Szkolenie dla obwodowych komisji wyborczych Materiał przygotowany w Delegaturze Krajowego Biura Wyborczego we Włocławku Wybory 2015 do Sejmu RP i do Senatu.

Prezentacja na temat: "Szkolenie dla obwodowych komisji wyborczych Materiał przygotowany w Delegaturze Krajowego Biura Wyborczego we Włocławku Wybory 2015 do Sejmu RP i do Senatu."— Zapis prezentacji:

1 Szkolenie dla obwodowych komisji wyborczych Materiał przygotowany w Delegaturze Krajowego Biura Wyborczego we Włocławku Wybory 2015 do Sejmu RP i do Senatu RP 25 października 2015 r.

2 Plan szkolenia 1.Obwodowa komisja wyborcza.Obwodowa komisja wyborcza. 2.Zadania obwodowej komisji wyborczej przed dniem głosowania.Zadania obwodowej komisji wyborczej przed dniem głosowania. 3.Zadania komisji w dniu głosowania przed otwarciem lokalu wyborczego.Zadania komisji w dniu głosowania przed otwarciem lokalu wyborczego. 4.Zadania komisji w trakcie głosowania.Zadania komisji w trakcie głosowania. 5.Zadania komisji po zakończeniu głosowania.Zadania komisji po zakończeniu głosowania. 6.Sporządzanie protokołów głosowania w systemie informatycznym.Sporządzanie protokołów głosowania w systemie informatycznym 2/

3 Obwodowa komisja wyborcza 1.Tryb powoływania obwodowych komisji wyborczych. 2.Zadania obwodowej komisji wyborczej.Zadania obwodowej komisji wyborczej. 3.Prawa i obowiązki członków komisji.Prawa i obowiązki członków komisji. 4.Osoby mogące przebywać w lokalu komisji w dniu głosowania.Osoby mogące przebywać w lokalu komisji w dniu głosowania. 3/

4 Zadania obwodowej komisji wyborczej Art. 185. Kodeks wyborczy Zadania obwodowej komisji wyborczej Do zadań obwodowej komisji wyborczej należy: 1)przeprowadzenie głosowania w obwodzie; 2)czuwanie w dniu wyborów nad przestrzeganiem prawa wyborczego w miejscu i czasie głosowania; 3)ustalenie wyników głosowania w obwodzie i podanie ich do publicznej wiadomości; 4)przesłanie wyników głosowania do właściwej komisji wyborczej. 4/ <<

5 Prawa i obowiązki członków komisji Art. 69 § 3a Kodeks wyborczy Czynności obwodowej komisji wyborczej związane z ustalaniem wyników głosowania w obwodzie wykonują wspólnie wszyscy obecni członkowie komisji. 5/

6 Prawa i obowiązki członków komisji 6/ nie mogą udzielać osobom głosującym pomocy w głosowaniu z wyjątkiem pomocy udzielanej osobom niepełnosprawnym w zakresie określonym w Kodeksie wyborczym oraz polegającej na udzielaniu głosującym informacji; na wniosek osoby głosującej komisja jest obowiązana wyjaśnić jej sposób głosowania oraz warunki ważności głosu, zgodnie z informacją umieszczoną na karcie głosowania.

7 Zadania przewodniczącego (zastępcy) komisji - zadania w dniu wyborów 7/ jest cały czas (na zmianę z zastępcą) obecny w lokalu wyborczym; odpowiada za utrzymanie porządku i spokoju w lokalu wyborczym; czuwa nad przestrzeganiem tajności głosowania; czuwa nad przestrzeganiem zakazu prowadzenia agitacji wyborczej w lokalu wyborczym i na terenie budynku, w którym znajduje się ten lokal; czuwa nad właściwą organizacją przebiegu głosowania; informuje mężów zaufania o przysługujących im uprawnieniach; pieczętuje wlot urny i otwiera urnę wyborczą; ma prawo zażądać opuszczenia lokalu przez osoby naruszające porządek i spokój; w razie potrzeby może zwrócić się o pomoc do właściwego miejscowo komendanta Policji.

8 Zadania przewodniczącego (zastępcy) komisji - zadania po ustaleniu wyników głosowania 8/ uwierzytelnia elektroniczną transmisję danych z protokołu głosowania w obwodzie; przekazuje protokoły głosowania w obwodzie Pełnomocnikowi Okręgowej Komisji Wyborczej w Rejonowym Punkcie Odbioru Protokołów; przekazuje dokumenty z głosowania w depozyt urzędu gminy (po uzyskaniu informacji o przyjęciu protokołu głosowania przez Okręgową Komisję Wyborczą); w razie potrzeby (np. nieprzyjęcie protokołu przez Okręgową Komisję Wyborczą) musi mieć możliwość zebrania wszystkich członków komisji.

9 Uprawnienia członków obwodowych komisji wyborczych ochrona przynależna jak funkcjonariuszom publicznym; zryczałtowana dieta za czas związany z przeprowadzeniem i ustaleniem wyników głosowania w obwodzie; 5 dni zwolnienia z pracy w związku z wykonywaniem swoich obowiązków (z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia); zaopatrzenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu zadań komisji. 9/

10 Odpowiedzialność prawna członków obwodowych komisji wyborczych członek komisji w trakcie wykonywania swoich zadań ponosi odpowiedzialność jak funkcjonariusz publiczny; kodeks karny (w rozdziale XXXI) wprowadza dla wszystkich (nie tylko członków komisji) odpowiedzialność karną zagrożoną nawet pozbawieniem wolności do lat 5 za następujące przestępstwa przeciwko wyborom: nadużycia wyborcze (np. fałszowanie spisów wyborców, odstępowania lub kupowanie kart do głosowania od innych wyborców), przeszkadzanie w wyborach (np. przy głosowaniu, liczeniu głosów, sporządzaniu dokumentacji wyborczej itp.), naruszenie swobody głosowania, naruszenie tajności głosowania, korupcję wyborczą (tj. przekupstwo wyborcze i sprzedajność wyborczą). 10/ <<

11 Osoby mogące przebywać w lokalu komisji w dniu głosowania 1.Dziennikarze. 2.Mężowe zaufania.Mężowe zaufania. 3.Obserwatorzy międzynarodowi. 11/ <<

12 Mąż zaufania ma obowiązek przedstawić komisji zaświadczenie; kopię upoważnienia jeśli zaświadczenie wydała osoba upoważnioną przez pełnomocnika komitetu wyborczego; nosić identyfikator z imieniem, nazwiskiem, wskazaniem funkcji i nazwą komitetu wyborczego; zająć miejsce wskazane przez przewodniczącego komisji umożliwiające swobodną obserwację przebiegu głosowania; stosować się do poleceń o charakterze porządkowym wydawanych przez przewodniczącego komisji. 12/

13 Mąż zaufania może być obecny w dniu wyborów podczas wszystkich czynności wykonywanych przez komisję, tzn. przed rozpoczęciem głosowania, w jego trakcie i po zakończeniu; obserwować wszystkie czynności komisji i jej członków; zgłaszać przewodniczącemu komisji (na bieżąco i/lub do protokołu głosowania) swoje uwagi, zastrzeżenia i zarzuty; utrwalać, za pomocą własnych aparatów fotograficznych lub kamer, prace komisji podczas: przygotowania lokalu na przyjęcie wyborców, od zamknięcia lokalu dla wyborców do podpisania protokołu głosowania. 13/

