Zarząd mieniem publicznym

Prezentacja na temat: "Zarząd mieniem publicznym"— Zapis prezentacji:

1 Zarząd mieniem publicznym

2 Prowadzący Mgr Adam Mika Mail: adam.mika@uwr.edu.pl
Konsultacje: aktualne informacje na stronie Zajęcia: 7 spotkań Okres zajęć: r. do r. Termin kolokwium: r. Forma kolokwium: 3 pytania otwarte Nieobecność: 1 dozwolona Odrobienie nieobecności: konsultacje

3 Pojęcie mienia publicznego jego rodzaje i przeznaczenie

4 Mienie w KC KSIĘGA PIERWSZA. CZĘŚĆ OGÓLNA. TYTUŁ III. MIENIE.
Art. 44 [Pojęcie] Mieniem jest własność i inne prawa majątkowe. Art. 44(1) [Podmioty mienia państwowego] § 1. Własność i inne prawa majątkowe, stanowiące mienie państwowe, przysługują Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym. § 2. Uprawnienia majątkowe Skarbu Państwa względem państwowych osób prawnych określają odrębne przepisy, w szczególności regulujące ich ustrój.

5 Mienie publiczne Mienie a majątek?

6 Mienie = aktywa majątkowe
Majątek = aktywa + pasywa (długi)

7 Mienie publiczne Mienie publiczne dzieli się na:
mienie powszechne (dobra publiczne) mienie służące administracji (majątek administracyjny) mienie skarbowe (kapitałowe)

8 Mienie publiczne mienie powszechne (dobra publiczne) – wszelkie rzeczy przeznaczone do powszechnego użytku, z których może korzystać każdy na równych prawach i bezpośrednio (drogi, place, wody publiczne, wybrzeże morskie); sposób korzystania z tego mienia określają przepisy prawa administracyjnego

9 Mienie publiczne mienie służące administracji (majątek administracyjny) – mienie służące celom administracyjnym w znaczeniu zapewnienia funkcjonowania agend państwowych i samorządowych (siedziby władz i urzędów publicznych), jak i służące wypełnianiu zadań administracji publicznej (obiekty służące funkcjonowaniu oświaty, szkolnictwa, zdrowia, porządku publicznego); korzystanie z tych dóbr odbywa się z reguły na zasadzie dopuszczenia i regulowane jest na zasadach określonych w przepisach administracyjnych lub cywilnych

10 Mienie publiczne mienie skarbowe (kapitałowe) – zespół środków finansowych i rzeczowych, z których podmioty korzystają dla realizacji swych celów jako wartości kapitałowej; składają się nań m.in.: dochody z kapitału, pieniądze, papiery wartościowe, pożytki z nieruchomości, dochody z przedsiębiorstw; celem tego mienia jest generowanie dochodu stanowiącego bazę materialną należytego funkcjonowania administracji publicznej i zaspokajania potrzeb użyteczności publicznej; korzystają z niego jedynie w zasadzie dzierżyciele – jak właściciele, inni nie mają z reguły do niego dostępu

11 Dlaczego prawo w ogóle reguluje kwestię zarządu mieniem publicznym?

12 Rola prawa w zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania systemu gospodarki rynkowej

13 Gospodarka Prawo podaży Prawo popytu

14 nie może być mowy o skutecznym działaniu mechanizmów rynkowych w gospodarce bez:
1) ochrony prawa własności, 2) wolności gospodarczej, 3) swobody zawierania umów, 4) ochrony swobodnej i uczciwej konkurencji.

15 Rola prawa w korygowaniu negatywnych skutków społeczno-ekonomicznych liberalnej gospodarki rynkowej.

16 Przykład Zarząd dobrami publicznymi (drogi, mosty)
(publiczne znaczy niczyje)

17 Czemu służyć ma mienie publiczne?

18 Realizacja zadań publicznych
bezpośrednio pośrednio

19 Mienie publiczne w znaczeniu przedmiotowym – własność i inne prawa majątkowe; wszelkie rzeczy, jak też wszelkie prawa majątkowe, które nie są objęte (nie mogą być objęte) własnością prywatną czy społeczną, są własnością publiczną w znaczeniu podmiotowym – mienie przysługujące podmiotom państwowym oraz mienie przysługujące podmiotom samorządowym w znaczeniu funkcjonalnym – mienie służące w sposób bezpośredni lub pośredni interesowi publicznemu (służące wykonywaniu przez tych, którzy je dzierżą ich zadań publicznych; inaczej mówiąc, to mienie służace zaspokajaniu w sposób bezposredni lub pośredni potrzeb materialnych I niematerialnych społeczeństwa, określonej grupy czy wspólnoty lokalnej

20 Mienie publiczne Mienie w znaczeniu podmiotowym
mienie państwowe – własność i inne prawa majątkowe przysługujące Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym mienie samorządowe – własność i inne prawa majątkowe należące do: poszczególnych gmin I ich związków oraz innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw (mienie komunalne); powiatu lub innych powiatowych osób prawnych (mienie powiatu); województwa samorządowego lub innej wojewódzkiej osoby prawnej (mienie samorządu województwa)

21 MIENIE PUBLICZNE Mienie produkcyjne Mienie nieprodukcyjne

22 Zarząd – jak to rozumiemy?

23 Gospodarowanie mieniem publicznym polega na podejmowaniu czynności faktycznych i prawnych, mających na celu wykorzystanie tego mienia w sposób zgodny z jego przeznaczeniem.

24 Źródła nabycia mienia publiczego

25 Czynności o charakterze prywatnoprawnym
Czynności o charakterze publicznoprywatnym

26 Czynności o charakterze prywatnoprawnym
Umowa sprzedaży Umowa darowizny Umowa dzierżawy Przyjęcie spadku Dochody z mienia publicznego Umowne przeniesienie własności nieruchomości

27 Darowizna Kodeks cywilny Art. 888 [Pojęcie]
§ 1. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

28 Spadek Kodeks cywilny Art. 935 [Rozwinięcie; dziedziczenie Skarbu Państwa] W braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.

29 Przekazanie nieruchomości
Kodeks cywilny Art. 9021 [Treść umowy przekazania nieruchomości] § 1. Przez umowę przekazania nieruchomości jej właściciel zobowiązuje się nieodpłatnie przenieść na gminę albo na Skarb Państwa własność nieruchomości. § 2. Skarb Państwa może zawrzeć umowę przekazania nieruchomości, gdy gmina miejsca położenia całej albo części nieruchomości nie skorzystała z zaproszenia do jej zawarcia w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia zaproszenia przez właściciela nieruchomości.

