Początki idei światowego pokoju

Prezentacja na temat: "Początki idei światowego pokoju"— Zapis prezentacji:

1 Początki idei światowego pokoju
i bezpieczeństwa Liga Narodów Karta Atlantycka Deklaracja Narodów Zjednoczonych

2 PERSPEKTYWA HISTORYCZNA
początki badań; Carnegie Endowment for International Peace i World Peace Foundation I Wojna Światowa, ład powojenny i Liga Narodów II Wojna Światowa- ład zimnowojenny, badania nad pokojem w centrum zainteresowań, analiza wyścigu zbrojeń i jego kontrola polemologia vs irenologia; supradyscyplinarność KONCEPCJA POKOJU: Koncepcja współczesna poszerzona o: równouprawnienie narodów, uszanowanie ich prawa do samostanowienia, stworzenie odpowiednich warunków społeczno-ekonomicznych, ograniczenie szeroko rozumianej przemocy.

3 POJĘCIE BEZPIECZEŃSTWA
Złożoność zjawisk warunkujących bezpieczeństwo oraz wielość działań podejmowanych na jego rzecz (w tym częste nadużywanie go jako pretekstu dla nadmiernych zbrojeń)= trudności definicyjne Bezpieczeństwo- proces, stan, zjawisko, sytuacja, problem, potrzeba lub cel w stosunkach międzynarodowych Definicja negatywna- brak zagrożeń w postaci użycia siły lub groźby albo prawdopodobieństwa jej użycia (użycie siły zagrażające istnieniu państwa lub zagrażające jego interesom narodowym) Zagrażające istnieniu państwa- integralności, niepodległości, suwerenności. Zagrażające interesom narodowym- rozwojowi państwa, jego tożsamości, podmiotowości, interesom gospodarczym itd.

4 Bezpieczeństwo- proces tworzenia takich warunków, które gwarantują państwu istnienie, suwerenność, integralność terytorialną, nieingerencję w sprawy wewnętrzne Ma charakter zmienny i dynamiczny, nie jest stanem trwałym. Wymaga ciągłych wysiłków i zabiegów międzynarodowych. Otwarty, dynamiczny proces- ciąg ujawniających się zagrożeń i przeciwdziałania im. Dylemat bezpieczeństwa- dążenie do absolutnego bezpieczeństwa, nadmierny rozwój potencjału zbrojnego nieadekwatny do właściwego poziomu zagrożenia, naruszający równowagę i wywyłujący negatywną reakcję innych państw (dozbrajanie, zawieranie sojuszy militarnych). Wyścig zbrojeń prowadzi do napięcia.

5 Zapewnienie bezpieczeństwa jest konstytutywnym zadaniem każdego państwa; pierwszym i podstawowym celem jego polityki. PRZEDMIOTOWY ZAKRES BEZPIECZEŃSTWA perspektywa zimnowojenna współcześnie- rozszerzenie zakresu pojęciowego: włączenie zagadnień gospodarczych, społecznych, ekologicznych; koncepcja comprehensive security silne powiązanie z bezpieczeństwem międzynarodowym; koncepcja bezpieczeństwa kooperatywnego przejście od bezpieczeństwa negatywnego do pozytywnego (odpowiednie kształtowanie środowiska międzynarodowego, minimalizowanie zagrożeń, wspólne rozwiązywanie konfliktów, conflict management

6 RODZAJE BEZPIECZEŃSTWA
BEZPIECZEŃSTWO POLITYCZNE współpraca państw np. w ramach instytucji wielostronnych dialog polityczny, w tym dialog ad hoc, dyplomacja prewencyjna przestrzeganie norm prawnych i politycznych stabilizujących sytuację bezpieczeństwa BEZPIECZEŃSTWO EKONOMICZNE prawidłowość procesów makroekonomicznych stan finansów państw, stan i struktura gospodarki oraz ich wpływ na sytuację społeczną uzależenienie od korporacji międzynarodowych, problem dostępu do surowców naturalnych, problem zadłużenia i uzależnienia od kapitału zagranicznego

7 RODZAJE BEZPIECZEŃSTWA
BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNE zróżnicowanie społeczeństw (rasowe, kulturowe, etniczne, religijne oraz stosunki między grupami) poziom akceptacji systemu politycznego i ekonomicznego gotowość do kontestacji porządku społecznego BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE klęski naturalne negatywne skutki działalności człowieka BEZPIECZEŃSTWO MILITARNE - wyścigi zbrojeń, asymetria potencjałów zbrojeniowych itd.

