System wyborczy, a wyniki wyborów w Polsce Maciej Jacyno-Onuszkiewicz, Urszula Kukołowicz, Martyna Mileszyk, Rafał Miśta, Elżbieta Spalitabaka.

Prezentacja na temat: "System wyborczy, a wyniki wyborów w Polsce Maciej Jacyno-Onuszkiewicz, Urszula Kukołowicz, Martyna Mileszyk, Rafał Miśta, Elżbieta Spalitabaka."— Zapis prezentacji:

1 System wyborczy, a wyniki wyborów w Polsce Maciej Jacyno-Onuszkiewicz, Urszula Kukołowicz, Martyna Mileszyk, Rafał Miśta, Elżbieta Spalitabaka

2 Plan prezentacji System wyborczy - ujęcie teoretyczne Pułapki proporcjonalności wyborów Metoda proporcjonalna a wybory samorządowe 2006 ◦ blokowanie ◦ progi wyborcze ◦ wielkość okręgów Podsumowanie

3 System wyborczy - ujęcie teoretyczne

4 System wyborczy System wyborczy – zespół reguł odnoszących się do sposobu wyrażania przez wyborców swych preferencji oraz do sposobu transformacji głosów na mandaty przydzielane rywalizującym ugrupowaniom. Wyróżnia się dwa podstawowe systemy wyborcze: ◦ większościowy ◦ proporcjonalny

5 System proporcjonalny Stosowany w okręgach wielomandatowych Podział mandatów między partie jest dokonywany odpowiednio (proporcjonalnie) do liczby głosów zebranych przez każdą z nich Podział mandatów ustalany jest według różnorodnych metod matematycznych (np. d’Hondta, Sainte-Lague)

6 System większościowy System większościowy – mandaty otrzymuje tylko ta partia, ten kandydat, który uzyskał określoną prawem większość głosów w danym okręgu Okręgi wyborcze są najczęściej jednomandatowe System większościowy występuje w dwóch postaciach: ◦ system wyborczy większości bezwzględnej ◦ system wyborczy większości względnej (zwykłej)

7 Metody liczenia głosów Metoda d'Hondta - polega na znalezieniu największych, kolejno po sobie następujących ilorazów liczby uzyskanych głosów. Podziału dokonuje się dzieląc liczbę głosów przypadających każdemu komitetowi przez kolejne liczby naturalne, a następnie z tak obliczonych ilorazów dla wszystkich komitetów, wybieranych jest tyle, ile jest mandatów do obsadzenia.

8 Metoda Sainte-Lague - polega na znalezieniu największych, kolejno po sobie następujących ilorazów z liczby uzyskanych głosów. Podziału dokonuje się, dzieląc liczbę głosów przypadających każdemu komitetowi wyborczemu przez kolejne liczby nieparzyste: 1, 3, 5, 7, itd., a następnie z tak obliczonych ilorazów dla wszystkich komitetów wybieranych jest tyle największych, ile jest mandatów do obsadzenia.

9 Pułapki proporcjonalności wyborów

10 Metoda d’Hondta Postępujące po sobie ilorazy, 3S=L, 2R=L RL=1m, listaKr // R -700 5m // RdojebacM,kara?Nie.Efekt ordynacji

11 Metoda Sainte-Lague 6m1904g Na F głosowało ponad połowa a mają 50% // 1,4 lepiej odz.wyb -Podział partii sportowców, -7m2058g -P 503vs1

12 Próg wyborczy:

13 Podział wg wartości mandatu 1991, FvsP, PvsL (5xmniej) R=S i 3xwięcej L, małe partie 3-4% m z reszt z „:”,ListaKr.

14 Metoda proporcjonalna, a wybory samorządowe 2006

15 Blokowanie list

16 System wyborczy w wyborach do sejmików wojewódzkich w 2006 roku proporcjonalność blokowanie list Podobna instytucja w ordynacji do Sejmu zastosowanej w 1991 roku.

17 Blokowanie – na czym polega? Przydział dla partii/komitetów: progi: 5% dla partii, 15% dla bloków rozdział mandatów metodą d’Hondta w obrębie bloków rozdział metodą Sainte-Lague dla partii z ponad 5% głosów porządek preferencji: głos najpierw na blok/koalicje, potem na partie, na końcu na kandydata

18 Kto na tym zyskał?

19 Rozdział głosów Wariant Mandaty dla bloków i partii (obow. ordynacja) Mandaty koalicji powyborczej wg starej reguły PiS+SO+LPR218193 PO+PSL269271 LiD6687 Inne810

20 Rozdział głosów PartiaGłosy% Nowa reguła Stara reguła M%M% PO3 306 66727,318633,3319234,22 PiS3 038 00225,1017030,3018032,09 KKW LiD 1 736 60814,356611,768715,51 PSL1 582 83113,088314,627914,08 SO670 7455,54376,60111,96 LPR568 9354,70111,9620,36

21 Problemy Wyrażanie preferencji Stabilne większości i destabilizujące mniejszości w sejmikach Nieformalne znaczenie bloków Reguły wyborcze Monotoniczność preferencji