30 Czynności o charakterze publicznoprywatnym
Daniny publiczne Opłaty Subwencje Przekazanie Przejęcie mienia w drodze porozumienia Przejęcie mienia w drodze decyzji administracyjnej Przysporzenie powstałe w drodze jednorazowego aktu normatywnego Nacjonalizacja Komunalizacja

31 Nacjonalizacja

32 Nacjonalizacja przejęcie przez państwo majątków ziemskich, przedsiębiorstw i kapitału, stanowiących własność osób fizycznych, osób prawnych lub innych państw

33 Nacjonalizacja Charakter ex lege W drodze ustawy

34 Nacjonalizacja a wywłaszczenie?

35 Nacjonalizacja a prywatyzacja?

36 Przykłady nacjonalizacji
Nacjonalizacja Kanału Sueskiego przez rząd Nasera w 1956 r. Spowodowała inwazję wojsk brytyjsko-francusko-izraelskich na Egipt. Renault (odebrany Louisowi Renault po II wojnie światowej) za to, że przedsiębiorstwo produkowało uzbrojenie dla Niemców. Przedsiębiorstwa prywatne na Kubie. Większość z nich należała do obywateli USA.

37 Kiedy dochodzi najczęściej do nacjonalizacji?

38 Nacjonalizacja w Polsce
Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz.U Nr 3, poz. 17)

39 W jaki sposób? Art. 1 Dla planowego odbudowania gospodarki narodowej, zapewnienia Państwu suwerenności gospodarczej i podniesienia ogólnego dobrobytu przejmuje Państwo na własność przedsiębiorstwa na zasadach niniejszej ustawy.

40 Za odszkodowaniem Bez odszkodowania

41 Art. 2 - kryterium podmiotowe
1. Bez odszkodowania przechodzą na własność Państwa przedsiębiorstwa: przemysłowe, górnicze, komunikacyjne, bankowe, ubezpieczeniowe oraz handlowe: a) Rzeszy Niemieckiej i byłego Wolnego Miasta Gdańska, b) obywateli Rzeszy Niemieckiej i byłego Wolnego Miasta Gdańska z wyjątkiem osób narodowości polskiej lub innej przez Niemców prześladowanej, c) niemieckich i gdańskich osób prawnych z wyłączeniem osób prawnych prawa publicznego, d) spółek kontrolowanych przez obywateli niemieckich lub gdańskich albo przez administrację niemiecką lub gdańską, e) osób, które zbiegły do nieprzyjaciela.

42 Art. 3 – kryterium przedmiotowe
Za odszkodowaniem przejmuje Państwo na własność: A. Przedsiębiorstwa górnicze i przemysłowe w następujących gałęziach gospodarki narodowej: 1) kopalnie oraz nadania górnicze, podlegające przepisom prawa górniczego, 2) przemysł naftowy i gazu ziemnego z kopalniami, rafineriami, gazoliniarniami i innymi zakładami przetwórczymi, gazociągami oraz przemysł paliw syntetycznych, 3) przedsiębiorstwa, służące do wytwarzania, przetwarzania, przesyłania lub rozdzielania energii elektrycznej w celu zarobkowego zbytu albo w celu zasilania publicznych środków komunikacji, korzystających z prądu silnego, 4) przedsiębiorstwa, służące do wytwarzania, przetwarzania, przesyłania lub rozdzielania gazu dla celów przemysłowych i domowych, 5) zakłady wodociągowe, obejmujące więcej, aniżeli teren jednej gminy (okręgowe zakłady wodociągowe), 6) huty żelaza oraz huty metali kolorowych, 7) przedsiębiorstwa przemysłu zbrojeniowego, lotniczego oraz materiałów wybuchowych, 8) koksownie, 9) cukrownie i rafinerie cukru, 10) gorzelnie przemysłowe, destylarnie, rafinerie spirytusu oraz fabryki wódek, 11) browary o zdolności produkcyjnej powyżej hl rocznie, 12) fabryki drożdży, I inn. Odszkodowania nigdy nie wypłacone

43 Przejęcie w drodze nacjonalizacji miało co do zasady charakter pierwotny, tj. było wolne od obciążeń w stosunku do osób trzecich

44 O przejęciu przedsiębiorstwa na własność Państwa orzekał właściwy minister
Orzeczenie ministra było ostateczne i nie podlegało zaskarżeniu

45 Komunalizacja

46 Co to jest komunalizacja?

47 Komunalizacja – proces polegający na przejmowaniu mienia prywatnego lub państwowego przez podmioty komunalne. Komunalizacja mienia państwowego najczęściej odbywała się przy utworzeniu samorządu gminnego, w celu wyposażenia gmin w niezbędny do funkcjonowania majątek.

48 Jak to było w Polsce z samorządzem?

49 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz. U
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U nr 16 poz. 95).

50 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym Z dniem 29 grudnia 1998 r. tytuł ustawy otrzymał brzmienie - Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (na podst. Dz.U. z 1998 Nr 162 poz. 1126)

51 Jak przebiegał proces komunalizacji w Polsce?

52 Gmina

53 Art. 44 [Nabycie] Nabycie mienia komunalnego następuje:
1) na podstawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym; 2) przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic gminy w trybie, o którym mowa w art. 4; przekazanie mienia następuje w drodze porozumienia zainteresowanych gmin, a w razie braku porozumienia - decyzją Prezesa Rady Ministrów, podjętą na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej; 3) w wyniku przekazania przez administrację rządową na zasadach określonych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia; 4) w wyniku własnej działalności gospodarczej; 5) przez inne czynności prawne; 6) w innych przypadkach określonych odrębnymi przepisami.

54 Mienie komunalne Gminy uwłaszczone zostały ex lege (por. art. 5 PWSamTerU) Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych z dnia 10 maja 1990 r. (Dz.U Nr 32, poz. 191)

55 Mienie komunalne Art. 5 [Przekazanie mienia państwowego]
1. Jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, mienie ogólnonarodowe (państwowe) należące do: 1) rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego, 2) przedsiębiorstw państwowych, dla których organy określone w pkt 1 pełnią funkcję organu założycielskiego, 3) zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych organom określonym w pkt 1 - staje się w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy z mocy prawa mieniem właściwych gmin.

56 Mienie komunalne Decyzja komunalizacyjna Art. 18 [Organy orzekające]
1. Wojewoda wydaje decyzje w sprawie stwierdzenia nabycia mienia z mocy prawa, w sprawie jego przekazania - w zakresie unormowanym ustawą. 2.Tworzy się Krajową Komisję Uwłaszczeniową, zwaną dalej ,,Komisją", jako organ odwoławczy od decyzji, o których mowa w ust. 1. 2a.Siedzibą Komisji jest miasto stołeczne Warszawa. 3. (uchylony) 4. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 23, 868, 966, 1579 i 2138).

