Zasady etyki zawodowej prokuratorów

Prezentacja na temat: "Zasady etyki zawodowej prokuratorów"— Zapis prezentacji:

1 Zasady etyki zawodowej prokuratorów

2 § 2. Prokurator ma obowiązek: 1) przestrzegać prawa i dobrych obyczajów; 2) postępować uczciwie; 3) zachowywać się godnie i honorowo; 4) dbać o autorytet pełnionego urzędu, a także o autorytet prokuratury; 5) odnosić się z szacunkiem do organów Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich reprezentantów.

3 § 7. Prokurator, który naruszył zasady etyki zawodowej, powinien niezwłocznie podjąć działania zmierzające do usunięcia skutków naruszenia lub zapobieżenia ich wystąpieniu, a w razie potrzeby także zadośćuczynić osobie dotkniętej naruszeniem. § 9. Prokurator nie może ulegać wpływom zagrażającym jego niezależności, a w razie ich wystąpienia ma obowiązek informowania przełożonego o zaistnieniu takiej okoliczności.

4 § 13 1. W kontaktach z uczestnikami postępowania prokurator powinien zachowywać godną postawę oraz stosowny dystans, być uprzejmym, cierpliwym i stanowczym, a także wymagać od tych osób właściwego zachowania. W razie niewłaściwego zachowania uczestników postępowania prokurator powinien reagować zdecydowanie i stosownie do okoliczności. 2. Przepis ust. 1 ma odpowiednie zastosowanie w kontaktach prokuratora z sędziami, obrońcami, pełnomocnikami procesowymi, przedstawicielami instytucji publicznych, a także przedstawicielami mediów i organizacji społecznych. § 14 Prokurator powinien udzielać uczestnikom postępowania pouczeń, a w razie potrzeby wyjaśniać im kwestie prawne związane z postępowaniem, w sposób dla nich zrozumiały.

5 § 23. Prokurator, uczestnicząc w debacie publicznej w sprawach niezwiązanych z działalnością prokuratury, w szczególności dotyczących zagadnień społecznych, podejmując polemikę ze stanowiskiem innych osób, powinien zachować umiar i unikać sformułowań deprecjonujących te osoby. Nie może jednak pozostawiać bez reakcji wypowiedzi innych osób, które naruszają obowiązujące prawo. Ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze (t.j. Dz. U. z r. poz z późn. zm.). Art [Prokurator Generalny] § 1. Prokurator Generalny kieruje działalnością prokuratury osobiście lub za pośrednictwem Prokuratora Krajowego oraz pozostałych zastępców Prokuratora Generalnego, wydając zarządzenia, wytyczne i polecenia. § 2. Prokurator Generalny jest przełożonym prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej. Art [Powszechne jednostki organizacyjne prokuratury] Powszechnymi jednostkami organizacyjnymi prokuratury są: Prokuratura Krajowa, prokuratury regionalne, prokuratury okręgowe i prokuratury rejonowe.

6

7 Art. 142. [Wymierzenie kary dyscyplinarnej]
§ 1. Karami dyscyplinarnymi są: 1) upomnienie; 2) nagana; 3) usunięcie z zajmowanej funkcji; 4) przeniesienie na inne miejsce służbowe; 5) wydalenie ze służby prokuratorskiej. § 2. Wymierzenie kary określonej w § 1 pkt 1 pociąga za sobą pozbawienie możliwości awansowania na wyższe stanowisko prokuratorskie przez okres 3 lat, kary określonej w § 1 pkt 3 - pozbawienie możliwości odzyskania w tym okresie funkcji, z której prokurator został usunięty, natomiast kar wymienionych w § 1 pkt pozbawienie możliwości awansowania na wyższe stanowisko prokuratorskie przez okres 5 lat oraz niemożność udziału w tym okresie w zgromadzeniu prokuratorów, kolegium prokuratury i w sądzie dyscyplinarnym. § 3. Wymierzenie kary określonej w § 1 pkt 5 pociąga za sobą utratę możliwości ponownego powołania ukaranego do pełnienia urzędu na stanowisku prokuratorskim przez okres 10 lat. § 4. W przypadku wymierzenia kary określonej w § 1 pkt 4 sąd dyscyplinarny może jednocześnie wymierzyć karę określoną w § 1 pkt 3. § W przypadku przewinienia dyscyplinarnego lub wykroczenia mniejszej wagi sąd dyscyplinarny może odstąpić od wymierzenia kary.

