Rynek biomasy w Polsce i Europie

Prezentacja na temat: "Rynek biomasy w Polsce i Europie"— Zapis prezentacji:

1 Rynek biomasy w Polsce i Europie
– wybrane zagadnienia Dariusz Bliźniak Wiceprezes TGE S.A.

2 Rok 2010 – rokiem wdrażania postanowień dyrektywy 2009/28/WE kluczowego dokumentem Pakietu Energetyczno – Klimatycznego Cztery efekty nowych regulacji przedmiotem szczególnego zainteresowania i dyskusji: Ustalenie nowego horyzontu i nowego pułapu zapotrzebowania na biomasę; Zastąpienie dobrowolnego systemu BAP obowiązkowym systemem KPD Wdrożenie zasad zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do biopaliw i biopłynów; Wprowadzenie indykatywnego systemu w odniesieniu do pozostałej biomasy i zawieszenie części rozstrzygnięć.

3 Rok 2010 – rokiem wdrażania postanowień dyrektywy 2009/28/WE kluczowego dokumentu Pakietu Energetyczno – Klimatycznego Kluczowe terminy 2010 30 czerwca – termin przesłania do Komisji KPD w zakresie energii odnawialnej; 31 sierpnia – przesunięty, notyfikowany przez Polskę termin złożenia KPD; ? - ostateczny termin złożenia KPD przez Belgię, Czechy, Estonię, Łotwę, Polskę, Rumunię, Słowację i Węgry;

4 Zastąpienie dobrowolnego systemu BAP obowiązkowym systemem KPD Podaż biomasy w Polsce zgodnie z projektem KPD z dnia W projekcie Krajowego Planu Działań nie zawarto prognozy podaży biomasy w roku 2010; Przewidziane w projekcie tempo wzrostu podaży biomasy ulega gwałtownemu przyspieszeniu po roku 2015; Źródłem przewidywanego wzrostu jest gwałtowny rozwój upraw energetycznych oraz zwiększone wykorzystanie odpadów komunalnych i odpadów z produkcji rolnej; Ścieżka wzrostu podaży biomasy w Polsce wygląda jak następuje: W roku 2006 – 4,7 Mtoe; W roku 2015 – 4,9 Mtoe; W roku 2020 – 6,76 Mtoe; Zgodnie z szacunkami EEA, potencjał bioenergetyczny Polski w roku może wynieść nawet 33 Mtoe.

5 Ustalenie nowego horyzontu i nowego pułapu zapotrzebowania na biomasę
Wszystkie, dotychczasowe założenia co do potencjału europejskiego rynku biomasy oparte są na danych Europejskiej Agencji Środowiska (European Environment Agency – EEA): Założenia te były podstawą dla ustalenia ścieżki wzrostu podaży biomasy na lata 2003 – 2010, dla osiągnięcia celu założonego w Białej Księdze z roku 1997, czyli 12% udziału energii odnawialnej w roku Pułapem wyjściowym dla ustalenia ścieżki była podaż biomasy w roku 2003; W ramach korekty systemu „Białej Księgi”, Komisja Europejska opracowała Biomass Action Plan (BAP);

6 Ustalenie nowego horyzontu i nowego pułapu zapotrzebowania na biomasę
Na BAP złożyły się propozycje zmian prawnych oraz propozycje tworzenia zachęt finansowych, obliczonych na zwiększenie udziału biomasy w wytwarzaniu ciepła i energii elektrycznej; Program został uzupełniony działaniem o nazwie BAP Driver, w ramach którego identyfikowano i promowano najlepsze praktyki; W roku bieżącym, zgodnie z postanowieniem art. 4 dyrektywy 2009/28/WE, państwa członkowskie zostały zobowiązane do przedstawienia obligatoryjnych Krajowych Planów Działań na rzecz energii odnawialnej; Zmiana systemu uniemożliwiła pełne wdrożenie działań przewidzianych przez BAP, a KPD nie są nawet w komplecie złożone w Komisji – w efekcie, trudno ocenić skuteczność systemów wsparcia. W trakcie wdrażania przyjętej ścieżki wzrostu, przyjęto Pakiet Klimatyczno – Energetyczny, zmieniając założenia; W roku nastąpi dwojaka weryfikacja dotychczasowych założeń – poprzez dane nt. wykonania pierwotnego planu i poprzez dane szczegółowe z Krajowych Planów

