed załącznikami do pracy. Notki w spisie można grupować według rodzaju dokumentów - np. wykazy wykorzystywanych w pracy norm, map, zdjęć lotniczych i dokumentów elektronicznych można zamieścić w osobnym podrozdziale. Harwardzki system odsyłaczy

44 W tekście cytat (nazwisko autora lub redaktora oraz roku ukazania się dokumentu) należy wpisać w nawiasie okrągłym. Jeżeli w tekście nazwisko autora (lub redaktora) jest wpisane jako fragment zdania, wówczas w nawiasie należy podać tylko rok ukazania się dokumentu. notka w spisie literatury: Seneta W., Dolatowski J. 1997. Dendrologia. PWN, Warszawa. Gatunek A charakteryzuje się szczególnie dużymi liśćmi (Seneta i Dolatowski 1997). Seneta i Dolatowski (1997) podkreślają, że gatunek A charakteryzuje się szczególnie dużymi liśćmi. cytat w tekście: lub:

45 Jeśli dokument nie zawiera informacji o jego autorze (lub redaktorze), wówczas w cytacie podaje się tytuł dokumentu i rok jego ukazania się (por. slajd 41). Analogicznie postępuje się w przypadku cytowania map (por. slajdy 32-36). Przestrzenne rozmieszczenie stanowisk jemioły pospolitej zestawiono z lokalizacją parków i dużych skwerów na badanym terenie (Mapa topograficzna Polski. Warszawa - Bemowo 2002). cytat w tekście: notka w spisie literatury: Mapa topograficzna Polski. Warszawa - Bemowo 2002. 1:10000. Główny Geodeta Kraju, Warszawa.

46 Gatunek A charakteryzuje się szczególnie dużymi liśćmi (Seneta 1991, Seneta i Dola- towski 1997). w tekście cytaty chronologicznie: w spisie literatury notki alfabetycznie: Seneta W. 1991. Drzewa i krzewy liściaste, t. 1. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. Seneta W., Dolatowski J. 1997. Dendrologia. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. W tekście cytaty (czyli: nazwiska autorów i daty ukazania się dokumentów) należy podawać w kolejności chronologicznej. W spisie literatury notki bibliograficzne należy porządkować alfabetycznie.

47 Jeśli dokument ma 3 lub więcej autorów, wówczas w tekście podaje się nazwisko tylko 1. autora z wyrażeniem i in. Jeśli nazwisko autora zawiera przedrostek van, von, de, wówczas w tekście przedrostek ten jest pomijany, a w spisie literatury podaje się go po inicjale imienia. Ogrody botaniczne pełnią funkcje edukacyjne (Bramwell i in. 1987, Assche 1996). cytaty w tekście: notki w spisie literatury: Assche C., van 1996. Funkcja nowoczesnego ogrodu botanicznego. Biul. Ogr. Bot. Muz. Zbiorów 5: 3-6. Bramwell D., Hamann O., Heywood V. Synge H. (red.) 1987. Botanic gardens an the World Conservation Strategy. Acad. Press, London.

48 Wprowadzanie obcych roślin do uprawy skutkuje często ich dziczeniem (Kowarik 1992a i 1992b). cytaty w tekście: notki w spisie literatury: Kowarik I. 1992a. Einführung und Ausbreitung nichtcheimischer Gehölzarten in Berlin und Brandenburg. Verh. Bot. Ver. Berlin, Beih. 3: 1-188. Kowarik I. 1992b. Berücksichtigung von nichtheimischen Pflanzenarten, von “Kulturflüchtlingen” sowie Pflanzenvorkommen auf Sekundärstandorten bei der Aufstellung Roter Listen. Schriftenreihe Vegetationsk. 23: 175-190. Jeżeli kilka wykorzystywanych w pracy dokumentów ma tego samego autora i ten sam rok opublikowania, wówczas rozróżnia się je za pomocą małych liter dopisywanych po dacie (między ostatnią cyfrą daty a literą nie powinno być spacji).

