Instrumenty dęte blaszane

Prezentacja na temat: "Instrumenty dęte blaszane"— Zapis prezentacji:

1 Instrumenty dęte blaszane

2 Instrument dęty blaszany instrument dęty, którego ustnik, a w większości przypadków także cały instrument, wykonany jest z metalu. Ustnik w instrumentach blaszanych ma kielichowaty kształt o przekroju stożkowym lub półsferycznym. Cechą charakterystyczną instrumentów blaszanych jest brak stroika, którego rolę przejmują usta grającego podczas przyciskania ich do ustnika. Do grupy instrumentów dętych blaszanych należą (uszeregowane pod względem wielkości): trąbka trąbka sygnałowa Róg (waltornia) Puzon tuba sakshorn kornet suzafon helikon

3

4 Instrumenty dęte blaszane są najstarszą grupą instrumentów obok perkusyjnych. Ich początki sięgają czasów prehistorycznych. Wywodzą się z urządzeń służących wzmacnianiu naturalnego głosu ludzkiego. Pierwszymi takimi próbami zapewne było składanie rąk wokół ust, co kierunkowało dźwięk. Później zaczęto używać w tym celu wszelkiego rodzaju przedmiotów pochodzenia naturalnego. Były to zapewne wydrążone gałęzie drzew, bambusowe rury, muszle i w końcu rogi zwierzęce. Właśnie te ostatnie są w ścisłym sensie poprzednikami wszystkich współczesnych instrumentów blaszanych. Róg, najczęściej bydlęcy, miał optymalny kształt pod względem produkcji dźwięku - stożkowo rozszerzającej się rury. Także materiał rogu, gdy odpowiednio wyprawiony, miał właściwości pretendujące go do tego instrumentu. Rogi, z czasem wyposażane w metalowe ustniki, stały się ważnym instrumentem użytkowym w dawnych technikach militarnych, służącym jako urządzenie ostrzegawcze oraz do wydawania komend muzycznych. Na przykład w grobowcach faraona Tutenchamona z okresu 1500 p.n.e. znaleziono trąby wykonane ze srebra oraz z brązu. Były to instrumenty składające się z prostej rury o długości ok. 120 cm z dzwonowatym rozszerzeniem u końca o średnicy 26 cm.

5 Bezpośrednio z rogu wywodzi się trąbka sygnałowa
Bezpośrednio z rogu wywodzi się trąbka sygnałowa. Może ona mieć różny kształt - od imitującego róg, przez w różny sposób zwiniętą rurę, aż po formę podobną do współczesnej trąbki. Rogi, często misternie zdobione, oprawiane w szlachetne metale i kamienie, stały się atrybutami militarnej gali. Do dziś używane są w łowiectwie i kolejnictwie. Z innych prehistorycznych instrumentów wyewoluowały inne instrumenty znane z wykopalisk, ikonografii lub są do dziś używane w lokalnych kulturach jednakże bez wentyli. Jako że trąbka sygnałowa, jak wcześniejszy róg, ma stałą i niezmienną długość, zmianę wysokości granego dźwięku można zmieniać jedynie poprze zadęcie i zmianę ułożenia ust w ustniku. Na trąbce sygnałowej gra się zwykle tylko krótkie i proste melodie tzw. fanfary.

6 Puzon — instrument dęty blaszany grupy aerofonów ustnikowych, lub językowy głos organowy (najczęściej szesnastostopowy) umieszczany w sekcji puzonu, o silnie, korzennej barwie. Do grupy areofonów ustnikowych należą także: róg (waltornia),trąbka, tuba i wiele innych. Należąc do do grupy instrumentów dętych blaszanych, puzon najbardziej spokrewniony jest z rodziną trąbek, z której wyodrębnia się dopiero około XIII wiek, kiedy proste dotychczas trąbki zaczęto budować w kształcie litery S. Wydłużając się coraz bardziej, otrzymały one nową postać: środkowy odcinek rury stał się prosty, a części zakrzywione przybrały w stosunku do niego położenie równoległe. Na tym etapie wykształca się puzon jako największa rozmiarami trąbka. Swą ostateczną postać otrzymał najprawdopodobniej w XV wieku. Puzon występuje w licznych odmianach: Puzon sopranowy Puzon altowy Puzon tenorowo-basowy Puzon tenorowy Puzon basowy Puzon doppio Puzon wentylowy

7 Trąbka – instrument dęty blaszany
Trąbka – instrument dęty blaszany. Najpopularniejszy z tej grupy instrumentów, do których należą także: róg (waltornia), puzon, tuba wiele innych. Trąbka jest instrumentem transponującym - jej najpopularniejszym strojem jest B, lecz występują także trąbki C, Es, D, F lub A. Jest to związane z tradycją pochodzącą jeszcze z czasów, w których instrumenty dęte blaszane bez systemu wentyli wydawały tylko szereg tonów naturalnych - dlatego też występowały różne odmiany instrumentu, przeznaczone do grania w różnych tonacjach (z niewielką ilością znaków przykluczowych). Trąbka w stroju B przyjęła się z powodu swego optymalnego brzmienia i wymagań technicznych stawianych instrumentaliście w kwestii zadęcia. Skala instrumentu: (zakres dźwięków) – od fis małego do c³. Oprócz najbardziej popularnych odmian trąbki używane są: trąbka basowa – grająca o oktawę niżej; trąbka piccolo – grająca o oktawę wyżej; trąbka kieszonkowa (pocket trumpet) - instrument o rozmiarach zmniejszonych dzięki wielokrotnemu zwinięciu rury; ma gorsze walory brzmieniowe.

8 Dziękuje za uwagę Łukasz Miksa Bartosz Kowalewski