Faktura elektroniczna w świetle prawa handlu elektronicznego

Prezentacja na temat: "Faktura elektroniczna w świetle prawa handlu elektronicznego"— Zapis prezentacji:

1 Faktura elektroniczna w świetle prawa handlu elektronicznego
dr Dariusz Szostek

2 Źródła prawa handlu elektronicznego
Wybrane regulacje publicznoprawne art. 58 ustawy o podpisie elektronicznym rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 sierpnia 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu pobierania, zapłaty i zwrotu opłaty skarbowej oraz sposobu prowadzenia rejestrów tej opłaty kodeks postępowania administracyjnego ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności organów władzy publicznej Inne: ustawa Ordynacja podatkowa ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

3 Źródła prawa handlu elektronicznego
Źródła prawa o e – fakturach Ustawa o podatku od towarów i usług Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie wystawiania faktur w formie elektronicznej, a także przechowywania oraz udostępniania organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej tych faktur Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług

4 Znaczenie tzw. zasady równoważności
Dane w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu są równoważne pod względem skutków prawnych dokumentom opatrzonym podpisami własnoręcznymi, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej (art. 5 ust. 2 ustawy o podpisie elektronicznym) Faktury elektroniczne a zasada równoważności: Czy dopuszczalne było (i jest nadal) wystawianie faktury w postaci elektronicznej, w związku z brzmieniem art. 5 ust. 2 ustawy o podpisie elektronicznym? trudności w stosowaniu faktury odnoszą się do określenia oryginału i kopii. podstawę do obniżenia przez nabywcę kwoty podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego stanowią wyłącznie oryginały faktur lub faktur korygujących, albo ich duplikaty wystawiając fakturę w postaci elektronicznej nie ma odrębnego ORYGINAŁU oraz KOPII. Jest tylko jeden dokument. Może ponadto być on wielokrotnie powielany

5 Dyrektywa Rady 2001/115/WE z dnia 20 grudnia 2001 r
Dyrektywa Rady 2001/115/WE z dnia 20 grudnia 2001 r. zmieniająca dyrektywę 77/388/EWG w celu uproszczenia, modernizacji i harmonizacji ustanowionych warunków fakturowania w zakresie podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 15/24 z 17 stycznia 2002).

6 Faktury elektroniczne według dyrektywy
Brak wymogu umieszczenia podpisu na fakturze (zarówno elektronicznej jak i faktury w postaci materialnej) Obowiązek poinformowania odbiorcy o przesyłaniu elektronicznej faktury i uzyskanie jego zgody (w dowolnej formie) Wymóg gwarancji autentyczności pochodzenia faktury (nie identyfikacji wystawcy!) i integralności zawartości faktury użycie zaawansowanych podpisów elektronicznych Jest przyporządkowany wyłącznie podpisującemu Umożliwia identyfikację podpisującego Stworzony jest za pomocą środków, które podpisujący może mieć pod swoją wyłączną kontrolą Jest tak powiązany z danymi, do których się odnosi, że każda późniejsza zmiana danych może zostać wykryta użycie systemów elektronicznej wymiany danych (EDI) Umowa w sprawie europejskiego modelu EDI została opisana w art. 1 zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 19 października 1994 r. nr 1994/820/WE odnoszącego się do aspektów prawnych elektronicznej wymiany danych (Dz. Urz. UE L 338 z dnia 28 grudnia 1994)

7 Faktury elektroniczne według dyrektywy
Obowiązek akceptacji faktur elektronicznych przez państwa członkowskie Zasady przechowywania faktur elektronicznych Artykuł 22a VI Dyrektywy VAT - Prawo dostępu do faktur przechowywanych elektronicznie w innym Państwie Członkowskim. W przypadku, gdy podatnik przechowuje wystawione lub otrzymane faktury przy użyciu środków elektronicznych gwarantujących dostęp on-line do danych i gdy miejsce przechowywania znajduje się w Państwie Członkowskim innym niż to, w którym podatnik posiada siedzibę, właściwym organom w Państwie Członkowskim, w którym podatnik posiada siedzibę, przysługuje, do celów niniejszej dyrektywy, prawo dostępu do takich faktur, pobierania ich z systemu i wykorzystywania ich w granicach określonych przepisami Państwa Członkowskiego, w którym podatnik posiada siedzibę, i w zakresie, jaki jest danemu Państwu niezbędny do celów kontroli.