49 Dzięki sprzyjającym warunkom edaficznym, Ogród Botaniczny w Poznaniu ma dobre perspektywy rozwoju (Łukasiewicz A. 1996, Łukasiewicz S. 1996). cytaty w tekście: notki w spisie literatury: Łukasiewicz A. 1996. Ogrody botaniczne istniejące dotychczas w Polsce i perspektywy ich rozwoju. Biul. Ogr. Bot. Muz. Zbiorów 5: 7-11. Łukasiewicz S. 1996. Rzeźba terenu i warunki gruntowo - wodne Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Biul. Ogr. Bot. Muz. Zbiorów 5: 73-78. Jeżeli kilka wykorzystywanych w pracy dokumentów ma autorów o tym samym nazwisku i ten sam rok opublikowania, wówczas rozróżnia się je za pomocą pierwszych liter imion autorów.

50 Jeżeli dokument ma kilku autorów o tym samym nazwisku, wówczas w cytacie podaje się to nazwisko dwukrotnie. Gdy dokument ma zróżnicowaną numerację stron, zapis jego objętości powinien naśladować to zróżnicowanie (w podanym poniżej dokumencie wstęp jest numerowany małymi cyframi rzymskimi i-xiv, tekst główny - cyframi arabskimi 1-194, a załączone do tekstu tablice - dużymi cyframi rzymskimi XCVI-CXXVII ). notka w spisie literatury West W., West G.S. 1912. A monograph of the british Desmidiaceae, t. 4. Ray Society, New York, London, ss.: xiv + 194 + tabl. XCVI-CXXVII. Komórki Xanthidium armatum (Bréb.)Rabenh. posiadają bardo zmienną ornamentację (West, West 1912). cytat w tekście:

51 Problem odróżniania pierwotnych stanowisk naturalnych od stanowisk wtórnych był sygnalizowany już od dawna (Schouw 1823, cyt. za Kronenberg i Kowarik 1989). cytaty w tekście: notka w spisie literatury: Kronenberg B., Kowarik I. 1989. Naturverjüngung kultivierter Pflanzenarten in Gärten. Verh. Berl. Bot. Ver. 7: 3-30. Jeżeli nie ma możliwości dotarcia do dokumentu stanowiącego pierwotne źródło informacji (informacja z „drugiej ręki” - z komentarza zawartego w innym, późniejszym dokumencie), wówczas pojawia się konieczność pośredniego powołania się na to źródło. Podaje się cytat źródła pierwotnego, a następnie wyrażenie cyt. za i cytat źródła wtórnego (dokumentu, w którym odnaleźliśmy informację ). W spisie literatury umieszcza się 1 notkę.

52 Jeżeli dla kilku dokumentów ta sama osoba jest autorem i/lub pierwszym współautorem (skutkiem tego kilka notek w spisie literatury zaczyna się od tego samego nazwiska), wówczas: - najpierw podaje się prace napisane samodzielnie przez tego autora, a potem - prace jego współautorstwa; - w obrębie grupy dokumentów posiadających identyczny skład autorski, stosuje się porządek chronologiczny. kolejność notek w spisie literatury: Seneta W. 1983. Dendrologia. PWN, Warszawa. Seneta W. 1991. Drzewa i krzewy liściaste, t. 1. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. Seneta W. 1994. Drzewa i krzewy liściaste, t. 2. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. Seneta W., Dolatowski J. 1997. Dendrologia. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. prace jednego autora w porządku chrono- logicznym prace zespołu autorów w porządku chrono- logicznym

53 Literatura uzupełniająca Poradniki drukowane Kolman R. 2004. Zdobywanie wiedzy. Poradnik podnoszenia kwalifikacji (magisteria, doktoraty, habilitacje). Oficyna Wydaw. Branta, Bydgoszcz, Gdańsk. [m.in. kryteria oceny pracy pod względem wykorzystania bibliografii - s. 137] Młyniec W., Ufnalska S. 2003. Scientific communication, czyli jak pisać i prezentować prace naukowe. Sorus, Poznań. [m.in. wybór dokumentów do cytowania w pracy: jakich dokumentów nie należy cytować w publikacji - s. 34] Woyke J. 1986. Poradnik pisania przyrodniczych prac magisterskich i doktorskich oraz wygłaszania referatów naukowych. Wydaw. SGGW-AR, Warszawa. [sposoby odnoszenia się do danych uzyskanych przez innych autorów - s. 10] Poradniki dostępne w Internecie Liczba dostępnych w Internecie poradników bibliograficznych jest bardzo duża, a adresy stron zmieniają się na tyle szybko, że taki wykaz należałoby aktualizować co miesiąc...