8 PODMIOTOWY ZAKRES BEZPIECZEŃSTWA
politykę bezpieczeństwa prowadzą jedynie PAŃSTWA jej uczestnikami są jednak także podmioty pozapaństwowe, np: korporacje międzynarodowe międzynarodowe grupy terrorystyczne i przestępcze Strategia bezpieczeństwa narodowego: dokument zawierający koncepcje i działania na rzecz ochrony i obrony interesów narodowych, określający organy i instytucje odpowiedzialne za bezpieczeństwo kraju, zasoby materialne, treść zewnętrznej polityki bezpieczeństwa.

9 Kryterium historycznego rozwoju:
model bezpieczeństwa jednostkowego; w tym model: izolacjonizmu-splendid isolation (USA, UK) neutralności- także tzw. wieczystej neutralności (casus Szwajcarii, Belgii) model bezpieczeństwa uniwersalnego system bezpieczeństwa subregionalnego lub regionalnego Kryterium metod i mechanizmów funkcjonowania: koncepcja oparta na działaniach jednostronnych subordynacyjna konstrukcja bezpieczeństwa koordynacyjna konstrukcja bezpieczeństwa

10 Cd. koordynacyjna konstrukcja bezpieczeństwa- szczegółowe modele:
równowagi sił (ogólna stabilność, bloki państw lub państwa odpowiadające sobie siłą, żadne nie ma nadmiernej przewagi, tworzenie sojuszy, wyścig zbrojeń) odstraszania (zasada akcja=reakacja; eskalacja zbrojeń) bezpieczeństwa zbiorowego wspólnego bezpieczeństwa koncepcja rządu światowego Nacisk na rozwiązania regionalne, znaczenie więzi geograficznych, politycznych, interesów gospodarczych i kulturowej bliskości.

11 ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE ZABEZPIECZAJĄCE POKÓJ
SOJUSZE I WSPÓLNOTY BEZPIECZEŃSTWA: zasada, że atak zbrojny na jedno z nich jest równoważny z atakiem na wszystkich przyjęcie zobowiązania udzielenia pomocy sojusznikowi w sytuacji napaści, indywidulanie lub w porozumieniu z innymi państwami, także pomocy militarnej wspólne organy wojskowe, ale także polityczne; powołują wspólne oddziały wojskowe SYSTEMY BEZPIECZEŃSTWA ZBIOROWEGO: system=organizacja międzynarodowa zakaz użycia siły pomiędzy uczestnikami, pokojowe rozwiązywanie sporów, działania zbrojne ostatecznością agresor=sankcja; decyzja o zastosowaniu sankcji podejmowana przez uprawnione organy systemu ograniczanie i kontrola zbrojńo w ramach systemu

12 26 VI 1945 San Francisco uroczyste podpisanie Karty Narodów Zjednoczonych

13 Cele Organizacji Narodów Zjednoczonych są następujące:
Utrzymać międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo, stosując w tym celu skuteczne środki zbiorowe dla zapobiegania zagrożeniom pokoju i ich usuwania, tłumienia wszelkich aktów agresji i innych naruszeń pokoju, łagodzić lub załatwiać pokojowymi sposobami, zgodnie z zasadami sprawiedliwości i prawa międzynarodowego, spory albo sytuacje międzynarodowe, które mogą prowadzić do naruszenia pokoju. Rozwijać pomiędzy narodami przyjazne stosunki oparte na poszanowaniu zasady równouprawnienia i samostanowienia narodów oraz stosować inne odpowiednie środki dla umocnienia powszechnego pokoju. Rozwiązywać w drodze współpracy międzynarodowej problemy międzynarodowe o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym lub humanitarnym, jak również popierać prawa człowieka i zachęcać do poszanowania tych praw i podstawowych wolności dla wszystkich bez względu na różnice rasy, płci, języka lub wyznania. Stanowić ośrodek uzgadniania działalności narodów, zmierzającej do osiągnięcia tych wspólnych celów.