57 Decyzja komunalizacyjna – skutek ex tunc
charakter deklaratoryjny Skutki takiego rozwiązania? (Zaleta) ułatwienia z formalnościami (wada) często brak wiedzy gminy o prawie właśności Spory na podstawie art. 172 i n. kc

58 Nabycie mienia przez pozostałe jednostki samorządu terytorialnego

59 Mienie pozostałych j.s.t.
Nabycie mienia przez pozostałe jednostki samorządu terytorialnego nastąpiło na podstawie przepisów ustawy z r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną

60 Mienie pozostałych j.s.t.
Art. 60 [Nabycie mienia Skarbu Państwa] 1. Mienie Skarbu Państwa będące we władaniu instytucji i państwowych jednostek organizacyjnych przejmowanych z dniem 1 stycznia 1999 r. przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie przepisów ustawy kompetencyjnej oraz przepisów niniejszej ustawy z tym dniem staje się z mocy prawa mieniem właściwych jednostek samorządu terytorialnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. 2. Państwowe osoby prawne, które z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się samorządowymi osobami prawnymi, zachowują swój majątek. 3. Nabycie mienia, o którym mowa w ust. 1, stwierdza wojewoda w drodze decyzji. Przepisu art. 49 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa nie stosuje się. 4. Przepis ust. 3 stosuje się również w przypadkach, gdy nabycie mienia Skarbu Państwa z mocy prawa przez jednostki samorządu terytorialnego przewidują odrębne przepisy.

61 Mienie pozostałych j.s.t.
Art. 64 [Decyzja o przekazaniu mienia] Przekazanie powiatom mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych, innego niż określone w art. 60 ust. 1 i 4, a służącego do wykonania zadań powiatu, może nastąpić, na wniosek zarządu powiatu, w drodze decyzji wojewody. Rodzaj decyzji komunalizacyjnej ex nunc o charakterze konstytutywnym

62 Wywłaszczenie

63 Co to jest wywłaszczenie?

64 Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

65 Gdzie szukamy przepisów dotyczących wywłaszczenia?

66 Wywłaszczenie a Konstytucja RP?

67 Art. 20 [Społeczna gospodarka rynkowa jako podstawa ustroju gospodarczego] Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.

68 Art. 21 [Zasada ochrony własności i prawa dziedziczenia]
1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia. 2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

69 Cele publiczne?

70 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 121)

71 Art. 6 [Cele publiczne] Celami publicznymi w rozumieniu ustawy są m
Art. 6 [Cele publiczne] Celami publicznymi w rozumieniu ustawy są m.in: wydzielanie gruntów pod drogi publiczne, drogi rowerowe i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji; wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz ich budowa i utrzymanie; wydzielanie gruntów pod lotniska, urządzenia i obiekty do obsługi ruchu lotniczego, w tym rejonów podejść, oraz budowa i eksploatacja tych lotnisk i urządzeń; budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń; budowa i utrzymywanie sieci transportowej dwutlenku węgla; budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania;

72 Słuszne odszkodowanie?

73 Art. 114 UGN 1. Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3, należy poprzedzić rokowaniami o nabycie w drodze umowy praw określonych w art. 112 ust. 3, przeprowadzonymi między starostą, wykonującym zadanie z zakresu administracji rządowej, a właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, a także osobą, której przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe. W trakcie prowadzenia rokowań może być zaoferowana nieruchomość zamienna.

74 Art. 115 UGN Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego następuje po bezskutecznym upływie dwumiesięcznego terminu do zawarcia umowy, o której mowa w art. 114 ust. 1, wyznaczonego na piśmie właścicielowi, użytkownikowi wieczystemu nieruchomości,

75 Art. 118 UGN Po wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, przeprowadza rozprawę administracyjną.

76 Decyzja wywłaszczeniowa ex nunc – skutek na przyszłość

77 129 UGN 1. Odszkodowanie ustala starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości,

78 Art. 130 UGN 2. Ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości.

79 Art. 132 UGN 1. Zapłata odszkodowania następuje jednorazowo, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu podlega wykonaniu

80 Prywatyzacja

81 Prywatyzacja – przeciwieństwo nacjonalizacji

82 Prywatyzacja „klasyczna”– w sferze dominium
mienia publicznego Prywatyzacja – w sferze imperium Zadań publicznych Wykonywania zadań publicznych

83 Prywatyzacja mienia publicznego
USTAWA O KOMERCJALIZACJI I PRYWATYZACJI z dnia 30 sierpnia 1996 r. (Dz.U. Nr 118, poz. 561) = USTAWA O KOMERCJALIZACJI I NIEKTÓRYCH UPRAWNIENIACH PRACOWNIKÓW z dnia 30 sierpnia 1996 r. (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1055)

84 Przedmiotem prywatyzacji był niewątpliwie majątek państwowy zorganizowany w prawną formę prowadzenia działalności gospodarczej, jaką było przedsiębiorstwo państwowe Przedsiębiorstwo Państwowe?

85 Przedsiębiorstwo = przedsiębiorca
USTAWA z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną. Organami przedsiębiorstwa państwowego są: ogólne zebranie pracowników (delegatów), rada pracownicza i dyrektor przedsiębiorstwa.

86 Przedsiębiorstwo Państowe (obecnie marginalne znaczenie)
–W Polsce formę przedsiębiorstwa państwowego miało wiele podmiotów o różnej skali działania, np. Zakłady Przemysłu Metalowego „H. Cegielski” w Poznaniu, Stocznia Szczecińska im. Adolfa Warskiego czy Polskie Koleje Państwowe. Szczególnym rodzajem przedsiębiorstwa państwowego były państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej (PPGR). –W późniejszym okresie wyodrębniono szczególny rodzaj przedsiębiorstw państwowych, mianowicie państwowe przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (P.P.U.P.). Taką formę prawną miała od 1991 do 2009 roku Poczta Polska. –Według danych Ministerstwa Skarbu z 2011 r. – istniało wówczas jeszcze 20 PP

87 Prywatyzacja Pośrednia
Prywatyzacja Bezpośrednia

88 Prywatyzacja Pośrednia
Następuje etapami: Pierwszy etap - przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę prawa handlowego, w której jedynym właścicielem całego pakietu akcji (w przypadku spółki akcyjnej) lub udziałów (w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) pozostaje Skarb Państwa. (komercjalizacja) Drugi etap następuje zbycie akcji Skarbu Państwa. np. sprzedaży inwestorom prywatnym Np. nieodpłatne przekazanie majątku pracownikom.

89 Prywatyzacja Bezpośrednia
Tylko jeden etap Polega ona na rozporządzeniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego

90 Prywatyzacja bezpośrednia
1. sprzedaż przedsiębiorstwa, 2. wniesienie przedsiębiorstwa do spółki, 3. oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.

