Polityka Społeczna i System Ubezpieczeń Społecznych

Prezentacja na temat: "Polityka Społeczna i System Ubezpieczeń Społecznych"— Zapis prezentacji:

1 Polityka Społeczna i System Ubezpieczeń Społecznych
System ubezpieczeń społecznych – zagadnienia wstępne i zakres podmiotowy Tomasz Bakalarz – Zakład Prawa Pracy IPC WPAiE UWr

2 Podstawy konstytucyjne systemu
Art. 2. Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Z preambuły ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot.

3 Podstawy konstytucyjne systemu
Art. 67 Konstytucji RP Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.

4 Pojęcie systemu ubezpieczeń społecznych
system zagwarantowanych ustawowo i związanych z pracą świadczeń o charakterze roszczeniowym, pokrywających potrzeby wywołane przez zdarzenia losowe i inne zrównane z nimi zdarzenia, spełnianych przez zobowiązane do tego instytucje oraz finansowane na zasadzie bezpośredniego lub pośredniego rozłożenia ciężaru tych świadczeń, w całości lub co najmniej w poważnej mierze, na zbiorowości do nich uprawnionych. Stosunki prawne zabezpieczeń społecznych: mają związek z zagrożeniami, które obejmujemy wspólną nazwą ryzyka socjalnego oraz że wymagają specyficznej ochrony tego ryzyka. Jako takie nie należą do innych wyodrębnionych gałęzi prawa, ale wykazują zapożyczenia z prawa cywilnego, pracy, administracyjnego.

5 Zdarzenie losowa a zdarzenie ubezpieczeniowe
W ubezpieczeniu społecznym należy odróżnić zdarzenie losowe od skutków tego zdarzenia w zakresie zdolności do zarobkowania. Utrata lub ograniczenie zdolności zarobkowania przyjmująca określone formy to zdarzenie (ryzyko) ubezpieczeniowe. Zdarzenia ubezpieczeniowe to kategorie prawne, z którymi ustawodawca uznał za podlegające ochronie. Zdarzenia losowe to kategoria faktyczna (biologiczna). Konkretne zdarzenie losowe można kwalifikować jako kilka zdarzeń ubezpieczeniowych: CHOROBA – czasowa lub trwała niezdolność do pracy Macierzyństwo – konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem w okresie okołoporodowym lub nad starszym, chorym dzieckiem

6 Ryzyko socjalne niebezpieczeństwo wystąpienia zdarzenia przyszłego, niepewnego, niezależnego od woli człowieka i dla niego niekorzystnego: Ryzyko dożycia wieku emerytalnego Trwała lub okresowa niezdolność do pracy Śmierć żywiciela Niezdolność lub niemożliwość świadczenia pracy Wypadek przy pracy lub choroba zawodowa Niezdrowie Bezrobocie Niedostatek dochodu w rodzinie Trudna sytuacja życiowa

7 Zasady konstrukcyjne systemu
ZASADA POWSZECHNOŚCI – ART. 6 USUS ZASADA RÓWNOŚCI – ART. 2a USUS ZASADA GWARANCJI PAŃSTWOWEJ WYPŁATY ŚWIADCZEŃ – art. 2 ust. 3 USUS ZASADA PRZYMUSU – ART. 6 USUS ZASADA AUTOMATYZMU ZASADA ODPŁATNOŚCI ZASADA OPŁACANIA SKŁADEK PRZEZ PŁATNIKA

8 Płatnik Art. 4 pkt 2 USUS – wymienienie podmiotów będących płatnikami
W ustawie definicja płatnika nie ma – mamy definicję ubezpieczonego. To kto jest płatnikiem, zależy od tytułu do ubezpieczenie społecznego ubezpieczonego (stosunek pracy, działalność gospodarcza etc.) Definicja z doktryny: osoba lub jednostka organizacyjna zobowiązana do obliczenia pobrania i przekazania co miesiąc składki do ZUS- u, jak również realizacji prawa do tzw. świadczeń krótkoterminowych (pojęcie analogiczne do płatnika w OP). W przypadkach np. działalności gospodarczej płatnik i ubezpieczony to ta sama osoba – dualizm sytuacji prawnej. W przypadku np. stosunku pracy lub stosunku zlecenia płatnik nie tylko oblicza, pobiera i przekazuje składkę ale i ją współfinansuje lub finansuje całkowicie (art. 16 ust. 1 USUS)

9 Składka na ubezpieczenie społ.
Składka na ubezpieczenia społeczne jest to świadczenie pieniężne o charakterze przymusowym, celowym, odpłatnym i bezzwrotnym. Przymusowość oznacza, że należności z tytułu składek mogą być dochodzone w trybie właściwym do ściągania opłat publicznych i podatków. Celowość oznacza obowiązek przeznaczenia funduszy pochodzących ze składek wyłącznie na wypłatę świadczeń. Rodzaje funduszy: Fundusz emerytalny, Otwarty Fundusz Emerytalny, Fundusz Rentowy, Fundusz Chorobowy i Fundusz Wypadkowy. Odpłatność zakłada związek miedzy obowiązkiem uiszczenia składek a prawem od świadczeń, którego realizacja następuje w razie zajścia przewidywanych prawem zdarzeń. Jeśli zdarzenie nie zajdzie, składka nie podlega zwrotowi. Tej cechy nie ma składka emerytalna wnoszona do OFE.