14 Rada Bezpieczeństwa system ciągły
15 członków ( 5 stałych ; 10 niestałych ) system ciągły Każdy członek dysponuje 1 głosem Kompetencje: Główny organ utrzymania pokoju i bezpieczeństwa Obowiązek reagowania w sytuacjach zagrażających międzynarodowemu bezpieczeństwu (ze szczególnym uwzględnieniem powoływania i nadzorowania operacji pokojowych) W wypadku sporu może wezwać strony do poddania się postępowaniu przed Radę, spór o charakterze prawnym przekazuje Międzynarodowemu Trybunałowi Sprawiedliwości. Składa coroczne sprawozdania ze swej działalności Zgromadzeniu Ogólnemu Głosowanie : W sprawach ważnych większością 10 gł. (przy jednomyślności członków stałych) W sprawach proceduralnych zwykłą większością głosów wybiera Zgromadzenie Ogólne na 2 letnią kadencję z możliwością reelekcji po 2 latach

15 Zgromadzenie Ogólne (ZO)
Wszystkie państwa członkowskie (każde dysponuje jednym głosem, delegacja liczy nie więcej niż pięciu przedstawicieli) Zbiera się raz w roku (możliwe sesje nadzwyczajne na wniosek Rady Bezpieczeństwa (RB) lub Sekretarza Generalnego (SG) Kompetencje: Sprawy dotyczące pokoju i bezpieczeństwa o ile nie przeszły pod kompetencje RB Badanie i obserwowanie potencjalnie zagrażających pokojowi sytuacji (zwracanie na nie uwagi RB) Promowanie pokoju Popieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie gospodarki, zdrowia, kultury, oświaty Upowszechnianie przestrzegania praw i swobód ludzkich Zatwierdzanie budżetu Wybiera Sekretarza Generalnego, oraz niestałych członków RB Powołuje Komisje Główne (np. Polityczną, Gospodarczą, Społeczną, Humanitarną) Głosowanie: Większość 2/3 głosów: przyjmowanie, wykluczanie członków, wybieranie członków niestałych RB Zwykła większość głosów (sprawy mniejszej wagi)

16 Rada Gospodarcza i Społeczna
54 członków (wybiera ZO) 3 letnia kadencja (1/3 składu wymieniana corocznie) Kompetencje: Działania w kwestiach gospodarczych i społecznych (np. podnoszenia stopy życiowej) Rozwiązywanie sporów o charakterze gospodarczym, społecznym, zdrowotnym Działania zmierzające do zachowania i przestrzegania praw jednostki bez względu na różnice rasowe, językowe, religijne itd.

17 Rada Powiernicza Zajmowała się terytoriami nie rządzącymi się samodzielnie obszary mandatowe obszary odłączone od państw-agresorów po II wojnie światowej obszary dobrowolnie oddane systemowi powierniczemu Od 1994 roku zawieszono jej działalność

18 Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
Rozstrzyga spory o charakterze prawnym Doradztwo w sprawach sporów międzynarodowych państwo które nie jest członkiem ONZ też może stać się stroną sporu w przypadku odrzucenia wyroku przez jedną ze stron sprawa trafia przed RB

19 Sekretariat Na czele Sekretarz Generalny
(5 letnia kadencja, wybierany przez ZO spośród kandydatów przedstawionych przez RB) Uczestniczy w posiedzeniach wszystkich organów ONZ Coroczne sprawozdania z działalności ONZ przed ZO Reprezentacja w kontaktach międzynarodowych Cały Sekretariat zwraca uwagę RB na każdą sytuację mogącą zagrozić utrzymaniu pokoju i bezpieczeństwa.

20 Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO)
Problemy pracownicze Ochrona praw pracowniczych Ograniczanie pracy dzieci Polepszanie warunków pracy Tworzenie miejsc pracy Organizowanie szkoleń pracowniczych

21 Organizacja NZ ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)
Podnoszenie wydajności w produkcji rolniczej i hodowli Współpraca międzynarodowa na polu rozwoju w dziedzinie rolnictwa Walka z głodem

22 Fundusz NZ Na Rzecz Dzieci (UNICEF)
Pomoc dzieciom w zakresie: wyżywienia, zdrowia i dostępu do oświaty Zapobieganie i ochrona przed przemocą Przestrzeganie praw zapisanych w Konwencji o Prawach Dziecka

23 Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)
Współpraca międzynarodowa w dziedzinie ochrony zdrowia i zwalczania epidemii chorób zakaźnych Ustalanie norm odnośnie składów leków i jakości żywności Zapobieganie śmiertelności wśród niemowląt

24 Organizacja NZ ds. Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO)
Wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, nauki i szkolnictwa Propagowanie i upowszechnianie tolerancji, szacunku i przestrzegania praw człowieka Wspieranie techniczne i materialne w organizacji oświaty Konwencja o Ochronie Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego

25 Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW)
Stabilizacja ekonomiczna na świecie Organizowanie i dostarczanie pomocy finansowej państwom członkowskim

26 Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA)
Działania na rzecz bezpieczeństwa i pokojowego wykorzystania energii atomowej

27 INSTRUMENTY REALIZOWANIA DZIAŁAŃ ONZ
Dyplomacja Misje przywracania pokoju Operacje utrzymania pokoju Rozbrojenie, sankcje i utrzymanie pokoju siłą

28 RODZAJE MISJI POKOJOWYCH
nadzorowanie rozejmu demobilizacja i odbudowa rozbrojeniowe humanitarne nadzorowanie wyborów cywilne służby policyjne oczyszczanie pól minowych

29 WYBRANE MISJE POKOJOWE ONZ
1948 Bliski Wschód (po konflikcie izraelsko-arabskim) 1949 pogranicze indyjsko-pakistańskie 1950 Korea Południowa 1964 Cypr 1967 konflikt izraelsko-palestyński 1973 po konflikcie izraelsko-egipskim 1990 operacja „Pustynna Burza” ( Zatoka Perska) 1992 Kambodża 1992 była Jugosławia 1993 Rwanda

30 Sojusz Północnoatlantycki NATO
North Atlanitic Treaty Organization

31 Geneza 4 IV 1949 r. podpisanie Paktu Północnoatlantyckiego.
12 państw podpisujących: USA, Kanada, Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Włochy i W. Brytania. 1952 r.-Grecja, Turcja 1955 r.- RFN 1982 r.- Hiszpania

32 Polska w NATO W listopadzie 1992 roku ogłoszono takie dokumenty, jak: „Założenia polskiej polityki bezpieczeństwa” oraz „Polityka bezpieczeństwa i strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej”- ogłoszono więc doktrynę. Członkostwo w NATO oraz Unii Zachodnioeuropejskiej zapisane zostało w nich jako cel strategiczny Polski.

33 Polska w NATO Program „PdP", po bardzo krótkiej debacie, został przez nas potraktowany w kategorii szansy - jako kolejny krok na drodze do NATO. Polska podpisała więc Dokument Ramowy Partnerstwa dla Pokoju w lutym 1994 r.

34 Polska w NATO W roku 1995 współpraca z NATO osiągnęła kolejną fazę. Sojusz przedstawił nam bowiem Studium o rozszerzeniu NATO. Dokument ten stanowił niewątpliwie dobrą podstawę do skonkretyzowanej, pogłębionej dyskusji o członkostwie kolejnych partnerów.

35 Polska w NATO 8 lipca 1997 r. Polska, a także Czechy i Węgry zostały zaproszone do rozpoczęcia negocjacji o członkostwie w Sojuszu Północnoatlantyckim Szczyt państw NATO w Waszyngtonie w dniach 23 -25 IV 1999 r. Polska staje się członkiem, chociaż formalne przyjęcie nastąpiło 12 III 1999 r.

36 Przyczyny powstania „Ochrona wolności, wspólnego dziedzictwa i cywilizacji swych ludów, oparte na zasadach demokracji, wolności jednostki i praworządności” „Popieranie stabilizacji i dobrobytu” „Umacnianie wolnych instytucji” Połączenie wspólnych wysiłków na rzecz wspólnej obrony, zachowania pokoju i bezpieczeństwa

37 Mechanizm działania Konsultacje- zwoływane na żądanie któregokolwiek uczestnika sojuszu-obowiązkowe Indywidualna pomoc- w momencie casus foederis- napaści zbrojnej na jednego lub kilku sojuszników Wspólna pomoc

38 System zbiorowego bezpieczeństwa
Każdy z członków Sojuszu udzieli pomocy napadniętemu sojusznikowi lub sojusznikom, podejmując natychmiast indywidualnie i w porozumieniu z innymi członkami taką akcję jaką uzna za konieczną, nie wyłączając użycia siły zbrojnej, w celu przywrócenia i utrzymania bezpieczeństwa strefy północnoatlantyckiej.

39 Zobowiązania sojuszników
Przestrzeganie zasad zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych Powstrzymywać się od „groźby” lub „przemocy” Spory międzynarodowe, w które mogłyby zostać uwikłane państwa członkowskie , załatwiać przy pomocy środków pokojowych

40 NATO a Sojusz Północnoatlantycki
NATO nie jest tożsama z Sojuszem Północnoatlantyckim NATO- rozległy program polityczny, wojskowy, gospodarczy, naukowo-techniczny Nie wszyscy członkowie NATO są członkami Sojuszu 1966 r. wystąpienie Francji ze struktur wojskowych (ponownie wróciła w XII 1995 r.)