8 Art. 135. [Immunitet prokuratorski]
§ 1. Prokurator oraz Prokurator Generalny nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani tymczasowo aresztowany bez zezwolenia sądu dyscyplinarnego, a zatrzymany - bez zgody przełożonego dyscyplinarnego. Nie dotyczy to zatrzymania na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa. Do czasu wydania zezwolenia na pociągnięcie prokuratora albo Prokuratora Generalnego do odpowiedzialności karnej wolno przedsięwziąć tylko czynności niecierpiące zwłoki, zawiadamiając o tym niezwłocznie prokuratora przełożonego. W przypadku Prokuratora Generalnego zawiadamia się Prezesa Rady Ministrów. § 2. Do czasu rozstrzygnięcia wniosku o zezwolenie na pociągnięcie prokuratora do odpowiedzialności karnej lub łącznego wniosku o zezwolenie na pociągnięcie prokuratora do odpowiedzialności karnej i tymczasowe aresztowanie prokuratora sąd dyscyplinarny może polecić niezwłoczne zwolnienie prokuratora zatrzymanego na gorącym uczynku. § 5. Sąd dyscyplinarny wydaje uchwałę zezwalającą na pociągnięcie prokuratora do odpowiedzialności karnej oraz uchwałę zezwalającą na tymczasowe aresztowanie prokuratora, jeżeli zachodzi dostatecznie uzasadnione podejrzenie popełnienia przez niego przestępstwa. Sąd dyscyplinarny rozpoznaje wniosek na posiedzeniu w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania.

9 Art. 143. [Postępowanie karne a postępowanie dyscyplinarne]
§ 1. Jeżeli przewinienie dyscyplinarne wyczerpuje znamiona przestępstwa, sąd dyscyplinarny wydaje zezwolenie, o którym mowa w art. 135 § 1, co nie wstrzymuje biegu postępowania dyscyplinarnego. § 2. Po prawomocnym zakończeniu postępowania karnego przeciwko prokuratorowi sąd lub prokurator przesyła akta sprawy właściwemu sądowi dyscyplinarnemu.

10 Prokurator rejonowy w oparciu o swą bogatą praktykę, konsultował scenariusze telewizyjne seriali kryminalnych. Z czasem prócz konsultacji prawnych dokonywał również konsultacji co do fabuły, podpowiadając co ciekawsze wątki. W pewnym odcinku pokrzywdzone rozpoznały się i postanowiły dociec, w jaki sposób ich losy stały się znane scenarzyście serialu. Gdy dowiedziały się o konsultacjach z prokuratorem nie posiadały się z oburzenia. Prokurator w apelacji od orzeczenia, które w powszechnej ocenie było oczywiście niesprawiedliwe i ośmieszające wymiar sprawiedliwości napisał: „Orzeczenie to jest skandaliczne i kompromituje wszystkie organy ochrony prawnej uczestniczące w wymiarze sprawiedliwości”. Przełożony prokuratora poprosił go, aby ten wezwał w charakterze świadka narzeczonego jego córki, przesłuchał go jako podejrzanego o kradzież, a następnie pouczył, że chłopak będzie zatrzymany – zdarzenie to miało być wstępem do wieczoru kawalerskiego.

