Znaczenie obrazowej diagnostyki prenatalnej w chirurgii dziecięcej

Prezentacja na temat: "Znaczenie obrazowej diagnostyki prenatalnej w chirurgii dziecięcej"— Zapis prezentacji:

1 Znaczenie obrazowej diagnostyki prenatalnej w chirurgii dziecięcej

2 Badanie USG między t.c. Liczba pęcherzyków ciążowych w jamie macicy Ocena czynności serca płodu (FHR) Pomiar długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL) i wymiaru dwuciemieniowego główki płodu (BPD) Ocena anatomii płodu: czaszka, sierp mózgu, sploty naczyniówkowe komór bocznych ściany powłok jamy brzusznej (fizjologiczna przepuklina pępowinowa do końca 12 t.c.) żołądek serce płodu-lokalizacja i czynność serca pęcherz moczowy kręgosłup kończyny górne i dolne Ocena kosmówki Ocena przezierności karkowej (NT) i kości nosowej (NB), kąta czołowo-szczękowego

3 Ultrasonograficzna ocena rozwoju ciąży 18-22. t.c. oraz 28-32. t.c.
Stwierdzenie liczby płodów, ich położenia i czynności serca Biometria płodu: BPD, HC, AC, FL + ewentualna orientacyjna masa płodu (OMP) Ocena budowy płodu: czaszka mózgowie twarz kręgosłup klatka piersiowa, serce jama brzuszna pęcherz moczowy nerki kończyny Ocena łożyska Ocena sznura pępowinowego Ocena ilości płynu owodniowego + ewentualnie AFI

4 Badanie USG serca płodu
Położenie serca Wielkość serca Czterojamowość serca Rytm serca Zalecane jest uwidocznienie skrzyżowania dużych naczyń Nieprawidłowości stwierdzone w badaniu są wskazaniem do badania kardiologicznego płodu w ośrodku referencyjnym.

5 Badanie echokardiograficzne serca płodu
Echo 2-D ocena położenia serca ocena budowy anatomicznej serca + pomiary w dowolnej fazie cyklu pracy serca ocena czynności serca (frakcja wyrzutowa, kurczliwość ścian komór, ruchomość płatków zastawek) ocena struktur zewnętrznych, np. osierdzia, dużych naczyń Prezentacja M ocena wielkości jam serca i kurczliwości ścian Badanie metodą Dopplera ocena prędkości i kierunku przepływu krwi w sercu oraz naczyniach możliwość dalszych obliczeń na podstawie podstawowych pomiarów Badanie metodą Dopplera ze znakowaniem przepływu kolorem

6 Anomalie układu pokarmowego
Przekrój poprzeczny. Pęcherzyk żółciowy (strzałka) w prawym górnym kwadrancie. Wątroba o mniejszej echogeniczności niż jelita i płuca, a zbliżonej do śledziony dochodzi do lewej ściany klatki piersiowej. Żołądek (S) jest w lewym górnym kwadrancie. Do tyłu od żołądka i bocznie śledziona, do tyłu nadnercze P, przed kręgosłupem aorta i żyła główna dolna.

7 Zarośnięcie przełyku Brak lub niewielka ilość płynu owodniowego w żołądku płodu Wielowodzie Należy dokładnie zbadać twarzoczaszkę płodu Przy rozpoznaniu zarośnięcia przełyku cały płód powinien zostać starannie oceniony pod kątem występowania towarzyszących wad

8 Atrezja dwunastnicy Poszerzenie żołądka i dwunastnicy płodu - „double bubble” Wielowodzie

9 Atrezja jelita cienkiego
Poszerzone, wypełnione płynem pętle jelita Wielowodzie Jeżeli rozpoznajemy niedrożność to konieczna jest dalsza diagnostyka postnatalna

10 Perforacja jelita płodu
Przyczyny: Incydent naczyniowy Powikłanie wgłobienia Powikłanie zdwojenia jelita Powikłanie wcześniejszej niedrożności W przebiegu IUGR W przebiegu mukowiscydozy (25-40%)

11 Perforacja jelita w przebiegu CF
Bezpośrednią przyczyną jest prawdopodobnie przejściowe zwężenie jelita. Smółka wydostająca się poza światło jelita działa na otrzewną jako czynnik drażniący powodując jej zapalenie, pojawienie się plynu. Niekiedy zmiana zostaje uznana za „nietypową torbiel” jamy brzusznej.

