Historia kina polskiego

Prezentacja na temat: "Historia kina polskiego"— Zapis prezentacji:

1 Historia kina polskiego
Początki kinematografii na ziemiach polskich

2 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Pierwsze pokazy filmowe na ziemiach polskich: Pierwszy pokaz filmowy z wykorzystaniem aparatury edisonowskiej (cynetograf) odbył się w Warszawie w resursie obywatelskiej na Krakowskim Przedmieściu, 18 lipca 1896r. Pierwszy pokaz filmowy przy użyciu aparatury braci Lumière (kinematograf) odbył się w Teatrze Miejskim w Krakowie (obecnym Teatrze im. J. Słowackiego), 14 listopada 1896r. Teatr Miejski w Krakowie

3 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Pokaz krakowski z aparatury braci Lumière (1896) Obrazy ze wszystkich stron świata prezentowane były w Krakowie za pomocą kinematografu – a jak głosi afisz – Panowie Lumière z Lyonu są wyłącznymi wynalazcami prawdziwego „KINEMATOGRAFU”, który sobie zdobył wszechświatowe uznanie powag naukowych i najwyższe zaciekawienie szerokiego ogółu (pierwszy płatny pokaz filmowy odbył się w Paryżu 28 grudnia 1895r.) Zestaw żywych fotografii prezentowanych w Krakowie w 1896r. to 12 krótkich scenek złożonych na 20 minutowy program: Śniadanie dziecka, Plac pocztowy, Mimik z kapeluszem, Kłócące się dzieci, Plac Królewski w Madrycie, Polewacz polany, Polityczny zatarg, Francuska kawaleria, Hiszpańska artyleria, Masarnia fin de siècle’u, Kąpiel, Kolej żelazna Afisz zapowiadający pierwszy pokaz kinematografu braci Lumière na ziemiach polskich

4 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Polski pionier i wynalazca Kazimierz Prószyński ( ) Konstruktor aparatu kinematograficznego – pleografu i biopleografu Twórca „żywych fotografii” (scenariusz, reżyseria i zdjęcia) Powrotu birbanta i Przygód dorożkarza oba z Kazimierzem Junoszą-Stępowskim W 1909r. opatentował obturator – przesłonę, która pozwoliła usunąć drgania obrazu i wydłużyć metraż filmów W 1910r. wynalazł aeroskop – pierwszą ręczną kamerę filmową stosowaną do realizacji zdjęć dokumentalnych Kazimierz Prószyński

5 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Aeroskop. Pierwsza ręczna kamera filmowa wynaleziona przez Kazimierza Prószyńskiego Kadr z filmu Przygoda dorożkarza (1902), real. Kazimierz Prószyński, jako pasażer Kazimierz Junosza-Stępowski

6 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Formowanie się kultury filmowej Gabinet Iluzji, pierwsze stałe kino powstało w Łodzi, przy ul. Piotrowskiej 120 w 1899r. w dawnej restauracji Adolfa Fiszera, działało tylko trzy miesiące – jego założyciele to bracia Władysław i Antoni Krzemińscy Pokaz składał się z czterech filmów i dołączonych do nich atrakcji czyli popisów cyrkowych i pokazów latarni magicznej – w sumie ok. 50 minut Kolejne kino braci Krzemińskich to łódzki Biograf założone w 1900r. (działało rok), następny kinowy biznes działał już trzy lata – Teatr Żywych Fotografii ulokowano przy Nowym Rynku 3 w eleganckim lokalu. Informator wyjaśniał publiczności czym są żywe fotografie, szczególnie niechętnym kinu kupcom i fabrykantom. Nie od początku publiczność z tzw. wyższych sfer była przychylna nowemu wynalazkowi. Władysław Krzemiński z córką

7 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Formowanie się kultury filmowej W 1903r. braci Krzemińscy zakładają pierwsze stałe kino Bioscop w Warszawie, organizują też objazdowe seanse kina Biosop po Polsce Z powodzeniem w Łodzi prowadził też kino ojciec Eugeniusza Bodo, Teodor Junod, jego Teatr Iluzji Urania działała od 1903r. Kinoteatr Cinephon we Lwowie działał od 1905r. do 1939r. W Krakowie z inicjatywy handlarza zegarami, Józefa Kleinbergera, działało kino Cyrk Edison w drewnianej budzie cyrkowej ( ) W 1912r. otwarto dwa konkurujące ze sobą kina w Krakowie, były to kina Wanda i Uciecha Kino Uciecha wprowadzało repertuarowe nowości łącząc filmy w cykle np. „Tydzień Asty Nielsen” czy „Tydzień śmiechu i humoru” Nieistniejące już kino Wanda w Krakowie, 1935r.

