Agresja i przemoc w szkole

Prezentacja na temat: "Agresja i przemoc w szkole"— Zapis prezentacji:

1 Agresja i przemoc w szkole
Przyczyny i środki zaradcze Danuta Gadziomska

2 Agresja to? Termin "agresja" wywodzi się z języka łacińskiego, w którym słowo "agressio" oznacza "napad", a słowo "agressor" "rozbójnika". W literaturze znane są trzy główne teorie wyjaśniające pochodzenie ludzkiej agresji: teoria instynktów, która mówi, że agresja jest instynktem wrodzonym i że człowiek z natury zachowuje się agresywnie i stosuje przemoc; teoria frustracji, według której przyczyną zachowań agresywnych jest przeżywana frustracja, będąca wynikiem zablokowania zaspokojenia potrzeb; teoria społecznego uczenia się, która mówi, że ludzie uczą się zachowań agresywnych bądź przez własne, bezpośrednie doświadczenie, bądź przez naśladownictwo.

3 Przemoc a agresja Przemoc to nie to samo, co agresja.
To, co odróżnia przemoc od agresji, to przewaga sił jednej ze stron W przemocy jest ona zawsze po stronie sprawcy, w przypadku agresji - zrównoważona.

4 Agresja - przykład Zachowanie agresywne może:
zawierać intencje: "zaraz ci dołożę", "popamiętasz", "myślisz, że jesteś taki mocny - przekonasz się, że nie...", "nauczę cię rozumu", "zapamiętaj człowieku", naruszać prawa i dobra jednostki poprzez: bicie, popychanie, obrażanie, gryzienie, kopanie, wyzywanie, krzyczenie, wyzwiska, itp., powodować ból, cierpienie oraz szkody, co jest oczywiste, bo agresja ma swoją siłę, dynamikę i "ładunek emocjonalny". I jest nakierowana na obiekt, który ma "oberwać". Siły obu stron są jednak wyrównane. Każdy ma szanse wygrać. Świetnie tę sprawę wyczuwał i rozumiał Janusz Korczak, który gdy widział silniejszego i słabszego, zawsze interweniował z propozycją: "jeśliś taki silny - zmierz się ze mną" lub gdy spotykał "godnych siebie przeciwników" organizował "ring", ustalał "zasady", wyznaczał "sędziów" i "reguły" walki.

5 różnice Przykład przemocy: Mężczyzna zdenerwował się na swoją żonę. Krzyczał na nią , a ona płakała i prosiła, aby się uspokoił. Jeszcze bardziej go to rozzłościło. Potrząsał nią, popychał i w końcu uderzył. Żona miała podbite oko, siniaki na całym ciele i mocno spuchniętą rękę - okazało się, że jest złamana. Mąż był zdziwiony, że jest taka "krucha" - przecież ją tylko "dotknął". Przykład agresji: Dwie koleżanki pokłóciły się bardzo i jedna uderzyła drugą w twarz. Ta, nie pozostała dłużna i natychmiast uderzenie oddała. Obie popłakały się i miały czerwone ślady na twarzy. Oskarżały się wzajemnie o wywołanie kłótni. Krzyczały na siebie i wymawiały obraźliwe słowa.

6 Co to jest przemoc? Definicja zjawiska przemocy w rodzinie
Przemoc to intencjonalne działanie lub zaniechanie jednej osoby wobec drugiej, które wykorzystując przewagę sił narusza prawa i dobra osobiste jednostki, powodując cierpienia i szkody. O przemocy możemy mówić wtedy, gdy zostaną spełnione 4 warunki: Jest to intencjonalne działanie lub zaniechanie działania Jedna osoba ma wyraźną przewagę nad drugą Działanie lub zaniechanie jednej osoby narusza prawa i dobra osobiste drugiej Osoba wobec której stosowana jest przemoc, doznaje cierpienia i szkód fizycznych i psychicznych

