Warszawa 15 lipca 2013 1 „Określone ustawowo dochody własne poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego zdeterminowane są niejednokrotnie obiektywnymi.

Prezentacja na temat: "Warszawa 15 lipca 2013 1 „Określone ustawowo dochody własne poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego zdeterminowane są niejednokrotnie obiektywnymi."— Zapis prezentacji:

1 Warszawa 15 lipca 2013 1 „Określone ustawowo dochody własne poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego zdeterminowane są niejednokrotnie obiektywnymi czynnikami: warunkami gospodarczymi, położeniem geograficznym czy sytuacją demograficzną.”…. W ramach systemu korekcyjno-wyrównawczego dochodzi niekiedy (w wypadku konkretnych jednostek) do sytuacji, w której, na skutek dokonania wpłat wyrównawczych, nie jest możliwe wykonywanie zamierzonych celów przez poszczególne samorządy.” W Konkluzji wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wpłaty wyrównawcze oraz wysokości tych wpłat „nie są niezgodne z art. 32 Konstytucji”, a „system wyrównania poziomego dochodów j.s.t., jest przede wszystkim natury politycznej”. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 2013 r. Sygn. akt K 14/11”

2 Warszawa 15 lipca 2013 2 Przerwanie batalii o „janosikowe” 2

3 Warszawa 15 lipca 2013 3

4 4 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 -0,5 -1,0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 miliardy zł Zestawienie dochodów samorządu województwa mazowieckiego dotacje celowe pozostałe dochody subwencja regionalna subwencja oświatowa uzupełnienie subwencji ogólnej dochód województwa netto (do dyspozycji) wpłata do budżetu na subwencję regionalną udział w podatku PIT i CIT środki z budżetu Unii Europejskiej

5 Warszawa 15 lipca 2013 5 Subwencja regionalna a budżet Mazowsza (2011 r.) Powszechnym jest pogląd, że Mazowsze ma największy dochód ogółem w przeliczeniu na 1 mieszkańca, tymczasem jeżeli uwzględnić wpłatę na subwencję regionalną jest on niższy od średniej krajowej. Rzeczywiste dochody województw po korekcie czasowej wpłat i wypłat subwencji regionalnej (cofnięcie o 2 lata) na 1 mieszkańca. średnia: 399 zł

6 Mechanizm ewidencji dochodów ogółem województw (2011 r.) według ustawy w rzeczywistości Różnica 608 mln zł Metoda przyjęta przez MF i GUS zawyża dochody samorządów ogółem i wprowadza w błąd.

7 Warszawa 15 lipca 2013 7 Transfer pionowy budżet państwa → budżet samorządowy Subwencja oświatowa Subwencja wyrównawcza Źródłem subwencji regionalnej są dochody własne województw – płatników; nie są to źródła zewnętrzne. Wpłaty na subwencję regionalną pomniejszają dochody płatników samorządowych, ale ustawa ujmuje te wpłaty jako koszt (w bilansie po stronie wydatków: Dział 758 - Rozliczenia różne. Transfer poziomy budżet samorządowy → budżet państwa → budżet samorządowy Subwencja regionalna – „janosikowe” Dlaczego powstaje różnica

8 Warszawa 21 czerwca 2013 8 Korekta jednorazowa z roku 2010 (byłoby 150 zł na 1 mieszkańca) Wskaźnik W - podstawowych dochodów podatkowych na 1 mieszkańca województwa Wskaźnik Ww – analogiczny wskaźnik średnia dla kraju Na podstawie wartości tych wskaźników oblicza się wpłaty i wypłaty na „janosikowe” (art. 31). wpłaty Mazowsza na „janosikowe” dochody własne Mazowsza - po korekcie wpłat i wypłat z tytułu „janosikowego” wskaźnik W -Mazowsze wskaźnik Ww -średnia krajowa

9 Warszawa 15 lipca 2013 9 Dynamika relacji wskaźnika W do Ww (wykres poglądowy) Obecny sposób naliczania subwencji regionalnej (art. 31) sprawia, że dobrze rozwijający się region jest karany za osiągane wyniki – odbiera mu się całą wypracowaną nadwyżkę.

10 Warszawa 15 lipca 2013 10 Środki na inwestycje na Mazowszu Rozwój kraju jest powiązany z rozwojem województwa mazowieckiego jako regionu stołecznego i ważnego centrum społeczno-gospodarczego. Mazowsze potrzebuje środków na inwestycje, aby świadczyć usługi na rzecz swoich mieszkańców jak i mieszkańców innych regionów oraz dalej się rozwijać. Rzeczywiste dochody Mazowsza nie są wystarczające, aby realizować wszystkie zadania publiczne. Wydatki majątkowe w zł na 1 mieszkańca

11 Warszawa 15 lipca 2013 11 Skutki braku zmiany systemu naliczania „janosikowego” dla inwestycji Mazowsze – najmniej inwestujące województwo w Polsce Wydatki majątkowe w zł na 1 mieszkańca w 2012 r.