8 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Początki twórczości filmowej Pruska kultura jest fabularyzowanym dokumentem aktorskim, opowiadającym o pruskich metodach walki z polskością Czas trwania to 8 minut Film wyprodukował Mordechaj (Mordka) Towbin – zdjęcia realizowała w Wielkopolsce firma paryska Film na ziemiach polskich pokazywano dopiero po 1914r. – wcześniej był objęty zakazem wyświetlania nałożonym przez carskie władze Link do filmu Pruska kultura: Kadr z filmu Pruska kultura (1908) najstarszego zachowanego filmu polskiego

9 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Początki twórczości filmowej Pruska kultura (1908) Film odnaleziony przez Prof. Małgorzatę i Marka Hendrykowskich we francuskim archiwum filmowym w 2000r. Najstarszy zachowany film polski – wyprzedza w czasie film Antoś pierwszy raz Warszawie Historycy o swoim odkryciu: Bez względu na to czy powstał pod koniec 1907 czy na początku 1908 roku, jest to na pewno film co najmniej pół roku wcześniejszy od komedii Antoś pierwszy raz w Warszawie (premiera 22 października 1908), która dotąd uchodziła za pierwszy polski film fabularny. Kadr z najstarszego zachowanego polskiego filmu fabularnego Pruska kultura (1908)

10 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Antoni Fertner ( ) Aktor filmów niemych Stworzył typ Antosia sympatycznego, pulchnego fajtłapy m.in. w komedii uchodzącej długo za pierwszy polski film fabularny Antoś pierwszy raz w Warszawie (1908) w reż. Georges Meyer Antoś pierwszy raz w Warszawie, siedmiominutowa komedia, opowiada o przygodach prowincjusza przybyłego do wielkiego miasta Antoni Fertner w komedii Antoś pierwszy raz w Warszawie (1908) reż. Georges Meyer

11 Początki kinematografii na ziemiach polskich
A. Fertner w popularnych rosyjskich burleskach produkowanych w wytwórni Chanżonkowa wcielił się w postać Antoszy – u Edwarda Puchalskiego zagrał m.in. w Antosza zgubił gorset, Antosza tyje, Antosza łysieje, Antosza u wróżki Nazywany „rosyjskim Maxem Linderem” Niezapomniane kreacje stworzył w polskim kinie dźwiękowym ( ) – zyskał przydomek "najzabawniejszego i najbardziej eleganckiego staruszka polskiego ekranu" Antoni Fertner

12 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Jaśnie pan szofer, reż. Michał Waszyński (1935) A. Fertner jako prezes Pudłowicz

13 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Papa się żeni, reż. Michał Waszyński (1936) A. Fertner jako baron

14 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Ada! To nie wypada!, reż. Konrad Tom (1936) A. Fertner jako Dziewanowski, ojciec Ady

15 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Początki twórczości filmowej Sfinks. Największe i najdłużej działające ( ) polskie przedsiębiorstwo kinematograficzne W 1909r. A. Hertz wraz z przyjaciółmi (M. Zuker, J. Koerner i A. Silberlast) zakłada Towarzystwo Udziałowe Sfinks oraz kinematograf Sfinks (Marszałkowska 116, Warszawa) Działalność szybko rozszerzają o agencję wynajmu filmów, zaś w 1911r. zakładają polską wytwórnię filmową Od 1909r. Sfinks zaczął utrwalać ważne wydarzenia np. Wzlot aeroplanu w Warszawie (1909) – operatorzy Sfinksa mieli za zadanie łowić warszawskie sensacje Największy wpływ na działalność Sfinksa miał prezes, Aleksander Hertz

16 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Początki twórczości filmowej W 1911r. w Sfinksie zrealizowano pierwszy film fabularny: Meir Ezofowicz na podstawie prozy E. Orzeszkowej W Sfinksie zrealizowano około 50 filmów, w których główne role grały lansowane przez Sfinksa gwiazdy m.in.: P. Negri: Niewolnica zmysłów (1914), Żona (1915), Bestia (1917), H. Bruczówna: Ochrana warszawska i jej tajemnice (1916), Jadwiga Smosarska: Niewolnica miłości (1923), Trędowata (1926) Po śmierci A. Hertza (1928) Sfinks ograniczył działalność produkcyjną, a w 1936r. całkowicie jej zaprzestał Halina Bruczówna i Józef Węgrzyn (siedzi, po prawej) w Carskiej faworycie (1918) – Sfinks specjalizował się w odmianie kiczowatego melodramatu o antyrosyjskim wydźwięku

