ELEKTRONICZNA WYMIANA DANYCH - EDI

Prezentacja na temat: "ELEKTRONICZNA WYMIANA DANYCH - EDI"— Zapis prezentacji:

1 ELEKTRONICZNA WYMIANA DANYCH - EDI

2 O czym dzisiaj? co to jest EDI? ogólny podział systemów wymiany danych klasyfikacja systemów EDI implementacja systemu EDI aspekty ekonomiczne EDI standardy EDI - wprowadzenie

3 Wg Departamentu Obrony USA EDI to:
"Wymiana informacji pomiędzy komputerami, z użyciem powszechnie akceptowanych standardów. EDI stanowi centralną część Rynku Elektronicznego, ponieważ umożliwia elektroniczną wymianę informacji, szybszą, tańszą i dokładniejszą niż w przypadku systemów opartych na dokumentach papierowych" Istota - wymiana danych pomiędzy systemami komputerowymi!!!

4 EDI - GŁÓWNY ELEMENT GOSPODARKI ELEKTRONICZNEJ
Dlaczego o tym mówimy? EDI - GŁÓWNY ELEMENT GOSPODARKI ELEKTRONICZNEJ

5 Dlaczego o tym mówimy? EDI or die!

6 Co to jest EDI wg EDISON? EDISON S.A. to firma operatorska działajaca w sektorze Electronic Commerce. Oferuje swoje usługi dla sektora B2B z wykorzystaniem internetu lub sieci VAN. Stanowi część grupy Prokom Internet W grudniu 1996 roku z firmą General Electric Information Services została podpisana umowa licencyjna umożliwiająca firmie EDISON, na zasadzie wyłączności, działanie na terenie Polski w charakterze Narodowego Operatora usług Elektronicznej Wymiany Danych (EDI), poprzez sieć EDIson. Bazując na wiedzy i doświadczeniu General Electric Information Services, EDISON S.A. aktywnie tworzy społeczność EDI w Polsce, oferując pełny zakres usług dla sektora handlu, bankowości, ubezpieczeń i transportu. EDISON to: działalność operatorska, dostosowanie aplikacji do standardu EDI, instalacje, serwis, szkolenie i hotline oprogramowania komunikacyjnego, prowadzenie dużych przedsięwzięć, konsultacje organizacyjno-biznesowe.

7 GDY DWIE FIRMY PRAGNĄ NAWIĄZAĆ EFEKTYWNĄ WSPÓŁPRACĘ, DOBRZE ZORGANIZOWANA WYMIANA DOKUMENTÓW STAJE SIĘ KONIECZNOŚCIĄ

8 CIĄGŁE PRZEPISYWANIE PAPIEROWYCH DOKUMENTÓW, PRZESYŁANYCH W OBIE STRONY, WPROWADZA JEDNAK WIELE TRUDNYCH DO WYKRYCIA BŁĘDÓW

9 DODATKOWĄ TRUDNOŚCIĄ JEST FAKT, ŻE PRZESYŁANIE DOKUMENTÓW PRZY POMOCY TRADYCYJNEJ POCZTY, MOŻE TRWAĆ NAWET DO KILKU DNI

10 WPROWADZENIE EDI CZYLI WYMIANY DOKUMENTÓW DROGĄ ELEKTRONICZNĄ , ROZWIĄZUJE TE PROBLEMY

11 OBIE FIRMY ZOSTAJĄ PODŁĄCZONE DO SIECI OPERATORA EDI, UMOŻLIWIAJĄCEJ SPRAWNĄ OBSŁUGĘ DOKUMENTÓW ELEKTRONICZNYCH

12 POKAŻEMY NA PRZYKŁADZIE TYCH DWÓCH FIRM, JAK WYGLĄDA TERAZ WYMIANA DOKUMENTÓW TYPU ZAMÓWIENIE-FAKTURA, ZA POŚREDNICTWEM SIECI EDI

13 KUPUJĄCY, KORZYSTAJĄC Z WŁASNEGO SYSTEMU INFORMATYCZNEGO, TWORZY ZAMÓWIENIE W JEGO WŁASNYM WEWNĘTRZNYM FORMACIE

14 MODUŁ KONWERSJI TŁUMACZY JE Z FORMATU SYSTEMU INFORMATYCZNEGO FIRMY, NA WSPÓLNY DLA CAŁEJ SIECI STANDARDOWY FORMAT EDI