12 Warszawa 15 lipca 2013 12 Struktura wydatków majątkowych Mazowsza administracja publiczna kultura i ochrona dziedzictwa narodowego pozostałe wydatki majątkowe rolnictwo i łowiectwo pomoc społeczna i polityka społeczna kultura fizyczna i sport gospodarka mieszkaniowa oświata i wychowanie transport i łączność ochrona zdrowia 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 miliardy zł

13 Warszawa 15 lipca 2013 13 Fundusze UE a „janosikowe” Szczególna sytuacja województwa mazowieckiego w przyszłej perspektywie finansowej przyczyni się do ograniczenia dostępności środków na inwestycje. Znaczne obciążenie „janosikowym” przekłada się na trudności z wykorzystaniem środków z funduszy UE. Euro na 1 mieszkańca

14 Warszawa 15 lipca 2013 14 Zasady przyznawania subwencji regionalnej Część regionalna subwencji ogólnej ustalona wg zasad określonych w ustawie: 40% dla województw w zależności od powierzchni dróg na 1 mieszkańca 10% dla województw w zależności od PKB na 1 mieszkańca 15% dla województw, w których planowane dochody na rok budżetowy są niższe od planowanych dochodów na rok bazowy 20% dla województw w zależności od stopy bezrobocia 15% dla województw w zależności od bieżących wydatków na PKP Województwo mazowieckie nie spełnia kryteriów określonych w ustawie, aby w ogóle otrzymywać wpłaty z subwencji

15 Warszawa 15 lipca 2013 15 Transfery do budżetu województw pomijające województwo mazowieckie Część regionalna – 40 % części regionalnej, dzieli się między województwa, w których powierzchnia dróg wojewódzkich, w przeliczeniu na jednego mieszkańca województwa, jest wyższa od powierzchni dróg wojewódzkich w kraju, w przeliczeniu na jednego mieszkańca kraju (art. 25 ust 4). Preferowane są województwa o niewielkim zaludnieniu, a eliminowane są województwa o dużym zaludnieniu z gęstą siecią drogową. Partycypację Mazowsza w subwencji drogowej można szacować na 25 mln zł. Część wyrównawcza – kwota uzupełniająca tylko dla województw, w których liczba mieszkańców nie przekracza 3 milionów (art. 24 ust. 8 pkt 3). Nie ma podstaw merytorycznych, dla których województwa przekraczające 3 mln mieszkańców nie mogą korzystać z kwoty uzupełniającej części wyrównawczej subwencji. Mazowsze w warunkach z roku 2011 powinno otrzymać około 50 mln zł.

16 Warszawa 15 lipca 2013 16 Niezbędne działania na najbliższą przyszłość Należy jak najszybciej wznowić prace w Sejmie nad doraźnymi korektami Ustawy o dochodach samorządowych – niezbędna jest dyscyplina w głosowaniach koalicji rządowej i sejmowej: –Zapewnienie mechanizmu bezpieczeństwa – „janosikowe” na poziomie do 30% bieżących wpływów z podatku PIT i CIT (propozycja podkomisji sejmowej to 45% i jest nie do przyjęcia). –Należy wprowadzić mechanizm proporcjonalności dzielenia się nadwyżką dochodów - średniego dochodu „W” na 1 mieszkańca, aby przedsiębiorczy nie byli nadmiernie drenowani. –Należy przyjąć zasadę, że wpłaty do budżetu państwa z tytułu subwencji regionalnej są PODATKIEM, a nie WYDATKIEM.

17 Warszawa 15 lipca 2013 17 Działania perspektywiczne Należy rozpocząć prace nad nową ustawą o dochodach samorządu terytorialnego ponieważ realia finansowe od momentu uchwalenia tej ustawy zmieniły się diametralnie: –Głównym źródłem finansowania rozwoju JST stały się fundusze unijne. –Po roku 2013 Mazowsze będzie miało ograniczony dostęp do środków unijnych, zwiększył się też poziom udziału własnego w dofinasowaniu inwestycji (z 15 do 20%). –Mechanizm ustalania części regionalnej subwencji wg zasad określonych w ustawie nie ma przełożenia na wydatki celowe. –Mechanizm wyrównywania poziomu dochodów JST powinien być oparty na zasadach wyrównywania poziomu rzeczywistych dochodów do średniej krajowej.

18 18 Dziękuję za uwagę