17 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Początki twórczości filmowej W pierwszym okresie kształtowania się polskiej kinematografii (do 1918r.) chętnie sięgano po literaturę wysoką: Dramat Sędziowie S. Wyspiańskiego na podstawie, którego powstał Sąd Boży (1911) Powieść Orzeszkowej posłużyła za kanwę filmu Meir Ezofowicz (1911). Sfinks przymierzał się do pierwszej adaptacji Pana Tadeusza, a spółka Sokół do realizacji Potopu wg H. Sienkiewicza Dość szybko jednak zainteresowano się też literaturą drugorzędną – wszystko po to by zaspokoić zapotrzebowanie publiczności na melodramatyczno-sensacyjne obrazy. W wyniku tej tendencji powstały np. Przesądy (1912) reż. J. Ostoja-Sulnicki czy Niebezpieczny kochanek (1912) reż. K. Kamiński Meir Ezofowicz (1911) reż. Józef Ostoja-Sulnicki, film wyprodukowany w Sfinksie

18 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Pola Negri w filmie Bestia (1917) wyprodukowanym przez A. Hertza w Sfinksie

19 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Początki twórczości filmowej Gwiazda kina niemego – femme fatale na ekranie Pola Negri właśc. Apolonia Chalupec, spolszczone Chałupiec ( ) Pseudonim artystyczny zaczerpnęła od włoskiej poetki Ady Negri Córka kotlarza, słowackiego imigranta romskiego pochodzenia i Eleonory z Kiełczewskich Pierwsze filmy realizuje w latach w wytwórni Sfinks Debiutuje w Niewolnicy zmysłów (1914) w reż. Jan Pawłowski, produkcja Sfinks Pola Negri

20 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Początki twórczości filmowej Najważniejsze filmy zrealizowała z Ernestem Lubitschem w wytwórni UFA w Niemczech Oczy mumii Ma, Carmen (oba z 1918r.), Madame Dubarry (1919); Sumurun (1920), Dzika kotka (1921), Głosy ulicy (1922) Wszystkie w reżyserii E. Lubitscha Od 1922r. próbuje swych sił w Hollywood, m.in. w wytwórni Paramount (słynna kocia wojna z królową Paramountu Glorią Swanson, która zakończyła się odejściem tej drugiej) W 1932r. pojawiła się w hollywoodzkim filmie dźwiękowym Na rozkaz kobiety w reż. Paula L. Steina, jej ochrypły głos i zła znajomość angielskiego stanowią przeszkodę w epoce kina dźwiękowego. Pola Negri

21 Początki kinematografii na ziemiach polskich
Swoboda obyczajowa aktorki nie przysporzyła jej sympatii Ameryki - Pola Negri romansuje m.in. z Charlie Chaplinem i Rudolfem Valentino (jako narzeczona Valentino obnosi się z żałobą, ale też dość szybko po jego pogrzebie gra w Drucie kolczastym co zniechęciło do niej widzów w Ameryce) Purytańska Ameryka w okresie krucjaty obyczajowej W. Haysa nieprzychylnie przyjmuje jej nadmiernie eksponowaną seksualaność P. Negri lansuje modę na sandały zakladane na gołe nogi oraz malowanie paznokci u stóp – świadomie kreuje wizerunek ekscentrycznej gwiazdy Pola Negri z Rudolfem Valentino

22

23 Historia kina polskiego
Kino polskie po 1918r.

24 Kino polskie po 1918r. Lata 20. Adaptacje literatury narodowej, m.in. Mogiła nieznanego żołnierza (1927) reż. R. Ordyński, Pan Tadeusz (1928) R. Ordyński, Przedwiośnie (1928) reż. H. Szaro Filmy patriotyczno-propagandowe np. Cud nad Wisłą (1921) reż. Ryszard Bolesławski Stereotypowe melodramaty (specjalizowała się w nich wytwórnia Sfinks m.in. „złota seria Sfinksa”) Lata 30. Ówczesną produkcję filmową dominują filmy historyczno-patriotyczne, komedie, melodramaty W latach pojawiają się nowe postaci w polskiej kinematografii, m.in. reżyserzy: J. Gardan, J. Lejstes, M. Waszyński Powstaje pierwszy polski film dźwiękowy Moralność pani Dulskiej (1930) Nowi operatorzy filmowi: Z. Gniazdowski, A. Wywerka, S. Steinwurzel Aktorzy, m.in.: E. Bodo, A. Dymsza, N. Ney, Z. Pogorzelska, B. Samborski, J. Węgrzyn, A. Żabczyński

25 Kino polskie po 1918r. Moralność pani Dulskiej (1930) reż. B. Niewolin, pierwszy polski film dźwiękowo-śpiewany i mówiony zrealizowany w Warszawie; Anna Daszyńska w roli Meli (po lewej) i Zofia Batycka w roli aktoreczki

