Choroba.

Prezentacja na temat: "Choroba."— Zapis prezentacji:

1 Choroba

2 Choroba podstawowe pojęcie medyczne, ogólne określenie każdego odstępstwa od stanu określanego jako pełnia zdrowia organizmu. Dokładne sprecyzowanie stanu określanego jako choroba jest równie trudne jak określenie stanu pełni zdrowia, gdyż podlega subiektywnej ocenie.

3 Choroba, reakcja dynamiczna ustroju na zadziałanie czynnika chorobotwórczego wyrażająca się zaburzeniem naturalnego współdziałania narządów i tkanek (homeostaza), co zwykle prowadzi do zmian czynnościowych i organicznych w ustroju. Choroba jest definiowana także jako stan, który aktualnie albo potencjalnie przeszkadza w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka. Choroba to stan dynamiczny organizmu, w którym dochodzi do nieprawidłowej reakcji narządów lub układów na bodźce zewnętrzne/wewnętrzne.

4 Zwalczaniem chorób u ludzi zajmuje się medycyna, Poznanie przyczyn chorób pozwala na zapobieganie im czyli profilaktykę chorób. Na poziomie społeczeństw, populacji czy na poziomie globalnym stosując metody epidemiologiczne można wpływać na zwalczanie chorób trapiących te skupiska ludzkie prowadząc politykę zdrowotną (zdrowie publiczne).

5 Choroba-deficja Choroba jest takim stanem organizmu, kiedy to czujemy się źle, a owego złego samopoczucia nie można jednak powiązać z krótkotrwałym, przejściowym uwarunkowaniem psychologicznym lub bytowym, lecz z dolegliwościami wywołanymi przez zmiany strukturalne lub zmienioną czynność organizmu. Przez dolegliwości rozumiemy przy tym doznania, które są przejawem nieprawidłowych zmian struktury organizmu lub zaburzeń regulacji funkcji narządów.

6 choroba Choroba polega na zaburzeniu funkcji lub uszkodzeniu struktury organizmu. O zaistnieniu choroby można mówić wtedy, gdy działanie czynnika chorobotwórczego powoduje przekroczenie zdolności organizmu do adaptacji, co z kolei wywołuje niepożądane, szkodliwe następstwa.

7 choroba Czynniki chorobotwórcze są następujące:
starzenie się organizmu uraz mechaniczny uraz psychiczny wada genetyczna czynniki chemiczne (zatrucia) czynniki zakaźne czynniki środowiskowe czynniki fizyczne

8 Choroba-klasyfikacje
choroby zakaźne choroby genetyczne choroby wywołane urazem lub przeciążeniem choroby psychiczne choroby autoimmunologiczne choroby z niedożywienia, przekarmienia lub niedoborów pokarmowych choroby hormonalne choroby pasożytnicze parazytozy choroby o nieznanej przyczynie (etiologii)

9 Choroba-inne klasyfikacje, ze względu na:
etiologię: zakaźne niezakaźne podstawy anatomiczno-topograficzne: serca nerek płuc wiek i płeć: kobiece podeszłego wieku wieku dziecięcego

10 zasięg zmian chorobowych:
czynnościowe zwyrodnieniowe mechanizmy czynnościowe: alergiczne dyscypliny medyczne: chirurgiczne internistyczne dziedziczne wrodzone

11 Choroba-przebieg I. OKRES UTAJENIA (dla chorób zakaźnych OKRES WYLĘGANIA) Trwa od zadziałania czynnika chorobotwórczego do wystąpienia objawów. II. OKRES ZWIASTUNÓW (prodromalny) Trwa od pojawienia się pierwszych objawów do pełnego rozwoju objawów klinicznych. Okres ten może kończyć się wyzdrowieniem, ponieważ mechanizmy obronne ustroju mogą być bardzo silne i zahamować rozwój choroby.

12 Choroba-przebieg III. OKRES JAWNY To okres, w którym występują podstawowe objawy choroby: podmiotowe (odczuwane przez pacjenta) przedmiotowe (widoczne) ogólne miejscowe Przebieg tego okresu zależy od reakcji ustroju na bodziec patologiczny. Pod względem nasilenia procesu chorobotwórczego dzielimy na: ostre podostre przewlekłe

13 Choroba-przebieg IV. ZEJŚCIE CHOROBY Możliwy: powrót do zdrowia
przejście postaci ostrej w przewlekłą wyzdrowienie z upośledzeniem sprawności śmierć (przerwanie życia wszystkich narządów i tkanek)

14 Choroba-klasyfikacje diagnostyczne
Światowa Organizacja Zdrowia publikuje obszerną klasyfikację chorób znaną pod nazwą Międzynarodowa statystyczna klasyfikacja chorób i przyczyn zgonów (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems - ICD-10). Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne natomiast proponuje klasyfikację zaburzeń psychicznych DSM-IV, używaną także w Polsce.

