Zobowiązania podatkowe

Prezentacja na temat: "Zobowiązania podatkowe"— Zapis prezentacji:

1 Zobowiązania podatkowe
Prawo podatkowe [2] Zobowiązania podatkowe

2 Rodzaje obowiązków podatkowych: 2. Formalny ( techniczny)
Obowiązek podatkowy Definicja: ORDYNACJA art. 6: „Nieskonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie” NTA ( Naczelny Trybunał Administracyjny, wyrok z 1934 roku): „Abstrakcyjne zobowiązanie do poniesienia ciężaru podatkowego związane przez przepisy prawa z zaistnieniem danego stanu faktycznego” Rodzaje obowiązków podatkowych: Materialny = zapłata podatku 2. Formalny ( techniczny) = zapewnienie prawidłowego wymiaru i poboru podatku poprzez m.in.: dokonanie rejestracji podatkowej ( NIP, VAT UE, VAT czynny) prowadzenie ksiąg i innych dokumentów podatkowych poddanie się kontroli podatkowej [2] Zobowiązania podatkowe

3 Identyfikacja podatników
Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników: Art Identyfikatorem podatkowym jest: 1) numer PESEL - w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług; 2) NIP - w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, o którym mowa w art NIP nie może mieć ukrytego lub jawnego charakteru znaczącego, określającego pewne cechy podatnika, płatnika podatku albo płatnika składek ubezpieczeniowych. [2] Zobowiązania podatkowe

4 Zobowiązanie podatkowe - schemat
Organ podatkowy SP / JST Wierzyciel podatkowy: Podatnik – płatnik – inkasent – osoba 3cia – następca podatkowy Dłużnik podatkowy: ORD 5. Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. [2] Zobowiązania podatkowe

5 Powstawanie zobowiązań podatkowych
Tryb Ex lege (ORD 21 § 1 pkt.1) Administracyjny (ORD 21 § 1 pkt.2) Kiedy powstaje zobowiązanie? Z chwilą dokonania czynności / zaistnienia zdarzenia, z którymi prawo łączy powstanie obowiązku podatkowego Z dniem doręczenia dłużnikowi decyzji podatkowej Jaki jest termin płatności? Określają go ustawy szczegółowe ( np. PIT - do 30 IV r+1) 14 dni od doręczenia decyzji, z zastrzeżeniem ORD 47 § 2 Kto oblicza podatek? Samodzielne podatnik lub płatnik Organ podatkowy w decyzji podatkowej Przykłady: Uzyskanie dochodów ( PIT, CIT), import towarów (VAT), nabycie majątku drogą umowy ( PCC) - wszystkie te czynności w świetle prawa są wystarczającą przesłanką powstania zobowiązania podatkowego Nabycie gospodarstwa rolnego rodzi abstrakcyjny obowiązek podatkowy dla jego właściciela, ale podatnikiem stanie się on dopiero po powstaniu zobowiązania podatkowego, co nastąpi z chwilą doręczenia mu decyzji wójta / burmistrza. Decyzja ta skonkretyzuje zobowiązanie zapłaty podatku rolnego co do stron, terminu i miejsca płatności oraz wysokości tego zobowiązania. [2] Zobowiązania podatkowe

6 Termin do wydania decyzji podatkowych ( ORD 68)
Kiedy powstał obowiązek podatkowy? 2010 Termin podstawowy Gdy podatnik nie złożył w terminie deklaracji podatkowej lub nie podał tam wszystkich danych Gdy podatnik ukrył dochody przed fiskusem [2] Zobowiązania podatkowe

7 Rodzaje decyzji podatkowych
Ustalająca ( konstytutywna, tworzy nowy stan prawny, działa EX NUNC – na przyszłość). Przykłady: ORD 21/1 dot. powstania zobowiązania podatkowego ORD 67a dot. umorzenia zaległości podatkowej ROL 13c dot. zaniechania ustalenia zobowiązania podatkowego lub poboru podatku rolnego Określająca (deklaratoryjna, stwierdza zaistniały stan prawny, działa EX TUNC) Przykłady: ORD 21/3 dot. stwierdzenia zaległości podatkowej ORD 53a dot. określenia wysokości odsetek za zwłokę ORD 67a dot. rozłożenia podatku na raty ORD 74a dot. określenia wysokości nadpłaty [2] Zobowiązania podatkowe

