Współczesne systemy administracji publicznej

Prezentacja na temat: "Współczesne systemy administracji publicznej"— Zapis prezentacji:

1 Współczesne systemy administracji publicznej
mgr Paweł Dąbrowski

2 Szwecja – historia administracji
Administracja szwedzka rozwijała się w faktycznej izolacji od administracji innych państw; Wiele z tradycyjnych cech administracji szwedzkiej kształtowało się od XVII lub XVIII w. (rozdział polityki i administracji, kontrola administracji przez ombudsmana); Po II wojnie św. „łagodne” zmiany w duchu państwa opiekuńczego.

3 Wpływ systemu szwedzkiego
System szwedzki oddziaływał na inne systemy tylko lokalnie (np. na system fiński); Obecnie system ten jest przedmiotem żywego zainteresowania nauki o administracji.

4 Administracja w systemie politycznym
Szwecja jest monarchią konstytucyjną; Monarcha pełni funkcję reprezentacyjną; Władzę wykonawczą na najwyższym szczeblu sprawuje gabinet, na czele z premierem; Gabinet szwedzki liczy z reguły 13 ministrów;

5 Administracja w systemie politycznym
Premier odwołuje i powołuje ministrów; Podstawową cechą administracji centralnej jest to, że tradycyjnie i instytucjonalnie oddzielano sferę polityki i administrowania.

6 Administracja centralna
Administrację centralną tworzą ministerstwa (polityka), urzędy centralne i agencje (administracja); Do 1984 r. od decyzji kierownika urzędu centralnego zawsze służyło odwołanie do rządu, dzisiaj jest to ograniczone do decyzji mających znaczenie polityczne;

7 Administracja centralna
Obecnie funkcjonuje kilkaset instytucji centralnych (urzędy centralne, agencje); Na czele każdego urzędu stoi dyrektor generalny, mianowany przez rząd na kadencję (zwykle 6 lat); Wyróżnia się kategorię korporacji usług publicznych, tj. instytucje, które są traktowane jako administracja, będąc jednocześnie przedsiębiorstwem państwowym (np. poczta)

8 Ministerstwa Zajmują się wyłącznie kształtowaniem polityki państwa;
Zatrudniają niewielu urzędników, zwykle poniżej 200 w ministerstwie.

9 Porównanie z Polską - na podstawie money.pl

10 Porównanie z Polską - na podstawie money.pl

11 Status urzędnika Tradycją Szwecji jest traktowanie mianowanych urzędników państwowych w sposób zbliżony do sędziów, a więc gwarantowanie im niezawisłości i stabilizacji stosunku służbowego; Silna jest służba cywilna; Gwarancjom urzędnika towarzyszy ścisła kontrola jego pracy.

12 Podział terytorialny Podział Szwecji jest dwustopniowy;
Szwecja dzieli się na 21 regionów; Regiony dzielą się na 290 gmin.

13 Administracja terenowa
Terenowa administracja rządowa istnieje na poziomie regionalnym; Na jej czele stoi gubernator mianowany przez rząd na 6-letnią kadencję; Działa też instytucja samorządowa – rada regionalna; Samorząd działa też na szczeblu gminy.

14 Federacja Federacja polega na podziale suwerenności państwowej między państwo związkowe a jego części składowe; Federacja może opierać się na zasadzie domniemania kompetencji części składowych (USA) albo domniemania kompetencji federacji (Kanada)

15 Autonomia W warunkach autonomii chodzi o podział (decentralizację) władzy ustawodawczej między parlament a ciała stanowiące jednostek terytorialnych, które wówczas uzyskują uprawnienia do stanowienia prawa rangi ustawowej, przy zachowaniu warunku jedności państwa; Przykłady: Hiszpania i Włochy (autonomia regionów), Wielka Brytania – proces „dewolucji” (Szkocja, Walia), Województwo Śląskie w II RP, Wyspy Alandzkie w Finlandii. Autonomia może dotyczyć tylko niektórych części składowych państwa lub stanowić podstawę organizacji całości państwa.

16 Prowincje w Hiszpanii

17 Hiszpania 17 wspólnot autonomicznych; 2 miasta autonomiczne;
„Szerokość” autonomii jest różna dla każdej prowincji, głównie dotyczy szkolnictwa i podatków; Każda wspólnota ma swój rząd i parlament; Silny ruch regionalistyczny. Niektóre z prowincji mają długą, historyczną tradycję autonomii.