8 Faktury elektroniczne według dyrektywy
Brak problemu oryginału faktury Sposób przechowywania faktur elektronicznych swoboda odnośnie wyboru miejsca i metody przechowywania faktur obowiązek zapewnienia niezwłocznego dostępu do faktur na żądanie organów podatkowych wymóg zachowania integralności danych Czas przechowywania faktur elektronicznych – brak uregulowania w dyrektywie Zasady przechowywania faktur elektronicznych przez osoby trzecie - brak uregulowania w dyrektywie

9 Faktury elektroniczne według dyrektywy
Państwa Członkowskie mogą (nie muszą) wymagać: Certyfikatu kwalifikowanego Zastosowania bezpiecznego urządzenia do składania podpisu elektronicznego W przypadku stosowania EDI –przygotowania zestawienia na papierze W każdym przypadku – uprzedniego poinformowania (nie zezwolenia!) urzędu o stosowaniu faktur elektronicznych

10 Rozporządzenie MF Rozporządzenie Ministra Finansów z 14 lipca 2005 r. w sprawie wystawiania oraz przesyłania faktur w formie elektronicznej, a także przechowywania oraz udostępniania organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej tych faktur Rozporządzenie określa (§ 1) Sposoby i warunki wystawiania oraz przesyłania faktur w formie elektronicznej Zasady przechowywania oraz tryb udostępniania organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej faktur przesyłanych drogą elektroniczną Czy ustawodawca świadomie odróżnia faktury w formie elektronicznej od faktur przesyłanych drogą elektroniczną?

11 Podstawy prawne rozporządzenia
Rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 106 ust. 10 i 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54 , poz. 535 oraz z 2005 r. nr 14, poz. 113 i Nr 90, poz. 756) Przepisy rozporządzenia wdrażają postanowienia dyrektywy Rady 2001/115/WE z dnia 20 grudnia 2001 r. zmieniającej dyrektywę 77/388/EWG w celu uproszczenia, modernizacji i harmonizacji ustanowionych warunków fakturowania w zakresie podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 15/24 z 17 stycznia 2002).

12 Przesyłanie i przechowywanie faktur w formie elektronicznej (§ 2)
Przesyłanie, w tym udostępnianie odbiorcom faktur wystawianych w formie elektronicznej, jak i ich przechowywanie następuje przy zastosowaniu elektronicznych urządzeń do przetwarzania (łącznie z cyfrową kompresją) i przechowywania danych, z wykorzystaniem technik teletransmisji przewodowej, radiowej, technologii optycznych lub innych elektromagnetycznych środków Problem przesłania faktury „papierowej” przy zastosowaniu elektronicznych urządzeń do przetwarzania danych

13 Zgoda odbiorcy (§ 3) Faktury mogą być wystawiane i przesyłane w formie elektronicznej, pod warunkiem uprzedniej akceptacji tej formy przez odbiorcę faktury. Akceptacja może być wyrażona w formie pisemnej lub w formie elektronicznej. W przypadku akceptacji w formie elektronicznej przepisy § 4 rozporządzenia stosuje się odpowiednio Bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu Wymiana danych elektronicznych (EDI) zgodnie z umową w sprawie europejskiego modelu wymiany danych elektronicznych Problem odpowiedniego stosowania § 3 rozporządzenia Faktury mogą być wystawiane i przesyłane w formie elektronicznej nie wcześniej niż od dnia następującego po dniu, w którym odbiorca faktury dokonał akceptacji. W przypadku cofnięcia akceptacji przez odbiorcę faktury wystawca faktury traci prawo do wystawienia i przesyłania temu odbiorcy faktur w formie elektronicznej od następnego dnia po dniu, w którym otrzymał powiadomienie o wycofaniu akceptacji. Cofnięcie akceptacji nie ma wstecznego skutku