8 Termin przedawnienia zobowiązań podatkowych (ORD 70)
Kiedy upłynął termin płatności podatku? 2010 Termin przedawnienia zobowiązania ORD 70 § 8. Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu. [2] Zobowiązania podatkowe

9 Występuję z wnioskiem o:
Reakcje na podatek Powstanie zobowiązania podatkowego Występuję z wnioskiem o: Odroczenie terminu płatności podatku lub zaległości Wpłacam podatek Nie wpłacam podatku Rozłożenie płatności na raty = Potrącenie Zobowiązanie podatkowe wygasa ex lege powstaje zaległość podatkowa Przeniesienie własności rzeczy (w zamian za) zaległości Umorzenie zaległości [2] Zobowiązania podatkowe

10 Ogólne zasady opłacania podatków
Termin: Zobowiązania EX LEGE: określony w ustawie podatkowej Zobowiązania z decyzji organu podatkowego: 14 dni od jej doręczenia Sposób: przedsiębiorcy w zakresie podatków gospodarczych oraz płatnicy przekazujący te podatki do organów podatkowych – forma bezgotówkowa (polecenie przelewu) pozostali dłużnicy – w dowolny sposób [2] Zobowiązania podatkowe

11 Czy można płacić podatek za pośrednictwem innej osoby?
Wyrok NSA z dnia 6 marca 1998 r., I SA/Lu 192/97 Wyrok NSA z dnia 17 marca 1998 r., SA/Łd 1676/98 Teza, że dobrowolna zapłata podatku przez osobę trzecią powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego i tym samym zwalnia podatnika z ciążącego na nim obowiązku zapłaty podatku nie znajduje podstawy prawnej i sprzeczna jest z istotą podatkowego stosunku zobowiązaniowego. Określone w ustawach podatkowych obowiązki podatkowe mają charakter osobisty, wynikają wyłącznie z ustaw i nie mogą być znoszone przez cywilnoprawne umowy pomiędzy podatnikiem a osobą trzecią. Zobowiązanie podatkowe wygasa przez zapłatę podatku, przy czym ustawa nie zastrzega, że zapłata ta musi być dokonana przez podatnika. Oznacza to, że może tego dokonać za podatnika osoba trzecia. Zobowiązanie osoby trzeciej do uiszczenia za inną osobę kwot podatków może wynikać z umów cywilnoprawnych. Oczywiście zobowiązanie to nie jest zobowiązaniem podatkowym, tylko cywilnoprawnym, a jego wykonania nie mogą skutecznie dochodzić organy podatkowe [2] Zobowiązania podatkowe

12 Zaległość podatkowa TERMIN PŁATNOŚCI PODATKU
Powstanie zobowiązania podatkowego Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego ZOBOWIĄZANIE (aktualne) ZALEGŁOŚĆ PODATKOWA [2] Zobowiązania podatkowe

13 [2] Zobowiązania podatkowe
Skala zaległości podatkowych w Polsce ( podatki państwowe) – stan na r. [2] Zobowiązania podatkowe

14 [2] Zobowiązania podatkowe
Struktura zaległości podatkowych w Polsce ( podatki państwowe) – stan na r. [2] Zobowiązania podatkowe

15 Przyczyny zaległości podatkowych
Czynniki makroekonomiczne Polityka fiskalna państwa Stan legislacji podatkowej Praca organów podatkowych Tax morality Tax mentality Tax avoidance Tax evasion Shadow economy Tax haven [2] Zobowiązania podatkowe

16 Skutki zaległości podatkowych
1/ Odsetki za każdy dzień zwłoki Dług podatkowy X liczba dni zwłoki Odsetki = x STAWKA 365 PODSTAWOWA STAWKA ODSETEK = [ 2 x stopa kredytu lombardowego ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej + 2 % ] > 8% (preferencyjna stawka – 0,75 x stawka podstawowa dla podatników, którzy dokonają korekty deklaracji i w ciągu 7 dni zapłacą zaległość podatkową) [2] Zobowiązania podatkowe

17 Skutki zaległości podatkowych
2/ organ podatkowy może zabezpieczyć wykonanie zobowiązania podatkowego na majątku dłużnika 3/ organ podatkowy może przenieść odpowiedzialność podatkową na osobę trzecią 4/ sankcje karno – skarbowe dla dłużnika KKS 57: Podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe KKS 77: Płatnik lub inkasent, który pobranego podatku nie wpłaca w terminie na rachunek właściwego organu podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3 albo obu tym karom łącznie [2] Zobowiązania podatkowe

