Epoka starożytnej Grecji

Prezentacja na temat: "Epoka starożytnej Grecji"— Zapis prezentacji:

1 Epoka starożytnej Grecji
Pitagorejczycy celebrujący wschód słońca

2 Uwagi wprowadzające Czy filozofia narodziła się w starożytnej Grecji?
Greckie religie państwowe oraz misteryjne jako przygotowanie dla filozofii: - z religii publicznej - naturalizm - z religii misteriów - dualizm duszy i ciała; Mit i teogonia grecka a filozofia (różnice): - mit i teogonia – metodą (dominującą) jest wyobraźnia poetycka - filozofia – metodą (dominującą) jest racjonalny namysł

3 Okresy filozofii starożytnej:
Okres naturalistyczny - pierwsi filozofowie przyrody - VII/VI w. p.n.e.; Okres humanistyczny - sofiści i Sokrates - V w. p.n.e. do 399r. (śmierć Sokratesa ) 3. Okres wielkich syntez klasycznych – Platon, Arystoteles - IV w. p.n.e. 4. Okres helleński oraz szkoły cesarstwa rzymskiego - stoicyzm, epikureizm, sceptycyzm schyłek IV w. do I w. p.n.e. 5. Okres religijny - Plotyn (neoplatonizm); Ojcowie Kościoła (św. Augustyn ), - I w. n.e. do 529 r. n.e.

4 Materializm pierwszych filozofów przyrody a humanizm Sokratesa

5 ZAPAMIĘTAJ Uczenie się filozofii (podobnie jak innych nowych nauk) to uczenie się nowego języka (terminologii)!!! Na początek warto zrozumieć następujące pojęcia: -metafizyka, metafizyczny -epistemologia, epistemologiczny -racjonalizm - materializm

6 Materializm pierwszych filozofów przyrody VII/VI w. p.n.e.
Podstawowe pojęcia: *materializm metafizyczny to takie pojmowanie rzeczywistości, w którym całkowity priorytet przyznany jest temu, co materialne (resp. naturalne, przyrodnicze, co postrzegane zmysłowo; fizyczne); *arché- zasada – przyczyna, czy podstawowy składnik rzeczywistości, tj. to, co konstytuuje rzeczywistość (mając na myśli element materialny); * monizm metafizyczny – przyznanie całkowitego priorytetu wyłącznie jakiemuś jednemu wymiarowi rzeczywistości (monos znaczy z greckiego jeden) (materializm metafizyczny w filozofii greckiej jest więc zarazem monizmem); * naiwny empiryzm – odwołanie się w poznaniu wyłącznie do prostego poznania zmysłowego.

7 Wszystko z wody powstaje i w wodę się obraca
Z prostej obserwacji empirycznej wywnioskował, że arché świata jest woda; Uznał, że świat to mechaniczny agregat tego substratu materialnego; Jego racjonalizm polegał na zerwaniu z płaszczyzną wiary religijnej oraz wyobraźni mitologicznej i podążeniu drogą obserwacji.

8 Anaksymenes z Miletu (VI w. p.n.e.)
„Podobnie jak dusza (...), która jest powietrzem, trzyma nas w skupieniu, tak i cały świat również otacza tchnienie i powietrze” Młodszy o dwa pokolenia od Talesa, Anaksymenes idzie o krok do przodu, tzn. jego zasada-arché jest czymś znacznie subtelniejszym od wody, jest nim powietrze; Pojmuje je jednak podobnie: jako materialny substrat rzeczywistości; Podstawą była również naiwna obserwacja empiryczna; Anaksymenes z Miletu (VI w. p.n.e.)