10 Podstawy wymiaru składki
Podstawa wymiaru składki jest uzależniona od rodzaju tytułu ubezpieczenia. Regułą główną jest, że podstawą wymiaru składki jest przychód (art. 18 ust. 1) Reguła ta dotyczy m.in. stosunku pracy. Przychód definiujemy tak jak w przepisach o podatku PIT Przy umowie cywilnoprawnej również uwzględnia się przychód jeśli podstawą wynagrodzenia jest stawka kwotowa (art. 18 ust. 3) Przy działalności pozarolniczej podstawą jest kwota zadeklarowana nie niższa niż 60% przeciętnego wynagrodzenia za pracę, z zastrzeżeniem ulgi w okresie 24 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z art. 18a.

11 Maksymalna roczna podstawa wymiaru składek
Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej: trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej ustalanego w ustawie budżetowej W roku 2015 jest to kwota zł. Płatnik ma obowiązek zaprzestać obliczać i przekazywać składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe po przekroczeniu kwoty rocznej podstawy.

12 Maksymalna roczna podstawa wymiaru składek
Płatnik, który zaprzestaje opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za danego ubezpieczonego z powodu przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia, jest w dalszym ciągu obowiązany opłacać składki na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe. Dla tych bowiem ubezpieczeń przepisy nie przewidują ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek

13 Zakres podmiotowy systemu
Pojęcie ubezpieczonego Zgodnie z art. 4 pkt 1 USUS to osoby fizyczne podlegające chociaż jednemu z ubezpieczeń społecznych Osoba fizyczna podlega ubezpieczeniu społecznemu jeśli posiada jeden ze wskazanych tytułów do ubezpieczenie społecznego (art. 6 USUS). Definicja Tytuł ubezpieczenia to stosunek prawny lub określona sytuacja faktyczna, z którą ustawa łączy obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym lub stwarza taką możliwość

14 Ubezpieczenie obowiązkowe i dobrowolne
Podstawą systemu ubezpieczeń społecznych jest jego przymusowość. Najszerszy zakres ubezpieczenia obowiązkowego posiada ubezpieczenie emerytalno-rentowe (art. 6 ust. 1 USUS) Dobrowolne ubezpieczenie emerytalno-rentowe (art. 7 USUS) – inni nieobjęci ubezpieczeniem obowiązkowym. Dobrowolne ubezpieczenie z tytułów wykluczonych przez zbiegi (art. 9 USUS). Obowiązkowe ubezpieczenie wypadkowe obejmuje te same przypadki co ubezpieczenie emerytalno-rentowe z wyłączeniami (art. 12 USUS) Obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe art. 11 ust. 1 Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe art. 11 ust. 2

15 Stosunek pracy jako tytuł ubezpieczenia
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów; Art. 2 Kodeksu pracy – Pracownik to osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Art. 13 USUS – pracownicy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu w okresach od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Art. 26 Kodeksu pracy – termin nawiązania stosunku pracy Art. 30 Kodeksu pracy – podstawy rozwiązania i termin wypowiedzenia.

16 Przy elemencie transgranicznym
Praca świadczona za granicą na rzecz pracodawcy z siedzibą w Polsce Praca świadczona za granicą przez pracodawcę zagranicznego Praca świadczona w Polsce na rzecz pracodawcy zagranicznego Rozporządzenie nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie Osoba wykonująca w państwie członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego państwa członkowskiego (art. 11 ust. 3 a). Jest to tzw. zasada miejsca wykonywania pracy (lex loci laboris). Zgodnie z powyższym przepisem,  właściwe jest ustawodawstwo państwa, w którym praca najemna lub praca na własny rachunek jest wykonywana. Nie ma znaczenia natomiast miejsce zamieszkania pracownika, siedziba jego pracodawcy lub to, gdzie prowadzący działalność zarejestrował.

17 Osoba uznawana za pracownika
Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Uwaga! Jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w art. 8 ust. 11 USUS dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca.