11 Zasady etyki adwokackiej i etyki radców prawnych

12 Zawód adwokata obok zawodu sędziego należy do najstarszych profesji prawniczych. Jako zajęcie zarobkowe istniał już w czasach rzymskich. W różnych kulturach prawnych znany jest pod różnymi nazwami: obok odpowiedników łacińskiego advocatus (od advocatio – prośbą o obronę, o pomoc), używane były inne nazwy: orator – mówca, procurator – pełnomocnik, defensor – obrońca. W obrębie kontynentalnej europejskiej kultury prawnej różnice w zakresie kompetencji adwokatów nie są znaczne, tak jak ma to miejsce w systemie anglosaskim (Anglia, Walia). Tam, wyróżnia się barristera oraz solicitora. Zadaniem tego pierwszego jest reprezentowanie klienta przed sądem, zaś drugiego przeprowadzanie analizy prawnej przypadku, sporządzanie opinii, a także dostarczanie barristerowi argumentów do skutecznego prowadzenia sprawy przed sądem. Sam solicitor jednak nie ma uprawnień do występowania na Sali rozpraw.

13 W USA wyróżnić można: attorney – zastępcę procesowego oraz advisor – doradcę prawnego. Adwokaci amerykańscy wypełniają również funkcje charakterystyczne dla europejskich notariuszy.

14 Zasady wykonywania zawodu: Ochrona interesu klienta
W przeciwieństwie do zawodu adwokata, zawód radcy prawnego należy do stosunkowo nowych. Historia tego zawodu sięga XIX w., gdy w dobie napoleońskiej poszukiwano sposobu ochrony interesów Skarbu Państwa. Prawnicy reprezentujący przed sądem interesy Skarbu Państwa zapoczątkowali tradycję radcowską w Polsce. Zasady wykonywania zawodu: Ochrona interesu klienta § 6 Celem podejmowanych przez adwokatów czynności zawodowych jest ochrona interesów klienta. Art. 8. Radca prawny, świadcząc klientowi pomoc prawną, postępuje lojalnie i kieruje się dobrem klienta w celu ochrony jego praw. Adwokat oraz radca prawny jako występujący przed sądem w charakterze rzecznika interesów swojego klienta ma za zadanie wykorzystywać wszelkie dostępne środki prawne, aby chronić istotne dobra swojego klienta. Granicę działań adwokata lub radcy prawnego wyznaczają prawo i etyka. Sprzeniewierzeniem się misji adwokata lub radcy będzie zarówno podejmowanie działań godzących w interesy klienta, jak i zaniechanie podejmowania działań na jego korzyść.

15 2. Uczciwość, sumienność, gorliwość
2. Uczciwość, sumienność, gorliwość. § 8 Adwokat powinien wykonywać czynności zawodowe według najlepszej woli i wiedzy, z należytą uczciwością, sumiennością i gorliwością. Obowiązkiem adwokata jest stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych i dążenie do utrzymania wysokiej sprawności zawodowej. Ochrona interesów klientów wymaga zaangażowania ze strony adwokata lub radcy prawnego. Powinni zadbać o to, by nie zaniedbać żadnego dopuszczalnego prawnie sposobu poprawy sytuacji klienta. Jednocześnie prawnik powinien zachować wobec prowadzonych sprawy chłodny dystans, zachowaniu którego sprzyjają np. zasady zakaz zawierania z klientem umów, na mocy których honorarium adwokata lub radcy prawnego stanowić będzie określona część kwoty uzyskanej w wyniku postępowania sądowego (pactum de quota litis).

16 3. Zasada niezależności. Incompatibilitas. § 9. 1
3. Zasada niezależności. Incompatibilitas. § Z zawodem adwokata nie wolno łączyć takich zajęć, które: a) uwłaczałyby godności zawodu; b) ograniczałyby niezawisłość adwokata. 2. Za kolidujące z wykonywaniem zawodu adwokackiego uznaje się w szczególności: a) zajmowanie w cudzym przedsiębiorstwie stanowiska zarządcy; b) sprawowanie funkcji członka zarządu, prokurenta w spółkach prawa handlowego (nie dotyczy to spółek zajmujących się świadczeniem pomocy prawnej); c) podejmowanie się zawodowo pośrednictwa przy transakcjach handlowych; d) prowadzenie kancelarii adwokackiej w tym samym lokalu z osobą prowadzącą inną działalność, gdy taka sytuacja byłaby sprzeczna z zasadami etyki adwokackiej. 3. Przy zawieraniu przez adwokata umowy w zakresie powiernictwa obowiązuje go najwyższa staranność w badaniu, czy umowa ta nie narusza zasad etyki adwokackiej i godności zawodu.

