Psychiatria konsultacyjna

Prezentacja na temat: "Psychiatria konsultacyjna"— Zapis prezentacji:

1 Psychiatria konsultacyjna
Dr hab. med. Joanna Rymaszewska Katedra i Klinika Psychiatrii AM we Wrocławiu

2 Psychiatria konsultacyjna
Synonim: psychiatria w medycynie ogólnej (Consultation psychiatry) Wykonywanie usług klinicznych, pomoc w rozwiązywaniu psychologicznych, psychiatrycznych czy psychospołecznych problemów pacjenta Psychiatria związków z medycyną (Liaison psychiatry) Tworzenie, rozwijanie współpracy i integrowanie koncepcji, wiedzy z zakresu nauk biologicznych, psychologicznych, społecznych

3 Psychiatria związków z medycyną = Liaison psychiatry
Działalność edukacyjna w stosunku do lekarzy niepsychiatrów i innych pracowników niepsychiatrycznej służby zdrowia (liaison education) Badania naukowe dotyczące zagadnień psychiatrycznych w medycynie somatycznej i odwrotnie (liaison research) W USA osobna subspecjalizacja (consultation-liaison psychiatry) W Europie zróżnicowana sytuacja, nie tak uporządkowana i jednoznacznie zorientowana na psychiatrię konsultacyjną jak w USA W Niemczech unikalne specjalizacje: medycyna psychosomatyczna, psychiatria-psychoterapia oraz psychoterapia medyczna W Polsce w 1993 powstała Komisja ds. Psychiatrii w Medycynie Ogólnej PTP

4 Historycznie rzecz ujmując…
Za początki współczesnej psychiatrii konsultacyjnej przyjmuje się lata 30-te, gdy w USA psychiatrzy Dr Helen Flanders Dunbar i George Henry rozpoczęli pracę w charakterze konsultantów szpitali ogólnych Dzięki Fundacji Rockefellera i ogromnym dotacjom powstały wtedy pierwsze oddziały psychiatryczne przy uniwersyteckich szpitalach ogólnych Poprawa w zakresie diagnostyki, skrócenie czasu hospitalizacji=wzrost efektywności a spadek kosztów leczenia Już w końcu XIX w. we Francji i w Danii wykłady na temat związków psychiatrii z medycyna ogólną i konsultacje pacjentów ze schorzeniami somatycznymi

5 Modele konsultacji psychiatrycznych
Ukierunkowana na pacjenta Ukierunkowana na kryzys- analiza źródeł i skutków kryzysu u pacjenta, określenie rodzaju mechanizmów radzenia sobie+ interwencja psychoterapeutyczna Ukierunkowana na zamawiającego interwencję –problemy lekarza związane z prowadzeniem pacjenta, psychiatra ma „pomóc pomagać” grupy Balinta dla lekarzy somatyków Ukierunkowana na sytuację- koncentruje się na interakcjach miedzy pacjentem i zespołem leczącym – konsultowane może być całe środowisko oddziałowe wraz z pacjentem (ekologiczna koncepcja choroby) Rozszerzona – pacjent, jego rodzina, personel leczący

6 Oddziały bezłóżkowe W USA rozwinęły się i doskonale funkcjonują interdyscyplinarne zespoły konsultacyjne (psychiatric liaison department) I przykład-szpital przy Uniwersytecie w Yale (850 łóżek, 2400 konsultacji rocznie): 7 psychiatrów, 3 psychologów, 4 pracowników socjalnych, 4 pielęgniarki psychiatryczne, 3 studentów medycyny, 3 uczennice ze szkół pielęgniarskich=24 osoby II przykład –szpitale kliniczne AM we Wrocławiu (2354 łóżka, 2000 konsultacji rocznie): 2 psychiatrów (1,5 etatu)

