VIII Ogólnopolski Kongres Energetyczny POWERPol

Prezentacja na temat: "VIII Ogólnopolski Kongres Energetyczny POWERPol"— Zapis prezentacji:

1 VIII Ogólnopolski Kongres Energetyczny POWERPol
6-7 marca 2008, Kazimierz Dolny Skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła szansą na pokrycie zwiększającego się zapotrzebowania na energię elektryczną do 2020 r. w Polsce Marian Babiuch Prezes Zarządu EC „Zielona Góra” S.A. Prezes Zarządu PTEZ

2 Dylematy polskiej elektroenergetyki

3 Dylematy polskiej elektroenergetyki
I. Fakty 95 % energii elektrycznej w Polsce wytwarza się z węgla kamiennego i brunatnego (najwięcej w Europie), powodując dużą emisję CO / w 2006 r. łącznie wytworzono 161,8 TWh en. el./ Przestarzałe aktywa wytwórcze – ok. 60% mocy wytwórczych ma ponad 25 lat – ok. 45% ma ponad 30 lat Duże straty przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej (11 %)

4 Dylematy polskiej elektroenergetyki
II. Ograniczenia Ograniczone możliwości rozwoju energetyki odnawialnej, w szczególności wodnej (brak zasobów wodnych). Energetyka wiatrowa wymaga 100 % rezerwy mocy wirującej. Możliwy znaczący rozwój biogazowni w synergii z uprawami rolnymi, szczególnie w regionach byłych PGR /zagospodarowanie nieużytków/ Łączna produkcja en. el. z OZE w 2006r. wyniosła ok. 4,6 TWh (2,8%) Ograniczone możliwości przesyłu energii elektrycznej poprzez połączenia transgraniczne (ok. 10 % w stosunku do krajowej mocy zainstalowanej)

5 Dylematy polskiej elektroenergetyki
III. Niewykorzystane szanse Niewykorzystany potencjał kogeneracji w Polsce (większość miast posiada scentralizowane systemy ciepłownicze zasilane z ciepłowni) /w kogeneracji wytwarza się zaledwie ok. 22 TWh en. el. /14% / - przy wykorzystaniu potencjału ekonomicznego kogeneracji możliwe jest wytworzenie do 80 TWh Duża ilość obiektów wielkokubaturowych zlokalizowanych w aglomeracjach miejskich nie jest podłączona do istniejących scentralizowanych systemów ciepłowniczych Niezadawalający rozwój elektroenergetyki gazowej /ok. 2,5% en.el. z gazu/ (niewielkie wykorzystywanie lokalnych zasobów gazu, znaczne ilości gazu importowanego spalane głównie w kotłowniach)

6 Dylematy polskiej elektroenergetyki
IV. Wyzwania Znaczący przyrost zużycia energii elektrycznej (2006/ ,1%) w 2020 r. prognozowany przyrost wyniesie ok. 60 – 80 TWh / łączne zapotrzebowanie 210 – 230 TWh / Wzrost zapotrzebowania na moc szczytową, przy jednoczesnym zmniejszaniu się dostępnej mocy /dyspozycyjnej/ r. - popyt szczytowy 24,64 GW moc dostępna ,13 GW obecnie Polak zużywa 50 % en. el. mniej niż mieszkaniec Europy Zachodniej

7 Obciążenie elektrowni krajowych i dostępne dla OSP rezerwy mocy w dobowym szczycie krajowego zapotrzebowania na moc w styczniu 2008 Dane PSE Operator: Dane PSE Operator:

8 Styczeń 2008 Krajowe zapotrzebowanie oraz moc dostępna dla OSP w dobowych szczytach krajowego zapotrzebowania na moc – styczeń 2008r. Dane PSE Operator:

9 Dylematy polskiej elektroenergetyki
BARIERY Uniemożliwienie po 1998 r. w ramach KDT modernizacji i inwestycji w nowe moce wytwórcze (zmiana Ustawy Prawo Energetyczne pozwoliła jedynie na kontynuowanie tych inwestycji, które zostały podjęte do 1998r.) KDT pozwalały na finansowanie inwestycji na zasadzie „project finance” ( możliwość uzyskania kredytowania na poziomie 80 %) Jednocześnie zawarte i zrealizowane kontrakty długoterminowe pozwoliły na : • pozyskanie środków zewnętrznych na sfinansowanie 68% nakładów inwestycyjnych w latach • zwiększenie krajowych mocy wytwórczych o około 10% • zmodernizowanie ponad 40% krajowych mocy wytwórczych • poprawę o ok. 10% średniej efektywności wytwarzania energii w branży • radykalne obniżenie emisji zanieczyszczeń: - o 40% obniżono emisję dwutlenku siarki - o 60% obniżono emisję pyłu - o 27% obniżono emisję tlenków azotu I Wszystkie KDT zostały rozwiązane w 2007 r./