41 NATO a Sojusz Północnoatlantycki
poza strukturami wojskowymi Grecja 1982- przystąpienie Hiszpanii do Sojuszu bez uczestnictwa w zintegrowanej strukturze obrony NATO

42 Struktura NATO Organy cywilne i wojskowe

43 Rada Północnoatlantycka
Najwyższy organ kierowniczy w sprawach politycznych Dziala na szczeblu ministerialnym (ministrowie spraw zagranicznych, obrony, gospodarki, finansów) Zbiera się 2 razy w roku W szczególnie ważnych sprawach zbiera się na szczeblu szefów państw i rządów-szczyty NATO

44 Rada Stałych Przedstawicieli
Szczebel wiceministrów lub ambasadorów Zbiera się przynajmniej raz w tygodniu Organ konsultacyjny Ocenia i wytycza działalność innych organów Decyzje na zasadzie jednomyślności lub consensusu Decyzje są obligatoryjne dla państw członkowskich

45 Komitet Planowania Obrony
Najwyższy organ kierowniczy zajmujący się sprawami wojskowymi Zbiera się 2 razy w roku na szczeblu ministrów obrony i częściej na szczeblu niższym jako Stały Komitet Planowania Obrony Zajmuje się uzgodnieniami strategicznych planów wojskowych Decyzje Komitetu nie wymagają zatwierdzenie Rady

46 Grupa Planowania Nuklearnego
Zbiera się 2 razy w roku na szczeblu ministrów obrony i częściej na szczeblu ambasadorów Zajmuje się strategią jądrową Decyzje Grupy wymagają zatwierdzenia przez Komitet Planowania Obrony

47 Sekretariat Międzynarodowy
Nadzorowanie nad wykonywaniem uchwal głównych organów Sojuszu Opracowywanie raportów, projektów uchwal Na czele stoi Sekretarz Generalny- najwyższy przedstawiciel NATO w kontaktach z państwami i innymi organizacjami. Sekretarz Generalny przewodniczy sesjom Rady Północnoatlantyckiej, Komitetowi Planowania Obrony oraz Grupie Planowania Nuklearnego oraz innym komitetom

48 Cywilna struktura NATO
Liczne komisje i grupy robocze (stale i ad hoc), powoływane przez Radę lub Komitet Planowania Obrony Ponad 20 stałych komisji

49 Stałe Komisje-zakres zadań
Zajmują się min.: sprawami politycznymi, ekonomicznymi, informacją, budżetem wojskowym i cywilnym, planowaniem sil zbrojnych, planowaniem jądrowym, badaniami naukowymi, problemami ochrony środowiska

50 Stałe Komisje-zakres zadań
Infrastrukturą, Planowaniem w sferze obrony cywilnej, Wsparciem logistycznym, Systemami łączności, Współpracą zbrojeniową, Badaniami obronnymi, Standaryzacją uzbrojenia, Bezpieczeństwem (kontrwywiad) Koordynacją lotów w przestrzeni europejskiej

51 Struktura wojskowa: Komitet Wojskowy
Zbiera się 2 razy w roku w składzie szefów sztabów generalnych państw członkowskich Na niższym szczeblu jako stały Komitet Wojskowy Podlega bezpośrednio Radzie i Komitetowi Planowania Obrony W sprawach strategii jądrowej- Grupie Planowania Jądrowego

52 Komitet Wojskowy Kieruje pracą dowództw regionalnych i innych organów wojskowych Działalność Komitetu Wojskowego wspierana jest przez Międzynarodowy Sztab Wojskowy i Agencje Wojskowe

53 Międzynarodowy Sztab Wojskowy
Międzynarodowy Sztab Wojskowy jest organem wykonawczym Komitetu Wojskowego Kieruje i koordynuje działalnością dowództw regionalnych

54 Agencje Wojskowe Są to organy naukowe i studyjne
Wojskowy Komitet Meteorologiczny, Akademia Wojskowa NATO

55 Dowództwa regionalne Naczelne Dowództwo Europy (ACE) z siedzibą w Casteau (Belgia) Obejmuje swym zasięgiem obszary lądowe rozciągające się od Przylądka Północnego do południowego krańca Włoch oraz od Atlantyku (z wyłączeniem Portugalii) po wschodnią granicę Turcji