26 Kino polskie po 1918r. Moralność pani Dulskiej (1930) reż. B. Niewolin, pierwszy polski film dźwiękowy zrealizowany w Warszawie w wytwórni Heros Okoliczności powstawania pierwszego filmu dźwiękowego: Miał to być film na współczesny temat dotyczący Polski i być adaptacją utworu literackiego Bolesław Land były pracownik austriackiej wytwórni Sascha, wymagał by był to film napisany dla kobiety w średnim wieku. Miał tu na myśli swoją żonę, Martę Flanz (tytułowa rola Dulskiej) Sprowadzony z Wiednia, rosyjski emigrant Borys Niewolin wymagał z kolei roli dla swojej żony, Deli Lipińskiej – obie panie zostały z powodzeniem zaangażowane w filmie mimo iż żadna z nich nie mówiła po polsku Nie obyło się bez zmian w dramacie – z Hanki (Dela Lipińska), uwiedzionej przez syna Dulskiej, młodej dziewczyny uczyniono postać główną Dramat nieco uwspółcześniono Latem 1929r. rozpoczęto realizację, a 29 marca 1930r. odbyła się premiera filmu, który przez sześć tygodni nie schodził z ekranu kina Casino na Nowym Świecie w Warszawie

27 Kino polskie po 1918r. Juliusz Gardan, w jasnym prochowcu wraz z Norą Ney i jej mężem, operatorem Sewerynem Steinwurzelem (stoi, drugi z lewej) w 1930r. Przy realizacji filmu Uroda życia

28 Kino polskie po 1918r. Józef Lejtes, reżyser (1902-1983)
W latach asystent R. Wiene i M. Curtiza w Wiedniu – to z tego spotkania czerpał głównie swoje doświadczenia reżyserskie Debiutuje filmem Huragan (1928) – przy jego realizacji wykorzystał inspiracje radziecką szkołą montażową Pod Twoją obronę (1933) wspólnie z E. Puchalskim Młody las (1934) – film nawiązujący do wydarzeń z 1905r. Róża (1936), Dziewczęta z Nowolipek (1937), Granica (1938) – jedne z lepszych wówczas ekranizacji literatury Józef Lejtes, reżyser

29 Kino polskie po 1918r. Barbara Radziwiłłówna (1936) widowisko historyczne J. Lejtesa wyróżnione na festiwalu w Wenecji Kościuszko pod Racławicami (1938) J. Lejtes pracował także dla kinematografii brytyjskiej i izraelskiej, od 1952r. w USA, gdzie zrealizował m.in. odcinek serialu Bonanza (1969) czy odcinki serii Alfred Hitchcock przedstawia Kadr z filmu Barbara Radziwiłłówna (1936) reż. J. Lejtes

30 Kino polskie po 1918r. Na zdjęciu: Węgrzyn Józef (drugi z lewej, w mundurze), aktor. Białoszczyński Tadeusz (w środku), aktor, rola: Kościuszko Tadeusz. Lejtes Józef (trzeci z lewej, w pierwszym rzędzie), reżyser. Kossak Wojciech (w kapeluszu), gość na planie. Narkiewicz Konrad (z lewej, w fartuchu), charakteryzator. Józef Lejtes, trzeci z lewej, w pierwszym rzędzie, przy realizacji filmu Kościuszko pod Racławicami (1938)

31 Kino polskie po 1918r. Michał Waszyński właśc. Mosze Waks (1904-1965)
Realizował komedie tj. Antek policmajster (1935), Dodek na froncie (1936), oba z A. Dymszą, kasowe melodramaty Znachor (1937), Profesor Wilczur (1938), jeden z najwybitniejszych filmów w jidysz Dybuk (1937) na podstawie dramatu An-skiego, Będzie lepiej (1936) i Włóczęgi (1939) oba ze Szczepkiem i Tońkiem To tylko niektóre spośród 40 filmów, które wyreżyserował w latach Michał Waszyński, reżyser

32 Kino polskie po 1918r. Wybuch wojny przerwał M. Waszyńskiemu realizację kolejnego filmu ze Szczepkiem i Tońkiem W 1941r. M. Waszyński wstępuje do armii gen. Andersa Jako kierownik Referatu Foto-Filmowego w latach dokumentuje cały szlak bojowy Armii Polskiej na Wschodzie Pracował jako asystent O. Wellesa przy Otellu (1952), kierownik artystyczny przy Rzymskich wakacjach W. Wylera (1953), producent filmów telewizyjnych Lili Liana w filmie M. Waszyńskiego Dybuk (1937)