15 Choroby cywilizacyjne
globalnie szerzące się, powszechnie znane choroby, spowodowane rozwojem cywilizacji. Częstotliwość ich występowania zależy od stopnia rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa. Nie ma dokładnego podziału i nie można jednoznacznie powiedzieć czy dana choroba jest chorobą cywilizacyjną.

16 Choroby cywilizacyjne
cukrzyca nadciśnienie tętnicze choroba wieńcowa alkoholizm anoreksja bulimia POChP - przewlekła obturacyjna choroba płuc astma oskrzelowa i inne choroby alergiczne choroby afektywne bóle pleców otyłość aids hemofilia grzybice stóp krótkowzroczność

17 Choroby społeczne różnego typu schorzenia przewlekłe, szeroko rozpowszechnione w społeczności. Ograniczają możliwość wykonywania podstawowych zadań życiowych np. pracy. Wymagają długiej regularnej opieki lekarskiej, są trudno wyleczalne, stanowią problem dla całego społeczeństwa. Dzięki zaliczeniu ich do tej grupy chorób, łatwiejsze jest rozpoznawanie ich i szybki dostęp do leków.

18 Choroby społeczne alkoholizm nikotynizm
Zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS) reumatyzm cukrzyca choroby weneryczne

19 Choroby zawodowe grupa chorób spowodowanych działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy. powstają wskutek stałego przebywania ciała w niedogodnej pozycji, systematycznego wykonywania forsownych czynności lub regularnego przebywania w otoczeniu zawierającym czynniki szkodliwe dla zdrowia (hałas, nieodpowiednie oświetlenie, zapylenie, promieniowanie, związki chemiczne, zwiększone obciążenie psychiczne i fizyczne itp.)

20 Choroby zawodowe Choroby zawodowe występują po dłuższym okresie przebywania w niesprzyjających warunkach, a ich przebieg i leczenie jest równie długotrwałe. Są zazwyczaj chroniczne lub przewlekłe i często prowadzą do trwałej utraty zdrowia. Chorobami zawodowymi mogą być zarówno takie, które dotykają w różnym stopniu całość populacji, jak również choroby charakterystyczne - występujące tylko (lub głównie) w wybranych grupach zawodowych.

21 Choroby zawodowe Zgodnie z art. 4 Ustawy z 30 października 2002 o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, w polskim prawie za choroby zawodowe uważa się jedynie choroby określone w wykazie chorób zawodowych określonym rozporządzeniem Rady Ministrów

22 Choroby zawodowe zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne wymienione w wykazie, gorączka metaliczna, pylice płuc, choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu, przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc, astma oskrzelowa, zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych,

23 Choroby zawodowe ostre uogólnione reakcje alergiczne, byssinoza,
beryloza, choroby płuc wywołane pyłem metali twardych, alergiczny nieżyt nosa, zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym, przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym, przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat,

24 Choroby zawodowe choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego, nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi, choroby skóry wymienione szczegółowo w wykazie, przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy,

25 Choroby zawodowe obustronny trwały ubytek słuchu spowodowany hałasem,
zespół wibracyjny, choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego, choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia, choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi, choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa

26 Choroby zawodowe-dane z 2007

27 Medycyna zapobiegawcza

28 Medycyna zapobiegawcza
Medycyna zapobiegawcza (zwana profilaktyczna lub – raczej – prewencja), według WHO, stanowi jeden z trzech działów (zapobieganie, leczenie, rehabilitacja) nauk medycznych.

29 Medycyna zapobiegawcza
W najogólniejszym zakresie jej działań mieszczą się: Czynności podtrzymujące i wzmacniające zdrowie jednostki. Czynności podtrzymujące i wzmacniające zdrowie populacji. Czynności utrzymujące naturalną ekologię środowiska życia ludzi, co w praktyce oznacza nienaruszenie składu powietrza, gleb, wód, biotopów (lasy, jeziora) przez działania cywilizacyjne, a także działania utrzymujące prozdrowotne zachowania w środowisk społecznym.