56 Naczelne Dowództwo Europy (ACE)
W skład wchodzą: Dowództwo Europy Pólnocno-Zachodniej Dowództwo Europy Centralnej Dowództwo Europy Południowej Szybka Grupa Interwencyjna Grupa Wczesnego Ostrzegania

57 Naczelne Dowództwo Strefy Atlantyku (ACLANT)
Siedziba- Norfolk USA Obejmuje obszar od bieguna Północnego do Zwrotnika Raka i od wód przybrzeżnych Ameryki Północnej do wód przybrzeżnych Europy (łącznie z Portugalią) i Afryki

58 Wojskowa współpraca w NATO
Wspólna struktura dowódcza Koalicyjna strategia i plany operacyjne Wspólne przygotowanie infrastruktury i zaopatrzenia wojsk Współpraca w zakresie standaryzacji zbrojeń (badań i produkcji zbrojeniowej)

59 Zgromadzenie Północnoatlantyckie
Przedstawiciele parlamentów państw członkowskich. Od lat 90-tych w pracach Zgromadzenia w charakterze delegatów stowarzyszonych brali udział parlamentarzyści z państw Europy Środkowej i Wschodniej

60 Zgromadzenie Północnoatlantyckie
5 Komitetów Polityczny Obrony Bezpieczeństwa Ekonomiczny Naukowo-techniczny Spraw cywilnych

61 Północnoatlantycka Rada Współpracy
20 XII 1991 r. utworzenie Forum regularnych kontaktów i współpracy Sojuszu i państwami postkomunistycznymi Europy Środkowej i Wschodniej oraz państwami postradzieckimi Spotkania 2 razy w roku na szczeblu ministerialnym

62 Północnoatlantycka Rada Współpracy-kompetencje
Współpraca w zakresie bezpieczeństwa i pokrewnym Planowanie obrony Kontrola zbrojeń Demokratyczne koncepcje między cywilami a wojskowymi Cywilno-wojskowa koordynacja kierowania ruchem lotniczym Konwersja produkcji zbrojeniowej Ochrona środowiska Siły i operacje pokojowe Nauka i technika

63 Partnerstwo dla Pokoju
Od 1994 r. zinstytucjonalizowany program współpracy między państwami Północnoatlantyckiej Rada Współpracy a państwami OBWE

64 Działalność Sojuszu Północnoatlantyckiego
Pierwsze dziesięciolecia istnienia NATO-funkcje wojskowe (wojna koreańska , zimna wojna) Dominacja USA 1966 wystąpienie Francji ze struktur wojskowych „Wysunięta obrona”- koncepcja wojskowa Sojuszu- zakładała prowadzenie wojny w Europie-obecność sil zbrojnych w RFN

65 Działalność Sojuszu Północnoatlantyckiego
Od 1954 r. doktryna „zmasowanego odwetu”- każdy konwencjonalny konflikt zbrojny na linii Wschód-Zachód może zostać automatycznie przekształcony w wojnę jądrową. Tarcza- siły zbrojne sojuszników europejskich, odwetowy miecz atomowy- siły strategiczne USA

66 Działalność Sojuszu Północnoatlantyckiego
Pod koniec lat 60-odprężenie-wzmocnienie funkcji politycznych i dyplomatycznych NATO (drugi wymiar): Rokowania w sprawie redukcji sil zbrojnych i zbrojeń w Europie Środkowej z państwami Układu Warszawskiego Kwestie ekonomiczne, społeczne, kulturalne, ochrona środowiska naturalnego (trzeci wymiar)

67 Działalność Sojuszu Północnoatlantyckiego
1967 r. doktryna „zmasowanego odwetu” zostaje zastąpiona doktryną „elastycznego reagowania”- przewidującą prowadzanie kilku wojen, nie zrezygnowano w niej z ewentualnego użycia broni jądrowej, wyeliminowano jednak „automatyzm” jej stosowania.

68 Działalność Sojuszu Północnoatlantyckiego
Koniec lat 80.- rozpad bloku wschodniego i ZSRR, zjednoczenie Niemiec, transformacja wewnętrzna i adaptacja do zmieniającego się środowiska zewnętrznego 1990- rezygnacja z obowiązującego od 1977 r. programu corocznego zwiększania o 3 % budżetów obronnych państw członkowskich.