91 Podmioty zarządzające mieniem publicznym

92 Zarząd mieniem państwowym
Podstawowy akt normatywny: Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym Nowa ustawa zastąpiła ustawę z 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 154 ze zm.). Likwidacja Ministerstwa Skarbu Państwa

93 Zarząd mieniem państwowym
Art. 34 k.c. Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych.

94 Statio fisci?

95 Mienie Skarbu Państwa Stationes fisci
Skarb Państwa działa przez jednostki organizacyjne państwa (tzw. stationes fisci). Organy tych jednostek występują więc w podwójnej roli: organów państwowych, wykonujących funkcje władcze, oraz organów osoby prawnej, jaką jest Skarb Państwa. Oznaczenie statio fisci. Statio fisci powinna być w pozwie i w wyroku oznaczona. Stroną w postępowaniu sądowym jest jednak zawsze Skarb Państwa, a nie owa statio fisci (por. wyr. SN z r., II PR 558/66,

96 Zarząd mieniem państwowym
Wybrane regulacje Ustawy Art Organy administracji publicznej oraz kierownicy jednostek, kierując się zasadami określonymi w art. 4, gospodarują nabytym lub powierzonym tym organom lub jednostkom mieniem Skarbu Państwa oraz mogą zbywać jego składniki, a w szczególności: 1) zapewniają wycenę mienia; 2) zabezpieczają mienie przed uszkodzeniem lub zniszczeniem; 3) wykonują czynności związane z naliczaniem należności za mienie udostępnione przed ich przejęciem oraz prowadzą windykację tych należności; 4) współpracują z innymi organami, które na mocy przepisów odrębnych gospodarują mieniem oraz z właściwymi jednostkami samorządu terytorialnego; 5) podejmują czynności w postępowaniu sądowym, w szczególności w sprawach dotyczących własności lub innych praw rzeczowych na mieniu, o zapłatę należności za korzystanie z mienia, roszczenia ze stosunku najmu, dzierżawy lub użyczenia, stwierdzenie nabycia spadku, stwierdzenie nabycia własności przez zasiedzenie; 6) składają wnioski o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości oraz wpis w księdze wieczystej; 7) zapewniają ochronę tego mienia.

97 Art. 6 [Zakres reprezentowania Skarbu Państwa przez organy administracji publicznej oraz inne podmioty] 1. Organy administracji publicznej oraz inne podmioty uprawnione na podstawie przepisów odrębnych do reprezentowania Skarbu Państwa reprezentują Skarb Państwa zgodnie z ich właściwością i w zakresie określonym w przepisach odrębnych. 2. Kierownicy jednostek reprezentują Skarb Państwa w odniesieniu do nabytego i powierzonego tym jednostkom mienia Skarbu Państwa i w zakresie zadań ich urzędów, określonych w odrębnych przepisach. 3. Kierownicy jednostek mogą, w zakresie uprawnień do reprezentowania Skarbu Państwa wynikających z przepisów odrębnych, udzielać pełnomocnictw do reprezentowania Skarbu Państwa kierownikom podporządkowanych im jednostek organizacyjnych. 4. W sprawach odpowiedzialności Skarbu Państwa za wykonywanie władzy publicznej Skarb Państwa reprezentowany jest przez organ władzy publicznej, z którego działalnością wiąże się dochodzone roszczenie. 5. W sprawach roszczeń z innych tytułów Skarb Państwa reprezentowany jest przez organ jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się roszczenie. 6. W przypadku likwidacji państwowej jednostki budżetowej, w tym uzyskania przez nią osobowości prawnej lub przejęcia jej przez jednostkę samorządu terytorialnego, w sprawach związanych z jej działalnością Skarb Państwa reprezentuje kierownik jednostki, której zakres zadań obejmuje zadania zlikwidowanej jednostki, a w przypadku braku takiej jednostki - wojewoda właściwy ze względu na siedzibę zlikwidowanej jednostki. 7. Do czynności prawnych dokonanych z naruszeniem przepisów o właściwości i zakresie reprezentacji Skarbu Państwa stosuje się odpowiednio przepis art. 103 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 i 1104).

98 Przykład ograniczeń Art. 13 [Zakaz zbywania akcji określonych spółek] Nie mogą być zbyte akcje należące do Skarbu Państwa w następujących spółkach: 1) Agencja Rozwoju Przemysłu Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 2) Enea Spółka Akcyjna z siedzibą w Poznaniu; 3) Energa Spółka Akcyjna z siedzibą w Gdańsku; 4) Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 5) Grupa Azoty Spółka Akcyjna z siedzibą w Tarnowie; 6) Grupa Azoty Zakłady Chemiczne „Police” Spółka Akcyjna z siedzibą w Policach; 7) Grupa Azoty „Puławy” Spółka Akcyjna z siedzibą w Puławach; 8) Grupa LOTOS Spółka Akcyjna z siedzibą w Gdańsku; 9) Jastrzębska Spółka Węglowa Spółka Akcyjna z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju; 10) KGHM Polska Miedź Spółka Akcyjna z siedzibą w Lubinie; 11) Polska Grupa Energetyczna Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 12) Polska Grupa Zbrojeniowa Spółka Akcyjna z siedzibą w Radomiu; 13) Polski Fundusz Rozwoju Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 14) Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 15) Polski Holding Nieruchomości Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 16) Polski Holding Obronny Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie; 17) Polski Koncern Naftowy Orlen Spółka Akcyjna z siedzibą w Płocku; 18) PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 19) PKP Cargo Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 20) Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 21) Powszechny Zakład Ubezpieczeń Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 22) Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 23) Totalizator Sportowy Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie; 24) Tauron Polska Energia Spółka Akcyjna z siedzibą w Katowicach.

99 Państwowe osoby prawne

100 Art. 3 Ustawy (lista p.o.p.) Przykłady: Agencja wykonawcza
Park narodowy Instytucja gospodarki budżetowej Przedsiębiorstwo państwowe ZUS NFZ

101 Agencja Wykonawcza Ustawa o finansach publicznyc
Jednostka sektora finansów publicznych Art. 18 [Agencja wykonawcza] Agencja wykonawcza jest państwową osobą prawną tworzoną na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa.

102 Agencje wykonawcze są jednostkami tworzonymi na ujednoliconych zasadach prawnych, realizującymi wyznaczone im cele i zadania, podległymi i nadzorowanymi przez konkretne organy centralnej administracji publicznej, ale w odróżnieniu od departamentów ministerstw mają dużą autonomię.

103 Agencje wykonawcze Są one charakterystyczne przede wszystkim dla krajów europejskich wzorujących się najczęściej na wprowadzonych w latach 80. rozwiązaniach brytyjskich w ramach koncepcji Nowego Zarządzania Publicznego (NPM – New Public Management).

104 Agencja wykonawcza Ułatwiają one prowadzenie działalności interwencyjnej państwa w kwestiach takich jak: rozwój rolnictwa, przekształcenia własnościowe, rozwój przedsiębiorczości i wspieranie zmian strukturalnych w gospodarce.