14 Forma elektroniczna faktur (§ 4)
Faktury mogą być wystawiane, przesyłane i przechowywane w formie elektronicznej, pod warunkiem, że autentyczność ich pochodzenia i integralność ich treści będą zagwarantowane : bezpiecznym podpisem elektronicznym w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz z późn. zm.), weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu Faktura nie zawiera „podpisu” wystawcy. Jest to wyłącznie narzędzie zagwarantowania autentyczności ich pochodzenia i integralności ich treści Sposoby uzyskania certyfikatu kwalifikowanego poprzez wymianę danych elektronicznych (EDI) zgodnie z umową w sprawie europejskiego modelu wymiany danych elektronicznych 4, jeżeli zawarta umowa, dotycząca tej wymiany przewiduje stosowanie procedur gwarantujących autentyczność pochodzenia i integralność danych

15 Faktury korygujące oraz duplikaty faktur (§ 5)
Faktury korygujące oraz duplikaty faktur do faktur przesłanych w formie elektronicznej przesyła się w tej samej formie. W przypadkach, gdy przeszkody formalne lub techniczne uniemożliwiają wystawianie i przesłanie faktury korygującej oraz duplikatu faktury w formie elektronicznej, w szczególności w przypadku cofnięcia przez odbiorcę faktur zgody na ich wystawianie i przesyłanie w formie elektronicznej, podatnik wystawia ten dokument w formie papierowej, zamieszczając adnotację na nim adnotację, że odpowiednia faktura korygująca lub duplikat faktury dotyczy faktury wystawionej w formie elektronicznej

16 Przechowywanie faktur w formie elektronicznej (§ 6 ust. 1)
Podatnik jest zobowiązany do przechowywania na terytorium kraju faktur przesłanych w formie elektronicznej, które wystawił lub otrzymał, w sposób umożliwiający na żądanie, zgodnie z odrębnymi przepisami (Ordynacja podatkowa), organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej natychmiastowy, pełny i ciągły dostęp drogą elektroniczną tym organom do przechowywanych faktur, w szczególności podatnik umożliwi udokumentowany pobór i wykorzystanie tych faktur przez te organy, jak również umożliwi czytelność tych faktur, z zastrzeżeniem § 6 ust. 2 rozporządzenia zapewnienie dostępu drogą elektroniczną – czy organy podatkowe muszą uzyskać dostęp na odległość? Na czym polega umożliwienie czytelności faktur w formie elektronicznej?

17 Przechowywanie faktur w formie elektronicznej (§ 6 ust. 2)
Podatnik, przesłane w formie elektronicznej faktury, które wystawił lub otrzymał, może przechowywać na terytorium państwa członkowskiego (sic!) innym niż terytorium kraju pod warunkiem uprzedniego poinformowania w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego oraz naczelnika urzędu celnego właściwego w zakresie podatku akcyzowego w odniesieniu do podatnika tego podatku o miejscu ich przechowywania (adresie, a w przypadku gdy adres odnosi się do innego podmiotu, niż podatnik o którym mowa w § 6 ust. 1 rozporządzenia – również o nazwie tego podmiotu). Przepis § 6 ust. 1 rozporządzenia stosuje się odpowiednio. Czy można przechowywać faktury na terytorium państwa innego niż państwo członkowskie UE? Wymóg ten nie dotyczy podmiotów niebędących podatnikami (np. konsumentów)

18 Zmiany przechowywania faktur w formie elektronicznej (§ 6 ust. 4)
Podatnik jest zobowiązany do poinformowania w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego oraz naczelnika urzędu celnego właściwego w zakresie podatku akcyzowego, w odniesieniu do podatnika tego podatku, o zmianach dotyczących miejsca przechowywania faktur w formie elektronicznej, o którym mowa w § 6 ust. 2, niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od zaistnienia zmiany (projekt przewidywał 3 dni).