69 Działalność Sojuszu Północnoatlantyckiego
5-6 VII 1990 r.-Szczyt NATO w Londynie- deklaracja pokojowych intencji w stosunkach ze Wschodem, rozbudowa politycznych struktur, zrewidowanie dotychczasowej strategii „elastycznego reagowania”, odejście od doktryny strategicznej obecności na wysuniętych rubieżach (wysuniętej obrony), przyjęto koncepcję „wysuniętej obecności wojskowej”, broń jądrowa jako broń „ostatecznego argumentu”

70 Działalność Sojuszu Północnoatlantyckiego
6-7 VI 1991 r. Kopenhaga –deklaracja „Partnerstwa z krajami Europy Środkowej i Wschodniej”, intensyfikacja kontaktów. 1991 r. powołano Północnoatlantycką Radę Współpracy. 1994 r. – program „Partnerstwo dla Pokoju”

71 Działalność Sojuszu Północnoatlantyckiego
7-8 XI 1991 r. Rzym- „Nowa Koncepcja Strategiczna Sojuszu”, strategia „szybkiego reagowania” sil wielonarodowych, zwiększenie odpowiedzialności za bezpieczeństwo państw europejskich, zmniejszenie zaangażowania USA, przygotowywanie do podejmowania misji pokojowych- działalność poza obszarem traktatowej odpowiedzialności

72 Działalność Sojuszu Północnoatlantyckiego
1992 r. decyzja o możliwości podejmowania misji pokojowych przez NATO na podstawie politycznego mandatu ONZ oraz OBWE XII 1995 r.- mandat sil pokojowych NATO w Bośni i Hercegowinie jako realizacja traktatu pokojowego z 14 XII 1995 r.

73 ORGANIZACJA BEZPIECZEŃSTWA I WSPÓŁPRACY W EUROPIE

74 Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, OBWE (ang
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, OBWE (ang. Organization for Security and Co-operation in Europe, OSCE) – ogólnoeuropejska organizacja utworzona w 1994 r. w wyniku przekształcenia KBWE –Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

75 Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie zrzesza obecnie 55 państw, głównie europejskich ale wśród członków organizacji znajdują się również: • USA, • Kanada, • byłe republiki radzieckie. Status współpracujących partnerów posiadają: • Japonia, • Korea Południowa, • Algieria, • Egipt, • Izrael, • Jordania, • Maroko i Tunezja.

76 OBWE zostało założone jako pierwszy regionalny instrument wczesnego ostrzegania, zapobiegania konfliktom i przywracania pokoju w rejonach wygasłych konfliktów. Działalność organizacji poświęcona jest wielu problemom związanym z szeroko pojętym bezpieczeństwem, takimi jak: • kontrola zbrojeń, • prawa człowieka, • monitorowanie wyborów, • ekonomiczne i ekologiczne bezpieczeństwo. Wszystkie państwa członkowskie mają równy status w ramach organizacji a decyzje zapadają w oparciu o zasadę konsensusu.

77 Historia OBWE Idea zwołania KBWE narodziła się w latach 60-tych w związku z koniecznością przezwyciężenia i osłabienia rywalizacji polityczno-wojskowej między ówczesnymi państwami kapitalistycznymi i socjalistycznymi r. – pierwsze spotkanie przygotowawcze, 1973 r. – rozpoczęcie dwu- i wielostronnych konsultacji oraz konferencji międzynarodowych, 1 sierpnia 1975 r. – podpisanie Aktu końcowego KBWE (35 państw-wszystkie europejskie, oprócz Albanii, oraz USA i Kanada)

78 Akt Końcowy KBWE – zasady: 1
Akt Końcowy KBWE – zasady: 1. suwerennej równości, poszanowania praw wynikających z suwerenności, 2. powstrzymywanie się od groźby użycia siły lub jej użycia, 3. nienaruszalność granic, 4. integralności terytorialnej państw, 5. pokojowego załatwiania sporów, 6. nieingerencji w sprawy wewnętrzne, 7. Poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, włączając w to wolność myśli, sumienia, religii i przekonań, 8. Równouprawnienia i prawa narodów do samostanowienia, 9. Współpracy między państwami, 10. Wykonywania w dobrej wierze zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego.