22 Progi wyborcze

23 minimalny procent poparcia wyborców uprawniający komitet wyborczy do uczestniczenia w rozdziale mandatów stosowane w celu uniknięcia dużego rozdrobnienia sceny politycznej w kraju, gdzie ordynacja wyborcza wprowadza proporcjonalny system wyborczy jeden z głównych parametrów systemu wyborczego wpływają nie tylko na wyniki wyborów, ale także dotyczą strategii poszczególnych partii i komitetów wyborczych oraz wyborców i ich preferencji

24 Znaczenie progów wyborczych w wyborach – wybory do sejmików województw 2006 dwa progi wyborcze: 5% w skali województwa dla samodzielnych liczb wyborczych oraz 15% dla bloków wyborczych porównawcze warianty ordynacji związane z progiem 5%: o wariant I: wyniki partii podprogowych nie są w ogóle uwzględniane o wariant II: nie ma progów wyborczych

25 PARTIA ODDANYCH GŁOSÓW OBOW. ORDYNACJA WARIANT I WARIANT II suma%mandaty PO3 306 66727,32186187182 PiS3 038 00225,1170156161 KKW LiD1 736 60814,35667366 PSL1 582 83113,08838981 Samoobrona670 7455,5437 45 LPR568 9354,711 12 KPEiR358 7082,96000 UPR163 4101,35000 PPP135 5381,12000 RAŚ63 0700,520---3 MN49 1310,41777 PS Lubawski42 1190,35111 NOP41 1710,34000 ChRS40 3060,330---1 WSWM36 8730,30---1 PSP16 7730,140---1

26 Wnioski duże znaczenie progów wyborczych przy zastosowaniu klauzul zaporowych wybory stają się bardziej partyjne; mniejsze szanse lokalnych list progi wyborcze obniżają proporcjonalność rozdziału mandatów

27 Okręgi wyborcze

28 Funkcje wyborów, które mają wpływ na wielkość okręgów wyborczych odzwierciedlenie poglądów wyborczych wyłonienie stabilnej większości funkcja legitymizująca Bardziej stabilna większość Pogorszenie odzwierciedlenia preferencji wyborczych

29 Przykład: wybory do sejmików wojewódzkich w 2006r. Partia Głosy Poszerzone okręgi Wyniki z 2006r. Różnica % M*% % % PO 27,3217931,9118633,16-71,25 PSL 13,088615,338314,8030,53 PiS 25,1017130,4817030,3010,18 Samoobrona 5,54325,70376,60-50,89 LPR 4,70122,14111,9610,18 KWW LiD 14,357413,196611,7681,43 MN 0,4161,0771,250,18 PS Lubawski 0,3510,181 00,00 KPEiR, UPR, PPP, NOP 5,7500,000 0 88 okręgów49 okręgów

30 Wnioski Wielkość okręgów wyborczych ma istotny wpływ na wyniki wyborów Wzrost dopasowania do preferencji wyborczych ◦ Progi naturalne bardziej zbliżone do ustawowego 5% Na powiększeniu okręgów wyborczych zyskują partie Metoda d’Hondta Metoda Sainte – Lague Metoda Hare’a - Niemayera ŚREDNIEMAŁE DUŻE Silny wpływ możliwości tworzenia bloków!

31 Partia** Oddanych głosów Brak progów i powiększone okręgi Wyniki z 2006r.Różnica suma%M*% % % PO 3 306 66727,3217330,8418633,16-132,32 PiS 3 038 00225,1014626,0217030,30-244,28 KKW LiD 1 736 60814,357413,196611,7681,43 PSL 1 582 83113,088314,808314,8000,00 Samoobrona 670 7455,54407,13376,6030,53 LPR 568 9354,70295,17111,96183,21 KPEiR 358 7082,9630,5300,0030,53 UPR 161 5061,3300,000 0 PPP 135 5381,1200,000 0 RAŚ 63 0700,5230,5300,0030,53 MN 49 1310,4161,0771,250,18 PS Lubawski 42 1190,3510,181 00,00 NOP 41 1710,3400,000 0 ChRS40 3060,3320,3600,0020,36 PSP16 7730,1410,1800,0010,18

32 Wady i zalety systemu proporcjonalnego

33 ZALETY: o lepsze odzwierciedlenie preferencji wyborców o większą przystępność dla mniejszych ugrupowań i mniejszości etnicznych o równość głosu wyborczego o wg niektórych badań, skutkuje wyższą efektywnością i stabilnością polityki rządów, oraz wyższą frekwencją wyborczą o system głosu przechodniego niezależność kandydatów od kierownictwa partii

34 WADY: o rozczłonkowanie parlamentu o słaba więź między regionem a przedstawicielem regionu o ułatwianie zaistnienia partiom skrajnym o niemożność odsunięcia partii od władzy o zasady podziału mandatów są często niezrozumiałe dla wyborców o w systemach z listami wyborczymi daje dużą władzę centralnemu kierownictwu partii