7 Zaburzenia psychiczne w chorobach somatycznych
Pierwotną przyczyną objawów/zespołów psychopatologicznych jest schorzenie somatyczne Objawy psychopatologiczne mogą mieć charakter „zwiastunów” ch. somatycznej (objawy depresyjne przy WZW, neurasteniczne w ch. zakaźnych) lub ją skutecznie maskować Liczby/fakty: Połowa pacjentów w szpitalach psychiatrycznych ma nierozpoznaną chorobę somatyczną 50%-80% pacjentów w szpitalach nie-psychiatrycznych ma objawy psychopatologiczne

8 Podejście holistyczne każde schorzenie wypadkową czynników biologicznych i psychospołecznych
Hipokrates łączył określone objawy psychiczne z przewagą określonego płynu w ustroju (żółci, krwi, śluzu..) Karol Bonhoeffer wprowadził pojęcie egzogenny typ reakcji psychotycznych = ostry i przewlekły zespół mózgowy (USA) ilościowe lub jakościowe zaburzenia świadomości i pamięci (z. Korsakowa) koncepcja Manfreda Bleuler’a (1954) Zespół psychoendokrynny- zmiany psychiczne w zab. układu endokrynnego (również w terapii hormonalnej) 1) zaburzenia emocji i nastroju podstawowego 2)napędu 3)popędów i rytmu dobowego

9 Klasyfikacja ICD 10 grupa zaburzeń F 06
Potwierdzone lub znane z wywiadu choroba, uszkodzenie lub dysfunkcja mózgu albo ogólne zaburzenia somatyczne (nie związane z alkoholem i subst. psychoaktywnymi) Zachodzi przypuszczalny związek między pojawieniem się lub znacznym zaostrzeniem zab. psychicznego Usunięcie przyczyny somatycznej lub poprawa powoduje ustąpienie lub istotną poprawę st. psychicznego Brak dowodów sugerujących inna przyczynę zab. psychicznych (obciążenie rodzinne, czynnik stresowy) Pkt > rozpoznanie tymczasowe, pkt.3 = pewne

10 Zaburzenia psychiczne w chorobach somatycznych
Zaburzenia świadomości (ostra reakcja egzogenna typu Bonhoeffera) Zespoły depresyjne i lękowe w chorobach o przewlekłym przebiegu Rzadziej zespoły urojeniowe, maniakalne, omamowe (halucynoza), dysocjacyjne

11 Zaburzenia świadomości
Majaczenie najczęściej spotykane podczas konsultacji w szpitalach ogólnych: zachowawczych i chirurgicznych (15-18% pacjentów), 30% u pacjentów po CABG, do 50% po operacjach stawów biodrowych Częstość wzrasta z wiekiem- u ok. 10% starszych pacjentów przy przyjęciu, a dalszych 10-15% podczas pobytu Nie przywiązuje się wagi do przemijających zab. świadomości, szczególnie przebiegających bez pobudzenia – mogą być zapowiedzią poważnej ch. somatycznej Co 4 pacjent w starszym wieku z majaczeniem umiera w ciągu miesiąca od przyjęcia do szpitala Śmiertelność 2-krotnie częstsza niż wśród starszych pacjentów bez majaczenia

12 Zaburzenia świadomości
Przeoczone gdy: nieznaczne zwolnienie tempa mówienia, posługiwanie się mglistymi określeniami, nieadekwatnymi skojarzeniami niepamięć okresu zab. świadomości chorego

13 Przyczyny Zatrucia (…lit, leki p/arytmiczne, p/histaminowe, nasenne, alkohol, narkotyki, zawodowe…) Ch. zakaźne (CUN, …grypa, zap.płuc, inf. ukł. moczowego..) Inne CUN (guzy, urazy…) Ch. ogólne (stany przedagonalne, charłactwo nowotworowe, st.pooperacyjne…) Ch. ukł. krążenia…

14 Przyczyny u kobiet zapalenia płuc
U mężczyzn: alkoholowe, zapalenia trzustki, urazy (krwiak śródczaszkowy, stłuczenie mózgu, złamanie kończyny, uszkodzenie kręgosłupa U obu płci ch. niedokrwienna i zawał [Krzyżkowiak, Załuska 1998]