17 Radca prawny poza formami prawnymi przewidzianymi dla adwokata może wykonywać swój zawód na podstawie umów cywilnoprawnych oraz w ramach stosunku pracy. Art Radca prawny wykonujący zawód na podstawie umowy o pracę bądź umowy o świadczenie stałej pomocy prawnej klientowi będącemu osobą prawną nie może: 1) utożsamiać interesu klienta z interesem jego organów lub jednego z nich albo członków tych organów; 2) utożsamiać interesu klienta z interesem innych podmiotów z grupy kapitałowej klienta bądź interesem ich organów albo członków tych organów; 3) odmówić udzielenia porad, opinii prawnych lub wyjaśnień co do prawa żadnemu z organów tej osoby prawnej, chyba że umowa z klientem stanowi inaczej.

18 Art. 7. 1. Niezależność w wykonywaniu zawodu radcy prawnego jest gwarancją ochrony praw i wolności obywatelskich, demokratycznego państwa prawnego oraz prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. 2. Radca prawny, przy wykonywaniu czynności zawodowych, powinien być wolny od wszelkich wpływów wynikających z jego osobistych interesów, nacisków z zewnątrz oraz ingerencji z jakiejkolwiek strony lub z jakiegokolwiek powodu. Wyrażone przez kogokolwiek polecenia, ograniczające niezależność sugestie czy wskazówki, nie mogą wpływać na prezentowane przez niego stanowisko w sprawie. 3. Radca prawny nie może naruszać zasad etyki zawodowej i niewłaściwie wywiązywać się z obowiązków zawodowych w celu spełnienia oczekiwań klienta lub osób trzecich.

19 Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1870 z późn. zm.).
Art [Prawne podstawy wykonywania zawodu radcy prawnego] 1. Radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce: 1) cywilnej lub jawnej, w której wspólnikami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1874); 2) partnerskiej, w której partnerami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej;

20 3) komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Wyłącznym przedmiotem działalności spółek, o których mowa w ust. 1, jest świadczenie pomocy prawnej. Art [Wykonywanie zawodu w ramach stosunku pracy] 1. Radca prawny wykonujący zawód w ramach stosunku pracy zajmuje samodzielne stanowisko podległe bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej. Art [Niezależność radcy prawnego] 1. Radca prawny nie jest związany poleceniem co do treści opinii prawnej. 2. (uchylony).

21 4. Unikanie konfliktów interesów.
§ 22 1. Adwokatowi nie wolno podjąć się prowadzenia sprawy ani udzielić pomocy prawnej, jeżeli: a) udzielił wcześniej pomocy prawnej stronie przeciwnej w tej samej sprawie lub w sprawie z nią związanej; b) brał udział w tej sprawie, wykonując funkcję publiczną; c) osoba, przeciwko której ma prowadzić sprawę, jest jego klientem, choćby w innej sprawie; d) adwokat, będący dla niego osobą bliską, prowadzi sprawę lub udzielił on już pomocy prawnej stronie przeciwnej w tej samej sprawie lub w sprawie z nią związanej. 2. Adwokat, który złożył w danej sprawie zeznanie w charakterze świadka, nie może w niej występować jako pełnomocnik lub obrońca.