33 Kino polskie po 1918r. Eugeniusz Bodo, właśc. Bohdan Eugene Junod (pseudonimu, który złożył sam, z pierwszych sylab swojego i matki imienia – Bodo – używał od 1920r.) Aktor teatralny, artysta kabaretowy i rewiowy Jeden z ważniejszych twórców kina w międzywojniu (m.in. reżyser, scenarzysta, producent) Popularny aktor – role amantów salonowych i przedstawicieli niższych warstw społecznych – stworzył typ beztroskiego lekkoducha Wykreował szlagiery: Baby, ach te baby (w Zabawce M. Waszyńskiego), Umówiłem się z nią na dziewiątą (Piętro wyżej L. Trystana), Już taki jestem zimny drań (Pieśniarz Warszawy M. Waszyńskiego) Link do biografii E. Bodo w culture.pl: Link do szlagieru Już taki jestem zimny drań: Link do szlagieru Ach te baby: Link do szlagieru Umówiłem się z nią na dziewiątą: Eugeniusz Bodo ze swoim psem

34 Kino polskie po 1918r. Najważniejsze role filmowe Eugeniusza Bodo:
Jego ekscelencja subiekt (1933), Czy Lucyna to dziewczyna? (1934), Piętro wyżej (1937), Paweł i Gaweł (1938) W 1939r. E. Bodo wyjeżdża do Lwowa gdzie współpracuje z zespołem TeaJazz H. Warsa śpiewając m.in. swoje przedwojenne szlagiery W 1941r. aresztuje go NKWD, w 1943r. zostaje wywieziony do łagru, umiera w niewyjaśnionych okolicznościach W 1997r. S. Janicki wybitny znawca przedwojennego polskiego kina (m.in. cykl W starym kinie) realizuje dokument: Eugeniusz Bodo – za winy niepopełnione Eugeniusz Bodo

35 Kino polskie po 1918r. Kadr z filmu Piętro wyżej (1937) E. Bodo w roli spikera radiowego, Henryka Pączka

36 Kino polskie po 1918r. Kadr z filmu Piętro wyżej (1937) reż. L. Trystan

37 Kino polskie po 1918r. Czy Lucyna to dziewczyna? (1934) reż. J. Gardan; E. Bodo z J. Smosarską

38 Kino polskie po 1918r. Adolf Dymsza właśc. Adolf Bagiński (1900-1975)
Aktor filmowy i artysta kabaretowy Uznanie przynosi mu rola Pana Dodka, miejskiego warszawskiego cwaniaczka o złotym sercu, ucieleśnienie życiowej zaradności i sprytu Karierę robi w filmie dźwiękowym – w filmie niemym gra sporadycznie Rok 1935 obwołano rokiem Dymszy – zagrał w czterech spośród ośmiu pisanych pod niego filmach Znaczące role filmowe: Każdemu wolno kochać (1933), Wacuś (1935), Antek policmajster (1935), Dodek na froncie (1936), Piętro wyżej (1937), Paweł i Gaweł (1938) Ulubiony aktor M. Waszyńskiego – zagrał u niego w 11 filmach Adolf Dymsza z Józefem Orwidem w filmie Niedorajda (1937) w reż. M. Krawicza

39 Kino polskie po 1918r. Adolf Dymsza podczas II wojny światowej gra w teatrach okupowanej Warszawy co nie przysparza mu sympatii opinii publicznej – jego kariera blednie Po wojnie ukarany przez ZASP pięcioletnim zakazem grania w Warszawie Po wojnie pojawił się tylko w kilku filmach na miarę swojego talentu m.in.: Skarb (1949), Irena do domu (1953), Nikodem Dyzma (1956), Mój stary (1962) Adolf Dymsza

40 Kino polskie po 1918r. Antek policmajster (1935) reż. Michał Waszysński A. Dymsza w roli tytułowej

41 Kino polskie po 1918r. Dodek na froncie (1936) reż. Michał Waszyński A. Dymsza jako żołnierz

42 Kino polskie po 1918r. Paweł i Gaweł (1938) reż. Mieczysław Krawicz E. Bodo i A. Dymsza

43 Kino polskie po 1918r. Nora Ney, właśc. Sonia Nejman lub Zofia Neuman ( ) W kinie często chętnie eksponowano jej egzotyczną urodę Zagrała m.in. w filmach: Czerwony błazen (1926), Kobieta, która grzechu pragnie (1929), Doktor Murek (1939) Godną zapamiętania rolę, kochanki tytułowego Policmajstra Tagiejewa (1930) zagrała u boku Bogusława Samborskiego II wojnę światową spędziła w ZSRR, potem nie wróciła już na polski ekran, wyjechała do USA Nora Ney