79 Akt Końcowy - trzy dziedziny współpracy niezbędne dla pokojowego rozwoju stosunków międzynarodowych w Europie: I bezpieczeństwo (tzw. pierwszy koszyk) II gospodarkę, naukę i technikę oraz ochronę środowiska naturalnego (tzw. drugi koszyk) III dziedziny humanitarne, obejmujące kontakty międzyludzkie, przepływ idei i informacji, kulturę i oświatę (tzw. trzeci koszyk) Akt końcowy przewidywał kontynuację procesu KBWE w formie spotkań ekspertów z różnych dziedzin, rokowań międzynarodowych oraz konferencji przeglądowych na szczeblu rządowym

80 Do 1990 roku KBWE funkcjonowało w formie nieregularnych spotkań i konferencji, w których uczestniczyli przywódcy lub przedstawiciele państw członkowskich. W 1990 roku na spotkaniu paryskim zmieniono radykalnie kształt organizacji - w podpisanej wówczas Karcie Paryskiej Nowej Europy KBWE nadano bardziej zinstytucjonalizowany kształt, utworzono biura i struktury organizacyjne. Na podstawie Karty utworzono: • Centrum Zapobiegania Kryzysom w Wiedniu, • Biuro Wolnych Wyborów w Warszawie, • Sekretariat w Pradze.

81 Karta Paryska ustanowiła też trzy fora wielostronnych konsultacji: - Radę złożoną z ministrów spraw zagranicznych państw KBWE, - Komitet Wysokich Przedstawicieli (wspomagający Radę), - regularne spotkania na szczycie szefów państw i rządów. W ciągu kilkunastu miesięcy powstała w Wiedniu tzw. „Grupa Wiedeńska” stałych przedstawicieli państw uczestniczących.

82 Istotnym osiągnięciem KBWE jest, negocjowany w ramach tej organizacji Traktat o Siłach Konwencjonalnych w Europie (Treaty on Conventional Armed Forces in Europe - CFE). W powyższej umowie ustanowiono limity uzbrojenia, które zobowiązały się przestrzegać państwa członkowskie. Aby te deklaracje nie pozostały jedynie na papierze powołano Wspólną Grupę Konsultacyjną uprawnioną do kontroli wykonania Traktatu. Konsekwencją traktatu CFE był Traktat o Otwartym Niebie podpisany w 1992 r. (Treaty on Open Skies). Na mocy tego traktatu samoloty wojskowe państw-sygnatariuszy mogą, po spełnieniu dodatkowych przesłanek, przelatywać nad terytorium innego państwa w celu obserwacji jego urządzeń o przeznaczeniu wojskowym.

83 Kolejnym ważnym wydarzeń było spotkanie w Budapeszcie w dniach 5-6 grudnia 1994 r. Przywódcy państw członkowskich uznali, że KBWE nie jest już tylko "konferencją". Nazwę zmieniono na Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie i nazwa ta obowiązuje od 1 stycznia 1995r. Na spotkaniu w Budapeszcie ustalono, że współpraca w ramach OBWE opierać się będzie na dwóch kluczowych przesłankach: Koncepcji niepodzielnego i wszechstronnego bezpieczeństwa, obejmującego aspekty polityczno-wojskowe, gospodarcze i prawa człowieka, Koncepcji kooperatywnego bezpieczeństwa, stawiającego sobie za cel współpracę wzajemnie wspierających się struktur bezpieczeństwa.

84 Struktura i instytucje OBWE Spotkania „na szczycie”: - spotkania szefów państw i rządów, - odbywają się zasadniczo co 2 lata, - określają strategiczne priorytety OBWE i zapewniają konsultacje na najwyższym szczeblu politycznym Konferencje przeglądowe: - poprzedzają spotkania „na szczycie”, - ocena całego spektrum działalności OBWE, - debata na temat implementacji postanowień przez kraje członkowskie oraz rozważanie ewentualnych propozycji dotyczących zmian w strukturach organizacji.

85 • Rada Ministerialna • Wysoka Rada • Stała Rada • Urzędujący Przewodniczący • Sekretarz Generalny i Sekretariat • Forum Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa • Wysoki Komisarz ds.. Mniejszości Narodowych • Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka • Przedstawiciel OBWE ds.. Mediów • Zgromadzenie Parlamentarne • Trybunał Koncyliacji i Arbitrażu • Grupa Mińska

86 Organy OBWE nie mają kompetencji do stanowienia prawa lub działania bez uprzedniej zgody państw członkowskich. Głównym efektem prac OBWE są konwencje zawarte w jej ramach, które jednakże, dla swej skuteczności wymagają ratyfikacji przez zainteresowane państwa.