12 Duży, wzdęty brzuszek Ślad płynu w jamie otrzewnowej Poszerzenie pętli jelitowych, nierównomierne ich rozdęcie Pogrubiałe ściany jelit, niekiedy ze śródściennymi hiperechogenicznymi ogniskami

13 Naczyniak krwionośny wątroby
Zwykle hipoechogenne guzy Często bogato unaczynione Gdy w badaniu stwierdzony zostaje guz wątroby ważne jest określenie czy zmiana jest pojedyncza czy mnoga oraz czy występują inne guzy poza wątrobą

14

15 Torbiele wątroby Bezechowe struktury o gładkiej ścianie
Ważne by stwierdzić czy ze stwierdzoną w badaniu torbielą łączą się inne tubularne struktury

16 Kamica pęcherzyka żółciowego
Obecność echogennych, i dających cień akustyczny struktur w pęcherzyku płodu

17 Przepuklina pępowinowa (Omphalocele)

18 Okrągła, dobrze odgraniczona struktura uwypuklająca się z przedniej ściany brzucha
Zawartość worka stanowią zwykle jelita, może być obecna wątroba W przypadku rozpoznania należy dokładnie ocenić płód

19 Omphalocele

20 Wytrzewienie (Gastroschisis)

21 Wytrzewienie (Gastroschisis)
Nieregularna struktura tkankowa wychodząca z przedniej ściany j.b. po jednej stronie brzusznego przyczepu sznura pępowinowego W przebiegu ciąży ilość wytrzewionych jelit może się zwiększyć, mogą pojawić się objawy niedrożności

22 Gastroschisis Gastroschisis z objawami niedrożności jelit: poszerzenie pętli jelit, hiperechogeniczna ściana jelit, na zdjęciu po prawej widoczny poszerzony żołądek (strzałka)

23 Anomalie klatki piersiowej
Przekrój poprzeczny klatki piersiowej: hiperechogeniczne jednorodne płuca i serce w projekcji czterojamowej - ”krzyż serca”.

24 Wysięk w opłucnej W przebiegu przepukliny przeponowej
W przebiegu przetoki przełykowo- tchawiczej W zespołach: Noonan, Downa, Turnera W niewydolności krążenia płodu W infekcji wewnątrzmacicznej

25 Wysięk w opłucnej Obustronny wysięk opłucnowy. Przekrój poprzeczny przez klatkę piersiową przedstawia umiarkowany obustronny wysięk opłucnowy (EF) otaczający płuca (krótkie strzałki) i serce (długa strzałka). Wokół klatki piersiowej widoczny jest obrzęk podskórny (groty strzałek). Asymetryczny wysięk opłucnowy. Przekrój poprzeczny przez klatkę piersiową uwidacznia duży lewostronny wysięk opłucnowy (L) i niewielki prawostronny wysięk opłucnowy (R), które otaczają płuca (groty strzałek).

26 Wrodzone gruczołowo-torbielowate zwyrodnienie płuc CCAM
Zwykle jednostronna zmiana zlokalizowana w obrębie jednego płata płucnego Zaopatrzenie w krew przez odgałęzienia odpowiedniej tętnicy płucnej Duże zmiany powoduja ucisk i przemieszczenie narządów klatki piersiowej Na podstawie obrazu usg wyróżnia się: typ makrocystyczny typ mikrocystyczny

27 Typ makrocystyczny CCAM

28 Typ mikrocystyczny CCAM

29 Sekwestracja płuca Jednorodnie echogenny guz w obrębie klatki piersiowej lub bezpośrednio pod przeponą Uwidocznienie tętniczego zaopatrzenia z aorty (różnicowanie z typem 3 wrodzonego zwyrodnienia torbielowato- gruczolakowatego płuc)