44 Kino polskie po 1918r. Nora Ney w filmie Policmajster Tagiejew (1930) w reż. Juliusza Gardana

45 Kino polskie po 1918r. Zula Pogorzelska właśc. Zofia Pogorzelska ( ) Gwiazda warszawskich kabaretów i teatrów muzycznych Aktorka filmowa – na ekranie od 1930r. Zagrała m.in. w filmach: Niebezpieczny romans (1930), Romeo i Julcia (1933), Kocha, lubi, szanuje (1934) Nieuleczalna choroba kręgosłupa przerwała nagle jej karierę w 1934r. Jej mężem był K. Tom Link do biografii Zuli Pogorzelskiej na culture.pl: Zula Pogorzelska

46 Kino polskie po 1918r. Zula Pogorzelska wykreowała m.in. przebój Ja się boję sama spać

47 Kino polskie po 1918r. Bogusław Samborski (1897-?)
Przez całe dwudziestolecie specjalizował się w rolach czarnych charakterów W 1941r. zagrał w szkalującym Polskę filmie Heimkehr (pol. tytuł: Powrót) w reż. Gustawa Ucicky'ego W 1948r. w procesie zaocznym został skazany za antypolską działalność. B. Samborski przebywał już wówczas w Am. Południowej Bogusław Samborski w filmie Na Sybir (1930)

48 Kino polskie po 1918r. Józef Węgrzyn (1884-1952)
Aktor teatralny i filmowy, gwiazda przedwojennego kina W filmie debiutuje w 1914r. w Słodyczy grzechu Zagrał m.in. w Dziesięciu z Pawiaka (1931), Księżna Łowicka (1932), Trędowata (1936) Znany z roli doktora Dobranieckiego w Znachorze (1937), Profesorze Wilczurze (1938) i Testamencie Profesora Wilczura (1939) Wcielał się w postaci arystokratów, władców, patriotów, naukowców Najlepszą rolę baletmistrza Dubenko cierpiącego na chorobę alkoholową zagrał z Strachach (1938) E. Cękalskiego i K. Szołowskiego w

49 Kino polskie po 1918r. Kadr z filmu Trędowata (1926) Józef Węgrzyn i Jadwiga Smosarska

50 Kino polskie po 1918r. Aleksander Żabczyński (1900-1958)
Ukończył Szkołę Podchorążych – do 1921r. służył jako oficer artylerii Aktorstwa uczył się w Warszawie w Szkole Gry Sceniczno-Filmowej N. Niovilli Aktor teatralny i filmowy Amant na ekranie – dobre warunki wokalne pozwoliły mu na wylansowanie szlagierów muzycznych, np. Nie kochać w taką noc to grzech Gwiazda warszawskich teatrów rewiowych Filmowy debiut Czerwony diabeł (1936) W filmach tj. Ada to nie wypada (1936), Będzie lepiej (1936), Jadzia (1936) i Zapomnianej melodii (1938) zagrał uwodzicieli Na swoim koncie ma także role dramatyczne, m.in. Biały murzyn (1939), Złota Maska (1939) Walczył w kampanii wrześniowej, przeszedł szlak bojowy przez Francję, Bliski Wschód i Włochy (ranny pod Monte Cassino jako oficer II Korpusu) Link do przeboju wylansowanego przez A. Żabczynskiego Nie kochać w taką noc to grzech: Aleksander Żabczyński śpiewa znaną i lubianą piosenkę Już nie zapomnisz mnie w komedii Zapomniana melodia (1938): Aleksander Żabczyński

51 Kino polskie po 1918r. Jadwiga Smosarska (1898–1971)
Grała w produkcjach patriotycznych i melodramatach tj. Bohaterstwo polskiego skauta (1920), Cud nad Wisłą (1921), Iwonka (1925), Trędowata (1926) Pierwszym filmem, w którym publiczność mogła usłyszeć jej głos, był patriotyczny obraz Na Sybir Henryka Szaro z 1930r. Jadwiga Smosarska

52 Kino polskie po 1918r. Kino dźwiękowe przyniosło Jadwidze Smosarskiej dużą popularność Takie filmy, jak: Czy Lucyna to dziewczyna? (1934) Juliusza Gardana , Dwie Joasie (1935) i Jadzia (1936) Mieczysława Krawicza, a także Barbara Radziwiłłówna (1936) Józefa Lejtesa zapewniły jej wielokrotnie zdobywany tytuł królowej polskiego ekranu w plebiscytach publiczności. Jadwiga Smosarska

