Integracja gospodarcza w Europie

Prezentacja na temat: "Integracja gospodarcza w Europie"— Zapis prezentacji:

1 Integracja gospodarcza w Europie
Idee jednoczenia Europy Działania zjednoczeniowe tuż po wojnie Procesy integracyjne w latach 50-ch

2 EWWiS. Plan Schumana. Jean Monnet chcial stopniowo poddawać kompetencje poszczególnych państw pod kontrole ponadnarodową. W 1950 przedstawił Rządowi Francji propozycje poddania produkcji węgla i stali Francji i Niemiec pod kontrolę międzynarodową. Integracja sektorowa. 9 maja Robert Schuman (min spraw zagr.) przedstawił projekt EWWiS. Tego samego dnia na konf prasowej w MSZ ogłosił plan stopniowego wprowadzania rozwiązań federacyjnych. Schuman wiedział, że zbliżenie narodów wymaga wyeliminowania niezgody Francusko-Niemieckiej.

3 Od unii gospodarczej węgla i stali miano przechodzić do dalszych etapów integracji.
Projekt trzymano w tajemnicy przed Brytyjczykami – którzy byli przeciw próbom federalizacji Europy. Projekt pozwolił Adenauerowi wyprowadzić RFN z izolacji. RFN rezygnowała z kontroli nad przemysłem ciężkim, Francja też. Brytyjczycy i Skandynawowie odrzucali idee kontroli ponadpaństwowej nad sektorami strategicznymi.

4 Realizacja sektorowej integracji dawała Niemcom szanse odzyskania silnego miejsca w europie a Francji większe poczucie bezpieczeństwa Benelux otrzymywał wsparcie sąsiadów Prace trwały od 20 czerwca 1950. Powstały Zgromadzenie, Rada i Trybunał 18 kwietnia 1951 roku podpisano traktat paryski o powołaniu pierwszej wspólnoty Pierwsza sektorowa integracja w Europie

5 EWWiS. Plan Schumana. Jednolity zamknięty kompleks dla komplementarnego rozwoju struktur gospodarczych z doskonałą siecią transportową. Wyrównany poziom zapewniał korzystne warunki dla dalszego rozwoju Nowy etap w integracji europejskiej. Wcześniej były tylko regionalne rozwiązania BENELUXu, działania w ramach GATT oraz OEEC. Rada Europy skupiała się na kulturze i prawach człowieka

6 EWWiS. Plan Schumana. Postanowienia EWWiS po raz pierwszy miały cechy organizacji ponadnarodowej. Objęły sektory strategiczne państw członkowskich, znosiły bariery celne i kontyngenty, tworzyły wspólny rynek Traktat wszedł w życie po ratyfikacji przez kraje 25 lipca 1952 roku. Ratyfikowano z oporem, szczególnie w Niemczech (Schumacher) Wielka Brytania zdecydowanie odrzuciła – była zasadniczo przeciwna wszelkim ponadnarodowym rozwiązaniom i miała szczególne stosunki z Commonwealth

7 Cele EWWiS Wspólny rynek węgla i stali=specjalizacja, większą wydajność produkcji. Budowa nowej „struktury pokoju”, zaufania. „Fuzja wspólnych interesów” zamiast historycznej rywalizacji. Zapewnienie jednakowych warunków dostępu do źródeł surowca, polepszenie warunków modernizacji produkcji, najniższe cła i polepszenie życia pracowników. Państwa zobowiązywały się do stopniowego zniesienia ceł oraz ograniczeń ilościowych

8 Główne struktury EWWiS
Struktury miały nadzorować prace przedsiębiorstw z branży, dofinansowywać je oraz rozstrzygać spory i odwołania się od decyzji Wysoka Władza (High Authority) -10 osób, czynnik ponadpaństwowy. Miała uprawnienia ustanawiania kontyngentów produkcyjnych, cen min i max, finansowania nowych przedsięwzięć i wszelkiej kontroli, oraz zasiłków dla pracowników Wysoka Władza mogła stosować sankcje wobec państw unikających dotrzymania umowy. Wysoka Władza miała uprawnienia do podejmowania decyzji w sprawie węgla i stali w całej Wspólnocie.