30

31 Przepuklina przeponowa

32

33 Lewostronna Rozpoznanie: Niekorzystne rokowniczo:
Uwidocznienie żołądka wewnątrz klatki piersiowej Uwidocznienie otworu w przeponie Zaobserwowanie perystaltyki w obrębie klatki piersiowej Obecność wątroby w obrębie klatki piersiowej Małe wymiary prawego płuca, zwykle zlokalizowanego za przemieszczonym na prawo sercem Współistnienie obrzęku płodu Lewostronna

34 Lewostronna przepuklina przeponowa

35 Lewostronna przepuklina przeponowa
Przekrój czołowy kl. piersiowej i j. brzusznej. Kierunki: CE-dogłowowy CA-brzuszny RT i LT-odpowiednio strona prawa i lewa płodu. W j. brzusznej widoczny pęcherz moczowy graniczący z RLL-prawym płatem wątroby. W kl. p. po stornie lewej przemieszczone pętle jelit BO, żołądek ST i serce przesunięte na prawo.

36 Pentalogia Cantrella Możliwa do wykrycia od I trymestru ciąży
Składa się z 5 anomalii: Defekt mostka Ektopia serca Brak osierdzia Defekt/brak przepony Defekt/brak ściany jamy brzusznej

37 Pentalogia Cantrella

38 Anomalie nerek i układu moczowego
Przekrój poprzeczny brzucha płodu przedstawia nerki (strzałki) po obu stronach kręgosłupa (SP). Nerki mają cienką, jasną torebkę i są mniej echogenne (piramidy) niż jelito i wątroba znajdujące się do przodu od nich. Echogenna jest miedniczka nerkowa.

39 Jednostronna agenezja nerek
Nieuwidocznienie jednej z nerek i tętnic nerkowych płodu Kompensacyjny przerost pozostałej nerki

40 Za pomocą Dopplera uwidoczniono aortę zstępującą płodu (strzałki) i tylko jedną odchodzącą od niej tętnicę nerkową (grot strzałki)

41 Agenezja nerek obustronna
Diagnoza możliwa od około 16 t.c. Nieuwidocznienie nerek i pęcherza Małowodzie Wady towarzyszące: dolichocephalia, mała klatka piersiowa

42 Dwa potencjalne błędy w diagnostyce agenezji nerki:
Nierozpoznanie agenezji przez potraktowanie przerośniętego nadnercza jako nerki Błędne rozpoznanie jednostronnej agenezji, gdy jedna z nerek ma położenie ektopowe

43 Wodonercze Poszerzenie kielichów nerkowych
Odpowiednio duży wymiar przednio-tylny miedniczki nerkowej (mierzony na przekroju poprzecznym nerki) Przy rozpoznaniu należy dokładnie ocenić miąższ nerki, budowę drugiej nerki, uwidocznić moczowody i pęcherz moczowy, ocenić objętość płynu owodniowego oraz dokładnie ocenić cały płód

44 Wodonercze

45

46 Zwyrodnienie torbielowate nerek
Multicystyczne dysplastyczne nerki, MDK Policystyczne nerki o dziedziczeniu AR, ARPKD Policystyczne nerki o dziedziczeniu AD, ADPKD Torbielowata dysplazja warstwy rdzeniowej, MCD

47 MDK Niekomunikujące się zmiany o typie torbieli różnej średnicy
Nieprawidłowa echogeniczność zrębu nerki Brak prawidłowej kory, rdzenia i UKM Nieregularny zarys nerki Zmiany jedno- lub obustronne