53 Kino polskie po 1918r. Plakaty do filmów z J. Smosarską, Dwie Joasie (1935) i Jadzia (1936)

54 Kino polskie po 1918r. Jadzia, reż. Mieczysław Krawicz, na zdj. Józef Orwid, Jadwiga Smosarska

55 Kino polskie po 1918r.

56 Kino polskie po 1918r. Źródło: filmpolski.pl EUGENIUSZ CĘKALSKI - urodzony w Saratowie, do 1918 r mieszkał w Rosji. Po śmierci ojca, wraz z matką i siostrami znalazł się w Krasnymstawie. Tu ukończył gimnazjum. W r podjął naukę w państwowei szkole średniej w Warszawie. Maturę zdał w r W r rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim i, zafascybnowany teatrem, równocześnie podjął studia w Szkole Dramatycznej Aleksandra Zelwerowicza. Z powodu kłopotów materialnych studiów nie ukończył. Pracował jako korepetytor, tłumacz, publicysta ("Kwadryga"). Współzałożyciel Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego "Start" (1930), aktywny propagator sztuki filmowej; nastepnie związany ze Związkiem Producentów Filmów Krótkometrażowych i Spółdzielnią Autorów Filmowych SAF. W roku 1939 zrealizował film demaskujacy propagandę goebelsowską (zd. S. Lipiński, prod. Kohorta), którego montaż przerwał wybuch wojny. Przedostał się do Francji, gdzie kierował Biurem Filmowym przy Rządzie RP na Emigracji (1940). Następnie w Wlk. Brytanii i USA kierował działem filmowym Polskiego Ośrodka Informacyjnego, realizując filmy dokumentalne obrazujące wysiłek narodu. Po powrocie do Polski (1946) prowadził działalność pedagogiczną. Pierwszy dziekan wydziału reżyserii PWSF w Łodzi ( ). Autor prac teoretycznych i podręczników, m. in. "ABC taśmy filmowej", "Jak powstaje film", "Warsztat reżysera filmowego", "Realizacja filmu". WANDA JAKUBOWSKA. Reżyser filmowy. Współzałożycielka Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego "Start" (1930) i współrealizatorka pierwszych filmów dokumentalnych tej instytucji, a po jej rozwiązaniu - współzałożycielka i członek zarządu Spółdzielni Autorów Filmowych SAF (1935). Realizację filmu fab "Nad Niemnem" przerwał wybuch wojny. Po wojnie, którą przeżyła w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, współorganizatorka nowej struktury polskiej kinematografii opartej na idei zespołów filmowych; kierownik artystyczny zespołów filmowych; ZAF ( ) i "Start" ( ). Profesor PWSF w Łodzi ( ). ALEKSANDER FORD. Reżyser filmowy. Studiował historię sztuki na UW. W 1928 zadebiutował jako reżyser filmów dokumentalnych. Współzałożyciel Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego "Start" (1930), później Spółdzielni Autorów Filmowych SAF (1935). Podczas II wojny światowej w ZSRR realizował dokumentalne i szkoleniowe filmy dla wojska ( ). W 1943 r. organizował wraz z Jerzym Bossakiem Czołówkę Filmową I Dywizji WP, przekształconą później w Wytwórnię Filmową WP, której był komendantem. Współorganizator powojennej kinematografii polskiej, pierwszy dyrektor przedsiębiorstwa "Film Polski" ( ). Był kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego "Blok" ( ) i "Studio" ( ). Wykładał w PWSF w Łodzi ( ), w latach dziekan Wydziału Reżyserii tej uczelni. W 1969 r. wyemigrował z Polski. Przebywał i pracował w RFN, Danii, USA. Ojciec aktora Aleksandra Forda. Jerzy Zarzycki. Reżyser. Absolwent UW, gdzie studiował historię sztuki, uczęszczał do klasy skrzypiec Konserwatorium Warszawskiego. Od 1930 związany z filmem, początkowo jako operator, a od 1931 reżyser. W 1936 zadebiutował jako reżyser filmów fabularnych. Współzałożyciel Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego "Start", od 1935 członek Spółdzielni Autorów Filmowych. We wrześniu 1939 w ekipie filmowej Dowództwa Obrony Warszawy. Podczas Powstania Warszawskiego szef operatorów kronik powstańczych. W latach kierownik artystyczny zespołu artystyczny zespołu filmowego "Syrena". Stanisław Wohl. Operator, reżyser i pedagog. Był współzałożycielem Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego "Start" (1930), Związku Producentów Filmów Krótkometrażowych (1933) i Spółdzielni Autorów Filmowych (1935). W czasie wojny współpracował jako operator z kinematografią radziecką, od 1943 w Czołówce Filmowej I Dywizji WP w Sielcach. Po wojnie organizował bazę techniczną polskiej kinematografii w Krakowie i Łodzi. Był współzałożycielem PWSF w Łodzi i jej wieloletnim wykładowcą, pierwszym dziekanem wydziału operatorskiego ( , ). Prowadził również działalność pedagogiczną w Zurichu i American Film Institute w Hollywood. Był jedny z założycieli Międzynarodowego Centrum Współpracy Szkół Filmowych (CILECT). W latach był kierownikiem artystycznym zespołu filmowego "Syrena". JERZY TOEPLITZ. Historyk kina, pedagog, wychowawca wielu pokoleń polskich filmowców. Absolwent wydziału prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Przed wojną autor artykułów o tematyce filmowej m. in. w "Kurierze Polskim", "Kinie", "Wiadomościach Literackich", "Pionie" i "Dzienniku Ludowym". W 1930 był jednym z założycieli Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego "Start". W latach pracował w Londynie w firmie Topelitz Film Production (własność stryjecznego brata) jako doradca do spraw scenariuszy. Lata wojny spędził w Warszawie zajmując się głównie nauczaniem języka angielskiego. Po wojnie współorganizator polskiej kinematografii. W 1945 został dyrektorem działu zagranicznego w "Filmie Polskim". Współtwórca Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, której był dyrektorem i wykładowcą w latach , a następnie rektorem w latach Usunięto go ze szkoły po wydarzeniach marcowych 1968 roku (poparł protesty studentów). Na zaproszenie władz australijskich wyjechał w 1972 do Melbourne, gdzie przez rok był wykładowcą na Uniwersytecie, a następnie założycielem i dyrektorem pierwszej australijskiej Szkoły Filmowej i Telewizyjnej w Sydney ( ). W latach prezes Międzynarodowej Federacji Archiwów Filmowych, wiceprezes Międzynarodowej Rady Filmu i Telewizji UNESCO, wiceprezes Międzynarodowego Centrum Szkół Filmowych i Telewizyjnych (CILECT). Wieloletni członek władz SPATIF-ZASP-u. Autor wielu książek filmowych, w tym przede wszystkim 6-tomowej "Historii sztuki filmowej". W latach redaktor naczelny miesięcznika "Kino", a także redaktor naczelny pierwszej edycji "Kwartalnika Filmowego". Autor "Kartek z kalendarza" - stałej rubryki w tygodniku "Film". Pod koniec życia prowadził seminarium filmoznawcze na Uniwersytecie Warszawskim, wykładał na seminariach klubowych, był opiekunem i wykładowcą na Akademii Filmowej w warszawskim DKF "Kwant". W 1998 (16.10) na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi odsłonięto jego gwiazdę w nowo powstałej Alei Gwiazd (w okolicach Hotelu Grand i kina "Polonia"). Współzałożyciele STARTu: Eugeniusz Cękalski, Stanisław Wohl, Jerzy Zarzycki, Jerzy Toeplitz, Wanda Jakubowska