18 Ogólne reguły zabezpieczenia zobowiązań podatkowych ( ORD 33)
Zakres zabezpieczenia Zobowiązania przed wydaniem decyzji podatkowej ustalającej podatek lub stwierdzającej zaległość podatkową ( w pierwszym przypadku zabezpieczenie dotyczy zobowiązań aktualnych, w drugim przypadku – zaległości wraz z odsetkami) Przesłanka zabezpieczenia Uzasadniona obawa niewykonania zobowiązania, a zwłaszcza trwałe nieuiszczanie podatków lub próby wyzbywania się majątku, co może udaremnić egzekucję podatkową Przedmiot zabezpieczenia Majątek i prawa majątkowe podatnika: w przypadku małżeńskiej wspólności majątkowej zabezpieczenie można rozciągnąć na majątek wspólny (dorobkowy) [2] Zobowiązania podatkowe

19 Sposoby zabezpieczenia:
Z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji: Zajęcie zabezpieczające Zakaz zbywania rzeczy Zastaw na statku Z ordynacji podatkowej: [ urzędowe] hipoteka podatkowa i zastaw skarbowy [ na wniosek dłużnika]: gwarancja bankowa, poręczenie banku, zastaw rejestrowy na SPW, pisemna, nieodwołalna dyspozycja dla organu podatkowego, z potwierdzeniem banku lub SKOK, do dysponowania wkładem lokaty bankowej podatnika [2] Zobowiązania podatkowe

20 Hipoteka podatkowa i zastaw skarbowy – cechy wspólne
PRZYMUSOWY CHARAKTER – ZGODA DŁUŻNIKA JEST ZBĘDNA ZAKRES PODMIOTOWY: MAJĄTEK PODATNIKA, PŁATNIKA, INKASENTA, NASTĘPCY PRAWNEGO I OSOBY TRZECIEJ PODSTAWA USTANOWIENIA – DECYZJA PODATKOWA PIERWSZEŃSTWO WIERZYCIELA HIPOTECZNEGO / ZASTAWNEGO W ZASPOKOJENIU ROSZCZEŃ Z MAJĄTKU DŁUŻNIKA SKUTECZNOŚĆ HIPOTEKI / ZASTAWU BEZ WZGLĘDU NA ZMIANĘ WŁAŚCICIELA RZECZY ORD 39 – MOŻLIWOŚĆ ŻĄDANIA PRZEZ ORGAN PODATKOWY UJAWNIENIA STANU MAJĄTKOWEGO PRZEZ SAMEGO PODATNIKA [2] Zobowiązania podatkowe

21 Hipoteka podatkowa i zastaw skarbowy – różnice
1. Nieruchomości (również części ułamkowe i współwłasność), 2. Prawa: użytkowania wieczystego, ograniczone spółdzielcze 3. Subintabulat 4. Statek morski Przedmiot Ruchomości powyżej zł ( kwota corocznie waloryzowana o wskaźnik inflacji; na rok 2013 jest to zł) Wpis do księgi wieczystej ( dokonany przez sąd) Powstanie ograniczonego prawa rzeczowego Wpis do rejestru zastawów skarbowych ( dokonany przez n US) [2] Zobowiązania podatkowe

22 Zabezpieczenie dobrowolne: poręczenie cywilnoprawne
Zobowiązanie podatkowe Wierzyciel Dłużnik [SP/JST] [ np.przedsiębiorca] umowa poręczenia ( umowa akcesoryjna) = wypłata sumy gwarantowanej opłata za poręczenie [ relatywizowanej do świadczenia głównego] + odpowiedzialność na zasadach osoby trzeciej (ORD 117) Poręczyciel [ bank] [7] Rynek kredytowy

23 Zabezpieczenie dobrowolne: gwarancja bankowa
4. Żądanie wypłaty sumy gwarantowanej i jego realizacja 3. Umowa gwarancji bankowej BANK GWARANT BENEFICJENT GWARANCJI (podatnik) 5. Regres 2. List gwarancyjny 1. Umowa zlecenia udzielenia gwarancji 0. Zobowiązanie główne (podatkowe) ZLECENIODAWCA GWARANCJI [7] Rynek kredytowy