15 ZAMÓWIENIE, BEZ POŚREDNICTWA CZŁOWIEKA, SZYBKO I AUTOMATYCZNIE, PRZESYŁANE JEST POPRZEZ SIEĆ EDI DO DOSTAWCY

16 TUTAJ DOKUMENT JEST TŁUMACZONY Z POSTACI EDI, DO FORMATU AKCEPTOWANEGO PRZEZ SYSTEM INFORMATYCZNY DOSTAWCY

17 W TEN SPOSÓB OBIE FIRMY POSIADAJĄ ZAMÓWIENIE - KAŻDA W FORMACIE SWOJEGO, WEWNĘTRZNEGO SYSTEMU INFORMATYCZNEGO

18 PO REALIZACJI DOSTAWY ZAMÓWIONEGO TOWARU, DOSTAWCA PRZYGOTOWUJE FAKTURĘ, KTÓRA NIEZWŁOCZNIE MOŻE BYĆ WYSŁANA DO KUPUJĄCEGO

19 W PODOBNY SPOSÓB, AUTOMATYCZNIE I BEZ BŁĘDÓW, Z UWZGLĘDNIENIEM KONWERSJI DANYCH FAKTURA WĘDRUJE OD DOSTAWCY DO KUPUJĄCEGO

20 W TEN SAM SPOSÓB MOŻNA ZAUTOMATYZOWAĆ PRZESYŁANIE INNYCH DOKUMENTÓW I DANYCH, WYMIENIANYCH MIĘDZY FIRMAMI

21 WYELIMINOWANIE KONIECZNOŚCI PRZEPISYWANIA DOKUMENTÓW PRZEZ CZŁOWIEKA SPRAWIA, ŻE WYMIANA DANYCH JEST SZYBKA I BEZBŁĘDNA

22 DZIĘKI EDI RÓWNIEŻ PAŃSTWO MOGĄ DOŁĄCZYĆ DO DZIESIĄTKÓW TYSIĘCY FIRM NA ŚWIECIE, KTÓRE WYMIENIAJĄ DOKUMENTY DROGĄ ELEKTRONICZNĄ

23 Sieć telekomunikacyjna
Czyli... Aplikacje partnerów Translacja Komunikaty EDI Sieć telekomunikacyjna VAN

24 Czyli... przekaz danych w formie elektronicznej w postaci dokumentów elektronicznych dane zapisane wg standardowego formatu dane generowane i wprowadzane do systemu bez ingerencji człowieka

25 KONIECZNOŚĆ UZGODNIEŃ MIĘDZY PARTNERAMI
Czyli... KONIECZNOŚĆ UZGODNIEŃ MIĘDZY PARTNERAMI

26 Model tradycyjny a EDI SEPD drukarka/klawiatura pojazd
Przetwarzanie Wydruk Poczta Przetwarzanie Ręczne wprowadzanie Poczta SEPD drukarka/klawiatura pojazd Przetwarzanie Generowanie komunikatów Sieć telekom. Przetwarzanie Sieć telekom. Interpretacja SEPD podsystem EDI moduł telekom.

27 Ogólny podział systemów elektronicznej wymiany danych

28 Klasyfikacja w zależności od zakresu wykorzystania (wg Wojtachnik)
EDI - elektroniczna wymiana danych PBI - Business Process Integration (EDI XXI wieku) SCI - Supply Chain Management

29 PBI (Business Process Integration)
połączenie co najmniej dwóch różnych systemów biznesowych w celu wymiany danych przy założeniach: wymiana i konwersja w pełni automatyczna wykorzystywane są mechanizmy kontroli i sterowania przesyłania danych możliwości (oprócz wymiany danych): wysokowydajna konwersja „właściwe dane we właściwym czasie, do właściwego miejsca” śledzenie przepływu danych

30 Hurtownia danych - np. SAP

31 SCM (Supply Chain Management)
kompletne, zintegrowane planowanie i przeprowadzanie operacji związanych z łańcuchem dostaw obejmuje podmioty: dostawcy i poddostawcy producenci dystrybutorzy kliencie i ich klienci

32 SCM - korzyści (wg Wojtachnik, s. 53)
redukcja kosztów składowania % zwiększenie wydajności pojedynczego pracownika - 2-5% redukcja kosztów transportu - 2-5% zwiększenie obrotów firmy bez zatrudniania dodatkowych pracowników %

33 Klasyfikacja systemów EDI

34 EDI oparta na : VAN lub VPN Internet mail Web-EDI (Lite-EDI)
Value Added Network Virtual Private Network Internet mail Web-EDI (Lite-EDI)

35 Sieci rozległe (WAN)

36 Usługi VAN skomplikowana sieć telekomunikacyjna łącząca partnerów
wartość dodana (Value Added), np. kontrola prawidłowości przesyłanych danych archiwizacja wymienianych komunikatów tłumaczenie zbiorów danych wewnętrznych na zewnętrzne i odwrotnie poczta elektroniczna elektroniczny transfer funduszy bazy danych on-line zabezpieczenie poufności danych Kondratowicz, s. 3940

37 Usługi VAN cel: funkcje operatora:
eliminacja połączeń „każdy z każdym” wspieranie wszelkich platform sprzętowych funkcje operatora: zarządzanie siecią telematyczną realizowanie dostępu realizowanie transmisji komunikatów monitorowanie wykorzystania sieci przez użytkowników Kondratowicz, s. 3940

38 Rodzaje sieci VAN wg zasięgu
branżowe - przeznaczone dla danego resortu, sektora; usługi specyficzne, zgodne z potrzebami ogólnokrajowe globalne Kondratowicz, s. 3940

39 VAN - kosztowna infrastruktura
Sieci VPN VAN - kosztowna infrastruktura VPN - zestawianie stałego łącza pomiędzy różnymi siedzibami cechy VPN: ustalane wyłącznie na czas transmisji współczesne rozwiązania - protokół IP transmisja zaszyfrowana ochrona bezpieczny tunel bezpieczny rękaw sieć dwukierunkowych kanałów do transmisji głosu lub danych, tworzona w oparciu o sieć publiczną PSTN/PSDN. Wirtualne kanały VPN są ustalane wyłącznie na czas transmisji między węzłami sieci stanowiącymi routery, przez które informacja z sieci prywatnych jest przesyłana w zaszyfrowanej postaci. Współczesne rozwiązania VPN są ukierunkowane na budowanie wirtualnych sieci w oparciu o protokół IP, a w szczególności na tworzenie połączeń intranetowych (wiele filii jednej firmy) bądź ekstranetowych (połączenia między różnymi firmami). Przyjęto dwa sposoby ochrony informacji w sieciach VPN: "bezpieczny tunel" (secure tunnel) - z szyfrowaniem zawartości pola danych pakietu bez szyfrowania nagłówka, oraz "bezpieczny rękaw" (secure sleeve) - gdzie szyfrowaniu podlega cała zawartość pakietu.

40 Podstawowe rodzaje VPN
Site-Site VPN pomiędzy odległymi sieciami LAN kanały VPN otwierane są przez brzegowe urządzenia VPN Client-Site VPN pomiędzy odległą stacją PC i siecią LAN kanały VPN otwierane są przez program klienta VPN na stacji PC i brzegowe urządzenie, określane jako koncentrator VPN

41 Istota VPN M. Stawowski, Techniczny biuletyn zabezpieczeń IT, Clico Sp. z o.o., 2003

42 pierwsze rozwiązanie w EDI, popularność spada
Internet Mail pierwsze rozwiązanie w EDI, popularność spada tanie i proste, ale problem bezpieczeństwa: zagrożenie prywatności brak autoryzacji nadawcy brak gwarancji doręczenia czyli konieczne: szyfrowanie certyfikaty

43 alternatywa dla konwencjonalnej EDI perspektywy Web-EDI:
Web-EDI (z art. łódź 2001) alternatywa dla konwencjonalnej EDI perspektywy Web-EDI: prosta implementacja i użytkowanie przejrzystość technologiczna redukcja wzrastającego w tempie wykładniczym otoczenia sieciowego niskie koszty inwestycji i użytkowania

44 Implementacja systemu EDI

45 Gotowość danego przemysłu do wprowadzania EDI mierzymy:
poziomem rozdrobnienia rynku kupującego elastycznością podaży i popytu liczbą dokonywanych transakcji stopniem skomplikowania procesu transakcji poziomem kosztów wyboru dostawcy i przekierowania procesów poziomem kosztów zmiany dostawcy

46 Podatność produktu mierzymy:
poziomem standaryzacji produktu dynamiką jego ceny poziomem marży trwałością produktu

47 Podatność różnych przemysłów na wprowadzanie EDI

48 Prościej - podatność na wdrożenie EDI to pochodna czynników
ile przedsiębiorstwo zużywa papieru? jak czasochłonna jest obróbka dokumentów papierowych? na ile istotny jest szybki przepływ informacji i towarów? czy stwierdzono „wąskie gardła” w procesach? Wojtachniak

49 Większość projektów kończy się niepowodzeniem...
brak uzasadnienia ekonomicznego brak zaangażowania wszystkich stron źle określony cel i produkt końcowy brak standardu prowadzenia projektu złe planowanie, monitorowanie i kontrolowanie projektu nieuwzględnianie w programie zagrożeń i rezerw duża liczba projektów prowadzonych jednocześnie

50 Procesy w projekcie wdrażania EDI
procesy rozpoczęcia zatwierdzenie do realizacji procesy planowania zakres identyfikacja działań kolejność działań czas trwania działań planowanie zarządzania ryzykiem planowanie zasobów estymacja kosztów przygotowanie planu projektu + procesy uzupełniające (planowanie jakości, planowanie organizacyjne, pozyskiwanie personelu, planowanie komunikacji, identyfikacja ryzyk, planowanie zamówień, planowanie zapytań)

51 Procesy w projekcie wdrażania EDI
procesy realizacji realizacja planu projektu zapewnianie jakości kształtowanie zespołu dystrybucja informacji zebranie ofert procesy kontroli - porównanie wyników z założeniami wyrównywanie odchyleń kompensacja zaburzeń eliminacja zaburzeń procesy zakończenia zamknięcie kontraktu zamknięcie administracyjne

52 Procesy w projekcie wdrażania EDI - interakcje
Procesy planowania Procesy rozpoczęcia Procesy realizacji Procesy kontroli Procesy zakończenia R. Wojtachnik, Elektroniczna Wymiana Dokumentów, MIKOM, Warszawa 2004, s. 82

53 Aspekty ekonomiczne EDI

54 Korzyści bezpośrednie długofalowe
eliminacja błędów podczas wprowadzania danych szybkość przekazu i przetwarzania skrócenie cyklu transakcji eliminacja barier językowych długofalowe usprawnienie organizacji i obiegu informacji wzmocnienie więzi pomiędzy partnerami usprawnienie cyklu logistycznego redukcja zapasów (JIT) poprawa konkurencyjności sprawna obsługa klienta zwielokrotnienie efektów inwestycji informatycznych i telekomunikacyjnych

55 oprogramowanie translacyjne utrzymanie oprogramowania
Koszty - ogólnie oprogramowanie translacyjne utrzymanie oprogramowania modyfikacja wewnętrznego oprogramowania firmy sprzętowe szkolenia sieciowe legislacyjne konsultacji Kondratowicz, s

56 Koszty instalacji systemu eksploatacyjne zakupy sprzętu
zakupy oprogramowania koszty telekomunikacyjne lokalowe i wyposażenia studia i analizy związane z instalacją instalacja systemu i integracja wewnętrzne kierowanie wdrożeniem koszty podróży koszty kontrahenta inne.... eksploatacyjne Kondratowicz, s

57 Koszty instalacji systemu eksploatacyjne osobowe podróże kontrahenta
telekomunikacyjne sprzętu (dzierżawa) oprogramowania utrzymanie systemu szkolenia materiały inne Kondratowicz, s

58 ANALIZA EKONOMICZNA BARDZO TRUDNA...
Czyli... ANALIZA EKONOMICZNA BARDZO TRUDNA...

59 Standardy EDI

60 dokumenty biurowe: MS Word teksty naukowe: Postcsript, TeX
Standardy GE Substandardy: dokumenty biurowe: MS Word teksty naukowe: Postcsript, TeX Internet: HTML, GIF, JPG EDI: EDIFACT Standard musi być: własnością publiczną otwarty i jawny niezależny od konkretnego producenta

61 Konieczność standaryzacji
B A B Standard EDI C D C D

62 Klasyfikacja standardów EDI

63 Problemy ze stosowaniem EDI

64 Literatura materiały przedsiębiorstwa EDISON (www.edison.net.pl) (e)
(e) R. Wojtachnik, Dlaczego warto inwestować w EDI, „Teleinfo”, 2005, nr 4 (ksero a wykładzie) R. Wojtachnik, Elektroniczna Wymiana Dokumentów, MIKOM, Warszawa 2004, r. 1, 4, 7 L. Kondratowicz, EDI w logistyce transportu, WUG, Gdańsk 1999, r. 6 (bibl.) M. Stawowski, Techniczny biuletyn zabezpieczeń IT, Clico Sp. z o.o., 2003 (e) A. Wrona, Koncepcja EDI opartej na Internecie w polskich portach morskich - międzynarodowe otoczenie prawne, [w:] Materiały na IX Krajową Konferencję EDI-EC, pod. red. M. Niedźwiedzińskiego, IX Krajowa Konferencja EDI-EC, Łódź-Dobieszków 2001