19 Przechowywanie faktur w formie elektronicznej (§ 6 ust. 5-6)
Faktury przesłane w formie elektronicznej powinny być przechowywane przez ich wystawcę oraz odbiorcę w formie elektronicznej w formacie, w którym zostały przesłane, w sposób gwarantujący autentyczność ich pochodzenia i integralność ich treści, jak również ich czytelność przez cały okres ich przechowywania. Problem „starzenia się” technologii kryptograficznych – czy rozwiązaniem jest ciągłe podpisywanie zbiorów faktur? Dane gwarantujące autentyczność pochodzenia i integralność treści każdej faktury przesłanej w formie elektronicznej, powinny być przechowywane i udostępniane organom podatkowym i organom kontroli skarbowej na zasadach ustalonych dla tych faktur. O jakie zasady chodzi?

20 Faktura dostarczana w drodze elektronicznej a faktura w formie elektronicznej (1)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług § 9.1. Faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży, powinna zawierać co najmniej: 1) imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy; 2) numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 10 i 11; 3) dzień, miesiąc i rok albo miesiąc i rok dokonania sprzedaży oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury oznaczonej jako "FAKTURA VAT"; podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym; 4) nazwę towaru lub usługi; 5) jednostkę miary i ilość sprzedanych towarów lub rodzaj wykonanych usług; 6) cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto); 7) wartość towarów lub wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto); 8) stawki podatku; 9) sumę wartości sprzedaży netto towarów lub wykonanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu; 10) kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku; 11) wartość sprzedaży towarów lub wykonanych usług wraz z kwotą podatku (wartość sprzedaży brutto), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku lub zwolnionych od podatku, lub niepodlegających opodatkowaniu; 12) kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem, wyrażoną cyframi i słownie

21 Faktura dostarczana w drodze elektronicznej a faktura w formie elektronicznej (2)
Pismo urzędu skarbowego w Łomży z 2003 r. o sygnaturze PP/443- 4/03 opublikowane przez Izbę Skarbową w Białymstoku: „(...)ustawodawca nie przewidział możliwości dokumentowania obrotu fakturami elektronicznymi. Dlatego też stosowanie faktur elektronicznych w przypadku tzw. usług powszechnych, a więc usług telekomunikacyjnych, dostaw energii elektrycznej, cieplnej, gazu, wody, odprowadzania ścieków, mimo iż faktury te nie muszą zawierać podpisu wystawcy i odbiorcy, w świetle obowiązujących przepisów nie ma podstawy prawnej. Zastosowanie technik informatycznych w odniesieniu do dokumentów podatkowych stanowi odstępstwo od ich papierowej postaci i musi być usankcjonowane stosownym uregulowaniem”. Wyrok NSA III SA 1946/95 z r. (POP 1998 NR 3, POZ. 111): „wymogi formalne, stawiane fakturom VAT nie mogą być celem samym w sobie, zwłaszcza w sytuacji, gdy organy podatkowe nie mają wątpliwości co do tego, że kwestionowane faktury odzwierciedlają rzeczywiste zdarzenia gospodarcze i ujęte zostały w ewidencji zakupu”.

22 Faktura dostarczana w drodze elektronicznej a faktura w formie elektronicznej (3)
Podatnicy są obowiązani wystawić (nie wydać) fakturę(...) (art. 106 ust. 1 ustawy VAT) § 21 rozporządzenia z 25 maja 2005 r. 1 Faktury i faktury korygujące są wystawiane co najmniej w dwóch egzemplarzach, przy czym oryginał otrzymuje nabywca, a kopię zatrzymuje sprzedawca. 2. Oryginał faktury i faktury korygującej powinien zawierać wyraz "ORYGINAŁ", a kopia faktury i faktury korygującej - wyraz "KOPIA".

23 Dziękuję