30 Medycyna zapobiegawcza
W codziennej, praktycznej działalności poszczególnych ogniw służby zdrowia bardziej przydatny jest podział działań zapobiegawczych na cztery zakresy:

31 Medycyna zapobiegawcza-działania zapobiegawcze- I zakres
działalność profilaktyczna dotycząca całej populacji (ludności kraju, województwa, miasta, wsi), rozumiana jako „wysiłki organizacyjne mające na celu umocnienie i obronę środowiska naturalnego a także uprzedzenia (czyli podtrzymywanie i umacnianie zdrowia) i we właściwym czasie wykrywanie chorób, wad i inwalidztwa”. W definicji tej mieszczą sie różne czynności, jak np. dostarczanie dobrej wody, usuwanie i dezaktywacja odpadów (śmieci), szczepienia ochronne, badania przesiewowe ludności, itp.

32 Medycyna zapobiegawcza-działania zapobiegawcze- II zakres
działalność profilaktyczna dotycząca grup ludności (najczęściej pracowników różnych zakładów) o dużym lub bardzo dużym zagrożeniu zdrowia, tzw. „grup ryzyka lub wysokiego ryzyka”. Są to osoby lub grupy osób pracujących w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Chodzi tu (podobnie jak wyżej) o „uprzedzanie (bezpieczeństwo i higiena pracy) i we właściwym czasie wykrywanie zagrożeń zdrowia i chorób zawodowych oraz parazawodowych na stanowiskach pracy”.

33 Medycyna zapobiegawcza-działania zapobiegawcze- II zakres-cd.
Działalność taka należy prowadzić niezależnie od rodzaju pracodawcy (państwowy, spółdzielczy, prywatny). Zagadnienia te są przedmiotem specjalizacji w zakresie „medycyny pracy”. W obecnych dziesięciu latach poważnym obowiązkiem służby zdrowia jest i będzie badanie osób z „grupy ryzyka lub wysokiego ryzyka” na nosicielstwo wirusa HIV (narkomani, homoseksualiści, prostytutki) i zagrożenia choroba AIDS (nabyty niedobór odporności immunologicznej).

34 Medycyna zapobiegawcza-działania zapobiegawcze- III zakres
indywidualne usługi profilaktyczne, rozumiane jako „zespół czynności zapobiegawczych zastosowanych do poszczególnych osób”, np. zagrożonych zawałem mięśnia sercowego, zagrożonych chorobą nadciśnieniową, osoby z nadwaga, osoby zagrożone rzadkimi chorobami tropikalnymi itp. Liczne usługi profilaktyczne stosowane masowo (np. szczepienia ochronne) można uznać za usługi indywidualne. Wiedza zdrowotna dotycząca np. chorób układu krążenia można kierować na całej populacji, do określonych grup (zagrożenie zdrowia) lub do pojedynczych pacjentów.

35 Medycyna zapobiegawcza-działania zapobiegawcze- IV zakres
indywidualna i grupowa promocja zdrowia, szczególnie w zakresie podstawowych zagrożeń – choroby układu krążenia, nowotwory, urazy i wypadki, dezinformacje i naciski na osobowość człowieka.

36 Medycyna zapobiegawcza - zadania
Ciągła obserwacja sytuacji zdrowotnej społeczeństwa wykonywana, w znacznym zakresie przez stacje sanitarno – epidemiologiczne i administracje państwowa (działy służby zdrowia), Analiza dokumentacji dotyczącej zdrowia, tworzonej w przychodniach, szpitalach, sanatoriach, zakładach ubezpieczeń społecznych, urzędach stanu cywilnego i w stacjach sanitarno – epidemiologicznych. Wnioskowanie czynności profilaktycznych na podstawie wyników analiz,

37 Medycyna zapobiegawcza - zadania
Kontrola planowania i wykonywania czynności profilaktycznych przez specjalistyczne działy, takie jak np. szczepienia ochronne, oświata zdrowotna, działalność przedsiębiorstw „DDD” (dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja), zabezpieczanie higieny wody, żywności i żywienia. Kontrola ta realizowana jest głównie przez PIS (Państwowa Inspekcja Sanitarna), Dbałość o naturalne warunki środowiska życia (ekologia) i walka z zanieczyszczaniem środowiska. Realizują to różne działy administracji państwowej w tym stacje sanitarno -epidemiologiczne,