18 Zakres ubezpieczenia pracownika
Ubezpieczenie emerytalno-rentowe - OBOWIĄZKOWO Ubezpieczenie chorobowe – OBOWIĄZKOWO Ubezpieczenie wypadkowe – OBOWIĄZKOWO Finansowanie składek uzależnione od ubezpieczenia EMERYTALNE – w częściach równych pracodawca i pracownik RENTOWE – stosunkowo pracodawca i pracownik 1,5% / 6,5% (art. 16 ust. 1b USUS) CHORBOWE – w całości pracownik WYPADKOWE – w całości pracodawca

19 Umowy cywilnoprawne Art. 6 ust. 1 pkt 4 USUS – obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlegają osoby fizyczne która na terenie RP są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi. Umowa o dzieło co do zasady nie jest tytułem ubezpieczenia społecznego chyba, że została ona zawarta z własnym pracodawcą. Stosunkowy podział finansowania składek jak w przypadku pracowników (art. 16 ust. 1 USUS), między zleceniobiorcą a zleceniodawcą (płatnikiem).

20 Zakres ubezpieczenia przy umowach cyw.
Ubezpieczenie emerytalno-rentowe – OBOWIĄZKOWO nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat Ubezpieczenie chorobowe – DOBROWOLNE Ubezpieczenie wypadkowe – OBOWIĄZKOWO, jeśli obowiązkowe jest ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Obowiązek ubezpieczenia trwa od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy

21 Prowadzący działalność pozarolniczą
Dokładnie osoby fizyczne będące osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się: osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych; twórcę i artystę; osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu: w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych; wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej; osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

22 Osoby współpracujące Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 USUS, uważa się: małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

23 Zakres ubezpieczenia przy prowadzeniu działalności pozarolniczej
Ubezpieczenie emerytalno-rentowe – OBOWIĄZKOWO Ubezpieczenie chorobowe – DOBROWOLNIE Ubezpieczenie wypadkowe - OBOWIĄZKOWO osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają ubezpieczeniu społecznemu obowiązkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Składka w całości opłacana przez ubezpieczonego.

24 Bezrobotni Ubezpieczeniu podlegają osoby fizyczne będące osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy, zwanymi dalej „bezrobotnymi”; Zakres ubezpieczenia społecznego: Ubezpieczenie emerytalno-rentowe – OBOWIĄZKOWO Ubezpieczenie chorobowe – BRAK (art. 11 USUS) Ubezpieczenie wypadkowe – WYŁĄCZENI (art. 12 ust. 2 USUS) Zakres czasowy - od dnia nabycia prawa do zasiłku, świadczenia integracyjnego lub stypendium do dnia utraty prawa do nich

25 Urlop wychowawczy i macierzyński
osoby przebywające na urlopach wychowawczych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo odpowiednio ubezpieczeniu emerytalnemu, jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Pracownik, który łączy dodatkowy urlop macierzyński, dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlop rodzicielski z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu na zasadach określonych w art. 1821 § 5 Kodeksu pracy, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, z obu tytułów. osoby pozostające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego podlegają ubezpieczeniu od dnia spełnienia warunków, o których mowa w art. 9 ust. 6 USUS, do dnia zaprzestania spełniania tych warunków W omawianym przypadku składki ubezpieczeniowe opłaca się z Budżetu Państwa (art. 16ust. 8 USUS).

26 Ubezpieczenie emerytalno-rentowe osób sprawujących osobistą opiekę nad dzieckiem
Nowe przepisy – art. 6a i 6b USUS – dotyczące rezygnacji z zatrudnienia celem sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem  Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, osoby bedące osobami, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie art. 14a ust. 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, późn. zm.    ); osobami, które prowadziły inną niż określona w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6, przez okres co najmniej 6 miesięcy i które zaprzestały jej prowadzenia; zleceniobiorcami, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, przez okres co najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania; osobami współpracującymi, o których mowa w art. 8 ust. 11, przez okres co najmniej 6 miesięcy z osobami, o których mowa w pkt 1-3, i które zaprzestały tej współpracy; osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy.

27 Zakres czasowy ubezpieczenia dobrowolnego
Objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe, o których mowa w ustają: od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom

28 Zbiegi tytułów ubezpieczenia społecznego
Ze zbiegiem tytułów ubezpieczenia mamy do czynienia wówczas gdy jedna osoba wykonuje równocześnie kilka rodzajów działalności (pozostaje w kilku stosunkach prawnych), z którymi ustawa wiąże się obowiązek ubezpieczenia emerytalno–rentowego, Problematykę zbiegów regulują trzy podstawowe zasady: ZASADA TYTUŁU Z PIERWSZEŃSTWEM (TYTUŁY BEZWZGLEDNE) ZASADA PIERWSZEŃSTWA W CZASIE ZASADA WYBORU

