2006-12-07 Elżbieta Całka1 Ku nowej ekonomii politycznej -Shigeto Tsuru.

Prezentacja na temat: "2006-12-07 Elżbieta Całka1 Ku nowej ekonomii politycznej -Shigeto Tsuru."— Zapis prezentacji:

1 2006-12-07 Elżbieta Całka1 Ku nowej ekonomii politycznej -Shigeto Tsuru

2 Elżbieta Całka22006-12-07 Plan prezentacji 1.Niedoskonałość mechanizmu rynkowego 2.Następstwa zmian sposobu produkcji 3.Kierunki badań ekonomistów 4.GNP jako miernik dobrobytu 5.Problem oszczędności czasu pracy 6.Wnioski

3 Elżbieta Całka32006-12-07 Niedoskonałość mechanizmu rynkowego „ Niewidzialna ręka rynku” Adama Smitha „ Niewidzialna ręka rynku” Adama Smitha nie działa, nie działa, bo usiłuje przekształcić samolubne interesy ludzkości w najlepsze rozwiązanie dręczących społeczeństwo problemów: co, jak, ale niestety niekoniecznie w najlepsze rozwiązanie: bo usiłuje przekształcić samolubne interesy ludzkości w najlepsze rozwiązanie dręczących społeczeństwo problemów: co, jak, ale niestety niekoniecznie w najlepsze rozwiązanie: dla kogo dla kogo

4 Elżbieta Całka42006-12-07 Warunki sprawnego działania mechanizmu rynkowego Warunki sprawnego działania mechanizmu rynkowego 1. Wskaźniki tj. ceny czy stawki płac powinny wiernie odzwierciedlać zmiany danych ekonomicznych i nie podlegać manipulacjom 2. Suwerenność konsumenta 3. Nieistotność efektów zewnętrznych

5 Elżbieta Całka52006-12-07 Wskaźniki nie odzwierciedlają zmian danych ekonomicznych, ponieważ:  Praktyka cen administrowanych  Powszechnie znana sztywność stawek płac i stóp procentowych

6 Elżbieta Całka62006-12-07 Podstawowa przesłanka koncepcji Każdy pojedynczy konsument wie Każdy pojedynczy konsument wie – kierując się własnym osądem – co jest dla niego najlepsze i zgodnie z tym postępuje Suwerenność konsumenta

7 Elżbieta Całka72006-12-07 Suwerenność konsumenta  człowiekowi nie jest łatwo stwierdzić, co jest dla niego najlepsze, ani też nie przychodzi to bez ponoszenia kosztów  konsumenci mogą najwyżej uciekać przed tzw. efektem uzależniania  możliwości oferowane konsumentom ograniczają się do tego, co dostawcy wybierają do udostępnienia

8 Elżbieta Całka82006-12-07 Nieistotność efektów zewnętrznych  straty zewnętrzne => następstwem szybkiego wzrostu gospodarczego  powinny stanowić pozycję ze znakiem minus w obliczaniu dobrobytu gospodarczego netto  nowoczesne efekty środowiskowe często mają w sobie coś z cech „ujemnego dobra publicznego”

9 Elżbieta Całka92006-12-07 Internalizacja efektów zewnętrznych  koszt ex post  koszt ex ante w ramach zatomizowanego rachunku prowadzonego dla gałęzi lub jednostek wytwarzających te efekty.  Przykład – „opłaty za zanieczyszczanie” zaproponowane przez OECD

10 Elżbieta Całka102006-12-07 Internalizacja efektów zewnętrznych  Ex ante przy nie najlepszych obliczeniach może się wiązać z poważnym ryzykiem  Przykład - energia jądrowa W rozwoju techniki i mocy produkcyjnych osiągnęliśmy takie stadium, gdy ujemne efekty zewnętrzne mogą wykraczać poza rachunek ekonomiczny W rozwoju techniki i mocy produkcyjnych osiągnęliśmy takie stadium, gdy ujemne efekty zewnętrzne mogą wykraczać poza rachunek ekonomiczny

11 Elżbieta Całka112006-12-07 Następstwa zmian sposobu produkcji  filarem, na którym wspiera się produkcja i bogactwo nie jest już bezpośrednia praca, ani czas pracy, ale zawłaszczenie wszechstronnej wydajności człowieka  załamuje się sposób produkcji oparty na wartości wymiennej  wraz z postępem automatyzacji wkład pracy w produkt końcowy będzie zanikał  wyznaczanie cen czynników zostanie pozbawione obiektywizmu rynkowego

12 Elżbieta Całka122006-12-07 Następstwa zmian sposobu produkcji  Prywatne przedsiębiorstwa w „sektorze planującym” mogą: Wyznaczać rozmiary swojego współczynnika wzrostu cen Wyznaczać rozmiary swojego współczynnika wzrostu cen Zorganizowani robotnicy uzyskiwać od pracowników realizację zaplanowanych żądań płacowych => sytuacja „popychania przez koszty” Zorganizowani robotnicy uzyskiwać od pracowników realizację zaplanowanych żądań płacowych => sytuacja „popychania przez koszty”

13 Elżbieta Całka132006-12-07  Rynek nie odgrywa już roli bezosobowego aparatu  Rynki czynników wytwórczych nie wyznaczają obiektywnie stawek Może być coraz trudniej wyznaczyć relację krańcowego nakładu czynnika do krańcowego przyrostu produktu Może być coraz trudniej wyznaczyć relację krańcowego nakładu czynnika do krańcowego przyrostu produktu

14 Elżbieta Całka142006-12-07 Galbraith  Z rozwojem wielkiej korporacji cele kontrolującej inteligencji nabierają pierwszorzędnego znaczenia. cele kontrolującej inteligencji nabierają pierwszorzędnego znaczenia.  Celów tych nie ogranicza rynek.