22 Art. 27. Radca prawny nie może udzielić pomocy prawnej, jeżeli: 1) brał udział w sprawie jako przedstawiciel organów władzy publicznej lub osoba pełniąca funkcję publiczną albo jako arbiter, mediator lub biegły; 2) zeznawał uprzednio jako świadek w sprawie o okolicznościach sprawy; 3) osoba najbliższa albo z jakichkolwiek przyczyn zależna od radcy prawnego brała lub bierze udział w rozstrzygnięciu sprawy; 4) sprawa dotyczy radcy prawnego, adwokata lub innej osoby, z którą radca prawny może na podstawie przepisów prawa wspólnie wykonywać zawód – o ile wykonują czynności zawodowe w tym samym czasie na rzecz tego samego klienta; 5) był albo pozostaje w bliskich stosunkach z przeciwnikiem swojego klienta lub osobą zainteresowaną niekorzystnym dla klienta rozstrzygnięciem sprawy; 6) osoba najbliższa radcy prawnemu jest pełnomocnikiem strony przeciwnej lub wykonywała na jej rzecz w tej sprawie inną pomoc prawną.

23 5. Tajemnica zawodowa. (Ustawa o radcach prawnych) Art. 3
5. Tajemnica zawodowa. (Ustawa o radcach prawnych) Art. 3. [Wykonywanie zawodu; tajemnica radcy prawnego] 1. Zawód radcy prawnego może wykonywać osoba, która spełnia wymagania określone niniejszą ustawą. 2. Radca prawny wykonuje zawód ze starannością wynikającą z wiedzy prawniczej oraz zasad etyki radcy prawnego. 3. Radca prawny jest obowiązany zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem pomocy prawnej. 4. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie. 5. Radca prawny nie może być zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy informacji udostępnianych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu - w zakresie określonym tymi przepisami.

24 Art. 6. [Tajemnica adwokacka]
1. Adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej. 2. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie. 3. Adwokata nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy informacji udostępnianych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu - w zakresie określonym tymi przepisami.

25 6. Zakaz reklamy usług adwokackich i inne ograniczenia w pozyskiwaniu klienta.
Dopuszczalne formy informowania o świadczonej pomocy prawnej: Umieszczenie informacji na dokumentach firmy; Zamieszczenia wpisów w książkach adresowych i telefonicznych Wysyłanie informacji za pomocą elektronicznych środków komunikacji na wyraźne życzenie potencjalnego klienta; Wydawanie broszur/informatorów; Stosowne oznaczanie siedziby kancelarii; Umieszczanie informacji na stronach internetowych oraz umieszczanie danych o tej stronie w katalogach i wyszukiwarkach.

26 7. Obowiązek podnoszenia kwalifikacji
7. Obowiązek podnoszenia kwalifikacji. § 8 Adwokat powinien wykonywać czynności zawodowe według najlepszej woli i wiedzy, z należytą uczciwością, sumiennością i gorliwością. Obowiązkiem adwokata jest stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych i dążenie do utrzymania wysokiej sprawności zawodowej. 8. Obowiązek pracy pro bono. W Stanach Zjednoczonych usług prawnicze świadczone pro bono obejmują zarówno udzielanie porad prawnych osobom ubogim i reprezentowanie ich przed organami/sądami, ale również nieodpłatne wspieranie wiedzą prawniczą organizacji pozarządowych i związków wyznaniowych. Prawo do sądu w USA traktowane jest jako podstawowe prawo człowieka. W USA praca pro bono traktowana jest poważnie choć nie stanowi obowiązku, ale wpływa na wizerunek kancelarii.

27 Która z zasad kodeksów etyki zawodowej są wspólne wszystkim grupom zawodowym prawników? Czy da się wskazać 3 wspólne – najważniejsze? Rzetelność, kompetencja, profesjonalizm, uczciwość, godność, lojalność, szacunek dla innych, obiektywizm, lojalność, szczerość, prawdomówność, niezależność, niezawisłość, terminowość, nieuleganie wpływom, podległość służbowa, ochrona prawna, służba publiczna, dobra wola, konkurencyjność, słowność, taktowność, sporność, polubowność, samokształcenie, umiar, koleżeńskość.

28 Na następnych zajęciach, 9 grudnia 2018 r. odbędzie się kolokwium.
Proszę przynieść na kolokwium wydrukowany i aktualny kodeks etyki zawodowej sędziów i asesorów sądowych oraz prokuratorów. Życzę owocnej nauki.