15 Leczenie zab. świadomości
Rozpoznanie ch. podstawowej Hospitalizacja Silne pobudzenie-zabezpieczenie mechaniczne Ścisły nadzór Spokój, ciche otoczenie Obj. wytwórcze-małe dawki Haloperidolu (2-8 mg p.o. v i.m.), Rispoleptu (1-2mg) Nie stosować leków o silnym dz. cholinolitycznym Uzupełnienie płynów, elektrolitów

16 Organiczne zaburzenia nastroju F 06.31 .32 .33
WHO, 14 krajów, populacja ok. 26 tys. osób: Wykrywalność zaburzeń psychicznych wśród lekarzy podstawowej opieki medycznej – 23,4% Występowanie depresji w podstawowej opiece zdrowotnej – 24%, w tym: % podprogowe zab. depresyjne 2,1% dystymia 5% duża depresja Ustun, Sartorius 1995

17 Rozpowszechnienie depresji w populacji osób chorych somatycznie
Cukrzyca do % Choroby nerek do % Choroby wątroby do % Choroby tarczycy 20-30% Padaczka Zawał mięśnia sercowego 15-25% Reumatoidalne zap. stawów 17-27% Nowotwory Udar mózgu 25-35% Choroba Parkinsona do % Zespoły bólowe Złamanie szyjki k. udowej do % Choroba wieńcowa 30-60%

18 Objawy depresyjne w przebiegu schorzeń somatycznych
pogłębiają złe samopoczucie pacjenta, pogarszają przebieg choroby, sprawiają, że jej objawy są trudniejsze do leczenia. Przedłuża to okres choroby, niezdolności do pracy, zwiększa się liczba wizyt lekarskich, wykonywanych badań diagnostycznych ilość zapisywanych leków.

19 Depresja w przewlekłej chorobie somatycznej
negatywny wpływ na funkcjonowanie psychospołeczne pacjenta izolacja od otoczenia, bierność, zrezygnowanie nasilona percepcja bólowa lęk przed dolegliwościami brak współpracy utrudniona terapia i rehabilitacja Brak zachowań prozdrowotnych: nieprzestrzeganie zasad leczenia (np. diety w cukrzycy), nieregularne przyjmowanie leków (np. w nadciśnieniu tętniczym), niechęć do rehabilitacji (np.w depresji poudarowej) stosowanie używek (np. papierosy, alkohol).

20 Najczęstsze „maski” depresji
zaburzenia snu zaburzenia lękowe natręctwa zmęczenie bóle głowy inne dolegliwości bólowe (m.in. nerw trójdzielny, nerw kulszowy) świąd skóry przewlekłe dolegliwości żołądkowo-jelitowe kołatania serca zespół dławicy piersiowej nadużywanie alkoholu i/lub leków

21 Nietypowe objawy depresyjne
wysoki poziom lęku drażliwość wybuchowość agresywne zachowanie zaburzenia pamięci często traktowane jako charakterystyczne dla osobowości czy wieku pacjenta

22 Ch. niedokrwienna serca
Chorzy na depresję wykazują 1,5 razy większe ryzyko wystąpienia zawału serca ze skutkiem śmiertelnym w porównaniu z populacją ogólną U 30% chorych po zawale serca rozpoznano depresję W grupie chorych po zawale 6 razy więcej osób z depresją zmarło w ciągu 18 m. po zawale mięśnia sercowego w porównaniu do tych bez zab. nastroju

23 Cukrzyca Cukrzyca występuje u ponad 4% populacji ogólnej
Depresja do 36% (?) W przebiegu cukrzycy II typu, insulino-niezależnej trudności diagnostyczne >> objawy imitujące depresję: spadek ogólnej sprawności, bóle głowy, utrata masy ciała, obniżenie nastroju, apatia Leczenie: SSRI obniżają stężenie glukozy o 20%, IMAO (moklobemid) – 35%, TLPD podwyższają do 150%!