7 Przemoc fizyczna polega na różnej gamie form zachowania o różnym stopniu nasilenia jak:  wymierzanie policzków, bicie, kopanie, duszenie, popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przetrzymywanie,  potrząsanie, szczypanie, bicie otwartą ręką i pięściami, przedmiotami, ciskanie w kogoś przedmiotami, parzenie, przypalanie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni, porzucenie w niebezpiecznej okolicy, nieudzielenie koniecznej pomocy, uniemożliwienie zaspokojenia podstawowych potrzeb biologicznych jak jedzenie , picie, sen.  Przemoc  fizyczna stwarza zagrożenie utraty zdrowia i życia.

8 Przemoc psychiczna i emocjonalna
To zadawanie cierpienia psychicznego, naruszanie poczucia godności osobistej, prywatności i własnej wartości , słowne lub niewerbalne groźby użycia przemocy wobec osoby lub tego, co do niej należy. Ten rodzaj przemocy przejawia się m.in. w krytykowaniu, wyśmiewaniu, wyzywaniu, narzucaniu własnych poglądów, upokarzaniu, poniżaniu,  zastraszaniu, karaniu , ubliżaniu, szantażowaniu . To także wmawianie choroby psychicznej, izolacja społeczna – kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami, domaganie się posłuszeństwa, stosowanie gróźb, że skrzywdzi, że porzuci, zgłosi do pomocy społecznej, zabierze dzieci, popełni samobójstwo.

9 Przemoc ekonomiczna/ materialna
Odmawianie lub ograniczanie dostępu do wspólnych środków finansowych lub odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie bądź ograniczanie podjęcia pracy zarobkowej ale również niszczenie przedmiotów, niezaspakajanie podstawowych bytowych  potrzeb rodziny.  Często sprawca przemocy zmusza ofiarę do proszenia o pieniądze lub wydziela jej kieszonkowe.

10 Werbalna Dokuczanie, Wyśmiewanie, Wyszydzanie, Ośmieszanie,
Pokazywanie nieprzyzwoitych gestów, Wykluczenie z grupy

11 Relacyjna Agresja bez fizycznego kontaktu, polegająca na działaniach, które prowadzą do obniżenia czyjegoś statusu w grupie; Wykluczenia z grupy; Izolowania, pomijania i nieodzywania się Cyberprzemoc ( SMS-y, e- maile, portale społecznościowe, zdjęcia i wpisy )

12 Czy wpływ jest taki sam na każde dziecko ?
Bycie świadkami przemocy domowej przez dzieci sprawia, że doświadczają zarówno krótko jak i długoterminowych tego skutków na tle poznawczym, emocjonalnym czy związanych z ich zachowaniem. Każde dziecko zareaguje inaczej na uraz psychiczny, niektóre z nich mogą być odporne i nie ujawnią żadnych negatywnych skutków.

13 Dzieci mogą: być zaniepokojone lub przygnębione,
        mieć problemy ze spaniem,         mieć koszmary lub powrót wspomnień z przeszłości,         łatwo się przestraszyć,         narzekać na występowanie objawów fizycznych, jak bóle brzucha,         zacząć moczyć się w nocy,

14 mieć napady złości, zachowywać się tak, jakby były znacznie młodsze niż są w rzeczywistości,  mieć problemy w szkole,  stać się agresywne lub mogą ukrywać swoje cierpienie i unikać innych ludzi,  mieć obniżone poczucie własnej wartości,  starsze dzieci mogą zacząć wagarować lub zacząć pić alkohol lub używać narkotyków,   zacząć wyrządzać sobie krzywdę poprzez przedawkowanie lub okaleczanie się,   mieć zaburzenia w odżywianiu się,

15 Dzieci mogą odczuwać: złość, poczucie winy, niepewność, samotność,
strach, bezsilność czy zagubienie. Mogą mieć mieszane uczucia względem zarówno oprawcy jak i rodzica nie stosującego przemocy.