14 Mąż zaufania nie może w żaden sposób agitować za komitetem, który reprezentuje (np. swoim identyfikatorem); wykonywać czynności członków komisji wyborczej, pomagać im, doradzać itp.; liczyć i przeglądać karty do głosowania; naruszać tajności głosowania; pomagać wyborcom w głosowaniu ani udzielać im wyjaśnień; zakłócać przebiegu głosowania swoim zachowaniem; udostępniać nagrań z pracy komisji (za wyjątkiem ewentualnego udostępnienia wyłącznie na potrzeby postępowania przed sądami i organami prokuratury). Za udostępnienie nagrania w innych celach grozi kara grzywny od 1 000 do 10 000 złotych. 14/ <<

15 Zadania obwodowej komisji wyborczej przed dniem głosowania (drugie posiedzenie obwodowej komisji wyborczej) 1.Omówienie organizacji pracy komisji przed i w dniu głosowania; Obwieszczenie o podziale Gminy/Miasta na obwody głosowania Spis wyborców 2.Uzyskanie informacji o: a)liczbie wyborców ujętych w spisie wyborców w danym obwodzie, b)granicach obwodu głosowania, numerze i siedzibie komisji, c)liczbie osób, które udzieliły pełnomocnictwa do głosowania, d)liczbie wysłanych pakietów wyborczych do głosowania korespondencyjnego, e)przygotowania lokalu wyborczego; 15/

16 Elementy wyposażenia lokalu wyborczego godło Rzeczypospolitej Polskiej, urna wyborcza; pomieszczenie lub osłony zapewniające tajność głosowania wraz z przyborami do pisania; stół, na którym rozkłada się spis wyborców i miejsca dla członków komisji; miejsca dla obserwatorów i mężów zaufania; telefon do użytku obwodowej komisji wyborczej wraz z wykazem niezbędnych numerów telefonów; urzędowe obwieszczenia i informacje. Komisja, w porozumieniu z Pełnomocnikiem wójta ds. organizacji wyborów, jest obowiązana przeprowadzić kontrolę stanu przygotowania lokalu wyborczego do wyborów. O stwierdzonych brakach należy powiadomić pełnomocnika. 16/

17 Urzędowe obwieszczenia i informacje znajdujące się w lokalu wyborczym o zarejestrowanych listach kandydatów na posłów; o zarejestrowanych kandydatach na senatora; o numerze i granicach okręgu wyborczego do Sejmu i liczbie posłów wybieranych w tym okręgu; o numerze i granicach okręgu wyborczego do Senatu; o numerach i granicach obwodów głosowania oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych; o sposobie głosowania i warunkach ważności głosów w wyborach do Sejmu i do Senatu; składzie komisji z zaznaczeniem funkcji poszczególnych osób. 17/

18 3.Ustalenie godziny rozpoczęcia pracy komisji w dniu głosowania i podanie do publicznej wiadomości (budynek lokalu wyborczego oraz Urząd Gminy/Miasta). 18/

19 4. Odbiór materiałów wyborczych: a)spisu wyborców wraz z czystymi formularzami dodatkowymi oraz z ewentualną listą wyborców którzy udzielili pełnomocnictwa do głosowania, b)nakładki sporządzone w alfabecie Braille’a, c)formularze protokołów głosowania – po 4 egz., d)nakładki na spis, zapewniające ochronę danych osobowych, e)właściwą pieczęć obwodowej komisji wyborczej, f)formularze zaświadczeń potwierdzających wzięcie udziału w głosowaniu, g)arkusze pomocnicze, h)niezbędne materiały biurowe; 19/

20 5.Przyjęcie nakładu kart do głosowania biorących udział w wyborach do Sejmu RP i Senatu RP Wzór karty do głosowania w wyborach do Sejm RP Wzór karty do głosowania w wyborach do Senatu RP Odbierając karty do głosowania należy sprawdzić czy: karty są właściwe, kompletne (broszury) oraz w liczbie zgodnej z ustalonym nakładem, Karty są prawidłowo wydrukowane (nie ma kart pustych, zamazanych lub źle, częściowo wydrukowanych). 20/ << Z przyjęcia kart do głosowania oraz innych materiałów wyborczych komisja sporządza protokół.

21 Zadania komisji w dniu głosowania (przed otwarciem lokalu wyborczego) Godzina 6.oo – lub wcześniej – Komisja w pełnym składzie: sprawdza dostarczone dokumenty oraz pieczęć; obowiązkowo przelicza otrzymane karty do głosowania: wpisuje w pkt 2 formularza protokołów głosowania; osobno do Sejmu RP i do Senatu RP; ostemplowuje wszystkie karty do głosowania swoją pieczęcią; rozkłada spis osób uprawnionych i nakładki na spis; oraz karty do głosowania w sposób ułatwiający głosowanie; sprawdza czy wywieszono urzędowe obwieszczenia; sprawdza czy nie należy usunąć elementów kampanii (plakaty, napisy); sprawdza urnę czy jest pusta, zamyka i opieczętowuje lub zabezpiecza za pomocą jednorazowych plomb z unikatowym numerem. Urny nie wolno ani otwierać, ani wynosić z lokalu komisji. Urna powinna być ustawiona w takim miejscu, aby była przez cały czas głosowania widoczna. Przypadki otwarcia urny odnotowuje się i wyjaśnia przyczynę w punkcie 21 protokołów głosowania. 21/ <<

22 Zadania komisji w trakcie głosowania (od godz. 7.00 do godz. 21.00) W dniu wyborów członkowie obwodowych komisji wyborczych noszą identyfikatory ze swoim imieniem, nazwiskiem i funkcją w komisji; nie mogą udzielać wyborcom pomocy w akcie głosowania; informują wyborców niepełnosprawnych (na ich prośbę) o zarejestrowanych kandydatach; informują wyborców (na ich prośbę) o warunkach ważności głosu odczytując pouczenie umieszczone na kracie do głosowania; informują wyborców o fakcie skreślenia kandydata i/lub unieważnienia rejestracji listy kandydatów (jeśli taka sytuacja wystąpi). Informacji należy udzielać w obecności innych członków komisji i nie mogą one zawierać jakichkolwiek elementów agitacji wyborczej. 22/

23 W trakcie głosowania zwracamy uwagę na to, aby odmówić wydania drugiej karty niezależnie od przyczyn tego żądania (np. błędne wypełnienie, zniszczenie itp.); wyborcy głosowali osobiście; na prośbę wyborcy niepełnosprawnego wypożyczyć mu nakładki na karty do głosowania w alfabecie Braille’a; wyborcy nie wrzucali nakładek do urny i zwracali je komisji; wyborcy nie wrzucali do urny innych przedmiotów niż karty do głosowania; wyborcy nie wynosili kart do głosowania poza lokal wyborczy; zgłosić Policji i opisać w protokole fakt wynoszenia kart poza lokal. 23/