24 Zab. lękowe na podłożu somatycznym F 06.4
Ok. 30% pacjentów Lęk napadowy: stany zagrożenia życia, ostre zły bólowe, zaburzenia czynności tarczycy i przytarczyc, nagłe zaburzenia metaboliczne (hipoglikemia), pheochromocytoma, padaczka skroniowa, zł wypadania zastawki dwudzielnej Lęk uogólniony: w każdej ch., szczególnie przewlekłej, najczęściej w ch. serca, ukł. oddechowego, nowotworowych

25 Ostre zespoły bólowe Kolka nerkowa, wątrobowa, atak ch. wieńcowej, neuralgie, migrena Maskowane przez objawy lęku napadowego Patogeneza- zab. ukł. serotoninowego – w leczeniu SSRI i inne mające dz. serotoninergiczne

26 Zespół wypadania zastawki dwudzielnej
10% populacji Najczęściej bezobjawowa, nie wymaga leczenia, U 15-40% pacjentów z lekiem napadowym występuje związek z lękiem niejasny L: oddziaływania psychoterapeutyczno-edukacyjne, leki anksjolityczne

27 Stany hipoglikemii Spowodowane różnymi schorzeniami somatycznymi
Obniżenie sprawności ogólnej, czasem deficyty funkcji poznawczych, napady lęku z przyśpieszeniem akcji serca, potami, bólami głowy

28 Trudności diagnostyczne
Nadczynność tarczycy W czasie napadu skora wilgotna, ciepła !! Wole, niekiedy wytrzeszcz oczu Dgn: oznaczenie poziomu hormonów Pheochromocytoma (guz chromochłonny rdzenia nadnerczy) Napad lęku, skok ciśnienia, przyśpieszone bicie serca, poty, bóle głowy, zab. ostrości widzenia Dgn: oznaczenie dobowe wydalania w moczu kwasu wanilinomigdałowego lub katecholamin

29 Zespoły urojeniowe F06.2 Nawracające lub utrwalone urojenia, którym mogą towarzyszyć omamy Głównie w zab. endokrynnych, układowych (toczeń rumieniowaty), w trakcie farmakoterapii hormonalnej Maskując objawy ch. podstawowej mogą być przyczyną pomyłek diagnostycznych

30 Zespoły urojeniowe F06.2 Niedoczynność tarczycy obrzęk śluzowaty , „myxedema madness”
W ¼ przypadków powolny rozwój z objawami schizofrenopodobnymi (schi prosta): zmniejszenie aktywności psychoruchowej, męczliwość, apatia, wycofanie społeczne U 5% dominują objawy psychotyczne: urojenia prześladowcze, omamy (gł. słuchowe, ale też wzrokowe, węchowe, smakowe), nieufność, dziwaczność zachowania, lęk z drażliwością, agresywność Zbyt późno zdiagnozowana >> zespół otępienny L. skojarzone: substytucyjne hormonalne i neuroleptyki (atypowe) Też w ciężkiej postaci nadczynności tarczycy, w tzw. przełomach hormonalnych

31 Zespoły urojeniowe F06.2 Nadczynność kory nadnerczy– zespół Cushinga Niedoczynność kory nadnerczy- cisawica=ch. Addisona Stosowanie sterydoterapii Zespół schizofrenopodobny: zaburzenia myślenia, dziwaczne urojenia hipochondryczne, omamy, pobudzenie psychoruchowe z silnym lekiem lub zahamowaniem ruchowym L; podstawowe + neuroleptyki Przebieg powolny, apatia, zab. myślenia, podejrzliwość, negatywizm, stany psychotyczne z pobudzeniem W cięższych stanach przewlekłe zespoły urojeniowe lub zab. świadomości Uwaga! Podanie neuroleptyku o dz. adrenolitycznym – zagrożenie życia z powodu groźnej hipotonii Zbyt późno dgn. >> zespoły otępienne U ok. 15% leczonych ACTH i sterydami kory nadnerczy w przebiegu: liszaja rumieniowatego, pęcherzycy, łuszczycy, RZS, wrzodziejącego zap. jelit, astmy oskrzelowej L: haloperidol i atypowe (olanzapina, rispolept)