16 Czynniki ryzyka Brak pewności siebie, nieśmiałość , wysoki poziom lęku; Trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami i w związku z tym mniejsze wsparcie społeczne; Niespójne relacje rodziców ze szkołą; U chłopców niska sprawność fizyczna

17 Diagnoza Winna obejmować różne aspekty sytuacji szkolnej,
Ważna jest w szczególności gdy problemy agresji zaczynają się dopiero ujawniać, Dobra, wnikliwa obserwacja nauczyciela jest sposobem diagnozowania pod katem występowania zjawisk agresji i przemocy w szkole. Skuteczność jest uzależniona od posiadanej wiedzy na temat tych zachowań.

18 Czego dotyczy diagnoza?
Wiedzy nt. zjawisk agresji i przemocy w szkole – najczęściej występujących form agresji, miejsc, w których do nich dochodzi; Znajomość „portretów” ofiary i sprawcy; Zasobów grona nauczycielskiego – praktycznych umiejętności wychowawczych nauczycieli, Aktualnie wykorzystywanych sposobów rozwiazywania problemów – istniejących procedur i norm oraz ich faktycznej znajomości i stosowania, Umiejętności wyodrębniania w sytuacji szkolnej czynników bezpośrednich i zwiększających ryzyko zaistnienia przemocy.

19 Jak i gdzie je znaleźć? Nieprawidłowa organizacja nauczania – nuda, brak zagospodarowania czasu, ograniczanie przestrzeni, zagęszczenie , nadmiar bodźców, hałas, brak relaksu i odprężenia ( dla nauczycieli i uczniów), brak zajęć pozalekcyjnych; niewłaściwy system norm – normy niejasne, niespójne lub podwójne standardy; rywalizację m-dzy uczniami; Normy preferujące i użycie siły; Nieprzestrzeganie norm przez osoby znaczące;

20 Niewłaściwa reakcja na zachowania agresywne – reakcje niekonsekwentne;
Nieprawidłowe relacje uczeń – nauczyciel- rodzic, w tym sprzeczności interesów; Brak autentycznego dialogu i kontaktu z rodzicami; Niewłaściwy sposób komunikowania się nauczycieli z uczniami.

21 Procedury szkolne Winny być:
Jasne , zrozumiałe i zgodne z przepisami prawa. Obejmować rodziców, uczniów, nauczycieli oraz pozostały personel.

22 Modelowanie Doświadczenie relacji z rodzicami we wczesnych latach dzieciństwa, ich wzajemny stosunek wyrażany w emocjach, sposobie bycia, reagowania na trudne sytuacje – to doświadczenie, które staje się kanwą postępowania w przyszłości. Znaczy to, że wyjątkowość każdej jednostki rozwijana jest przez modelowanie, ale także przez relacje z innymi. Zgodnie z powiedzeniem „ niedaleko pada jabłko od jabłoni”, czy „ czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci” jest to stare polskie określenie wpływu wychowania i siły wzorca w życiu na młodego człowieka. Jak z tego wynika mądrość ludowa jest bardzo pomocna w każdej kulturze społecznej. Schematy zapamiętane w dzieciństwie stanowią oparcie w podejmowaniu decyzji, ale również mają wpływ na kształtowanie się konfliktu kluczowego.

23 Modelowanie Wymiary modelowania (przeszłość) N. Peseschkian Rys. 1 JA
Rodzice i ja TY Pierwotne MY Filozofia rodziny Rodzice m-dzy sobą MY Rodzice i Inni

24 Tolerancja

25 Opracowała: Danuta Gadziomska
W materiale zostały wykorzystane informacje m.in.. z publikacji Agresja i przemoc w szkole” E. Czemierowska – Koruba Wymiary modelowania w psychoterapii pozytywnej N. Peseschkiana Opracowania własne. Materiały NL