7 Wdrożenie zasad zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do biopaliw i biopłynów;
Life cycle thinking – myślenie o całym cyklu życia produktu, a także o oddziaływaniu tego produktu z otoczeniem. O tym, co z otoczenia pobiera i co mu oddaje (najczęściej w postaci emisji). Oznacza, że przy np. ocenie zbóż bierze się pod uwagę emisje związane z produkcją nawozów, maszyn rolniczych, zużycie paliwa samych maszyn, emisje towarzyszące produkcji biopaliwa; Life cycle assessment – szacowanie (oddziaływań) w całym cyklu życia; GHG emission – emisja gazów cieplarnianych; Carbon Footprint – emisja dwutlenku węgla; International Reference Lifecyle Data Handbook (ILCD) – opublikowany 12 marca 2010 roku przez Komisje Europejską, oficjalny zbiór zasad oceny wykorzystania zasobów, emisji zanieczyszczeń i innych oddziaływań na środowisko, zachodzących w całym cyklu życia produktu.

8 Biogaz i biomasa stała Łagodniejszy reżim czy tylko odsunięcie wyroku?
Zgodnie z art. 17 ust 9 dyrektywy 2009/28/WE, Komisja Europejska miała zaproponować charakter, jaki będą miały zasady zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do biomasy stałej i biogazu; W łonie Komisji nastąpił spór pomiędzy DG Środowisko a DG TREN (Transport i Energia) – na tyle znaczący, że przedostał się do opinii publicznej; 25 lutego 2010 roku, Komisja wydała komunikat, w którym uznała proponowane przez siebie zasady zrównoważonego rozwoju za indykatywne (czyli nie obligatoryjne) w stosunku do Państw Członkowskich, które same mają regulować tę kwestię.

9 Pellets – główne źródło biomasy dla Europy

10 Rynek Biomasy w Europie
Pellets stanowi główne źródło biomasy dla Europy. Pod względem rozwoju rynków kraje europejskie dzielą się na trzy kategorie: rozwinięte rynki biomasy rynki dynamicznie rozwijające się nowe rynki Polska należy do dynamicznie rozwijających się rynków. Źródło: ETA Florence Renewable Energies, srl (październik 2009) „Analysis of new, emerging and developed European pellet markets”

11 Rynek Biomasy w Europie – najwięksi producenci
10 największych producentów w 2008 r. Według danych za 2008 rok, najwięksi producenci Pellets to: Niemcy ( ton/rok) Szwecja ( ton/ rok) Polska to siódmy producent w Europie z produkcją na poziomie ton. Źródło: ETA Florence Renewable Energies, srl (październik 2009) „Analysis of new, emerging and developed European pellet markets”

12 10 największych konsumentów w 2008 r. i Polska
Rynek Biomasy w Europie – najwięksi konsumenci 10 największych konsumentów w 2008 r. i Polska Według danych za 2008 rok, najwięksi konsumenci Pellets to: Szwecja ( ton/ rok) Dania ( ton/rok) Polska to 11. konsument w Europie z konsumpcją na poziomie ton. Źródło: ETA Florence Renewable Energies, srl (październik 2009) „Analysis of new, emerging and developed European pellet markets”

13 Rynek Biomasy w Europie – importerzy i eksporterzy
Największym eksporterem w Europie są Niemcy. Według danych za 2008 rok, eksport wyniósł ton. Polska jest 5. co do wielkości eksporterem. Największym importerem Pellets w Europie są Dania ( ton) i Holandia ( ton). Łącznie te kraje odpowiadają za ponad 56 % całego importu w Europie. Importerzy Eksporterzy Źródło: ETA Florence Renewable Energies, srl (październik 2009) „Analysis of new, emerging and developed European pellet markets”

14 Jak wygląda handel biomasą w Europie Zachodniej?
Obecnie rynek biomasy w Europie Zachodniej opiera się w większości na modelu rynku węgla (indeksacja, tworzenie kontraktów z dostawą i kontraktów finansowych notowanych na platformach brokerskich i rynkach regulowanych). Nie jest tak rozwinięty, jednak ma większy potencjał. Handel opiera się na kontraktach bilateralnych pomiędzy producentami i konsumentami. Istnieje również szereg brokerów (tych samych co na rynku węgla) pośredniczących w handlu. Głównymi miejscami handlu są porty ARA i UK Humber (Hull, Immingham). Kontrakty SPOT (dostawa do 90 dni) i Forward (trzy najbliższe kwartały i najbliższy rok) Obecnie dąży się do zunifikowania handlu, zwiększenia jego transparentności i płynności poprzez tworzenie regulowanych rynków – np. w krajach Beneluksu i Danii.