18 Włochy

19 Włochy Podział na 20 regionów.
5 z nich ma szczególne prawa autonomiczne, wynikające m.in. z obecności mniejszości narodowych: Wenecja Julijska; Sardynia; Sycylia; Trydent – Górna Adyga; Dolina Aosty.

20 Wyspy Alandzkie

21 Wyspy Alandzkie – dziedziny autonomii
Oświata; Kultura; Ochrona zabytków; Opieka zdrowotna; Ochrona środowiska Transport; Komunikacja; Policja; Poczta; Prasa; Radio; Telewizja

22 Federacja Rosyjska FR - Federacja Rosyjska;
WNP - Wspólnota Niepodległych Państw; ZBiR – Związek Białorusi i Rosji.

23 Podział terytorialny Rosja dzieli się na 83 jednostek terytorialnych:
21 republik; 46 obwodów; 9 krajów; 2 miasta o znaczeniu ogólnofederalnym (Moskwa, Sankt Petersburg); 1 obwód autonomiczny (żydowski); 4 okręgi autonomiczne (czukocki, nieniecki)

24 Podział terytorialny Republika ma własną konstytucję i ustawodawstwo;
Pozostałe jednostki mają własny statut i ustawodawstwo; Rozgraniczenia kompetencji dokonuje Konstytucja FR i „umowy o rozgraniczaniu kompetencji i uprawnień” (art. 11 ust. 3 Konstytucji FR)

25 Administracja federalna i terenowa
Federalne organy władzy wykonawczej w celu realizacji swoich uprawnień mogą tworzyć własne organy terytorialne i mianować odpowiednich urzędników. Federalne organy władzy wykonawczej w porozumieniu z organami władzy wykonawczej podmiotów Federacji Rosyjskiej mogą przekazywać im realizację części swoich uprawnień, o ile nie jest to sprzeczne z Konstytucją Federacji Rosyjskiej i ustawami federalnymi. Organy władzy wykonawczej podmiotów Federacji Rosyjskiej w porozumieniu z federalnymi organami władzy wykonawczej mogą przekazywać im realizację części swoich uprawnień.

26 Rosja – system prezydencki ?
Prezydent – konstytucyjnie bardzo silna pozycja, w tym prawo wydawania dekretów i rozporządzeń; Konstytucyjnie w jego rękach leży obsada najważniejszych stanowisk administracji rządowej; W każdej chwili może zdymisjonować rząd; Prezydent ma w zgodzie z Konstytucją prawo zawieszać lub uchylać obowiązywanie aktów organów władzy wykonawczej podmiotów Federacji Rosyjskiej.

27 Premier Konstytucyjnie ma dość słabą (względem prezydenta) pozycję;
Jest powoływany przez Prezydenta za zgodą Dumy; Stoi na czele rządu, kieruje jej pracami; W ciągu tygodnia od powołania przedstawia Prezydentowi projekt struktury rządu, następnie kandydatury ministrów. Faktycznie, premier Putin cieszy się wpływami wykraczającymi poza uprawnienia konstytucyjne.

28 Samorząd terytorialny
Struktura organizacyjna s.t. jest określana oddolnie, z uwzględnieniem miejscowych tradycji; Organy samorządu lokalnego samodzielnie zarządzają własnością komunalną, tworzą, zatwierdzają i wykonują lokalny budżet, ustanawiają lokalne podatki i opłaty, strzegą porządku publicznego, jak również rozwiązują inne kwestie o znaczeniu lokalnym.

29 Kontrola nad administracją
Brak wyodrębnionego sądownictwa administracyjnego; Szczególna rola prokuratury, pełniącej funkcję nadzorczą wobec administracji; Na najwyższym szczeblu sądownictwo administracyjne sprawuje Sąd Najwyższy; Wyodrębnione jest sądownictwo konstytucyjne.

30 Pytania Proszę scharakteryzować najważniejsze cechy szwedzkiej administracji centralnej; Proszę wyjaśnić, na czym polega rozdział szwedzki model rozdziału polityki i administracji; Proszę scharakteryzować cechy szczególne statusu szwedzkiego urzędnika; Proszę opisać wybrane rozwiązania autonomiczne; Proszę scharakteryzować administrację centralną Federacji Rosyjskiej; Proszę scharakteryzować pozycję rosyjskiego premiera; Proszę scharakteryzować sądową kontrolę administracji w Federacji Rosyjskiej.