9 Główne struktury EWWiS
Rada EWWiS złożona z ministrów zbierała się co jakiś czas. Poprzez decyzje Rady państwa członkowskie kontrolowali kierunki działań EWWiS i łagodzili jednostronne posunięcia Władzy. Wspólne Zgromadzenie – delegaci wybrani przez parlamenty. Wspólne Zgromadzenie oceniało doroczny raport o działalności Wysokiej Władzy. Miało specjalne komisje robocze i współdziałało ze Zgromadzeniem Doradczym rady Europy.

10 Główne struktury EWWiS
Trybunał powołano do nadzorowania przestrzegania postanowień traktatowych. Najwyższa instytucja odwoławcza od decyzji Wysokiej Władzy. 7 sędziów wybieranych na 6 lat. W 1952 roku utworzono sekretariat EWWiS w Luksemburgu. W pierwszych latach docierano regulacje oraz współpracę przedstawicieli rządów w Radzie z organem ponadnarodowym. Wspólny rynek węgla rudy i złomu powstał w 1953 a stali w 1954 r.

11 Tak w 5 lat po zakończeniu Wojny, zaczęto integracje sektorową z udziałem Niemiec.
Francuzi w szoku, ale Robert Schuman z Jeanem Monnetem łagodzili nastroje polityka „małych kroków”. Działania Wysokiej Władzy były nowatorskimi i sprzecznymi z wiekową tradycją suwerenną.

12 Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
20 maja 1955 r. kraje Beneluxu wystosowali memorandum do RFN, Francji i Włoch z propozycją unii celnej i specjalnej agencji atomowej. 1-2 czerwca 1955 sprawy te rozważała konferencja Ministrów Spraw Zagranicznych w Messynie. Rozważano różne sposoby tworzenia gospodarczej wspólnoty. Członków interesowały sprawy strukturalnej przebudowy gospodarki oraz unowocześnienie sektora rolniczego.

13 Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
Odnotowano też tworzenie ośrodka siły gospodarczej i politycznej. Benelux i RFN bardzo popierali. Benelux miał wieloletnie doświadczenia, RFN widział możliwość odbudowy pozycji Niemiec w Europie. Różnice poglądów: północ (UK i Skandynawia) były za organy koordynacyjne. Centrum (RFN, Benelux) występowały za stworzenie unii gospodarczej. We Włoszech byli zwolennicy obu rozwiązań.

14 Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
W 1955 konf 4 mocarstw w Genewie dała odprężenie. Saary przeszły do Niemiec a Francja nie miała zastrzeżeń. Kompromis prowadził do zaniechania niechęci. Lato 1955-wiosna 1956 prace Komitetu Spaaka nad założeniami EWG i Euratomu. Brytyjczycy promowali luźną strefę wolnego handlu wraz z krajami nordyckimi, ale Francuzi poparli Spaaka, bo liczyli na wsparcie w sferze rolnictwa.

15 Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
W 1956 USA nie poparły interwencję Francji i Wielkiej Brytanii na Bliskim Wschodzie. Rozczarowanie europejczyków i wysiłki do stworzenia trzeciej siły pomiędzy USA i blokiem radzieckim były kolejnym czynnikiem. Podczas negocjacji o EWG powstał problem jak uwzględnić kolonie Francji, Belgii i Holandii. W końcu import przyrównano do importu krajów „szóstki”., do eksportu krajów EWG pewne dopłaty na rozwój terytoriów zamorskich Ostatecznie usunięto przeszkody lutego r. w Paryżu

16 Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
Ostatecznie traktat o EWG i Euratomie podpisano 25 maca 1957 roku w Rzymie Podpisali P.H. Spaak, Christian Pineau, Joseph Luns, Joseph Bech (luks), K.Adenauer, Antonio Segni

17 CELE EWG EWG = Wspólny Rynek „utworzenie wspólnego rynku, ujednolicanie polityki gospodarczej, harmonijny rozwój działań. gosp., stabilizacja, uściślenie stosunków”. Wg. Traktatu Rzymskiego, cel – utworzenie wspólnego rynku na gruncie Unii Celnej (towarowej): zakaz stosowania ceł przywozowych i wywozowych wewnątrz unii + wspólna taryfa celna wobec krajów trzecich.