15 Nowa inicjatywa giełdy APX ENDEX i portu w Rotterdamie
Kontrakty na pellet drzewny (Wood Pellets) APX ENDEX organizuje platformę obrotu i rozliczanie zawartych transakcji Port w Rotterdamie jako dom składowy pełni funkcje fizycznego rozliczającego Cena w ofertach nie zawiera kosztów transportu Dostawa i odbiór zakontraktowanego pelletu odbywa się na terenie portu Rotterdam Przewidywany start rynku: połowa 2011 roku (obecnie etap konsultacji z uczestnikami rynku)

16 Ceny Wood Pellets w dostawie w portach ARA
Źródło: APX ENDEX

17 Produkcja i zużycie pellets (tys. ton) w latach 2003-2009 w Polsce
Rynek biomasy w Polsce W 2008 roku produkcja pellets w Polsce w porównaniu z 2007 rokiem wzrosła o 30 tys. ton natomiast zużycie w 2008 roku wzrosło o 100 tys. ton. Z dostępnych danych wynika, że moce produkcyjne wykorzystywane są obecnie w połowie, producenci już dzisiaj mogą produkować ok. 700 tys. ton rocznie. Produkcja i zużycie pellets (tys. ton) w latach w Polsce Źródło: Bałtycka Agencja Poszanowania Energii

18 Lokalizacja producentów pellets z drewna (stan na kw 2009)
Rynek biomasy w Polsce - producenci W 2008 roku na polskim rynku biomasy operowało 21 producentów pellets z drewna. Z czego większość (14 producentów) to producenci o zdolności produkcji poniżej ton/rok. Znaczących producentów jest trzech (> ton/rok). Lokalizacja producentów pellets z drewna (stan na kw 2009) Źródło: Bałtycka Agencja Poszanowania Energii

19 Lokalizacja producentów MBP (stan na kw 2009)
Rynek biomasy w Polsce - producenci Kolejnym typem biomasy o dużym potencjale wzrostu jest Pellets z biomasy mieszanej (mixed biomass pellets – MBP). Wzrost wiąże się z uregulowaniami wydawania zielonych certyfikatów za wytwarzanie energii z OZE z wykorzystaniem współspalania biomasy. Podmioty wytwarzające energię elektryczną w ten sposób zobowiązane są zwiększać rok rocznie zużycie biomasy pochodzenia rolniczego. Duża ilość wytwórców pellets z drewna rozszerza swoją produkcję o MBP lub całkowicie na nią przechodzi. Lokalizacja producentów MBP (stan na kw 2009) Źródło: Bałtycka Agencja Poszanowania Energii

20 Rynek biomasy w Polsce - konsumenci
Rok 2008 był pierwszym rokiem w którym siłą dominującą na rynku konsumentów pellets w Polsce stał się duży odbiorca (w masowych instalacjach spalono ok. 100 tys. ton). Sytuację wywołała chęć uzyskania przez elektrociepłownie i elektrownie korzyści z zielonych certyfikatów. Spalanie w małych i średnich instalacjach wyniosło 60 tys. ton. Odbiorców pellets w Polsce można podzielić na trzy kategorie: Klient indywidualny Średni odbiorca Odbiorca przemysłowy (w tym duzi gracze z branży energetycznej) Odbiorca przemysłowy będzie motorem rynku pellets w Polsce. Analizując prognozy w roku 2010 przybędzie kilka nowych bloków biomasowych. Deklarowana moc spalania wacha się od tys. ton rocznie.

21 Technologia współspalania i spalania biomasy motorem produkcji en. el
Technologia współspalania i spalania biomasy motorem produkcji en. el. z OZE w Polsce (MWh)

22 Polska jest również znaczącym eksporterem pellets
Większość eksportu kierowana jest do Dani (79%) i Szwecji (12%). Jednak z uwagi na rosnący popyt ze strony przedsiębiorstw energetycznych. Cena biomasy w Polsce rośnie i już się zrównała z cenami w Niemczech. Skłania to polskich producentów do lokowania swojej produkcji u rodzimego konsumenta. Źródło: Bałtycka Agencja Poszanowania Energii

23 Wzrost produkcji energii elektrycznej i ciepła +
wzrost produkcji paliwa biomasowego wzrost obrotów handlowych = konieczność stworzenia zorganizowanego rynku biomasy

24 O tym państwu opowie kolega Jerzy Majewski

25 Dziękuję za uwagę