32 Zespoły urojeniowe F06.2 Choroby autoimmunizacyjne
Leki steroidowe i immunosupresyjne mogą powodować zab. psychiczne Toczeń rumieniowaty układowy -60% różnorodne zab. psychiczne u tego samego pacjenta Prawd. uszkodzenie drobnych naczyń CUN Najczęściej ostre reakcje egzogenne typu Bonhoeffera lub depresje, rzadziej zespół schizofrenopodobny (b. trudny w różnicowaniu) Częste pomyłki diagnostyczne Objawy somatyczne: rumień na twarzy, wielonarządowe zmiany, neurologiczne (padaczka) L. podstawowe + neuroleptyki (haloperidol) Sklerodermia, zespół Sjogrena L: neuroleptyki atypowe

33 Zespoły urojeniowe F06.2 Choroby metaboliczne
Choroba Wilsona – zwyrodnienie soczewkowo-wątrobowe Genetycznie uwarunkowane zab. przemiany miedzi Początkowo: zab. myślenia, urojenia prześladowcze, wycofanie społeczne Obok porfirii, tocznia układowego i metachromatycznej lekodystrofii dorosłych, ch. Wilsona należy do najtrudniejszych schorzeń w różnicowaniu z zab. psychotycznymi Dgn: pierścień Kaysera-Fleishera na rogówce, miedź w moczu, stężenie ceruloplazminy w osoczu

34 Zespoły urojeniowe F06.2 Choroby metaboliczne
Ostra porfiria przerywana Szacuje się, że 0,5% chorych w szpitalach psychiatrycznych ma nierozpoznaną porfirię Ch. dziedziczna, częściej u kobiet 15% zab. psychotyczne o typie schi paranoidalnej lub katatonicznej: zab. myślenia, niedostosowany afekt, negatywizm, stany stuporu O. psychotyczne wyprzedzają objawy choroby: kolki brzuszne, polineuropatia Dgn: zmieniona wrażliwość na światło, wykwity i przebarwienia na skórze, ciemny jak wino mocz, niedokrwistość L: unikanie barbituranów, alkoholu, środków antykoncepcyjnych, sulfonamidów

35 Zespoły urojeniowe F06.2 Inne schorzenia
Hiperkalcemia nowotwory, zab. czynności przytarczyc, długotrwałe unieruchomienie, stosowanie leków (diuretyki tiazydowe, przedawkowanie vit. A i D, tzw. milk alkali syndrom –mleko i węglan wapnia stosowany w ch. wrzodowej) Objawy psychiczne (niepokój, omamy, urojenia – obraz ostrej psychozy schizofrenopodobnej) może być zapowiedzią groźnego dla życia przełomu hiperkalcemicznego Niedokrwistość złośliwa (szaleństwo megaloblastyczne)- niedobór vit. B12 przez autoimmunologiczne zap. Błony śluzowej żołądka, język malinowy, zapalenie kącików ust Skazy krwotoczne, przewlekła niewydolność krążenia, zabiegi na otwartym sercu, toxoplazmoza, infekcje wirusowe

36 25% - najczęściej hipomania z drażliwością i agresywnością
Zab. maniakalne F06.30 Rzadziej niż zespoły depresyjne i lękowe Zatrucia związkami chemicznymi – zespół szalonego kapelusznika z Alicji w krainie czarów – zatrucie rtęcią Nadczynność tarczycy, zespół Cushinga, toczeń układowy, infekcje Leki sterydowe, lewodopa, bromokryptyna, kokaina, amfetamina, TLPD, IMAO L: powolne (!) obniżanie dawki l. hormonalnych i haloperidol KULTURYŚCI Przyjmowanie ogromnych dawek steroidów anabolicznych (testosteron, nandrolon) 25% - najczęściej hipomania z drażliwością i agresywnością