29 Zbiegi – INNY PODZIAŁ REGUŁ
Za Jędrasik-Jankowską można wyróżnić inny podział zbiegów oparty na wyróżnieniu tytułów bezwzględnych i ogólnych. ZBIEG DWÓCH TYTUŁÓW BEZWZGLĘDNYCH ZBIEG TYTUŁU BEZWZGLĘDNEGO Z OGÓLNYM ZBIEG DWÓCH TYTUŁÓW OGÓLNYCH ZBIEG TYTUŁU OPŁACANYCH Z BUDŻETU Z INNYM TYTUŁEM

30 art. 9 UST. 1 USUS Zasada tytułu z pierwszeństwem
Przy zbiegu innego tytułu z tytułami: STOSUNEK PRACY CZŁONKOWSTWO W ROLNICZEJ SPÓŁDZIELNI PRODUKCYJNEJ STATUS FUNKCJONARIUSZA SŁUŻBY CELNEJ ŚWIADCZENIA SOCJALNE Z ART. 6 UST. 1 PKT 20 i 21 USUS są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia socjalnego.

31 Dodatkowe oskładkowanie
Ubezpieczeni, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a USUS, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów. Art. 18 ust. 4 pkt 5a – kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę Przy wielości innych tytułów stosujemy art. 9 ust. 2 czyli zasadę pierwszeństwa w czasie.

32 Dodatkowe oskładkowanie
W omawianym przypadku chodzi o faktycznie wypłacone w danym miesiącu wynagrodzenie poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przykład: Jan Kowalski jest zatrudniony od 1 stycznia 2015 r. na podstawie umowy o pracę w Spółce w połowie wymiaru czasu pracy. W umowie o pracę nie ma zagwarantowanego co najmniej minimalnego wynagrodzenia. Od 1 stycznia 2015 r. do 28 lutego 2015 r. wykonywał umowę-zlecenia zawartą z Przedszkolem. Podstawa wymiaru z tytułu stosunku pracy wyniosła: za styczeń 2013 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy wyniosła „0” za luty 2013 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy wyniosła 2000 zł (w lutym wypłacone zostało wynagrodzenie za styczeń jak i wynagrodzenie za luty). Z jakiego tytułu należy opłacić składkę za styczeń?

33 Zbieg tytułu ubezpieczenia z pobieraniem zasiłku macierzyńskiego
Wskazaną problematykę reguluje art. 9 ust. 1c i 1d Przy zbiegu z tytułami ogólnymi – ubezpieczeni podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Mogą one jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów. Przy zbiegu z tytułami bezwzględnymi – ubezpieczeni podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów.

34 Art. 9 ust. 2 USUS Zasada pierwszeństwa w czasie
Osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 7. Takie tytuły to np.: UMOWA CYWILNOPRAWNA (ZLECENIE) POZAROLNICZA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA PRACA NAKŁADCZA

35 Dodatkowe ubezpieczenie przy działalności gospodarczej
Art. 9 ust. 2a – zbieg umowy cywilnej (wcześniejszej) z późniejszą działalnością gospodarczą! TYLKO działalności gospodarczą a nie innymi formami działalności pozarolniczej. Osoba podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Analogiczne przy pracy nakładczej (wcześniejszej) i późniejszej działalności (art. 9 ust. 2b USUS).

36 Art. 9 ust. 3 Zasada wyboru – TYLKO przy działalności pozarolniczej
Osoba prowadząca kilka rodzajów działalności pozarolniczej jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z jednego wybranego przez siebie rodzaju działalności. Można wybrać tylko jeden! Nie można doubezpieczyć się z innych tytułów.

37 Ubezpieczenie społeczne osób z ustalonym prawem do emerytury
Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 18a USUS (tytuły bezwzględne), mające ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 (umowy cywilne), mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy. Osoby podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli umowa agencyjna, umowa zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowa o dzieło, została zawarta z pracodawcą, z którym pozostają równocześnie w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy. W innych przypadkach ubezpieczenie emerytalno-rentowe jest dobrowolne. Chyba że jest to przypadek przewidziany w art. 9 ust. 4c (tylko przedsiębiorcy).

38 Uzupełniające ubezpieczenie dobrowolne
Jeśli wskutek zbiegu tytułów, obowiązek ubezpieczeniowy dotyczy tylko jednego z nich, ubezpieczony może dobrowolnie ubezpieczyć się z pozostałych tytułów (będzie to ubezpieczenie emerytalno-rentowe). Zgodnie z art. 11 – automatycznie objęty zostanie także ubezpieczeniem wypadkowym. Przykład Osoba jest pracownikiem w Spółce A od 1 stycznia 2015 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Od 1 marca 2015 r. wykonuje pracę na podstawie lecenia zawartego ze Szkołą Podstawową w B. Z tytułu wykonywania zlecenia podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na zasadzie dobrowolności. Jeśli zgłosi wniosek o objęcie tymi ubezpieczeniami obowiązkowo będzie podlegał również ubezpieczeniu wypadkowemu. Natomiast nie może zostać objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Dlaczego?