105 Agencja Mienia Wojskowego
nadzorowana przez Ministra Obrony Narodowej. Główne zadania Agencji to: sprzedaż lub inne zagospodarowanie zbędnych dla Ministerstwa Obrony Narodowej (MON) i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) nieruchomości zagospodarowanie mienia ruchomego zbędnego dla MON oraz MSWiA w drodze sprzedaży i utylizacji.

106 Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
ARiMR została wyznaczona przez rząd do pełnienia roli akredytowanej agencji płatniczej. ARiMR zarządza systemem unijnych dopłat bezpośrednich w Polsce. Zajmuje się wdrażaniem instrumentów współfinansowanych z budżetu Unii Europejskiej oraz udziela pomocy ze środków krajowych.

107 Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
zarządza funduszami pochodzącymi z budżetu państwa i Unii Europejskiej, przeznaczonymi na wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw oraz rozwój zasobów ludzkich.

108 Park Narodowy

109 Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t. j. Dz. U
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1614). Park narodowy jest państwową osobą prawną w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz oraz z 2018 r. poz. 62, 1000 i 1366).

110 Park Narodowy 1. Do zadań parków narodowych należy w szczególności:
1) prowadzenie działań ochronnych w ekosystemach parku narodowego, zmierzających do realizacji celów, o których mowa w art. 8 ust. 2; 2) udostępnianie obszaru parku narodowego na zasadach określonych w planie ochrony, o którym mowa w art. 18, lub zadaniach ochronnych, o których mowa w art. 22, i w zarządzeniach dyrektora parku narodowego; 3) prowadzenie działań związanych z edukacją przyrodniczą.

111 Instytucja gospodarki budżetowej

112 Instytucja gospodarki budżetowej
Instytucja gospodarki budżetowej jest jednostką sektora finansów publicznych tworzoną w celu realizacji zadań publicznych, która: odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania; pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów.

113 COAR Centrum Obsługi Administracji Rządowej.
Instytucja gospodarki budżetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, odpowiedzialną za kompleksową obsługę KPRM pełni też funkcję centralnego zamawiającego dla jednostek administracji rządowej.

114 Zarząd mieniem samorządowym

115 Zarząd mieniem samorzadowym
Konstytucja Art. 165 [Podmiotowość prawna jednostek samorządu terytorialnego] 1. Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe. 2. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej.

116 Gmina

117 Mienie komunalne Ustawa o samorządze gminnym Art. 45 [Dysponowanie]
1. Podmioty mienia komunalnego samodzielnie decydują o przeznaczeniu i sposobie wykorzystania składników majątkowych, przy zachowaniu wymogów zawartych w odrębnych przepisach prawa.

118 Mienie komunalne Art. 43 [Pojęcie mienia komunalnego] Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw.

119 Mienie komunalne Art. 46 [Oświadczenia woli]
1. Oświadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie albo wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą. 2.(uchylony) 3. Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej. 4. Skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), który odmówił kontrasygnaty, dokona jej jednak na pisemne polecenie zwierzchnika, powiadamiając o tym radę gminy oraz regionalną izbę obrachunkową.

120 Mienie komunalne Art. 47 [Jednoosobowe działanie]
1. Kierownicy jednostek organizacyjnych gminy nieposiadających osobowości prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez wójta. Np. Dyrektor szkoły podstawowej

121 Mienie komunalne Art. 48 [Zarządzanie mieniem sołeckim]
1. Jednostka pomocnicza zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza dochodami z tego źródła w zakresie określonym w statucie. Statut ustala również zakres czynności dokonywanych samodzielnie przez jednostkę pomocniczą w zakresie przysługującego jej mienia. 1a. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do jednostki niższego rzędu, o której mowa w art. 35 ust. 2. 2. Rada gminy nie może uszczuplić dotychczasowych praw sołectw do korzystania z mienia bez zgody zebrania wiejskiego. 3. Wszystkie przysługujące dotychczas mieszkańcom wsi prawa własności, użytkowania lub inne prawa rzeczowe i majątkowe, zwane dalej mieniem gminnym, pozostają nienaruszone. 4. Do mienia gminnego mają zastosowanie, z zastrzeżeniem ust. 3, przepisy dotyczące mienia komunalnego

122 Art. 49 [Wyłączenie odpowiedzialności]
1. Gmina nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych gminnych osób prawnych, a te nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania gminy. 2. W przypadku zniesienia lub podziału gminy odpowiedzialność za jej zobowiązania ponoszą solidarnie gminy, które przejęły jej mienie.

123 Art. 50 [Szczególna staranność] 7)
1. Obowiązkiem osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem komunalnym jest zachowanie szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu zgodnie z przeznaczeniem tego mienia i jego ochrona. 2. Ochrona mienia obejmuje w szczególności monitoring na terenie nieruchomości i w obiektach budowlanych stanowiących mienie gminy i na terenie wokół takich nieruchomości i obiektów budowlanych. Przepisy art. 9a ust. 2-6 stosuje się odpowiednio.

124 Powiat

125 Art. 46 [Pojęcie mienia powiatu]
1. Mieniem powiatu jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub inne powiatowe osoby prawne. 2. Powiatowymi osobami prawnymi, poza powiatem, są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status, oraz te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez powiat. 3. Powiat jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia powiatu nienależącego do innych powiatowych osób prawnych.

126 Art. 48 [Oświadczenia woli]
1. Oświadczenie woli w sprawach majątkowych w imieniu powiatu składają dwaj członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd. 2. Zarząd może upoważnić pracowników starostwa, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych powiatu do składania oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności powiatu. 3. Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań majątkowych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika powiatu lub osoby przez niego upoważnionej. 4. Skarbnik powiatu, który odmówił kontrasygnaty, ma jednak obowiązek jej dokonania na pisemne polecenie starosty, przy równoczesnym powiadomieniu o tym rady powiatu i regionalnej izby obrachunkowej.

127 Art. 49 [Wyłączenie odpowiedzialności] Powiat nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych powiatowych osób prawnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Inne powiatowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania powiatu.

128 Art. 50 [Szczególna staranność] 6)
1. Zarząd i ochrona mienia powiatu powinny być wykonywane ze szczególną starannością. 2. Ochrona mienia obejmuje w szczególności monitoring na terenie nieruchomości i w obiektach budowlanych stanowiących mienie powiatu i na terenie wokół takich nieruchomości i obiektów budowlanych. Przepisy art. 4b ust. 2-6 stosuje się odpowiednio.

129 Województwo

130 Art. 55 [Prawa majątkowe] Prawa majątkowe województwa, nienależące do innych wojewódzkich osób prawnych, wykonuje zarząd województwa.

131 Art. 56 [Działalność jednoosobowa]
1. Kierownicy wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez zarząd województwa. 2. Do czynności przekraczających zakres pełnomocnictwa wymagana jest zgoda, w formie uchwały, zarządu województwa.