38 Medycyna zapobiegawcza - zadania
Przesiewowe badania ludności. Przykładem jest małoobrazkowa rentgenografia dolnych dróg oddechowych. Innym przykładem są przesiewowe okresowe badania pracowników (załóg) różnych zakładów pracy. Jeszcze innym mogą być badania wybranych osób (z grup wysokiego ryzyka) w kierunku nosicielstwa wirusa HIV i zagrożenia choroba AIDS, Organizacja całokształtu działalności zapobiegawczej na terenie kraju i współpraca z odpowiednimi służbami sanitarnymi krajów sąsiednich. Kształcenie nauczycieli promocji zdrowia w akademiach medycznych, Indywidualne rozmowy (promocja) lekarzy z osobami zagrożonymi określoną choroba lub chorobami w sprawie unikania czynników ryzyka np. w zagrożeniu zawałem, nadciśnieniem, choroba zawodowa.

39 Czynniki szkodliwe dla zdrowia

40 Czynniki szkodliwe dla zdrowia
Są to miejsca lub działania wytwarzające niekorzystne, a często zagrażające zdrowiu oddziaływania np. nosiciel wirusa HIV, hepadenawirusa, pałeczek czerwonki; uboczne produkty syntez chemicznych jak np. SO2, uboczne produkty spalania węgla, benzyny, źródła drgań i hałasu silne działania psychiczne.

41 Czynniki szkodliwe dla zdrowia-źródła
naturalne, związane ewolucyjnie z naszym organizmem, a wiec istniejące od dawna i odtwarzające sie w osobnych cyklach zimno, promieniowanie, drobnoustroje, braki lub nadmiary pierwiastków w glebach, itp..

42 Czynniki szkodliwe dla zdrowia-źródła
sztuczne, tworzone przez człowieka, przez działalność i układy cywilizacyjne uboczne produkty syntez chemicznych i uboczne produkty spalan dostające sie do gleby, wody i powietrza, źródła drgań i dźwięków, mechaniczne zagrożenia w komunikacji – wypadki, wielkie napięcia emocjonalne z powodów politycznych, rodzinnych, zawodowych; dostępność do jednoskładnikowej żywności (węglowodany, tłuszcze, używki); palenie tytoniu i picie alkoholu.

43 Czynniki szkodliwe dla zdrowia-źródła
uwarunkowania genetyczne (związane zarówno z rozwojem osobniczym w trakcie życia płodowego, jak i z dziedziczeniem cech czy skłonności z pokolenia na pokolenie; w tym drugim przypadku stanowią najczęściej określoną predyspozycję, która ujawnia się dopiero wówczas, gdy zaistnieją dogodne okoliczności) środowisko życia i pracy (jest to szeroka kategorią, w skład której wchodzą takie aspekty, jak m.in.: ekologia, gospodarka, polityka, finanse, klimat psychologiczny; ogólnie mówiąc, jest to otoczenie, w którym człowiek żyje; największe znaczenie ma otoczenie najbliższe, czyli obok warunków mieszkaniowych i warunków pracy, przede wszystkim ludzie – rodzina, znajomi i współpracownicy; relacje z nimi w znaczący sposób wpływają na zdrowie i samopoczucie) zachowanie (jest to kategoria, która w największy stopniu zależy od decyzji człowieka; dotyczy zachowań wyznaczających tzw. styl życia, czyli m.in.: odżywiania się, aktywności fizycznej, dbania o zdrowie, spędzania czasu wolnego, radzenia sobie ze stresem)

44 Co pomaga zachować zdrowie i uniknąć chorób?
organizowanie korzystnych warunków fizycznych życia i pracy (m.in. odpowiednia przestrzeń, temperatura, nasłonecznienie, minimalizacja hałasu i zanieczyszczeń, przyjemna kolorystyka, wygodne i estetyczne urządzenie wnętrz) zdrowy styl życia (m.in.: regularne i odżywcze posiłki, ograniczenie używek, aktywność fizyczna, odpowiednia ilość snu, higiena osobista, brak nałogów) zachowania prozdrowotne (mające na celu ochronę lub poprawę własnego stanu zdrowia, np. szczepienia ochronne, badania kontrolne, korzystanie z porad lekarskich i wypełnianie zaleceń) higiena psychiczna (m.in.: efektywne radzenie sobie ze stresem, sprawianie sobie przyjemności, pozytywne relacje z innymi ludźmi, stabilna sieć wsparcia społecznego).