48 ARPKD ADPKD Przebieg Kora nerki Rdzeń nerki Zmiany towarzyszące
Często prowadzi do obumarcia płodu lub zgonu noworodka Najczęściej rozwija się przez wiele lat i ujawnia u dorosłych, ale może już IU Kora nerki Nie jest zajęta Poszerzenia nefronów => torbiele w korze Rdzeń nerki Poszerzenia cewek zbiorczych => torbiele w rdzeniu Zmiany towarzyszące Dysgenezja przewodów żółciowych, włóknienie watroby Torbiele wątroby, śledziony, trzustki Rokowanie Zależy od ilości płynu owodniowego, stopnia rozwoju płuc, wydolności nerek, stanu wątroby Zależy od ilości płynu owodniowego, wydolności nerek, rozwoju ew. nerkopochodnego NT

49 ARPKD Nerki powiększone
Hiperechogenne z hipoechogenną korą (odwrócenie echogeniczności) Brak prawidłowej warstwy korowo- rdzeniowej Małowodzie

50 ADPKD Nerki powiększone
Hipoechogenny rdzeń oraz hiperechogenna kora (zmiany mikrocystyczne) Zwykle prawidłowa ilość płynu owodniowego

51 ARPKD Powiększone nerki płodu o odwróconej echogeniczności i bez zróżnicowania korowo-rdzeniowego. Znaczne małowodzie.

52 Megaureter Wodonercze Wodniak moczowodu

53 Ureterocele

54 Ureterocele W pęcherzu moczowym płodu (BL) znajduje się okrągła cienkościenna, wypełniona płynem struktura (strzałki), która stanowi ureterocele.

55 Nieuwidocznienie pęcherza moczowego
Ekstrofia pęcherza moczowego Agenezja pęcherza moczowego

56 Zastawka cewki tylnej Poszerzony, grubościenny pęcherz moczowy
Małowodzie Obustronne wodonercze (zdj. C na kolejnym slajdzie) i wodniaki moczowodów lub Nerki małe, o torbielowatym / echogennym miąższu (zdj. B górne na kolejnym slajdzie) Płyn w przestrzeni okołonerkowej lub j.b. (zdj. B dolne na kolejnym slajdzie)

57 Zastawka cewki tylnej-następstwa
(opisy na poprzednim slajdzie)

58 Wodogłowie Szerokość komór bocznych powyżej 15 mm
Objaw falowania sierpu mózgu Powiększenie BPD i HC Scieńczenie splotu naczyniówkowego we wczesnym okresie drugiego trymestru ciąży może prognozować rozwój ciężkiej wentrykulomegalii Przy rozpoznaniu należy ustalić czy obserwowane wodogłwie jest wadą izolowaną czy elementem zespołu wad

59 Poszerzenie światła komory trzeciej u płodu z wrodzoną toksoplazmozą
Wodogłowie ze zwisającym ze ściany przyśrodkowej w kierunku ściany bocznej komory splotem naczyniówkowym

60 Przepuklina oponowo-rdzeniowa

61 Uwidocznienie braku ciągłości łuków kręgów, tkanek miękkich i skóry i obecności worka przepuklinowego Uwidocznienie objawów czaszkowych-cytryny (dot. wyglądu kości czołowych) i banana (dot. wyglądu móżdżku) W trzecim trymestrze towarzysząca ciężka wentrikulomegalia widoczna u blisko 100% płodów (w drugim-70%)

62 Po prawej: prawidłowy obraz przekroju przez tylny dół czaszki płodu ze wskazaniem na kształt i położenie móżdzku. Na zdjęciach dolnych ukazano objaw cytryny (po lewej)i banana (po prawej).

63 Obrazy przepukliny oponowo-rdzeniowej oraz charakterystyczne objawy: banana i cytryny w obrębie czaszki i mózgowia

64 Dziękuję za uwagę!

65

66 Przekrój poprzeczny przez klatkę piersiową płodu z uwidocznieniem serca (obraz prawidłowy)

67 NT

68 Prawidłowy obraz przekroju przez główkę płodu w płaszczyźnie przezwzgórzowej (góra).
Prawidłowy obraz przekroju poprzecznego przez brzuszek płodu-widać żołądek i naczynie w obrębie wątroby. Kość udowa uwidoczniona.