37 Zespół omamowy – halucynoza organiczna F 06.0
B. rzadko, niedoczynność tarczycy Omamy słuchowe z urojeniami ksobnymi i interpretacyjnymi, lęk, dysforia, przebieg często burzliwy, maskujący schorzenie podstawowe Wykluczyć zab. świadomości, wcześniejszych zab. nastroju, obniżenia sprawności intelektualnej, dominacji urojeń, przyczynę alkoholową, schizofrenię

38 Zaburzenia katatoniczne F 06.1
B. rzadko Zab. aktywności psychoruchowej: bezruch, negatywizm, mutyzm lub nadmierna aktywność, echolalia, echopraksja Początek i przebieg ściśle związany z wywołującą go ch. somatyczną - najczęściej zapalenie mózgu, zatrucie tlenkiem węgla, rzadziej ch. układowe i metaboliczne (hemocystynuria, kwasica ketonowa, hiperkalcemia), niewydolność krążenia „Katatonia okresowa” stany przypominające katatonię w przebiegu niedoczynności tarczycy Stany stuporu podobne do katatonii w ch. Basedowa

39 Zab. dysocjacyjne F 06.5 -lęk, skargi hipochondryczne, teatralna ekspresja dolegliwości
Heterogenna grupa (dawniej objawy histeryczne) 30% zespołów dysocjacyjnych to objawy w przebiegu schorzeń somatycznych: Wczesny okres ch. zwyrodnieniowych (toczeń, RZS) Przewlekłe choroby ukł. pokarmowego (zapalne, pasożytnicze, zwyrodnieniowe) Ostra porfiria przerywana – traktowani jak histerycy, epizody silnych boli kończyn dolnych, uniemożliwiające stanie, chodzenie, silny lek, labilność emocjonalna Wyspiak trzustki –somatyczne objawy hipoglikemii o obrazie „nerwicy pitiatycznej” Przewlekle stany zapalne trzustki Utajona niedoczynność tarczycy z niedoborami wapnia- drętwienie kończyn, mrowienie, osłabienie

40 Inne trudności diagnostyczne
Awitaminozy – różnorodne zab. psychiczne (niedobory po dietach odchudzających, kuracjach antybiotykowych) Niedobory vit. po kuracji neuroleptykami (grupa B, szczególnie B1, kwasu foliowego, vit. PP): od męczliwości, ospałości, apatii po ostre egzogenne reakcje typu Bonhoeffera lub zespoły depresyjno-urojeniowe Niedoczynność przedniego płata przysadki mózgowej (Zespół Glińskiego-Simmonsa) przypomina łudząco jadłowstręt psychiczny Różnicowanie: zaniki narządów płciowych, apatia, pogorszenie sprawności intelektualnej Zespół Hoigne popenicylinowy pod postacią ostrego zespołu psychotycznego z lękiem i pobudzeniem

41 Depresje jatrogenne często u osób w podeszłym wieku
(liczba przyjmowanych leków wynosi średnio 6-8 dziennie, a wzrasta zwłaszcza u chorych przebywających w domach pomocy społecznej; 33% chorych przyjmuje więcej niż 8 leków dziennie) stosowanie leków nieprzepisanych przez lekarza występowanie w przeszłości depresji zarówno u chorego, jak i u jego krewnych I stopnia. Obraz kliniczny nie jest typowy dla endogennego zespołu depresyjnego; są to zwykle powiązane czasowo ze stosowanym leczeniem objawy apatii, zmęczenia, zaburzenia równowagi i spowolnienia. Odrębnym problemem diagnostycznym i terapeutycznym są tak zwane depresje jatrogenne, występujące w trakcie leczenia chorób somatycznych lekami o działaniu depresjogennym. Problem ten pojawia się często u osób w podeszłym wieku, ponieważ liczba przyjmowanych przez nie leków wynosi średnio 6-8 dziennie, a wzrasta zwłaszcza u chorych przebywających w domach pomocy społecznej; 33% chorych przyjmuje więcej niż 8 leków dziennie. Ponieważ ludzie starsi nie zawsze wierzą w efektywność działania leków, często zażywają leki nieprzepisane przez lekarza. Przewlekłością schorzenia i niewielką efektywnością leczenia można wyjaśnić wysoki odsetek niewłaściwie lub nieprawidłowo przyjmowanych leków (45-70%). Dodatkowymi czynnikami ryzyka wystąpienia depresji jatrogennej jest występowanie w przeszłości depresji zarówno u chorego, jak i u jego krewnych I stopnia. Obraz kliniczny nie jest typowy dla endogennego zespołu depresyjnego; są to zwykle powiązane czasowo ze stosowanym leczeniem objawy apatii, zmęczenia, zaburzenia równowagi i spowolnienia.