9 Największy filozof wśród przyrodników VI w. p.n.e.
ogień żyje śmiercią tego, co sobą spala - pierwszy symbol ruchu-procesu-zmiany Największy filozof wśród przyrodników VI w. p.n.e. Miał być zarozumiały, aż po granice śmierci; Miał być pierwszym filozofem – ateistą; (być może zarazem ostatnim deklarowanym); Heraklit z Efezu

10 Filozofia Heraklita nazywana jest często powszechnym wariabilizmem (łac. varietas – zmienność);
Punktem wyjścia jest u niego proces, ruch, zmiana. Uważał, że to waśnie ruch domaga się pierwszorzędnego wyjaśnienia, gdyż stanowi najistotniejsze znamię rzeczywistości widzialnej; Ruch zdefiniował jako efekt walki przeciwieństw, którego najdoskonalszym symbolem jest ogień; Punkt dojścia był analogiczny do Talesa, czy też Anaksymenesa. Wskazał wprost na element materialny konstytuujący rzeczywistość – tj. na arché i stwierdził, że jest nim ogień; Ważne ponadto, że już dla Heraklita świat jest nieskończony w czasie: nie ma żadnych Bogów, którzy stworzyli świat, (nie znał jednego z podstawowy praw logiki tj. regresus ad infinitum)

11 Czym jest zatem PRAWDA zdaniem pierwszych PRZYRODNIKÓW?
Ten fotel widzę, postrzegam zmysłowo, wiec on istnieje. Pierwszy filozofowie przyrody do świata podeszli zatem zdroworozsądkowo. Prawdą jest to, co możemy doświadczyć empirycznie

12 Humanizm Sokratejski Sokrates p.n.e.

13 Wiem, że nic nie wiem Jacques-Luis David Śmierć Sokratesa
"Tak nasz Echekratesie skonał przyjaciel i człowiek, o którym możemy powiedzieć, że ze wszystkich których żeśmy wtedy znali, najlepszy był i w ogóle najmądrzejszy i najsprawiedliwszy" (ostatnie słowa Sokratesa) Wiem, że nic nie wiem Jacques-Luis David Śmierć Sokratesa

14 Punkt wyjścia Sokratesa
Poddał krytyce: a) dotychczasową filozofię przyrody, ponieważ: Wnioski , jakie wyprowadzali filozofowie przyrody często przeczyły sobie nawzajem, Pomijali to, co najważniejsze, czyli zagadnienie człowieka. Filozofia przyrody nie dawała żadnych odpowiedzi na najbardziej trapiące człowieka kwestie: co to jest dobro, szczęście, sprawiedliwość itd. b) dotychczasową wiedzę nt. człowieka dostarczona przez pitagoreizm oraz sofistów, która - zdaniem Sokratesa – nadto była związana z religią orficką oraz teogonią, była zatem za mało racjonalna.

15 Celem Sokratesa było zatem poznanie człowieka w sposób racjonalny, czyli przy wykorzystaniu wyłącznie rozumu, racjonalnego namysłu; zdaniem Sokratesa - wszystkie prawdy o człowieku zapisane są w nim samym, a rozum pozwala do nich dotrzeć. ‘poznaj samego siebie i troszcz się o samego siebie’. poznanie i troska ma służyć temu, by człowiek stał się dobrym człowiekiem, a więc i szczęśliwym.

16 Ogólną metodą Sokratesa jest więc poznanie rozumowe (racjonalizm epistemologiczny)
Dokonał swoistego przełomu w sposobie myślenia o człowieku Def. „Człowiekiem jest jego dusza, bo dusza jest tym, co odróżnia człowieka od każdej innej rzeczy”. duszę zaś pojął w sposób, który jest już bliski naszemu pojmowaniu człowieka; „Dusza to sama myśląca i działająca świadomość, nasz rozum, źródło naszego myślenia i działania”.

17 POZOSTANIE Okresy filozofii starożytnej;
Różnica między mitologią i religiami a filozofią; Pojęcia: materializm metafizyczny; naiwny empiryzm; arche; monizm metafizyczny; Racjonalizm pierwszych przyrodników a racjonalizm Sokratesa. Sokratesa def. człowieka.