57 Kino polskie po 1918r. W latach kształtowała się w Polsce awangarda filmowa skupiona m.in. wokół Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego START START założył w 1930r. Eugeniusz Cękalski (prezes i guru w środowisku), Wanda Jakubowska, Jerzy Zarzycki, Stanisław Wohl, Jerzy Toeplitz Realizowane filmy miały być użyteczne społecznie – to główne hasło głoszone przez awangardowy ruch filmowy, walczono też o film artystyczny. Atakowano trędowate romansidła, a za wzór stawiano filmy radzieckiej awangardy i awangardowe eksperymenty francuskie i niemieckie W myśl tego postulatu powstawały filmy dokumentalne np. Aleksandra Forda Legion ulicy (1932) stanowiący portret środowiska warszawskich gazeciarzy czy Droga młodych (1937) i fabularne np. Strachy (1938) Eugeniusza Cękalskiego i K. Szołowskiego (zrealizowane już pod egidą SAFu czyli Spółdzielni Autorów Filmowych założonej w 1937r., która kontynuowała działalność STARTu) START zajmował się też propagowaniem kultury filmowej, działalnością edukacyjną i publicystyczną, organizacją imprez filmowych i wieczorów dyskusyjnych

58 Kino polskie po 1918r. Film jidysz – realizowany w języku środkowoeuropejskich Żydów już przed I wojną światową na ziemiach polskich, a także w międzywojniu 2 połowa lat 30. to złoty okres filmu żydowskiego w Polsce, zrealizowano wówczas m.in.: Judeł gra na skrzypcach, reż. J. Green, J. Nowina-Przybylski (1936) Mateczka, reż. J. Green i K. Tom (1938) Dybuk, reż. M. Waszyński (1937) Molly Picon, gwiazda amerykańskich scen żydowskich w Judeł gra na skrzypcach (1936)