10 Dylematy polskiej elektroenergetyki
BARIERY Ceny hurtowe en. el. należą do najniższych w UE – w związku z tym nie mogą pokryć niezbędnych inwestycji Nadal regulowane ceny energii elektrycznej dla odbiorców w gospodarstwach domowych (pomimo zniesienia taryf przez poprzedniego Prezesa URE, przywrócono taryfowanie w wyniku decyzji politycznych) Wciąż obowiązująca akcyza nałożona na wytwórców wbrew prawu UE (20 zł/MWh należy do najwyższych w Europie) Próby znacznego ograniczenia przydziału uprawnień CO2 dla elektrowni i elektrociepłowni zawodowych barierą dla rozwoju kogeneracji

11 Czy polskiej elektroenergetyce grozi „zawał” ?
Dylematy polskiej elektroenergetyki Czy polskiej elektroenergetyce grozi „zawał” ?

12 Rozwój skojarzonego wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła (kogeneracji) lekarstwem na zawał

13 Technologia wysokiej efektywności
Kogeneracja ciepło en.elektryczna SYNERGIA Technologia wysokiej efektywności wykorzystania paliwa

14 produkcja rozdzielona
Oszczędność energii pierwotnej produkcja rozdzielona kogeneracja paliwo paliwo elektrownia 81 h 37% 30 Elektrocie-płownia energia el. 100 58 kotłownia 50 h 80% h 85% ciepło razem razem 100 139 Oszczędność paliwa = X 100% = 28% 139

15 Oszczędność energii pierwotnej
EC zawodowe - PTEZ produkcja ciepła TJ produkcja energii elektrycznej TWh zużycie węgla ton oszczędność paliwa ton wartość ponad 1 mld zł Efekt ekonomiczny

16 Oszczędność emisji EC zawodowe - PTEZ Emisja CO2 - 26 000 000 ton
emisja SO ton emisja NOx ton emisja pyłu ton oszczędność emisji emisja CO ton emisja SO ton emisja NOx ton emisja pyłu ton

17 Potencjał kogeneracji
Kraje członkowskie UE mają obowiązek co cztery lata wykonać analizę potencjału kogeneracji swoich gospodarek. (dyrektywa 2004/8/EC) Polska po raz pierwszy taką analizę przedstawiła w 2007 roku Minister Gospodarki zawarł w sierpnia 2006r z Polskim Towarzystwem Elektrociepłowni Zawodowych (PTEZ) Porozumienie o współpracy w zakresie opracowania analizy krajowego potencjału zastosowania wysokosprawnej kogeneracji. Na zamówienie PTEZ zespół naukowców z Uczelnianego Centrum Badawczego Energetyki i Ochrony Środowiska Politechniki Warszawskiej oraz Instytutu Techniki Cieplnej Politechniki Śląskiej opracował Analizę krajowego potencjału wysokosprawnej kogeneracji oraz Strategię rozwoju w Polsce wysokosprawnej kogeneracji.

18 Potencjał ekonomiczny ciepła użytecznego

19 Potencjał produkcji energii elektrycznej
Udział energii elektrycznej wyprodukowanej w skojarzeniu w całkowitej produkcji energii elektrycznej, przy wykorzystaniu potencjału ekonomicznego

20 Wykorzystanie potencjału ekonomicznego kogeneracji
Koszty zewnętrzne uniknięte 2005 2010 2015 2020 Uniknięte koszty zewnętrzne – technologia węglowa [mld. zł/rok] 3,58 4,04 4,19 4,31 Uniknięte koszty zewnętrzne – z tytuły wymiany paliwa z węgla na gaz [mld. zł/rok] 29,92 33,79 35,02 36,01 W przypadku technologii węglowej koszty uniknięte są iloczynem zaoszczędzonego paliwa oraz jednostkowego kosztu zewnętrznego spalania węgla. Zgodnie z założeniami wysokość tych kosztów przyjęto na podstawie wyników programu ExternE. Dla spalania węgla wynoszą one 24 zł/GJ. Koszty zewnętrzne obejmują koszty zwiększonej umieralności i zachorowalności ludzi, degradacji budowli, zmniejszenia plonów upraw, ocieplenia klimatu, uciążliwości hałasu oraz zakwaszenia środowiska

21 Nowe moce kogeneracyjne
Przy realizacji potencjału ekonomicznego Okres Moc elektryczna nowych instalacji [MW] 425 2200 Moc elektryczna odnawianych instalacji [MW] 806 542 434 Szacunkowa wartość inwestycji [mln. zł] 5 000 11 000 10 600

22 l

23 Wnioski z raportu Skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła jest technologią, która pozwala na znacznie efektywniejsze wykorzystanie paliw niż wytwarzanie rozdzielone. W konsekwencji umożliwia zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, w tym przede wszystkim dwutlenku węgla, oraz zmniejszenie kosztów zewnętrznych wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. Technologia ta przy uwzględnieniu rynkowych cen ciepła i energii elektrycznej jest jednak mniej opłacalna od wytwarzania rozdzielonego i jej rozwój wymaga stosowania wsparcia finansowego. Wielkość potencjału ekonomicznego, czyli wielkość ciepła użytkowego, którego wytworzenie w kogeneracji jest opłacalne z punktu widzenia inwestora, zależy od systemu i wysokości wsparcia kogeneracji. Przyjęto, że w Rzeczypospolitej Polskiej stosowany będzie system wsparcia oparty na zbywalnych świadectwach pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w skojarzeniu. Przeprowadzone analizy wykazały, że w obecnych warunkach dla zapewnienia opłacalności inwestycji w jednostki kogeneracyjne wartości tych świadectw powinny wynosić 50 zł/MWh dla technologii wykorzystujących jako paliwo węgiel oraz 120 zł/MWh dla technologii wykorzystujących paliwa gazowe. Przy takim wsparciu potencjał ekonomiczny kogeneracji wynosi ok. 430 PJ w roku 2005 oraz ok. 530 PJ w roku 2020. l

24 Wnioski z raportu W 2005 r. w Rzeczypospolitej Polskiej wyprodukowano w skojarzeniu 277 PJ ciepła, co oznacza, że wykorzystywane jest zaledwie 64 % potencjału uznanego za ekonomiczny. Pozwala to stwierdzić, że stosowane dotychczas w kraju mechanizmy wsparcia kogeneracji były niewystarczające. Rozwój kogeneracji ograniczały bariery o charakterze ekonomicznym, prawnym, administracyjnym i społecznym. Stosowane aktualnie w Rzeczypospolitej Polskiej technologie kogeneracji charakteryzują się małym wskaźnikiem skojarzenia, tj. małym stosunkiem produkcji energii elektrycznej do produkcji ciepła. W 2005 r. wyprodukowane zostało w skojarzeniu zaledwie 21,7 TWh energii elektrycznej, co stanowi około 36 % energii potencjalnie możliwej do wyprodukowania przy wykorzystaniu całego potencjału ekonomicznego. Konieczne jest zatem uruchomienie procesu wymiany urządzeń w istniejących elektrociepłowniach. Wymiana ta jest konieczna także ze względu na znaczące zużycie eksploatowanych instalacji.

25 Wnioski z raportu Wykorzystanie ekonomicznego potencjału kogeneracji przyniesie wymierne efekty. Na przykład w 2020 r. możliwe będzie zaoszczędzenie 7-11 mln Mg węgla, zmniejszenie emisji CO2 o mln Mg oraz zmniejszenie kosztów zewnętrznych o 4-36 mld zł. Skrajne wielkości podanych przedziałów dotyczą przypadków, kiedy w kogeneracji w 100 % wykorzystywany jest węgiel lub gaz ziemny. Opracowanie, a następnie realizacja strategii rozwoju wysokosprawnej kogeneracji w Polsce zgodnie z dyrektywą 2004/8/WE powinno spowodować usunięcie barier rozwoju skojarzonego wytwarzania. Rozwój kogeneracji może być jednym z najistotniejszych sposobów wypełnienia w Rzeczypospolitej Polskiej polityki energetycznej Unii Europejskiej przewidującej znaczące ograniczenie emisji CO2 oraz zwiększenie efektywności wykorzystania energii.

26 Źródła skojarzone w polskiej energetyce
EC Zawodowe Członkowie PTEZ EC Zawodowe nie zrzeszone Większe EC Przemysłowe

27 Elektrociepłownie w Danii
Porównanie liczby elektrociepłowni /źródeł kogeneracyjnych funkcjonujących w Danii w latach 80-tych oraz obecnie Lata 80 – te 15 Stan obecny ok. 700

28 Dziękuję za uwagę