132 Art. 57 [Oświadczenie woli]
1. Oświadczenia woli w imieniu województwa składa marszałek województwa wraz z członkiem zarządu województwa, chyba że statut województwa stanowi inaczej. 2. Sejmik województwa może udzielić marszałkowi upoważnienia do składania jednoosobowo oświadczeń woli, innych niż przewidywane w statucie województwa. 3. Czynność prawna, z której wynika zobowiązanie pieniężne, wymaga do jej skuteczności kontrasygnaty głównego księgowego budżetu województwa lub osoby przez niego upoważnionej. 4. Główny księgowy budżetu województwa, który odmówi kontrasygnaty, dokonuje jej jednak na pisemne polecenie marszałka województwa, informując równocześnie o tym sejmik województwa oraz regionalną izbę obrachunkową. 5. Zarząd województwa może upoważnić pracowników urzędu marszałkowskiego do składania oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności województwa.

133 Art. 59 [Prawo pierwokupu]
1. W przypadku zbycia przez województwo lub inną wojewódzką osobę prawną przedmiotów posiadających szczególną wartość naukową, historyczną, kulturalną lub przyrodniczą Skarbowi Państwa przysługuje prawo pierwokupu lub wykupu wykonywane na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym. 2. Mienie nabyte nieodpłatnie od Skarbu Państwa podlega, w przypadkach określonych w ust. 1, zwrotowi na jego rzecz, jeżeli uprawniony organ państwowy wystąpi z żądaniem zwrotu.

134 Art. 60 [Wyłączenie odpowiedzialności] Województwo nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych wojewódzkich osób prawnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Inne wojewódzkie osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania województwa.

135 Art. 60a [Szczególna staranność; ochrona mienia; monitoring] 3)
1. Obowiązkiem osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem województwa jest zachowanie szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu zgodnie z przeznaczeniem tego mienia i jego ochrona. 2. Ochrona mienia obejmuje w szczególności możliwość korzystania ze środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring) na terenie nieruchomości i w obiektach budowlanych stanowiących mienie województwa, a także na terenie wokół takich nieruchomości i obiektów budowlanych.

136 Działalność gospodarcza samorządu terytorialnego

137 Źródła prawa Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 827) Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077) Ustawy „samorządowe”: ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446, 1579 i 1948) ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 814, 1579 i 1948) ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 486, 1948 i 2260).

138 Działalność gospodarcza samorządu terytorialnego w głównej mierze opiera się na gospodarce komunalnej Ustawa o gospodarce komunalnej Art Ustawa określa zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. 2. Gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostęp-nych.

139 Gospodarka komunalna Ta działalność o charakterze użyteczności publicznej zaspokaja potrzeby podstawowe i powszechnie odczuwalne.

140 Gospodarka komunalna Cechuje ją wysoka kapitałochłonność, wysoki udział kosztów stałych w ponoszonych na nią nakładach.

141 Gospodarka komunalna Cechuje ją usługowość (a więc działalność gospodarcza ma charakter usługowy, wyłączone jest prowadzenie działalności handlowej, wydobywczej, wytwórczej, produkcyjnej).

142 Ustawa o samorządzie gminnym – zadania własne
Art. 7 [Zadania własne] 1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: 1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej; 2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego; 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz; 3a) działalności w zakresie telekomunikacji; 4) lokalnego transportu zbiorowego; 5) ochrony zdrowia; 6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych; 6a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej; 7) gminnego budownictwa mieszkaniowego; 8) edukacji publicznej; 9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; 10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych; 11) targowisk i hal targowych; 12) zieleni gminnej i zadrzewień; 13) cmentarzy gminnych; 14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego; 15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych; 16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej; 17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej; 18) promocji gminy; 19) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2016 r. poz i 1948 oraz z 2017 r. poz. 60 i 573); 20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. 1a.(uchylony) 2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy. 3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

143 Gospodarka komunalna Może być prowadzona w trzech zasadniczych formach: a) Samorządowy zakład budżetowy; b) Spółki prawa handlowego; c) Powierzenie.

144 Samorządowy zakład budżetowy
Art Ustawy o finansach publicznych Art. 15 ust. 1. Samorządowy zakład budżetowy odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych. Art.. 15 ust. 7. Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej.

145 Samorządowe zakłady budżetowe
Art. 14 [Samorządowe zakłady budżetowe] Zadania własne jednostki samorządu terytorialnego w zakresie: 1) gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi, 2) dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, 4) lokalnego transportu zbiorowego, 5) targowisk i hal targowych, 6) zieleni gminnej i zadrzewień, 7) kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, 7a) pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, 8) utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania, 9) cmentarzy - mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe.

146 Spółki prawa handlowego
Ustawa o gospodarce komunalnej Art Jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także mogą przystępować do takich spółek.

147 Spółki kapitałowe?

148 Powierzenie Forma prowadzenia działalności przez jednostki samorządu terytorialnego, stosowana, gdy dla dokonania jednej czynności nieopłacalne jest zakładanie spółki prawa handlowego. Wówczas powierza się podmiotowi prywatnemu wykonanie zadania administracji publicznej. Musi to jednak być zgodne z ustawami: o finansach publicznych, o partnerstwie publiczno-prywatnym, o zamówieniach publicznych, koncesji na roboty budowlane itd.

149 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W GMINIE
Może tworzyć poza sferą użyteczności publicznej spółki prawa handlowego i przystępować do nich, jeśli spełnione są łącznie następujące warunki: Istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym; Występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej; Wcześniejsze zastosowanie innych działań i wynikających z przepisów środków prawnych nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do znacznego ożywienia rynku lokalnego lub trwałego ograniczenia bezrobocia. Może tworzyć poza sferą użyteczności publicznej spółki prawa handlowego i przystępować do nich wówczas, jeżeli: Zbycie składnika mienia komunalnego, mogącego stanowić wkład niepieniężny do spółki, albo też rozporządzenie nim w inny sposób spowoduje dla gminy poważną stratę majątkową. Bez żadnych ograniczeń gmina może posiadać akcje lub udziały spółek, zajmujących się: Czynnościami bankowymi; Czynnościami ubezpieczeniowymi; Działalnością doradczą; Działalnością promocyjną, edukacyjną i wydawniczą (na rzecz samorządu terytorialnego, a także akcje lub udziały spółek ważnych dla rozwoju gminy, w tym klubów sportowych, działających w formie spółek kapitałowych). Jeżeli do prowadzenia danego rodzaju działalności wymagane jest uzyskanie zezwolenia, jednostki samorządu terytorialnego mogą powierzyć wykonywanie zadań wyłącznie podmiotowi, który je posiada

150 Spółki prawa Handlowego?

151 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W POWIECIE
art. 6 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym Nie można prowadzić działalności gospodarczej poza sferą użyteczności publicznej.