15 Elżbieta Całka152006-12-07 Rozszerzenie badań ekonomistów 2 kierunki:  Powinni być przygotowani do formułowania sądów normatywnych  Powinni rozszerzyć zakres badań o korzyści i straty zewnętrzne

16 Elżbieta Całka162006-12-07 Od czego powinni zacząć? 1.Sprawiedliwy podział  wymaga pozytywnych rozwiązań w praktyce Konkretne określenie „minimów obywatelskich” Konkretne określenie „minimów obywatelskich” W jaki sposób zapewnić taki koszyk każdemu obywatelowi?? W jaki sposób zapewnić taki koszyk każdemu obywatelowi??

17 Elżbieta Całka172006-12-07 Dwa podejścia: 1.Zagwarantowanie dochodu 2.Świadczenia w naturze w obydwu przypadkach => trzeba stosować redystrybucję fiskalną dysponujemy wieloma środkami polityki podatkowej dysponujemy wieloma środkami polityki podatkowej wobec tendencji inflacyjnych => lepsze 2 rozwiązanie wobec tendencji inflacyjnych => lepsze 2 rozwiązanie

18 Elżbieta Całka182006-12-07 GNP miernikiem dobrobytu?  Przestawienie się ekonomistów na badania normatywne prowadzi do ponownego zbadania jaka jest treść takich agregatowych wielkości jak GNP  Znaczenie badania: w jaki sposób i do jakiego typu działalności ma być kierowane zatrudnienie i inwestycje

19 Elżbieta Całka192006-12-07 GNP miernikiem dobrobytu?  GNP jest miernikiem zagregowanych działań gospodarczych, ale pomija się tu wytwarzane „szkody”  Wysoce wątpliwe czy można zatem stopę wzrostu GNP przyjąć za docelowy wskaźnik dobrobytu

20 Elżbieta Całka202006-12-07 Oszczędność czasu pracy w procesie produkcji Wg obliczeń Schumacher’a  W krajach rozwiniętych => 3,5% „globalnego czasu społecznego” wydatkowane na rzeczywistą produkcję 3,5% „globalnego czasu społecznego” wydatkowane na rzeczywistą produkcję „rzeczywista produkcja”- działalność bezpośrednio produkcyjna „rzeczywista produkcja”- działalność bezpośrednio produkcyjna

21 Elżbieta Całka212006-12-07 Schumacher zauważa, że:  Proces ograniczania czasu wydatkowanego produkcyjnie skutkuje tym, że: wszelkie normalne przyjemności i zadowolenie człowiek odczuwa poza czasem wydatkowanym na pracę wszelkie normalne przyjemności i zadowolenie człowiek odczuwa poza czasem wydatkowanym na pracę rzeczywista produkcja zamieniła się w nieludzką harówkę, która nie wzbogaca człowieka, ale go wyczerpuje rzeczywista produkcja zamieniła się w nieludzką harówkę, która nie wzbogaca człowieka, ale go wyczerpuje

22 Elżbieta Całka222006-12-07  Pęd do wydajności oznacza, że kapitaliści i robotnicy są zachęcani do zmniejszania owych 3,5%  Tsuru zadaje pytanie: „…Jaki jest sens zmniejszania części „globalnego czasu społecznego” wydatkowanej na rzeczywistą produkcję, jeśli przez to sprawiamy, że godziny pracy są mniej przyjemne, a jednocześnie nie jesteśmy w stanie wypełnić pozostałych ponad 90% naszego czasu czymś bardziej godnym uwagi niż oglądanie telewizji?...”

23 Elżbieta Całka232006-12-07 Wnioski  Symptom zmian w myśli ekonomicznej => uznanie niedoskonałości rynku w zakresie podziału  Ekonomia powinna stać się ekonomią polityczną o: Konkretnie określonych aspektach normatywnych Konkretnie określonych aspektach normatywnych Szczegółowo wyjaśnionych strategiach Szczegółowo wyjaśnionych strategiach

24 Elżbieta Całka242006-12-07 Wnioski  Ekonomia dobrobytu powinna zajmować się raczej intensywnością wykorzystywania czasu z punktu widzenia dobrobytu niż długością czasu jako taką  Położenie nacisku na humanistyczne aspekty codziennych działań-> poważnym zagrożeniem dla paradygmatów neoklasycznych.

25 Elżbieta Całka252006-12-07