24 Wyborca głosuje 1. OSOBIŚCIE - dowód osobisty; - inny dokument tożsamości z fotografią (np. paszport, książeczka ubezpieczeniowa, prawo jazdy) 2. PRZEZ PEŁNOMOCNIKA - dokument tożsamości pełnomocnika; - akt pełnomocnictwa. 3. KORESPONDENCYJNIE - tylko komisje, które mają siedziby w lokalach dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych; - jeżeli wysłano pakiet referendalny - odmowa wydania karty. 24/

25 Wydawanie kart wyborcom sprawdzamy tożsamość wyborcy na podstawie dowodu osobistego lub innego dokumentu ze zdjęciem pozwalającym na identyfikację tej osoby; sprawdzamy czy wyborca jest ujęty w spisie wyborców; wydajemy po jednej karcie do głosowania w wyborach do Sejmu (karta zbroszurowana) w wyborach do Senatu (pojedyncza kartka) zwracamy uwagę czy wydawana karta jest ostemplowana pieczęcią komisji; wyborca potwierdza fakt otrzymania karty własnoręcznym podpisem na spisie wyborców. 25/

26 Spis wyborców 26/ Wyborca potwierdza otrzymanie kart (lub karty) swoim podpisem Karty (lub kartę) należy wydać, uczynić odpowiednią adnotację i ją parafować

27 Dopisywanie wyborców (na dodatkowym formularzu spisu wyborców komisja dopisuje) osobę przedkładającą zaświadczenie o prawie do głosowania (zaświadczenie zatrzymać, w spisie w rubryce uwagi adnotacja „Z”; osobę pominiętą w spisie w wyniku pomyłki (należy sprawdzić to najpierw telefonicznie w dziale ewidencji ludności urzędu gminy!) osobę, która udokumentuje, że przed dniem głosowania opuściła zakład opieki zdrowotnej, dom pomocy społecznej, zakład karny, areszt śledczy (lub oddział zewnętrzny takiego zakładu lub aresztu) a nie ma jej w spisie wyborców (bo została wcześniej skreślona) w związku z umieszczeniem w spisie w ww. zakładzie, domu lub areszcie; 27/ osobę przybyłą przed dniem głosowania do zakładu opieki zdrowotnej, domu pomocy społecznej, zakładu karnego lub aresztu (dotyczy tylko komisji w tych obwodach) obywatela polskiego stale zamieszkującego za granicą, a głosującego w kraju na podstawie ważnego polskiego paszportu (nie dowodu osobistego!), jeżeli udokumentuje on, że stale zamieszkuje za granicą

28 Wzór zaświadczenia 28/

29 Dodatkowy formularz spisu wyborców, na którym komisja dopisuje wyborców w dniu głosowania, powinien zawierać oznaczenie, że jest to dodatkowy formularz spisu wyborców. Członek komisji dopisujący na tym formularzu wyborcę w dniu głosowania każdorazowo, obok imienia i nazwiska osoby dopisanej, umieszcza swoją parafę. Po zakończeniu głosowania dodatkowy formularz spisu wyborców powinien zostać opatrzony pieczęcią obwodowej komisji wyborczej oraz podpisany przez przewodniczącego komisji lub jego zastępcę. Dodatkowy spis wyborców 29/

30 sprawdzamy tożsamość pełnomocnika na podstawie dokumentu ze zdjęciem; odbieramy akt pełnomocnictwa i załączamy do spisu wyborców; sprawdzamy w spisie wyborców czy wyborca nie głosował wcześniej osobiście, czy pełnomocnictwo nie wygasło lub nie zostało cofnięte; odnotowujemy nazwisko i imię pełnomocnika w spisie w rubryce „Uwagi” przy nazwisku wyborcy wraz z adnotacją „Pełnomocnik”; wydajemy kartę do głosowania a pełnomocnik potwierdza to własnoręcznym, czytelnym podpisem w rubryce spisu „Potwierdzenie otrzymania kart”; odnotowujemy fakt głosowania przez pełnomocnika na odrębnej liście wyborców, którzy udzielili pełnomocnictwa. Głosowanie przez pełnomocnika 30/

31 Głosowanie korespondencyjne 31/ PAKIET WYBORCZY Koperta na kartę do głosowania INSTRUKCJA GŁOSOWANIA KORESPONDENCYJNEGO NAKŁADKA W ALFABECIE BRAILLE’A (na żądanie głosującego) Oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu Przesyłka zwolniona z opłaty pocztowej na podstawie art. 53k § 3 Kodeksu wyborczego (Dz. U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.) PRZESYŁKA WYBORCZA Obwodowa Komisja Wyborcza Nr 2 w Kowalu Świetlica na dworcu autobusowym ul. K. Wielkiego 10 87-820 Kowal KOPERTA ZWROTNA Karty do głosowania

32 Głosowanie korespondencyjne 32/ Tylko te komisje, które mają siedziby w lokalach dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Komisje ustalają na bieżąco: 1) liczbę otrzymanych kopert zwrotnych; 2) liczbę kopert zwrotnych bez oświadczenia; 3) liczbę kopert zwrotnych z niepodpisanym oświadczeniem; 4) liczbę kopert zwrotnych bez koperty na kartę do głosowania; 5) liczbę kopert zwrotnych z niezaklejoną kopertą na kartę do głosowania; 6) liczbę kopert na kartę do głosowania wrzuconych do urny. Wskazany członek komisji zapisuje ww. dane na arkuszu pomocniczym pod nadzorem przewodniczącego lub zastępcy przewodniczącego komisji. UWAGA W przypadku gdy informacje z pkt 2-5 dotyczą jednej koperty zwrotnej, należy je uwzględnić w każdym z tych punktów. Otrzymanych przez komisję pustych kopert nie uwzględnia się przy dokonywaniu powyższych ustaleń.

33 Monitorowanie liczby wydanych kart 33/ sprawdzamy na bieżąco liczbę podpisów w spisie potwierdzających otrzymanie karty przez wyborców; gdy liczba ta przekroczy 60% liczby otrzymanych kart do głosowania należy powiadomić o tym fakcie Okręgową Komisję Wyborczą za pośrednictwem pełnomocnika wójta ds. organizacji wyborów gminie; gdy liczba ta przekroczy 80% liczby otrzymanych kart, występuje się do Okręgowej Komisji Wyborczej o wydanie kart z rezerwy będącej w dyspozycji komisji.

34 Meldunek o frekwencji: 12.00 i 17.00 (tylko stałe obwody) 34/ ustalamy liczbę osób uprawnionych do głosowania według stanu na godzinę sprawozdawczą; ustalamy liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania wg stanu na godzinę sprawozdawczą; operator „kalkulatora wyborczego” wprowadza te dane do systemu informatycznego; w przypadku braku możliwości wprowadzenia danych do systemu informatycznego, dane te przekazujemy telefonicznie pełnomocnikowi Okręgowej Komisji Wyborczej w gminie; dane te przekazujemy najpóźniej do godz. 12.30 i 17.30. <<

35 Komisja, na żądanie wyborcy, zobowiązana jest wydać zaświadczenie potwierdzające wzięcie udziału w głosowaniu. „Zaświadczenie Obwodowa Komisja Wyborcza Nr... w.................................................... zaświadcza, że Pan/Pani * ………………………………............................................. otrzymał/otrzymała * kartę/karty * (imię i nazwisko wyborcy) do głosowania w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej/i do/ Senatu Rzeczypospolitej Polskiej * w głosowaniu w dniu 25 października 2015 r. ……………………......... ………………………” (miejscowość, data) (podpis) jeżeli z wnioskiem o wydanie zaświadczenia wystąpił pełnomocnik głosujący w imieniu wyborcy ujętego w spisie, wówczas w zaświadczeniu po wyrazach „otrzymał /otrzymała” należy dodać wyrazy „jako pełnomocnik wyborcy”. zaświadczenie podpisuje przewodniczący komisji lub jego zastępca i opatruje pieczęcią komisji. zaświadczenie sporządza się w jednym egzemplarzu i czyni się adnotację w rubryce spisu „uwagi formularze zapewnia wójt 35/

36 Zadania komisji po zakończeniu głosowania (po zamknięciu lokalu wyborczego) 36/ Pierwszą czynnością komisji jest:  zaklejenie i opieczętowanie wlotu urny (należy zakleić wlot urny paskiem papieru opatrzonym pieczęcią komisji i podpisami jej członków)  przystępuje (w możliwie pełnym składzie) do wykonania wszystkich czynności związanych z ustaleniem wyników głosowania w obwodzie i sporządzeniem protokołu. Nie jest dopuszczalne tworzenie z członków komisji grup roboczych, które wykonywałyby oddzielnie czynności po zakończeniu głosowania. Nowak Kowal Mita

37 Czynności przed otwarciem urny 37/ Komisja :  przystępuje do wypełniania pkt. 1-8e protokołu głosowania w obwodzie. UWAGA! Komisja wykorzystuje w tym celu formularze, w których przed rozpoczęciem głosowania (otwarciem lokalu) wpisała (w pkt. 2 protokołów) liczby otrzymanych kart do głosowania osobno do Sejmu RP i Senatu RP.

38 38/ 1 3 0 0

39 Czynności przed otwarciem urny (rozliczenie kart do głosowania) W pierwszej kolejności Komisja przelicza niewykorzystane karty do głosowania. (wypełnia pkt. 3 protokołu do Sejmu i protokołu do Senatu) Niewykorzystane karty do głosowania po ich przeliczeniu należy zapakować w pakiety; opieczętować i odpowiednio opisać (oddzielnie dla Sejmu RP i Senatu RP). 39/ 1 3 0 0 7 3 0

40 40/ Komisja ustala liczbę wyborców uprawnionych do głosowania tj. umieszczonych w spisie, łącznie z osobami dopisanymi przez komisję w trakcie głosowania na dodatkowym formularzu spisu (wypełnia pkt.1 protokołów do Sejmu RP i Senatu RP). 1 3 0 0 7 3 0 1 8 2 7

41 Uwaga !!! Liczba wyborców uprawnionych do głosowania w wyborach do Sejmu RP i Senatu RP musi być identyczna. Kolejną czynnością komisji jest ustalenie liczby wyborców, którym wydano karty do głosowania do Sejmu i do Senatu. Ustalenia tego dokonuje się na podstawie liczby podpisów w spisie wyborców potwierdzających otrzymanie karty do głosowania (łącznie z adnotacjami „odmowa podpisu” zastępującymi podpisy). Należy zwrócić szczególną uwagę na adnotacje umieszczone w rubryce „Uwagi” spisu dotyczące sytuacji, gdy wyborcy pobrali jedną kartę do głosowania, np. „tylko do Sejmu” bądź „tylko do Senatu”. Liczby wyborców, którym wydano karty do głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu, mogą być różne. 41/

42 1 8 2 7 7 3 0 5 7 0 42/

43 43/ 5 7 0 7 3 0 1 3 0 0 1 8 2 7 SPRAWDZENIE POPRAWNOŚCI ARYTMETYCZNEJ czy liczba kart niewykorzystanych (pkt 3) i liczba wyborców, którym wydano karty do głosowania (pkt 4) stanowią w sumie liczbę kart, które otrzymała Komisja (pkt 2). Uwaga !! Suma liczb z pkt 3 i 4 powinna być równa liczbie z pkt. 2, jeśli nie jest – przypuszczalną przyczynę należy opisać w pkt. 15 + =

44 44/ Wypełnianie pkt. 15 protokołów głosowania W przypadku wystąpienia różnicy - w pkt. 15 protokołów Komisja winna:  ponownie przeliczyć karty niewykorzystane  ponownie przeliczyć w spisie podpisy osób kwitujących odbiór karty oraz adnotacje - odmowa podpisu  otrzymany wynik porównać z wpisanymi danymi. Przy nadal utrzymującej się różnicach - przypuszczalną przyczyną jej powstania może być np.:  nieodnotowanie w spisie faktu pobrania przez osobę głosującą karty do głosowania (brak podpisu osoby lub adnotacji członka komisji)  błędne przeliczenie przez Komisję (przed otwarciem lokalu) kart otrzymanych (pkt. 2 protokołu) brak uwag

45 45/ Komisja ustala liczbę osób głosujących przez pełnomocnika (wypełnia pkt. 5 protokołów głosowania) Ustalenia tego dokonuje się na podstawie liczby podpisów pełnomocników głosujących w imieniu osób uprawnionych ujętych w spisie, znajdujących się obok dopisku „pełnomocnik” w rubryce spisu „Uwagi”. Uzyskaną liczbę osób głosujących przez pełnomocnika Komisja porównuje z liczbą otrzymanych aktów pełnomocnictwa (z pominięciem aktów pełnomocnictwa, otrzymanych od osób, których pełnomocnictwo wygasło lub zostało cofnięte). Liczby te powinny być równe. Jeżeli zachodzi rozbieżność pomiędzy tymi liczbami, Komisja dokonuje ponownego przeliczenia. 1 8 2 7 1 3 0 0 7 3 0 5 7 0 4

46 46/ 1 8 2 7 1 3 0 0 7 3 0 5 7 0 4 Komisja ustala liczbę osób głosujących na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania (wypełnia pkt.6 protokołów głosowania) Ustalenia tego dokonuje się na podstawie liczby adnotacji „Z” w rubryce spisu „Uwagi” potwierdzającym głosowanie na podstawie zaświadczenia. Uzyskaną liczbę osób głosujących na podstawie zaświadczenia Komisja porównuje z liczbą otrzymanych zaświadczeń. Liczby te powinny być równe. Jeżeli zachodzi rozbieżność pomiędzy tymi liczbami, Komisja dokonuje ponownego przeliczenia. 1 0

47 47/ Komisja ustala dane liczbowe dotyczące głosowania korespondencyjnego (wypełnia pkt. od 7 do 8e oraz dodatkowo pkt. 9a protokołu ) UWAGA ! Ustaleń tych dokonują jedynie komisje wyznaczone i przeprowadzające głosowanie korespondencyjne (ustalania przedstawione zostaną w odrębnej części prezentacji przeznaczonej dla tych komisji) Pozostałe komisje w pkt. od 7 do 8e oraz w pkt. 9a wpisują cyfrę „0” 0 0 0 0 0 0 0 0

48 Czynności po otwarciu urny (ustalanie wyników głosowania) 48/ W dalszej kolejności Komisja przystępuje do ustalenia wyniku głosowania: Komisja:  sprawdza, czy pieczęcie na urnie oraz na wlocie urny nie zostały naruszone,  otwiera urnę i wyjmuje z niej karty do głosowania UWAGA! W przypadku stwierdzenia, że w urnie znajdują się inne przedmioty inne niż karty do głosowania (w tym np. czyste kartki papieru) komisja oddziela je od kart do głosowania, a informacje o ich odnalezieniu odnotowuje w pkt. 21 protokołu.  przegląda wszystkie karty do głosowania wyjęte z urny i dokonuje ich podziału na karty głosowania do Sejmu RP i karty do głosowania do Senatu RP,  wydziela z nich karty całkowicie przedarte na dwie lub więcej części, (lub rozbroszurowane, których nie bierze się pod uwagę przy dalszych obliczeniach (karty te należy zapakować w pakiet, opieczętować go i opisać).

49 49/ Komisja liczy całe karty do głosowania Sejm RP, Senat RP wyjęte z urny i odpowiednio wypełnia pkt. 9 protokołów głosowania. 5 7 0 0

50 50/ 5 7 0 7 3 0 1 3 0 0 1 8 2 7 SPRAWDZENIE POPRAWNOŚCI ARYTMETYCZNEJ czy liczba kart wyjętych z urny (pkt 9) powinna być równa liczbie wyborców, którym wydano karty do głosowania (pkt 4) 5 7 0 0 =

51 51/ Najczęstszą przyczyną wystąpienia niezgodności opisywanych w pkt. 16 protokołów jest np.:  wyniesienie karty przez osobę głosującą;  wyjęcie z urny kart przedartych na dwie lub więcej części (których nie bierze się pod uwagę przy żadnych obliczeniach);  obecność w urnie kart np. z innego obwodu (pieczęć innej komisji obwodowej) Wypełnianie pkt. 16 protokołów głosowania brak uwag

52 Komisja wydziela z kart do głosowania wyjętych z urny karty nieważne (wypełnia pkt. 10 protokołów) Kartami nieważnymi są karty:  inne niż urzędowo ustalone lub  nieopatrzone pieczęcią komisji obwodowej. UWAGA! Komisja winna zwracać szczególną uwagę, aby kart nieważnych nie pomylić z głosami nieważnymi. W przypadku, gdy liczba kart nieważnych będzie większa niż „0” należy przyczynę ich wystąpienia opisać w pkt. 17 protokołów głosowania. Karty nieważne należy zapakować w odrębny pakiet, opieczętować go i opisać. 5 7 0 0 0 52/

53 53/ Wypełnianie pkt. 17 protokołów głosowania UWAGA! Jeżeli liczba kart nieważnych będzie większa niż „0”, komisja obowiązana jest podać (w pkt. 23), że wyjęła z urny karty:  nie opatrzone pieczęcią komisji lub  inne niż urzędowo ustalone brak uwag

54 54/ Po wydzieleniu kart nieważnych wszystkie pozostałe karty są kartami ważnymi. Na ich podstawie ustala się wyniki głosowania. Karty ważne należy policzyć i ustaloną liczbę wpisać w pkt. 11 protokołu 5 7 0 0 0

55 55/ 5 7 0 0 0 SPRAWDZENIE POPRAWNOŚCI ARYTMETYCZNEJ Suma liczb kart nieważnych (pkt 10) i kart ważnych ( pkt 11) musi być równa liczbie kart wyjętych z urny ( pkt 9). = +

56 Kolejną czynnością komisji jest spakowanie kart do głosowania w wyborach do Senatu w tymczasowy pakiet, który należy odłożyć w takie miejsce aby on był cały czas na widoku komisji. 56/

57 Podział kart ważnych na karty z głosami nieważnymi i ważnymi (Sejm) 57/ Na podstawie kart ważnych komisja ustala liczbę głosów nieważnych oraz głosów ważnych w wyborach do Sejmu. Komisja jest obowiązana przejrzeć całą kartę do głosowania, a nie poprzestać na miejscu, w którym wyborca postawił znak „x”, gdyż może się okazać, że znak taki wyborca postawił przy nazwiskach kandydatów na więcej niż jednej liście, co powoduje nieważność głosu. W trakcie przeglądania kart do głosowania komisja odkłada osobno karty z głosami nieważnymi według przyczyn nieważności głosu i osobno karty z głosami ważnymi.

58 znakiem „x” postawionym w kratce są dwie przecinające się linie, których punkt przecięcia znajduje się obrębie kratki (art. 227 § 1 Kodeksu wyborczego); ustalenie, czy znak „x” postawiony jest w kratce, czy poza nią, należy do komisji; Reguły ustalania czy głos jest ważny czy nieważny (Sejm) 58/

59 TAK NIE 59/

60 nieważne są głosy, jeżeli na karcie do głosowania wyborca postawił znak „x” w kratce przy nazwiskach kandydatów z różnych list kandydatów (tj. z więcej niż jednej listy) bądź nie postawił znaku w kratce przy nazwisku kandydata na żadnej liście (art. 227 § 2 Kodeksu wyborczego); jeżeli na karcie do głosowania wyborca postawił znak „x” w kratce obok nazwisk dwóch lub więcej kandydatów z tej samej listy, to głos taki uważa się za ważnie oddany na daną listę i zalicza kandydatowi, którego nazwisko jest umieszczone wyżej na tej liście od innych nazwisk, przy których również postawiono znak „x” (art. 227 § 5 Kodeksu wyborczego); jeżeli znak „x” został postawiony przy nazwisku kandydata, którego okręgowa komisja wyborcza skreśliła z zarejestrowanej listy kandydatów na posłów lub (oraz) unieważniła rejestrację listy kandydatów, wówczas przy ocenie, czy głos jest ważny. 60/

61 wszelkie znaki, wykreślenia, przekreślenia, w tym również i znak „x” postawiony przez wyborcę poza przeznaczoną na to kratką, traktuje się jako dopiski, które nie wpływają na ważność głosu. Natomiast wszelkie znaki graficzne naniesione w obrębie kratki, w tym w szczególności zamazanie kratki, przekreślenie znaku w kratce itp. powodują nieważność głosu. Wyodrębnione karty ważne z głosami nieważnymi liczy się i odkłada, według przyczyny nieważności głosu, a ich łączną liczbę wpisuje się w punkcie 12 protokołu głosowania. Przykłady głosów nieważnychPrzykłady głosów nieważnych - Sejm RP - Sejm RP Przykłady głosów ważnych – Sejm RP. 61/

62 5 62/

63 W punkcie 12a protokołu głosowania wpisuje się liczbę głosów nieważnych z powodu postawienia znaku „x” obok nazwiska dwóch lub większej liczby kandydatów z różnych list. W punkcie 12b protokołu głosowania wpisuje się liczbę głosów nieważnych z powodu niepostawienia znaku „x” obok nazwiska żadnego kandydata z którejkolwiek z list. W punkcie 12c protokołu głosowania wpisuje się liczbę głosów nieważnych z powodu postawienia znaku „x” wyłącznie obok nazwiska kandydata z listy, której rejestracja została unieważniona Suma liczb z punktów od 12a do 12c musi być równa lub mniejsza od liczby z punktu 12. Jednakże sytuacja, w której suma ta jest mniejsza od liczby z punktu 12, może wystąpić wyłącznie w sytuacji, gdy komisja stwierdziła nieważność głosów z powodu naniesienia przez wyborcę znaków graficznych w obrębie kratki, w tym w szczególności zamazania kratki, przekreślenia znaku w kratce. 63/

64 5 2 1 0 64/

65 Karty ważne z głosami nieważnymi pakujemy w odrębne pakiety – według przyczyn nieważności głosu, następnie je opieczętowujemy i opisujemy „Głosy nieważne z kart ważnych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 25 października 2015 r. z powodu......................................-.................................... (przyczyna nieważności) (liczba) Następnie opisane pakiety z głosami nieważnymi według przyczyny nieważności głosu pakujemy w jeden pakiet i opisujemy: „Głosy nieważne z kart ważnych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 25 października 2015 r. –...............”. (liczba) Zasady pakowanie kart z głosami nieważnymi (Sejm) 65/

66 Pozostałe karty ważne są kartami z głosami ważnymi i po policzeniu ich liczbę wpisuje w punkcie 13 protokołu głosowania. Rozliczanie kart z głosami ważnymi (Sejm) 5 6 5 66/

67 Następnie zsumujemy liczby głosów nieważnych (punkt 12 protokołu głosowania) i głosów ważnych (punkt 13 protokołu głosowania) i porównać wynik z wcześniej wpisaną w punkcie 11 protokołu głosowania liczbą kart ważnych. Liczby te muszą być identyczne. 5 7 0 5 6 5 0 5 2 1 67/ + =

68 Rozliczanie głosów ważnych oddanych na każdą z poszczególnych list kandydatów na posłów (Sejm) Komisja ustala liczbę głosów ważnych oddanych na każdą z list kandydatów. W tym celu odrębnie grupuje karty z głosami oddanymi na poszczególne listy. Oblicza liczbę głosów oddanych na każdą z list i wpisuje ją przy numerze i nazwie listy na przygotowanych wcześniej arkuszach pomocniczych — odrębnych dla każdej listy z jej numerem i nazwą oraz nazwiskami i imionami umieszczonych na niej kandydatów. Po dokonaniu tej czynności należy podsumować głosy ważne oddane na wszystkie listy kandydatów. Otrzymana liczba musi być identyczna z liczbą wpisaną w punkcie 13. 1 5 68/

69 Obwód głosowania nr................... w................................................................... gmina/miasto.................................................................................................. Okręg wyborczy Nr... ARKUSZ POMOCNICZY WYBORYDO SEJMU RP. Lp. Nazwisko i imiona LICZBA OTRZYMANYCH GŁOSÓW WAŻNYCH NA POSZCZEGÓLNYCH KANDYDATÓW Suma głosów 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. RAZEM + = NAZWISKO i Imię 1 3 10 1 15 ….. 69/ Lista Nr 1 – KOMITET WYBORCZY XXXX LICZBA GŁOSÓW WAŻNYYCH ODDANYCH NA LISTĘ: 15

70 70/ 1 5 1 0 3 1 1 0 0 0 0

71 Suma głosów oddanych na wszystkich kandydatów z danej listy (rubryka „Razem” musi być równa liczbie głosów ważnych oddanych na tę listę. Jeżeli występuje rozbieżność, należy poszukać przyczyny błędu i po sprostowaniu obliczeń właściwe liczby wpisać do protokołu. Wyjątek może stanowić lista, na której znajduje się nazwisko kandydata skreślonego z listy. Jeżeli w okresie po wydrukowaniu kart do głosowania, a przed dniem wyborów, okręgowa komisja wyborcza skreśliła z zarejestrowanej listy nazwisko kandydata na posła lub unieważniła rejestrację listy kandydatów, wówczas tryb postępowania przy obliczaniu i ustalaniu wyników głosowania jest następujący: jeżeli wyborca postawił znak „x” w kratce obok nazwiska skreślonego kandydata oraz postawił znak „x” w kratce obok nazwiska innego kandydata z tej samej listy, to głos jest ważny i zalicza się nieskreślonemu kandydatowi; 71/

72 jeżeli wyborca postawił znak „x” w kratce obok nazwiska skreślonego kandydata oraz postawił znak „x” w kratce obok nazwiska kandydata z innej (ale tylko jednej) listy, to głos jest ważny i oddany na kandydata z innej listy i tę listę; jeżeli wyborca postawił znak „x” jedynie w kratce obok nazwiska skreślonego kandydata, to głos jest ważny i oddany na listę, ale głosu tego nie zalicza się żadnemu kandydatowi z tej listy (art. 227 § 4 Kodeksu wyborczego); jeżeli wyborca postawił znak „x” w kratce obok nazwiska kandydata z listy, której rejestrację unieważniono, oraz postawił znak „x” w kratce obok nazwiska kandydata z innej (ale tylko jednej) listy, to głos jest ważny i oddany na kandydata z innej listy i tę listę; jeżeli wyborca postawił znak „x” jedynie w kratce obok nazwiska kandydata z listy, której rejestrację unieważniono, to głos jest nieważny. 72/

73 Po sprawdzeniu prawidłowości danych komisja pakuje, w odrębne pakiety według numerów i nazw list, karty ważne z głosami ważnymi i na każdym pakiecie umieszcza oznaczenie listy i liczbę oddanych na nią głosów. Pakiety te należy zapakować w zbiorczy pakiet, opieczętować go i opisać „Głosy ważne z kart ważnych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 25 października 2015 r. – ….............”. (liczba) Zasady pakowanie kart z głosami ważnymi (Sejm) 73/

74 Pierwszą czynnością Komisji jest sprawdzenie, czy pakiet zawierający ważne karty do głosowania w wyborach do Senatu nie został naruszony, a kolejną czynnością jaką należy jest ustalenie wyników głosowania na kandydatów na Senatora. Przy ustalaniu wyników głosowania w wyborach do Senatu komisja uznaje za nieważne głosy: jeżeli na karcie do głosowania wyborca postawił znak „x” w kratkach przy nazwiskach więcej niż jednego kandydata, bądź nie postawił znaku „x” w kratce przy żadnym nazwisku kandydata. Przykłady głosów nieważnych – SENAT RP Przykłady głosów ważnych – SENAT RP Czynności przy sporządzaniu protokołu (punkty 12-14) Wybory do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz pakowanie w pakiety jest identyczne jak przy sporządzaniu protokołu Wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Ustalanie wyników głosowania (Senat) 74/

75 Obwód głosowania nr................... w................................................................... gmina/miasto.................................................................................................. Okręg wyborczy Nr... ARKUSZ POMOCNICZY WYBORY DO SENATU RP. Lp. Nazwisko i imiona LIDZBA OTRZYMANYCH GŁOSÓW WAŻNYCH Suma głosów 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. SUMA GŁOSÓW WAŻNYCH ODDANYCH NA WSZYSTKICH KANDYDATÓW - RAZEM + = NAZWISKO i Imię 1 3 10 1 15 Uwaga! Suma głosów na wszystkich kandydatów (rubryka „Razem” musi być równa liczbie z pkt. 13 czyli liczbie głosów ważnych …... 75/

76 Jeżeli okręgowa komisja wyborcza skreśliła kandydata na senatora, wówczas przy ocenie, czy głos jest ważny, należy stosować odpowiednio zasady: jeżeli wyborca postawił znak „x” w kratce obok nazwiska skreślonego kandydata na senatora oraz postawił znak „x” w kratkach obok nazwiska tylko jednego nieskreślonego kandydata, głos taki uważa się za ważny i oddany na tego (nieskreślonego) kandydata; jeżeli wyborca postawił znak „x” tylko w kratce obok nazwiska skreślonego kandydata, głos taki uważa się za nieważny 76/

77 Do protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów i do protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora mogą wnieść uwagi mężowie zaufania obecni przy pracach komisji oraz członkowie komisji uczestniczący w jej pracach. Uwagi mężów zaufania wpisuje się bezpośrednio do protokołu w punkcie 19, a uwagi członków komisji w punkcie 20, bądź dołącza w formie załącznika do protokołu. Komisja ma obowiązek ustosunkować się do wniesionych zarzutów, załączając do protokołu wyjaśnienia. Jeżeli mężowie zaufania i/lub członkowie komisji nie wnieśli uwag, we właściwym punkcie protokołu należy wpisać wyrazy „brak zarzutów”. Brak zarzutów 77/ <<

78 Sporządzenie protokołów głosowania w systemie informatycznym 78/ 1)przewodniczący lub zastępca przewodniczącego komisji przekazuje osobie odpowiedzialnej za obsługę informatyczną sporządzone przez komisję projekty protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów i protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora; osoba ta wprowadza wszystkie dane z projektów protokołów do systemu informatycznego. W trakcie wprowadzania danych system może sygnalizować na ekranie monitora błędy (w kolorze czerwonym) i ostrzeżenia (w kolorze niebieskim). Mimo tej sygnalizacji przygotowane dane liczbowe należy wprowadzić do końca; 2)w przypadku gdy po wprowadzeniu wszystkich danych liczbowych system sygnalizuje błędy lub ostrzeżenia, należy wydrukować zestawienie błędów. Obowiązkiem komisji jest ustalenie przyczyny błędu i jego usunięcie przez wprowadzenie w odpowiednich rubrykach prawidłowych danych liczbowych, bowiem bez usunięcia błędów protokół nie zostanie wydrukowany. W tym celu komisja powinna przeanalizować treść komunikatu o błędzie, sprawdzić odpowiednie dane liczbowe na arkuszach pomocniczych, sprawdzić prawidłowość działań arytmetycznych, a jeśli to jest konieczne – powtórzyć czynności związane z ustaleniem wyników głosowania. Wydrukowane zestawienie błędów podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład komisji obwodowej uczestniczące w ustalaniu wyników głosowania oraz opatruje się je pieczęcią komisji. Dokument ten nie jest przekazywany do okręgowej komisji wyborczej, lecz pozostaje w dokumentacji komisji obwodowej;

79 79/ 3)w przypadku gdy system informatyczny nie sygnalizuje błędów (zostały usunięte lub ich nie było), a jedynie sygnalizuje ostrzeżenia, obowiązkiem komisji jest przeanalizowanie treści ostrzeżeń i – w razie stwierdzenia ich zasadności – dokonanie korekty danych liczbowych. Jeżeli natomiast komisja, po analizie ostrzeżeń, dojdzie do wniosku, że dane liczbowe są prawidłowe, powinna wpisać zajęte stanowisko na wydruku raportu ostrzeżeń. Raport ostrzeżeń podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład komisji obwodowej uczestniczące w ustalaniu wyników głosowania oraz opatruje się go pieczęcią komisji. Obwodowa komisja wyborcza przekazuje wraz z protokołem do okręgowej komisji wyborczej podpisany wydruk raportu ostrzeżeń, jeśli aprobowała protokół bez wprowadzania zmian w zakresie sygnalizowanym raportem ostrzeżeń; 4)jeśli system informatyczny nie sygnalizował błędów lub zostały one usunięte, drukowane są protokoły głosowania (po 1 egz.). Awaria drukarki lub inne przeszkody w wydrukowaniu protokołu nie zwalniają komisji posiadającej obsługę informatyczną z obowiązku wprowadzenia do systemu informatycznego danych z protokołów głosowania;

80 UWAGA - WAŻNE!! 5)komisja sprawdza zgodność danych z wydrukowanych protokołów z ustalonymi wynikami głosowania; sprawdzenia dokonuje się poprzez odczytanie na głos danych z wydrukowanych protokołów i porównanie ich z danymi z projektów protokołów przekazanych osobie odpowiedzialnej za obsługę informatyczną komisji; Jeżeli nie ma błędów w protokołach, operator drukuje jeszcze po 3 egzemplarze protokołu do Sejmu RP i Senatu RP. 80/

81 81/ 6)jeżeli pozwalają na to możliwości techniczne, to osoba odpowiedzialna za obsługę informatyczną komisji dokonuje transmisji danych z protokołów, a przewodniczący komisji lub jego zastępca uwierzytelnia kodem jednorazowym zgodność danych wprowadzonych do systemu informatycznego z danymi zawartymi w protokołach przyjętych przez komisję; 7)następnie osoba odpowiedzialna za obsługę informatyczną komisji dokonuje zapisu danych z protokołów na nośniku elektronicznym.

82 Uwaga !!!! W przypadku sporządzania protokołów głosowania w systemie informatycznym jakakolwiek zmiana, niezależnie czy dokonana w protokole głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów czy też w protokole głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora, powoduje konieczność ponownego wydrukowania obydwu protokołów, tj. zarówno protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów jak i protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora, nawet jeżeli w jednym z tych protokołów nie była wprowadzana żadna zmiana, oraz powoduje konieczność ponownej transmisji danych z obu protokołów do okręgowej komisji wyborczej. 82/

83 83/ Podpisywanie protokołów głosowania Protokoły głosowania w obwodzie, podpisują wszyscy członkowie komisji obecni przy ich sporządzeniu, także ci, którzy wnieśli do nich uwagi. Protokoły opatruje się pieczęcią komisji. Powyższe obowiązki dotyczą zarówno komisji, w których protokoły zostały sporządzone w systemie informatycznym, jak i komisji, w których protokół został sporządzony ręcznie.

84 Przy sporządzaniu protokołu obecni byli członkowie Komisji: 1)............................................................................................................ 2)............................................................................................................ 3).......................................................................................................... 4).......................................................................................................... 5)......................................................................................................... 6)......................................................................................................... 7)......................................................................................................... 8)......................................................................................................... 9)......................................................................................................... Kowalski Jan - przewodniczący Wojewódzka Janina - zastępca Toruński Zbigniew - członek Kasińska Olga - członek Lewandowski Piotr - członek Bikut Magdalena - członek Pasteniak Wiktoria - członek Kalamich Sebastian - członek Miłomiej Andrzej - członek Kowalski Wojewódzka Toruński Kasińska Lewandowski Pasteniak (pieczęć Komisji) 84/

85 85/ Podawanie protokołów głosowania do publicznej wiadomości Komisja sporządza po jednej kopii protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów i protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora, które po zabezpieczeniu przed wpływem warunków atmosferycznych (deszcz itp.) wywiesza w miejscu łatwo dostępnym dla zainteresowanych i widocznym po zamknięciu lokalu. Kopia protokołu powinna być wywieszona w taki sposób, żeby możliwe było jej odczytanie także z wózka inwalidzkiego. Wywieszenie kopii protokołów głosowania winno nastąpić niezwłocznie po sporządzeniu protokołów. Komisja nie może opuścić lokalu wyborczego przed wywieszeniem kopii protokołów głosowania. W przypadku sprostowań dokonywanych w protokole komisja obowiązana jest niezwłocznie podać, w powyższy sposób, treść sprostowanego protokołu do publicznej wiadomości. W takiej sytuacji na pierwotnie sporządzonym protokole, na pierwszej stronie, należy uczynić adnotację „WADLIWY. PODLEGAŁ SPROSTOWANIU”. Adnotację tę opatrują podpisami wszyscy członkowie komisji obecni przy tej czynności. Adnotację opatruje się pieczęcią.

86 86/ Każda z komisji doręcza pełnomocnikowi również dodatkowe kopie protokołów głosowania, w celu weryfikacji danych liczbowych. Kopie te są również wykorzystywane przez pełnomocnika do wprowadzenia danych liczbowych do systemu, gdy komisja nie miała zapewnionej obsługi informatycznej, lub do sprawdzenia danych w systemie informatycznym, gdy komisja korzystała z obsługi informatycznej.

87 Jeżeli system nie sygnalizował niezgodności arytmetycznych lub zostały one usunięte, pełnomocnik przesyła dane z protokołów głosowania do okręgowej komisji wyborczej, a przewodniczący komisji lub jego zastępca uwierzytelnia kodem jednorazowym zgodność danych wprowadzonych do systemu informatycznego z danymi zawartymi w protokole przyjętym przez komisję. 87/

88 88/ Przekazanie protokołów głosowania do okręgowej komisji wyborczej Po jednym egzemplarzu protokołu głosowania wraz z załączonymi do protokołu ewentualnymi wniesionymi zarzutami mężów zaufania i/lub członków komisji oraz zajętym wobec nich stanowiskiem komisji umieszcza się w odrębnych kopertach, które zakleja się, pieczętuje na złączeniach oraz opisuje odpowiednio.

89 .......................................................................... Tel............................ Poprawnie opisana koperta z protokołem głosowania w obwodzie Wybory do Sejmu Okręg wyborczy nr ………… Obwód głosowania nr....... Gmina................ Adres siedziby Obwodowej Komisji Wyborczej Właściwy numer obwodu Nazwa gminy Siedziba komisji obwodowej Nr telefonu 1 strona 89/

90 .......................................................................... Tel............................ Poprawnie opisana koperta z protokołem głosowania w obwodzie Wybory do Senatu Okręg wyborczy nr ………… Obwód głosowania nr....... Gmina................ Adres siedziby Obwodowej Komisji Wyborczej Właściwy numer obwodu Nazwa gminy Siedziba komisji obwodowej Nr telefonu 1 strona 90/

91 2 strona Kopertę należy zakleić i ostemplować na złączeniu 91/

92 1.drugi egzemplarz protokołu 2.protokoły posiedzeń 3.uchwały 4.zestawienie błędów 5.drugie egz. raportu ostrzeżeń 1.drugi egzemplarz protokołu 2.protokoły posiedzeń 3.uchwały 4.zestawienie błędów 5.drugie egz. raportu ostrzeżeń 1.spis wyborców; 2.zaświadczenia o prawie do głosowania; 3.akty pełnomocnictwa; 4.pieczęć komisji 5.pakiety posegregowanyh kart 6.arkusze pomocnicze 7.wadliwe protokoły 1.spis wyborców; 2.zaświadczenia o prawie do głosowania; 3.akty pełnomocnictwa; 4.pieczęć komisji 5.pakiety posegregowanyh kart 6.arkusze pomocnicze 7.wadliwe protokoły lista osób, którym udzielono pełnomocnictwa do głosowania. Postępowanie z dokumentami z wyborów po otrzymaniu informacji o przyjęciu protokołu głosowania w obwodzie przez okręgową komisję wyborczą przewodniczący obwodowej komisji przekazuje w depozyt wójtowi wszystkie paczki z dokumentami oraz pieczęć komisji i nakładki na kartę do głosowania sporządzone w alfabecie Braille’a. dokumenty stanowiące depozyt przechowywane są w archiwum urzędu gminy i mogą być udostępnione wyłącznie na żądanie Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, prokuratury i policji 92/

93 Głosowanie z urną pomocniczą Zadania przed rozpoczęciem głosowania — część 1 z 2 wywieszamy na drzwiach lokalu uchwałę w sprawie przerwy w głosowaniu w lokalu Komisji w celu przeprowadzenia głosowania przy użyciu urny pomocniczej z podaniem godzin głosowania poza lokalem; zaklejamy wlot urny zasadniczej paskiem papieru; pasek opieczętowujemy na łączeniach z urną wyznaczamy co najmniej dwóch członków komisji do przeprowadzenia głosowania poza lokalem. 93/

94 Głosowanie z urną pomocniczą Zadania przed rozpoczęciem głosowania — część 2 z 2 protokolarnie wydajemy członkom komisji przeprowadzającym głosowanie przy użyciu urny pomocniczej spis wyborców, karty do głosowania, wykaz wyborców zainteresowanych skorzystaniem z urny pomocniczej, nakładki w alfabecie Braille’a; liczymy liczbę podpisów w spisie, którym do tej pory wydano karty do głosowania i umieszczamy ją w protokole; sprawdzamy czy urna pomocnicza jest pusta, zamykamy ją, oklejamy i opieczętowujemy; przekazujemy urnę pomocniczą wyznaczonym członkom do przeprowadzenia głosowania poza lokalem członkom; zamykamy lokal komisji dla wyborców. 94/

95 Głosowanie z urną pomocniczą Zadania po zakończeniu głosowania zaklejamy i pieczętujemy wlot urny pomocniczej; oddajemy niewykorzystane karty do głosowania, wykaz, spis wyborców i nakładki; rozliczamy protokolarnie wydane karty do głosowania; umieszczamy urnę pomocniczą w takim miejscu w lokalu wyborczym, aby była widoczna dla członków komisji i mężów zaufania; sprawdzamy protokolarnie czy wlot urny zasadniczej jest zaklejony a pieczęcie nienaruszone; odklejamy wlot urny zasadniczej i wznawiamy głosowanie w lokalu wyborczym. 95/