152 Art. 7 [Rozwinięcie] Działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie samorządowego zakładu budżetowego.

153 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W WOJEWÓDZTWIE
Ustawa o samorządzie województwa – art. 13 Można tworzyć (oraz przystępować) do: Spółki z o.o., Spółki akcyjne, Spółdzielnie - oraz przystępować do nich Odbywa się to poza sferą użyteczności publicznej, w ramach tzw. działalności niekomercyjnej, co do zasady nienastawionej na zysk. Uprawnienie do tworzenia w/w podmiotów dotyczy wykonywania przez nie czynności promocyjnych, edukacyjnych, wydawniczych, oraz na wykonywaniu działalności w zakresie telekomunikacji, służących rozwojowi województwa.

154 Nieruchomości publiczne

155 Co to jest nieruchomość?

156 Kodeks cywilny Art. 46 [Nieruchomość]
§ 1. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

157 Grunty Budynki Lokale

158 zasada superficies solo cedit?

159 Art. 48 k.c. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

160 Nieruchomości publiczne?

161 Nieruchomości publiczne
Ustawa z dnia r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2204) Art. 1 [Zakres regulacji] 1. Ustawa określa zasady: 1) gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu terytorialnego;

162 Nieruchomości Skarbu Państwa
Nieruchomości j.s.t.

163 Cel wprowadzenia UGN?

164 Gospodarowanie nieruchomościami?

165 Organy właściwe: 1) ewidencjonują nieruchomości zgodnie z katastrem nieruchomości; 2) zapewniają wycenę tych nieruchomości; 3) sporządzają plany realizacji polityki gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa oraz przedkładają je wojewodzie - celem akceptacji - co najmniej na dwa miesiące przed zakończeniem okresu obowiązywania poprzedniego planu; 4) zabezpieczają nieruchomości przed uszkodzeniem lub zniszczeniem; 5) wykonują czynności związane z naliczaniem należności za nieruchomości udostępniane z zasobu oraz prowadzą windykację tych należności; 6) współpracują z innymi organami, które na mocy odrębnych przepisów gospodarują nieruchomościami Skarbu Państwa, a także z właściwymi jednostkami samorządu terytorialnego; 7) zbywają oraz nabywają, za zgodą wojewody, nieruchomości wchodzące w skład zasobu, z zastrzeżeniem art. 17; 7a) wydzierżawiają, wynajmują i użyczają nieruchomości wchodzące w skład zasobu, przy czym umowa zawierana na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub czas nieoznaczony wymaga zgody wojewody; zgoda wojewody jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; 8) podejmują czynności w postępowaniu sądowym, w szczególności w sprawach dotyczących własności lub innych praw rzeczowych na nieruchomości, o zapłatę należności za korzystanie z nieruchomości, o roszczenia ze stosunku najmu, dzierżawy lub użyczenia, o stwierdzenie nabycia spadku, o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie; 9) składają wnioski o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości Skarbu Państwa oraz o wpis w księdze wieczystej.

166 Organy upoważnione do gospodarowania nieruchomościami publicznymi

167 Organy upoważnione do gospodarowania nieruchomościami publicznymi
wójt, burmistrz, prezydent miasta - w odniesieniu do nieruchomości gminnych zarząd powiatu - w odniesieniu do nieruchomości powiatu zarząd województwa - w odniesieniu do nieruchomości województwa starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej - w odniesieniu do nieruchomości Skarbu Państwa.

168 Zasoby nieruchomości 1) zasób nieruchomości Skarbu Państwa;
2) gminne zasoby nieruchomości; 3) powiatowe zasoby nieruchomości; 4) wojewódzkie zasoby nieruchomości.

169 Zasoby nieruchomości Do gminnego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności gminy i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego gminy. Do powiatowego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności powiatu i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego powiatu. Do wojewódzkiego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności województwa i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego województwa. Do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności Skarbu Państwa i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego Skarbu Państwa.

170 Organy działające za Skarb Państwa i jednostkę samorządu terytorialnego, są zobowiązane do gospodarowania nieruchomościami w sposób zgodny z zasadami prawidłowej gospodarki.

171 Doktryna rozwija pojęcie "zasady prawidłowej gospodarki" i wyjaśnia, iż chodzi o osiąganie maksymalnych korzyści ekonomicznych z punktu widzenia oceny właściciela, przy największej użyteczności społecznej (por. J. Szachułowicz, Gospodarka nieruchomościami. Przepisy i komentarz, Warszawa 2002, s. 57).

172 Nieruchomości publiczne jako przedmiot obrotu?

173 Art. 13 UGN [Obrót nieruchomościami]
1. Z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.

174 Nieruchomości publiczne a bezpłatne zbycie?

175 Co do zasady Nieruchomość może być przedmiotem darowizny na cele publiczne, a także przedmiotem darowizny dokonywanej między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego, a także między tymi jednostkami. W umowie darowizny określa się cel, na który nieruchomość jest darowana. W przypadku niewykorzystania nieruchomości na ten cel darowizna podlega odwołaniu.

176 Skarb Państwa – j.s.t. Nieruchomości stanowiące przedmiot własności Skarbu Państwa mogą być sprzedawane jednostkom samorządu terytorialnego za cenę niższą niż ich wartość rynkowa lub oddawane tym jednostkom w użytkowanie wieczyste bez pobierania pierwszej opłaty. Nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa mogą być nieodpłatnie obciążane na rzecz jednostek samorządu terytorialnego ograniczonymi prawami rzeczowymi. Nieruchomości stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego mogą być nieodpłatnie obciążane na rzecz Skarbu Państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego ograniczonymi prawami rzeczowymi. Nieruchomości mogą być przedmiotem zamiany między Skarbem Państwa a jednostkami samorządu terytorialnego oraz między tymi jednostkami, bez obowiązku dokonywania dopłat w przypadku różnej wartości zamienianych nieruchomości. Państwowa lub samorządowa osoba prawna może zrzec się własności nieruchomości odpowiednio na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Państwowa lub samorządowa osoba prawna może zrzec się użytkowania wieczystego. W takim przypadku prawo użytkowania wieczystego wygasa.

177 Nieruchomości publiczne
Sprzedaż i oddawanie w użytkowanie wieczyste

178 Forma umowy, wpis Sprzedaż nieruchomości albo oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego. Oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste i przeniesienie tego prawa w drodze umowy wymaga wpisu w księdze wieczystej.

179 Tryb Sprzedaż nieruchomości albo oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej następuje w drodze przetargu lub w drodze bezprzetargowej

180 Zasada?

181 Zasada Nieruchomości są sprzedawane lub oddawane w użytkowanie wieczyste w drodze przetargu.

182 Warunki zbycia nieruchomości w drodze przetargu obwieszcza się w ogłoszeniu o przetargu.
Warunki zbycia nieruchomości w drodze bezprzetargowej ustala się w rokowaniach przeprowadzanych z nabywcą. Protokół z przeprowadzonego przetargu oraz protokół z rokowań przy zbyciu w drodze bezprzetargowej stanowią podstawę do zawarcia umowy.