18 Działalność EWG Stopniowa eliminacja barier taryfowych (cła i ograniczenia Ilościowe) w handlu. Ustanowienie wspólnej taryfy celnej i polityki handlowej wobec państw trzecich. Zniesienie ogranicz. W wolnym rozwoju wymiany osób usług i kapitału. Wprowadzenie wspólnej polityki rolnej i transportowej Zapewnienie wolnej konkurencji na wspólnym rynku. Koordynacja polit. Gospodarczej i zapobieganie zachwianiom równowagi w bilansie płatniczym członkowskich. Stopniowe ujednolicanie ustawodstwa państw członkowskich. Utworzenie Europejskiego Funduszu Społecznego. Utworzenie. Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Stowarzyszenie krajów i terytoriów zależnych.

19 Działalność EWG Traktat Rzymski preferował zniesienie wszelkich ograniczeń w ruchu towarowym. Przewidywał wieloetapowe działania oraz stopniowany proces rozwoju wspólnej polityki. Przyjęty okres przejściowy – trzy etapy po 4 lata (do 1969). Można było przedłużyć o kolejne 3 lata. Dopuszczano też szczególny rozwiązania w syt. „force major”.

20 Działalność EWG Sprawy rolnicze ujęto ogólnie: kompromisowe zasady wolnego rynku artykułów rolnych, wspólnego finansowania inwestycji rynkowych oraz wspólna polityka wobec krajów trzecich Art.39: „wspólna polityka rolna ma zwiększać produkcje, optymalnie wykorzystywać moce produkcyjne, polepszać warunki, stabilizować rynki zapewniać odpowiednie zaopatrzenie i poziomy cen” Rolnictwo traktowano specjalnie

21 Działalność EWG Traktat tworzył wspólny rynek pracy oraz znosił graniczenia w przepływie osób, usług i kapitałów. Pomijał systemy podatkowe i walutowe (to w kompetencji krajów) Do końca 1969 roku miała powstać Unia Celna Eksponowano wolną konkurencje Zadeklarowano wspólną politykę społeczna: pref. Sprawy zatrudnienia, warunków pracy , ubezpiecz społeczna, kształcenie zawodowe, ochrona higieny pracy, prawo zrzeszania się. Dla ułatwienia powstał Europejski Fundusz Społeczny

22 Działalność EWG Traktat był otwarty na dalszą integrację
Nie zawierał założeń o tworzeniu wspólnych zasad polityki gospodarczej w dłuższym okresie. Zakładano ż sam proces tworzenia unii celnej będzie wymagał koordynacji i dalszego zbliżenia w kwestiach walutowych, makroekonomicznych i politycznych U ojców integracji była świadomość że celem jest sojusz polityczny, a unia celna i wspólnota ekonomiczna – to środki

23 Główne organy EWG Zgromadzenie Parlamentarne (142 członków) – Francja, RFN, Włochy – po 36 delegatów, Belgia i Holandia – po 14 i Luksemburg – 6) Rada (sześciu ministrów dysponujących 17 głosami) Komisja EWG (9 członków) Trybunał Sprawiedliwości (7 sędziów)

24 Główne organy EWG Zgromadzenie – początkowo tylko rola konsultacyjna z prawem kontroli wobec Komisji. Deputowani parlamentów krajowych – podwójny mandat przedstawicielski. Rada – główny organ decyzyjny EWG. Tworzyło ją 6 ministrów odpowiednich resortów, zbierających się co pewien czas do rozstrzygnięcia szczególnych problemów (np. polityka zagraniczna, finanse, gospodarka). Skład Rady ustalano każdorazowo w zależności od tematu. Do przygotowania obrad powołano Sekretariat Generalny oraz grupy robocze.

25 Główne organy EWG Komisja – posiadała uprawnienia wnioskodawcze i wykonawcze przyznane przez Radę. Zadanie – czuwanie nad realizacją ustaleń traktatowych oraz przygotowanie materiałów do decyzji Rady i Zgromadzenia. Reprezentacja interesów wspólnotowych. Początkowo – 9 Komisarzy mianowanych przez Rządy spośród ludzi o odpowiednich kwalifikacjach. Po 2 komisarzy od RFN, Francji i Włoch. Od reszty – po jednym.

26 Główne organy EWG Trybunał Sprawiedliwości
Wspólny organ EWWiS, EWG i Euratom Zadanie – nadzór przestrzegania prawa Wspólnot oraz innych aktów prawnych, rozstrzyganie sporów dot. organów EWG, stosunków między organami, zgodność prawa wtórnego z pierwotnymi traktatami Komitet Ekonomiczno-Społeczny – przygotowywał fachowe opinie dla Rady i Komisji

27 Euratom Inicjatorem była Francja. Zainteresowanie rozwojem energetyki. Nie zainteresowana samodzielnym rozwojem branży w Niemczech. Zasady omówiono w Messynie, szczegóły dopracował komitet Spaaka. Traktat podpisano w Rzymie 25 marca 1957. Cel – stworzenie warunków powstania i szybkiego rozwoju przemysłu atomowego państw członkowskich oraz polepszenie życia ludności poprzez:

28 Cel Euratomu Rozwijanie badań i rozpowszechnienie wiedzy w sprawach technologii atomowej. Koordynacja inwestycji przemysłowych w branży. Realizacja jednolitych norm ochrony ludności przez negatywnymi skutkami energetyki atomowej. Zapewnienie sprawiedliwego zaopatrzenia użytkowników w minerały i paliwa atomowe. Zapewnienie odpowiednich rynków zbytu dla produktów jądrowych. Współpraca z innymi krajami i organizacjami międzynarodowymi w pokojowym wykorzystywaniu energii jądrowej.

29 Euroatom cd. W okresie tworzenia Euroatomu wzrastało znaczenie energii nuklearnej w potencjale gospodarczo-militarnym, a rola węgla i stali malała. Miały miejsce zakłócenia w dostawach ropy naftowej w czasie wojny sueskiej w październiku 1956 r. Twórcy liczyli również, że zintegrowany potencjał jądrowy Europy Mógłby ograniczyć zależność od parasola nuklearnego USA. Francja liczyła, ze Euratom ułatwi budowę jej arsenału uderzeniowego i da kontrolę nad aktywnością Niemiec w tej dziedzinie. Wielka Brytania była przeciwna. Brytyjczycy wydali dużo środków na budowę własnej technologii (po tym jak w USA zamkneli współpracę). Nie chciała się dzielić wymikami.

30 Główne organy Euratomu
Powołane Traktatem Rzymskim Organ zarządzający – Komisja Organ najwyższy – Rada Ministrów Zgromadzenie i Trybunał – wspólne z EWG i EWWiS

31 Organy pomocnicze Euroatomu
Agencja Zaopatrzenia (duże uprawnienia: prawo do rozdziału minerałów, półfabrykatów i materiałów rozszepialnych produkowanych w Europie). Służba Bezpieczeństwa i Kontroli Komitet Naukowo-Techniczny Ośrodek Badań Jądrowych Traktat ustalił zasady działania organów głównych i pomocniczych, budżet administracyjny oraz budżet badań i rozwoju Skupiono się na pracach badawczych, szkolenie specjalistów i tworzenie norm bezpieczeństwa

32 Euroatom cd. Od stycznia 1959 utworzono wspólny rynek materiałów jądrowych. Na początku rozbudowano 4 zakłady Wspólnego Ośrodka Badań Jądrowych: Ipra (Włochy), Petten (Hollandia), Geel (Belgia), Karlshruhe (RFN) Szczególna uwaga wobec spraw kontroli norm bezpieczeństwa. Inspektorzy z dużymi uprawnieniami.

33 Problemowe kwestie Od początku – spory i różnice stanowisk na linii Francja (najbardziej zaawansowana w badaniach) – pozostali członkowie organizacji Dotyczyły: sposobu wspóldziałąnia Euroatomu z EWG i EWWiS Zakresu i kierunków badań Nakładów finansowych Relacji Euratom i państw, które zachowywały w praktyce częsć uprawnień Euroatomu. „Wojna o reaktory” – Francuzi chcieli swój model elektrowni a pozostali – reaktory amerykańskie na lepszych warunkach finansowych. Problem magazynowania materiałów.

34 Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich
Nowy etap integracji i korzystne zmiany w Europie. EWG – nowa struktura w stosunkach międzynarodowych i nowy czynnik w ich rozwoju. Sprzyjający koniunktura od początku: w postanowiono zlikwidować cła na towary przemysłowe w 1966 a na produkty rolne w roku. Już na starcie łączenie celów ekonomicznych z politycznymi – rządy były współtwórcami Wspólnoty.

35 Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich
Szybka integracja polityczna się nie powiodła, ale integracja gospodarcza była motywowana politycznie. W toku jej realizacji państwa określały ramy prawne, dynamikę i wspólne przedsięwzięcia gospodarcze. Rządy najpierw niechętnie a potem coraz lepiej przekazywały suwerenne funkcje organizacjom ponadnarodowym – ciągłe szukanie kompromisu (interesy ponadnarodowe– interesy członków).

36 Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich
1 stycznia 1958 powstał Europejski Bank Inwestycyjny (kwatera główna w Luksemburgu) Stał się bankiem i samodzielną instytucja EWG. Funkcja Banku – udzielanie pożyczek i gwarantowanie pożyczek innych banków oraz finansowanie projektów zgodnych z ogólnymi celami polityki „szóstki”. Polityka kredytowa – Rada Gubernatorów (ministrowie finansów). Konkretne kredyty i gwarancje – Rada administracyjna

37 Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich
Wzrost poziom rozwoju i korzystne warunki wymiany handlowej. Od początku integracji – szybszy wzrost produkcji przemysłowej niż w USA i Wielkiej Brytanii. W latach wzrost przemysłu EWG – 24%, Wielka Brytania – 15%, USA – 10%. Polepszenie się współpracy przedsiębiorców i związków zawodowych w całej „szóstce”.

38 Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich
Utrzymywały się różnice w poziomach cen (zwłaszcza na rolno-spożywcze), wysokości płac, strukturze podatkowej Francja i Włochy – silniejsze związki zawodowe – bardziej protekcjonistyczna polityka (inaczej niż w liberalnych Belgii oraz RFN). Różny stopień upaństwowienia w krajach członkowskich.

39 Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich
Największe trudności – problemy rolne We Francji – duże nadwyżki i niższe ceny , w Niemczech – niedobory i wyższe nakłady Potrzeba opracowania zasad wspólnej polityki rolnej Wspólne projekty przemysłu lotniczego (Concorde) Świadomość polityków że postep integracji gospodarczej napędza integracje polityczną i społeczną

40 Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich
Utworzenie wspólnot ułatwiło wyrównywanie dysproporcji w poziomach rozwoju państw – członków. Tym niemniej Belgia, Luksemburg i RFN miały największy procent zatrudnionych w przemyśle a Włochy i Francja – w rolnictwie. We wszystkich krajach członkowskich wzrastał odsetek zatrudnionych w usługach.

41 Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich
Od 1 stycznia 1958 EWWiS, EWG i Euratom posiadały organy o podobnej strukturze. Istniały 3 Rady (Ministrów) oraz trzy odrębne władze wykonawcze: Wysoka Władza w EWWiS oraz Komisje – EWG i Euratomu. Wspólne były tylko Zgromadzenie w Strasburgu i Trybunał w Luksemburgu. Ważnym organem pomocniczym był Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER), łącznie dla trzech wspólnot Europejskich (ambasadorowie państw członkowskich akredytowani w Brukseli). Komitet zapewniał ciągłość prac Rad oraz zapewniał kontakty między rządami narodowymi a strukturami Wspólnot.

42 Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich
Sektorowa organizacja Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej od poczatku napotkałą konkurencje ze strony USA. Amerykanie obnizyli ceny Uranu U Państwa kupowały od USA i ograniczyły rozwój własnych zakładów izotopowych. Porozumienia w ramach EWWiS realizowano z ograniczeniami

43 European Free Trade Association (EFTA)
Po powstaniu trzech wspólnot europejskich większość krajów Europy Zachodniej było poza nimi. Wielka Brytania była poza wspólnotami (partnerstwo USA i szczególne stosunki z British Commonwealth). Skandynawia – od lat regionalny rozwój „małej integracji” (koordynacja ustawodawstwa , rozwój wspólnego rynku pracy, systemu komunikacji lotniczej SAS, ruch bezwizowy). Austria, Szwajcaria, Szwecja, Finlandia – nie zainteresowane (unikały blokowego podziału i strategii atlantyckiej) Hiszpania i Portugalia – pełna izolacja od polityki Zachodniej Europy.

44 European Free Trade Association (EFTA)
Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (European Free Trade Organization) powstało z inicjatywy Londynu po utworzeniu wspólnot „szóstki”. Eksperci z Wielkiej Brytanii brali udział w pracach przygotowawczych, ale wycofali się na etapie tworzenia dokumentów programowych. Londyn opowiadał się za koncepcją wolnego handlu bez tworzenia wspólnej zewnętrznej bariery celnej. Wysiłki Brytyjczyków były skoncentrowane na strefie wolnego handlu z „szóstka” + reszta OEEC. Takie rozwiązanie oznaczało zachowanie preferencji handlowych British Commonwealth oraz szeroka wymiana z USA.

45 European Free Trade Association (EFTA)
Utworzenie Wspólnot wywołało niepokój w UK (obawa izolacji) W końcu 1959 w Sztokholmie utworzono EFTA. Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, i UK. Wnioski Grecji, Irlandii, Islandie oraz Turcji odrzucono ze względu na niski poziom rozwoju gospodarczego. Dla Portugalii zrobiono wyjątek (ze względu na dużą wyminą handlową z Wielką Brytanią)

46 European Free Trade Association (EFTA)
Układ o EFTA wszedł w życie 3 maja 1960 r. po ratyfikowaniu przez „siódemkę”. Główne cele wg układu: popieranie nieprzerwanego rozwoju działalności gospodarczej, pełnego zatrudnienia, większej wydajności oraz racjonalnego wykorzystania zasobów, zapewnienie uczciwej konkurencji w handlu, ułatwienie dostaw surowców, stopniowe znoszenie barier handlowych. Wzorem EWG załozono stopniowe znoszenie ceł importowych do 1970 r.

47 European Free Trade Association (EFTA)
EFTA dążyła do: liberalizowania handlu między członkami w ramach ustaleń międzynarodowych poprzez stopniowe usuwanie ograniczeń ilościowych i obniżanie ceł. Wspólnej zewnętrznej taryfy nie było = zagrożenie nieformalnego przepływu towarów z zewnątrz. To wymagało ciągłej kontroli.

48 European Free Trade Association (EFTA)
Struktury organizacyjne – skromniejsze Główny organ – Rada Ministrów (zbiórka 2-3 razy w roku) – wszystkie kraje – po jednym głosie. Wstrzymanie się od głosu nie powodowało niewazności uchwaly = względna jednomyslność. Co tydzień – stali przedstwiciele. Był też sekretariat w Genewie.

49 European Free Trade Association (EFTA)
Od początku EFTA charakteryzowała się duża „dysproporcją sił” między Wielką Brytanią a resztą członków o zróżnicowanym rozwoju gospodarczym. Rozproszenie geograficzne wokół „szóstki” EWG. Wolumen wymiany handlowej był ograniczony. Dla Wielkiej Brytanii głównym kierunkiem wymiany były kraje British Commonwealth. Na EFTA przypadało tylko kilka procent.

50 European Free Trade Association (EFTA)
Na charakter działań EFTA wpłynął pośpiech w jej tworzeniu oraz „kryzys” po powstaniu EWG. Charakterystyczny był zróżnicowany poziom i rozproszenie członków, którzy albo nie chcieli albo nie mogli przystąpić do EWG. Traktowali EFTA jako przejściowe rozwiązanie w drodze do EWG (chcieli wzmocnić pozycję przetargową) W UK, Irlandia, Dania i Norwegia złożyły wnioski o przystąpieniu do EWG.