42 Depresje związane ze stosowaniem leków i innych substancji chemicznych
pochodne rauwolfia reserpina Najczęściej powodujące depresję, uwrażliwienie receptorów, nasilenie działania antycholinergicznego, a po długim stosowaniu osłabienie działania tymoleptycznego. Mechanizm depresjogennego działania polega na opróżnianiu magazynów z katecholamin w zakończeniach synaptycznych. Ocenia się, że częstość występowania depresji wynosi około 20% leki blokujących ß-adrenoceptor u 1,5% chorych leczonych agonistami a-adrenergicznymi (klonidyna, a-metyldopa), guanetydyna, hydralazyna, beta-adrenolityki antagoniści kanału wapniowego (werapamil, nifedypina) Digoksyna nawet w niskich dawkach terapeutycznych mogą wystąpić zaburzenia świadomości, omamy wzrokowe i objawy depresji - obniżony nastrój, męczliwość, niepokój, zaburzenia snu.

43 Depresje związane ze stosowaniem leków i innych substancji chemicznych
leki obniżające poziom cholesterolu - prawastatyna, lowastatyna, cholestyramina. Prawdopodobny mechanizm ich powstawania związany jest z wpływem obniżonego stężenia cholesterolu w surowicy na lipidy błonowe w mózgu, powoduje on zmniejszenie aktywności powierzchniowych receptorów serotoninowych. Niektóre leki stosowane w leczeniu raka: metotreksat, winblastyna, asparginaza, prokarbazyna. Metoklopramid często przepisywany w leczeniu zaburzeń przewodu pokarmowego, może przyczyniać się do wystąpienia objawów depresji. Leki hormonalne (w tym leki antykoncepcyjne) kortykosteroidy

44 Depresje związane ze stosowaniem leków i innych substancji chemicznych
leki przeciwpadaczkowe, kwas walproinowy i jego pochodne leki blokujących receptor histaminowy (cymetydyna) i leki sympatykomimetyczne. niektóre neuroleptyki, benzodiazepiny, disulfiram leki przeciwparkinsonowskie: l-dopa, amantadyna, bromokryptyna leki przeciwgruźlicze leki o działaniu amfetaminopodobnym, a także w nadużywaniu i uzależnieniu od alkoholu prekursory acetylocholiny: lecytyna,cholina, deanol

45 Leki działające prolękowo
amfetamina, aminofilina, dopamina, efedryna, epinefryna, kofeina, kokaina, kwas walproinowy, lewodopa, lidokaina, molsydomina, neuroleptyki, preparaty tyroidowe, leki przeciwgruźlicze, leki hipotensyjne (rezerpina, hydralazyna), salicylaty, sterydy, teofilina odstawienie preparatów naparstnicy, beta-adrenolityków, klonidyny, benzodiazepin, barbituranów, alkoholu

46 Niechęć lekarzy ogólnych do terapii depresji, lęku w chorobie somatycznej wynika z obawy przed działaniami niepożądanymi leków psychiatrycznych Skuteczne leczenie redukuje ryzyko powikłań i zgonu oraz poprawia jakość życia i funkcjonowanie pacjenta

47 Powodzenia! Na egzaminie W pracy zawodowej
Szczególnie w roli psychiatry konsultanta