183 Wyjątki od organizowania przetargu - przykłady
Nieruchomość jest zbywana w drodze bezprzetargowej, jeżeli: 1) jest zbywana na rzecz osoby, której przysługuje pierwszeństwo w jej nabyciu, 2) zbycie następuje między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między tymi jednostkami; 3) sprzedaż nieruchomości następuje na rzecz jej użytkownika wieczystego 4) jest zbywana na rzecz spółki celowej utworzonej na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (Dz.U. z 2017 r. poz. 1372) 5) jest zbywana na rzecz Spółki Celowej, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o Centralnym Porcie Komunikacyjnym (Dz.U. poz. 1089);

184 Pierwszeństwo W przypadku zbywania nieruchomości osobom fizycznym i prawnym pierwszeństwo w ich nabyciu, z zastrzeżeniem wyjątków przysługuje osobie, która spełnia jeden z następujących warunków: 1) przysługuje jej roszczenie o nabycie nieruchomości z mocy niniejszej ustawy lub odrębnych przepisów, jeżeli złoży wniosek o nabycie; 2) jest poprzednim właścicielem zbywanej nieruchomości pozbawionym prawa własności tej nieruchomości przed dniem 5 grudnia 1990 r. albo jego spadkobiercą, jeżeli złoży wniosek o nabycie przed upływem terminu określonego w wykazie, o którym mowa w art. 35 ust. 1; termin złożenia wniosku nie może być krótszy niż 6 tygodni, licząc od dnia wywieszenia wykazu; 3) jest najemcą lokalu mieszkalnego, a najem został nawiązany na czas nieoznaczony.

185 Zawarcie umów użytkowania, najmu lub dzierżawy na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony następuje w drodze przetargu. Wojewoda albo odpowiednia rada lub sejmik mogą wyrazić zgodę na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia tych umów. Umowy użytkowania, najmu lub dzierżawy zawiera się w drodze bezprzetargowej: 1) na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, jeżeli: a) użytkownikiem, najemcą lub dzierżawcą nieruchomości jest organizacja pożytku publicznego, b) użytkownikiem nieruchomości jest stowarzyszenie ogrodowe w rozumieniu ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2176);

186 [Formy przetargu] 1. Przetarg przeprowadza się w formie:
1) przetargu ustnego nieograniczonego; 2) przetargu ustnego ograniczonego; 3) przetargu pisemnego nieograniczonego; 4) przetargu pisemnego ograniczonego. Przetarg nie może być przeprowadzony w żadnej innej formie

187 Tryby zawarcia umowy – k.c.
Oferta Negocjacje (rokowania) Aukcja Przetarg

188 Przetarg ustny?

189 Przetarg ustny Ustawodawca pozostawił – mimo wielu nowelizacji – dotychczasowe nazewnictwo form przetargu, chociaż w Kodeksie cywilnym od 2003 r. nazwę "przetarg ustny" zastąpiono "aukcją".  Przetarg ustny ma na celu uzyskanie najwyższej ceny. Przetarg pisemny ma na celu wybór najkorzystniejszej oferty.

190 Przetarg ograniczony?

191 Przetarg ograniczony Przetarg ograniczony organizuje się, jeżeli warunki przetargowe mogą być spełnione tylko przez ograniczoną liczbę osób. Sprawdza się, czy oferenci spełniają warunki przetargowe i kwalifikuje ich do uczestnictwa w przetargu.

192 Wadium?

193 Wadium W przetargu mogą brać udział osoby, które, z zastrzeżeniem § 5, wniosą wadium w terminie wyznaczonym w ogłoszeniu o przetargu. Właściwy organ ustala wysokość wadium, które nie może być niższe niż 5% ceny wywoławczej i wyższe niż 20% tej ceny. Wadium może być wnoszone w pieniądzu, obligacjach Skarbu Państwa lub papierach wartościowych dopuszczonych do obrotu publicznego.

194 Kto decyduje o formie przetargu?

195 Przetarg ogłasza, organizuje i przeprowadza właściwy organ (wójt, zarząd powiatu, zarząd województwa, starosta)

196 Kto wykonuje czynności związane z przeprowadzeniem przetargu?

197 Komisja przetargowa Czynności związane z przeprowadzeniem przetargu wykonuje komisja przetargowa, która składa się z 3 do 7 osób wyznaczonych przez właściwy organ spośród osób dających rękojmię rzetelnego przeprowadzenia i rozstrzygnięcia przetargu. Komisja przetargowa podejmuje rozstrzygnięcia w drodze głosowania.

198 Ogłoszenie Właściwy organ podaje do publicznej wiadomości ogłoszenie o przetargu co najmniej na okres 30 dni przed wyznaczonym terminem przetargu, a w przypadku nieruchomości, której cena wywoławcza jest wyższa niż równowartość euro, co najmniej na okres 2 miesięcy przed wyznaczonym terminem przetargu. W ogłoszeniu o przetargu nie można zamieszczać terminów kolejnych przetargów lub rokowań na zbycie tej samej nieruchomości. W jednym ogłoszeniu o przetargu można zamieszczać informacje o przetargach na więcej niż jedną nieruchomość.

199 Co w przypadku, gdy przetarg zakończy się wynikiem negatywnym?

200 Negatywny wynik przetargu
Jeżeli pierwszy przetarg zakończył się wynikiem negatywnym, w okresie nie krótszym niż 30 dni, ale nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia jego zamknięcia, przeprowadza się drugi przetarg, w którym właściwy organ może obniżyć cenę wywoławczą nieruchomości ustaloną przy ogłoszeniu pierwszego przetargu Jeżeli drugi przetarg zakończył się wynikiem negatywnym, właściwy organ w okresie nie krótszym niż 30 dni, ale nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia jego zamknięcia, może zbyć nieruchomość w drodze rokowań albo organizować kolejne przetargi.

201 Zaskarżenie wyniku przetargu?

202 Zaskarżenie Uczestnik przetargu może, w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyniku przetargu ustnego lub doręczenia zawiadomienia o wyniku przetargu pisemnego, zaskarżyć czynności związane z przeprowadzeniem przetargu do wojewody, jeżeli przetarg dotyczy nieruchomości Skarbu Państwa, albo do organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli przetarg dotyczy nieruchomości stanowiących własność tej jednostki.

203 Umowa Organizator przetargu jest obowiązany zawiadomić osobę ustaloną jako nabywca nieruchomości o miejscu i terminie zawarcia umowy sprzedaży lub oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości, najpóźniej w ciągu 21 dni od dnia rozstrzygnięcia przetargu. Wyznaczony termin nie może być krótszy niż 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia.