LICZEBNIK: Odmienna część mowy Oznacza ilość, liczbę, kolejność

Prezentacja na temat: "LICZEBNIK: Odmienna część mowy Oznacza ilość, liczbę, kolejność"— Zapis prezentacji:

1 LICZEBNIK: Odmienna część mowy Oznacza ilość, liczbę, kolejność Odpowiada na pytania: Ile? Który z kolei?

2 I PODZIAŁ LICZEBNIKÓW:
Główne /ile?/, np. cztery rzędy. Porządkowe /który z kolei?/- , np. piąty uczeń. Zbiorowe /ile?/-oznaczają liczbę , np. dwoje dzieci. Ułamkowe /ile?/- oznaczają ułamki, np. trzy czwarte sumy. Nieokreślone-/ile?/-odmieniają się jak liczebniki główne. Określają liczby niedokładne, np. kilka, wiele, kilkanaście, kilkadziesiąt, parę, niewiele, wiele, dużo, mało, trochę, ile, tyle. Wyrazy/ rzeczowniki/ używane w funkcji liczebników- część, garstka, kawałek, masa, mnóstwo, szereg, moc, większość.

3 Określają rzeczowniki, które:
Mnożne /jaki?/- określają ilość części wchodzących w skład jakiegoś przedmiotu, , np. podwójny, poczwórny, pojedynczy. LICZEBNIKI ZBIOROWE Określają rzeczowniki, które: mają tylko l.mn- np. troje nożyc, pięcioro sań nazywają rzeczy występujące w parach- np. dwoje uszu, dwoje oczu nazywające osoby różnej płci, np. dwoje ludzi, rodziców, dzieci Osoby młode, zakończone w M.l.poj. na-ę, -ęta, np. dwoje dziewcząt, troje kurcząt

4 Liczebniki odmieniają się :
przypadki liczby rodzaje Główne x Porządkowe Zbiorowe Nieokreślone Mnożne W liczebnikach ułamkowych : pierwszy człon odmienia się jak liczebnik główny, drugi człon jak liczebnik porządkowy.

5 II PODZIAŁ LICZEBNIKÓW: ODMIANA LICZEBNIKÓW ZŁOŻONYCH:
Proste Złożone /składają się z wielu wyrazów, np.123/ ODMIANA LICZEBNIKÓW ZŁOŻONYCH: W liczebnikach głównych odmieniają się najczęściej wszystkie wyrazy „Jeden” na końcu takich liczebników nie odmienia się. W liczebnikach porządkowych odmieniają się wyrazy oznaczające tylko dziesiątki i jedności.

6 LICZEBNIK W ZDANIU MOŻE PEŁNIĆ FUNKCJĘ;
PRZYDAWKI- Wypożyczyłem dwie książki. ORZECZNIKA w orzeczeniu imiennym- Janek był drugi w konkursie. PODMIOTU- Pierwsi zostali przywitani brawami. DOPEŁNIENIA- Pierwszy uczeń nie odpowiedział. Woźny zawołał drugiego. OKOLICZNIKA- Spotkamy się o drugiej.

7 PISOWNIA PARTYKUŁY „NIE” Z LICZEBNIKAMI
Piszemy ją rozdzielnie z liczebnikami głównymi, porządkowymi, zbiorowymi, np. nie jeden, nie czworo, nie piąty. *Wyjątek „ niejeden” w znaczeniu-wiele, sporo, np. Z niejednego pieca jadłem chleb.

8 INTERPUNKCJA W ZAPISACH Z LICZEBNIKAMI
W wyrazach złożonych- jeśli pierwszy człon zapisany jest liczebnikiem w postaci cyfry, a drugi-rzeczownikiem, przymiotnikiem, piszemy z łącznikiem, np. 80-letni, XX-lecie, 3-majowy. Po cyfrach arabskich w l.porządkowych stawiamy kropkę, np. 3.piętro, 12.rząd, rozdział 8. Niepoprawnie: 5-ciu, 10-cioma, 16-te. Niepoprawnie: s.42 –nie stawiamy kropki po skrócie s Niepoprawnie: kropka po godzinie /np. Od godziny 22 obowiązuje cisza/, po dniu miesiąca w zapisie daty/11 maja/ Poprawny zapis dat: r. lub 22 IX 20102r. lub 22 września 2012r.

9 Liczebnik główny DWA Np. panowie Np. kobiety Np.koty, krzesła M. /kto?co?/ Dwaj, dwóch, dwu dwie dwa D. Kogo? Czego?/ Dwóch, dwu C.Komu?Czemu?/ Dwom, dwóm, dwu B./Kogo?Co?/ N./Z kim? Z czym?/ Dwoma, dwu Dwiema, dwoma Msc. /O kim? O czym? W. o! dwaj

10 Liczebnik główny TRZY, PIĘĆ Np. panowie Np. kobiety, stoły, krzesła M. /kto?co?/ Trzech, pięciu Trzy, pięć D. Kogo? Czego?/ C.Komu?Czemu?/ Trzem, pięciu B./Kogo? Co?/ N./Z kim? Z czym?/ Trzema, pięciu/pięcioma Msc. /O kim? O czym? W. o! Trzej, pięciu

11 Liczebnik zbiorowy Np. RODZICE DWOJE/CZWORO Np. DRZWI, DZIECI, KURCZĘTA TROJE, PIĘCIORO M. /kto?co?/ Dwoje, czworo Troje, pięcioro D. Kogo? Czego?/ Dwojga, czworga Trojga, pięciorga C.Komu?Czemu?/ Dwojgu, czworgu Trojgu, pięciorgu B./Kogo?Co?/ N./Z kim? Z czym?/ Dwojgiem, czworgiem Trojgiem, pięciorgiem Msc. /O kim? O czym? Trojgu, pięciorgo W. o!