Działalność gospodarcza samorządu terytorialnego

Prezentacja na temat: "Działalność gospodarcza samorządu terytorialnego"— Zapis prezentacji:

1 Działalność gospodarcza samorządu terytorialnego

2 Źródła prawa Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 827) Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077) Ustawy „samorządowe”: ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446, 1579 i 1948) ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 814, 1579 i 1948) ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 486, 1948 i 2260).

3 Działalność gospodarcza samorządu terytorialnego w głównej mierze opiera się na gospodarce komunalnej Ustawa o gospodarce komunalnej Art Ustawa określa zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. 2. Gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostęp-nych.

4 Gospodarka komunalna Ta działalność o charakterze użyteczności publicznej zaspokaja potrzeby podstawowe i powszechnie odczuwalne.

5 Gospodarka komunalna Cechuje ją wysoka kapitałochłonność, wysoki udział kosztów stałych w ponoszonych na nią nakładach.

6 Gospodarka komunalna Cechuje ją usługowość (a więc działalność gospodarcza ma charakter usługowy, wyłączone jest prowadzenie działalności handlowej, wydobywczej, wytwórczej, produkcyjnej).

7 Ustawa o samorządzie gminnym – zadania własne
Art. 7 [Zadania własne] 1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: 1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej; 2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego; 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz; 3a) działalności w zakresie telekomunikacji; 4) lokalnego transportu zbiorowego; 5) ochrony zdrowia; 6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych; 6a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej; 7) gminnego budownictwa mieszkaniowego; 8) edukacji publicznej; 9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; 10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych; 11) targowisk i hal targowych; 12) zieleni gminnej i zadrzewień; 13) cmentarzy gminnych; 14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego; 15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych; 16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej; 17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej; 18) promocji gminy; 19) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2016 r. poz i 1948 oraz z 2017 r. poz. 60 i 573); 20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. 1a.(uchylony) 2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy. 3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

8 Gospodarka komunalna Może być prowadzona w trzech zasadniczych formach: a) Samorządowy zakład budżetowy; b) Spółki prawa handlowego; c) Powierzenie.

9 Samorządowy zakład budżetowy
Art Ustawy o finansach publicznych Art. 15 ust. 1. Samorządowy zakład budżetowy odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych. Art.. 15 ust. 7. Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej.

10 Samorządowe zakłady budżetowe
Art. 14 [Samorządowe zakłady budżetowe] Zadania własne jednostki samorządu terytorialnego w zakresie: 1) gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi, 2) dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, 4) lokalnego transportu zbiorowego, 5) targowisk i hal targowych, 6) zieleni gminnej i zadrzewień, 7) kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, 7a) pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, 8) utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania, 9) cmentarzy - mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe.

11 Spółki prawa handlowego
Ustawa o gospodarce komunalnej Art Jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także mogą przystępować do takich spółek. 2. Jednostki samorządu terytorialnego mogą także tworzyć spółki komandytowe lub komandytowo-akcyjne, o których mowa w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym. (Podmiot publiczny nie może być komplementariuszem.)

12 Powierzenie Forma prowadzenia działalności przez jednostki samorządu terytorialnego, stosowana, gdy dla dokonania jednej czynności nieopłacalne jest zakładanie spółki prawa handlowego. Wówczas powierza się podmiotowi prywatnemu wykonanie zadania administracji publicznej. Musi to jednak być zgodne z ustawami: o finansach publicznych, o partnerstwie publiczno-prywatnym, o zamówieniach publicznych, koncesji na roboty budowlane itd.

13 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W GMINIE
Może tworzyć poza sferą użyteczności publicznej spółki prawa handlowego i przystępować do nich, jeśli spełnione są łącznie następujące warunki: Istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym; Występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej; Wcześniejsze zastosowanie innych działań i wynikających z przepisów środków prawnych nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do znacznego ożywienia rynku lokalnego lub trwałego ograniczenia bezrobocia. Może tworzyć poza sferą użyteczności publicznej spółki prawa handlowego i przystępować do nich wówczas, jeżeli: Zbycie składnika mienia komunalnego, mogącego stanowić wkład niepieniężny do spółki, albo też rozporządzenie nim w inny sposób spowoduje dla gminy poważną stratę majątkową. Bez żadnych ograniczeń gmina może posiadać akcje lub udziały spółek, zajmujących się: Czynnościami bankowymi; Czynnościami ubezpieczeniowymi; Działalnością doradczą; Działalnością promocyjną, edukacyjną i wydawniczą (na rzecz samorządu terytorialnego, a także akcje lub udziały spółek ważnych dla rozwoju gminy, w tym klubów sportowych, działających w formie spółek kapitałowych). Jeżeli do prowadzenia danego rodzaju działalności wymagane jest uzyskanie zezwolenia, jednostki samorządu terytorialnego mogą powierzyć wykonywanie zadań wyłącznie podmiotowi, który je posiada

14 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W POWIECIE
art. 6 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym Nie można prowadzić działalności gospodarczej poza sferą użyteczności publicznej.

15 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W WOJEWÓDZTWIE
Ustawa o samorządzie województwa – art. 13 Można tworzyć (oraz przystępować) do: Spółki z o.o., Spółki akcyjne, Spółdzielnie - oraz przystępować do nich Odbywa się to poza sferą użyteczności publicznej, w ramach tzw. działalności niekomercyjnej, co do zasady nienastawionej na zysk. Uprawnienie do tworzenia w/w podmiotów dotyczy wykonywania przez nie czynności promocyjnych, edukacyjnych, wydawniczych, oraz na wykonywaniu działalności w zakresie telekomunikacji, służących rozwojowi województwa.

16 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców

17 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
USTAWA z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz )

18 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga zezwolenia. Zezwolenie jest wydawane na wniosek cudzoziemca, w drodze decyzji administracyjnej przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji jeżeli sprzeciwu nie wniesie Minister Obrony Narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych, jeżeli sprzeciwu również nie wniesie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Sprzeciwjest wyrażany, w drodze postanowienia

19 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
Zezwolenie ważne jest dwa lata (w tym czasie możemy nabyć nieruchomość). Art. 3 ust.2 Ustawy Od negatywnej decyzji ministra nie służy odwołanie, można jednak zwrócić się do niego z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. art. 127 par. 3 k.p.a.

20 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej doszło do znacznego zliberalizowania rygorów nie jest już wymagane uzyskanie zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji przez cudzoziemców, będących obywatelami lub przedsiębiorcami państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego

21 Europejski Obszar Gospodarczy
EOG (ang. European Economic Area, EEA) strefa wolnego handlu i Wspólny Rynek, obejmujące państwa Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), z wyjątkiem Szwajcarii. EWG v. EFTA EOG opiera się na czterech fundamentalnych wolnościach: swobodzie przepływu ludzi, kapitału, towarów i usług.

22 EOG Unia Europejska (28 Państw) + Islandia + Norwegia + Liechtenstein
- Szwajcaria nie wyraziła zgody w referendum

23 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
Nabyciem nieruchomości w rozumieniu ustawy jest nabycie prawa własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego, na podstawie każdego zdarzenia prawnego.

24 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
Przesłanka 1 Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca nie może spowodować zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego, ani naruszać zasad polityki społecznej i zdrowia społeczeństwa.

25 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
Przesłanka 2 wykazanie przez cudzoziemca, że zachodzą okoliczności potwierdzające jego więź z Rzeczpospolitą Polską. Ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców wskazuje, że mogą to być w szczególności: posiadanie polskiej narodowości lub polskiego pochodzenia; zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej; posiadanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub na osiedlenie się; członkostwo w organie zarządzającym osoby prawnej lub spółki handlowej nieposiadającej osobowości prawnej mającej siedzibę na terytorium RP, kontrolowanej bezpośrednio lub pośrednio przez nieposiadających polskiego obywatelstwa, zagraniczne osoby prawne lub spółki; wykonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej lub rolniczej, zgodnie z przepisami prawa polskiego.

26 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
Cudzoziemcem w rozumieniu ustawy jest (art.1 ust.2 Ustawy): 1) osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego; 2) osoba prawna mająca siedzibę za granicą; 3) nieposiadająca osobowości prawnej spółka osób wymienionych w pkt 1 lub 2, mająca siedzibę za granicą, utworzona zgodnie z ustawodawstwem państw obcych; 4) osoba prawna i spółka handlowa nieposiadająca osobowości prawnej mająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kontrolowana bezpośrednio lub pośrednio przez osoby lub spółki wymienione w pkt 1, 2 i 3. - Częste odsyłanie do tej definicji (np. wnioski do KRS)

27 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
Nie wymaga uzyskania zezwolenia (przykłady): nabycie samodzielnego lokalu mieszkalnego nabycie samodzielnego lokalu użytkowego o przeznaczeniu garażowym lub udziału w takim lokalu, jeśli jest to związane z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych nabywcy lub właściciela nieruchomości lub samodzielnego lokalu mieszkalnego

28 Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
Należy podkreślić, że nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wbrew przepisom ustawy jest nieważne. W razie nabycia nieruchomości wbrew przepisom ustawy, o nieważności nabycia orzeka sąd także na żądanie, właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości, wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa lub wojewody albo na żądanie ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

29 Zarząd mieniem publicznym

30 Pojęcie mienia publicznego jego rodzaje i przeznaczenie

31 Mienie w KC KSIĘGA PIERWSZA. CZĘŚĆ OGÓLNA. TYTUŁ III. MIENIE.
Art. 44 [Pojęcie] Mieniem jest własność i inne prawa majątkowe. Art. 44(1) [Podmioty mienia państwowego] § 1. Własność i inne prawa majątkowe, stanowiące mienie państwowe, przysługują Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym. § 2. Uprawnienia majątkowe Skarbu Państwa względem państwowych osób prawnych określają odrębne przepisy, w szczególności regulujące ich ustrój.

32 Mienie publiczne w znaczeniu przedmiotowym – własność i inne prawa majątkowe; wszelkie rzeczy, jak też wszelkie prawa majątkowe, które nie są objęte (nie mogą być objęte) własnością prywtną czy społeczną, są własnością publiczną w znaczeniu podmiotowym – mienie przysługujące podmiotom państwowym oraz mienie przysługujące podmiotom samorządowym w znaczeniu funkcjonalnym – mienie służące w sposób bezpośredni lub pośredni interesowi publicznemu (służące wykonywaniu przez tych, którzy je dzierżą ich zadań publicznych; inaczej mówiąc, to mienie służace zaspokajaniu w sposób bezposredni lub pośredni potrzeb materialnych I niematerialnych społeczeństwa, określonej grupy czy wspólnoty lokalnej

33 Mienie publiczne Mienie a majątek? Mienie = aktywa majątkowe
Majątek = aktywa + pasywa (długi)

34 Mienie publiczne Mienie w znaczeniu podmiotowym
mienie państwowe – własność i inne prawa majątkowe przysługujące Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym mienie samorządowe – własność i inne prawa majątkowe należące do: poszczególnych gmin I ich związków oraz innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw (mienie komunalne); powiatu lub innych powiatowych osób prawnych (mienie powiatu); województwa samorządowego lub innej wojewódzkiej osoby prawnej (mienie samorządu województwa)

35 Mienie publiczne Mienie publiczne dzieli się na:
mienie powszechne (dobra publiczne) mienie służące administracji (majątek administracyjny) mienie skarbowe (kapitałowe)

36 Mienie publiczne mienie powszechne (dobra publiczne) – wszelkie rzeczy przeznaczone do powszechnego użytku, z których może korzystać każdy na równych prawach i bezpośrednio (drogi, place, wody publiczne, wybrzeże morskie); sposób korzystania z tego mienia określają przepisy prawa administracyjnego

37 Mienie publiczne mienie służące administracji (majątek administracyjny) – mienie służące celom administracyjnym w znaczeniu zapewnienia funkcjonowania agend państwowych i samorządowych (siedziby władz i urzędów publicznych), jak i służące wypełnianiu zadań administracji publicznej (obiekty służące funkcjonowaniu oświaty, szkolnictwa, zdrowia, porządku publicznego); korzystanie z tych dóbr odbywa się z reguły na zasadzie dopuszczenia i regulowane jest na zasadach określonych w przepisach administracyjnych lub cywilnych

38 Mienie publiczne mienie skarbowe (kapitałowe) – zespół środków finansowych i rzeczowych, z których podmioty korzystają dla realizacji swych celów jako wartości kapitałowej; składają się nań m.in.: dochody z kapitału, pieniądze, papiery wartościowe, pożytki z nieruchomości, dochody z przedsiębiorstw; celem tego mienia jest generowanie dochodu stanowiącego bazę materialną należytego funkcjonowania administracji publicznej i zaspokajania potrzeb użyteczności publicznej; korzystają z niego jedynie w zasadzie dzierżyciele – jak właściciele, inni nie mają z reguły do niego dostępu

39 MIENIE PUBLICZNE to określone rzeczy, dobra, w tym środki finansowe (środki majątkowe) przysługujące Skarbowi Państwa lub innym państwowym osobom prawnym oraz mienie przynależne podmiotom samorządowym, służące w sposób pośredni czy bezpośredni realizacji ich zadań publicznych (interesu publicznego). W jego ramach można wyróżnić: Mienie produkcyjne Mienie nieprodukcyjne

40 Mienie publiczne mienie produkcyjne – zorganizowane i wykorzystywane do działalności gospodarczej ( składniki służące interesowi powszechnemu przez przynoszenie korzyści płynących z działalności gospodarczej – rozumianej jako aktywność gospodarcza państwa lub wspólnoty samorządowej, której celem jest zaspokajanie potrzeb publicznych przez wytwarzanie dóbr lub świadczenie usług, lub której celem jest zabezpieczenie potrzeb poprzez inwestowanie przedsięwzięte do uzyskania środków na tę działalność publiczną)

41 Mienie publiczne mienie nieprodukcyjne – nie przeznaczone w sposób bezpośredni czy pośredni do aktywności gospodarczej (mienie przeznaczone w sposób prawny do użytku publicznego, służące zapewnieniu funkcjonowania i spełniania zadań niegospodarczych przez podmioty publiczne

42 Zarząd mieniem samorządowym

43 Zarząd mieniem samorzadowym
Konstytucja Art. 165 [Podmiotowość prawna jednostek samorządu terytorialnego] 1. Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe. 2. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej.

44 Mienie samorządowe mienie należące do gmin (mienie komunalne)
oraz innych jednostek samorządu terytorialnego.

45 Mienie komunalne Art. 43 [Pojęcie mienia komunalnego] Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw.

46 Mienie komunalne Art. 44 [Nabycie] Nabycie mienia komunalnego następuje: 1) na podstawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym; 2) przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic gminy w trybie, o którym mowa w art. 4; przekazanie mienia następuje w drodze porozumienia zainteresowanych gmin, a w razie braku porozumienia - decyzją Prezesa Rady Ministrów, podjętą na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej; 3) w wyniku przekazania przez administrację rządową na zasadach określonych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia; 4) w wyniku własnej działalności gospodarczej; 5) przez inne czynności prawne; 6) w innych przypadkach określonych odrębnymi przepisami.

47 Mienie komunalne Gminy uwłaszczone zostały ex lege (por. art. 5 PWSamTerU) Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych z dnia 10 maja 1990 r. (Dz.U Nr 32, poz. 191)

48 Mienie komunalne Art. 5 [Przekazanie mienia państwowego]
1. Jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, mienie ogólnonarodowe (państwowe) należące do: 1) rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego, 2) przedsiębiorstw państwowych, dla których organy określone w pkt 1 pełnią funkcję organu założycielskiego, 3) zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych organom określonym w pkt 1 - staje się w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy z mocy prawa mieniem właściwych gmin.

49 Mienie komunalne Decyzja komunalizacyjna Art. 18 [Organy orzekające]
1. Wojewoda wydaje decyzje w sprawie stwierdzenia nabycia mienia z mocy prawa, w sprawie jego przekazania - w zakresie unormowanym ustawą. 2.Tworzy się Krajową Komisję Uwłaszczeniową, zwaną dalej ,,Komisją", jako organ odwoławczy od decyzji, o których mowa w ust. 1. 2a.Siedzibą Komisji jest miasto stołeczne Warszawa. 3. (uchylony) 4. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 23, 868, 966, 1579 i 2138).

50 Mienie komunalne Decyzja komunalizacyjna – skutek ex tunc
charakter deklaratoryjny Skutki takiego rozwiązania? (Zaleta) ułatwienia z formalnościami (wada) często brak wiedzy gminy o prawie właśności Spory na podstawie art. 172 i n. kc

51 Mienie komunalne Art. 45 [Dysponowanie]
1. Podmioty mienia komunalnego samodzielnie decydują o przeznaczeniu i sposobie wykorzystania składników majątkowych, przy zachowaniu wymogów zawartych w odrębnych przepisach prawa.

52 Mienie komunalne Art. 46 [Oświadczenia woli]
1. Oświadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie albo wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą. 2.(uchylony) 3. Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej. 4. Skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), który odmówił kontrasygnaty, dokona jej jednak na pisemne polecenie zwierzchnika, powiadamiając o tym radę gminy oraz regionalną izbę obrachunkową.

53 Mienie komunalne Art. 47 [Jednoosobowe działanie]
1. Kierownicy jednostek organizacyjnych gminy nieposiadających osobowości prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez wójta. Np. Dyrektor szkoły podstawowej

54 Mienie komunalne Art. 48 [Zarządzanie mieniem sołeckim]
1. Jednostka pomocnicza zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza dochodami z tego źródła w zakresie określonym w statucie. Statut ustala również zakres czynności dokonywanych samodzielnie przez jednostkę pomocniczą w zakresie przysługującego jej mienia. 1a. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do jednostki niższego rzędu, o której mowa w art. 35 ust. 2. 2. Rada gminy nie może uszczuplić dotychczasowych praw sołectw do korzystania z mienia bez zgody zebrania wiejskiego. 3. Wszystkie przysługujące dotychczas mieszkańcom wsi prawa własności, użytkowania lub inne prawa rzeczowe i majątkowe, zwane dalej mieniem gminnym, pozostają nienaruszone. 4. Do mienia gminnego mają zastosowanie, z zastrzeżeniem ust. 3, przepisy dotyczące mienia komunalnego

55 Mienie pozostałych jednostek samorządu terytorialnego

56 Mienie powiatu Art. 46 [Pojęcie mienia powiatu]
1. Mieniem powiatu jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub inne powiatowe osoby prawne. 2. Powiatowymi osobami prawnymi, poza powiatem, są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status, oraz te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez powiat. 3. Powiat jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia powiatu nienależącego do innych powiatowych osób prawnych.

57 Mienie województwa Art. 47 [Pojęcie mienia województwa]
1. Mieniem województwa jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne. 2. Wojewódzkimi osobami prawnymi, poza województwem, są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status, oraz te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez województwo. 3. Województwo jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia województwa nienależącego do innych wojewódzkich osób prawnych.

58 Mienie pozostałych j.s.t.
Nabycie mienia przez pozostałe jednostki samorządu terytorialnego nastąpiło na podstawie przepisów ustawy z r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną

59 Mienie pozostałych j.s.t.
Art. 60 [Nabycie mienia Skarbu Państwa] 1. Mienie Skarbu Państwa będące we władaniu instytucji i państwowych jednostek organizacyjnych przejmowanych z dniem 1 stycznia 1999 r. przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie przepisów ustawy kompetencyjnej oraz przepisów niniejszej ustawy z tym dniem staje się z mocy prawa mieniem właściwych jednostek samorządu terytorialnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. 2. Państwowe osoby prawne, które z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się samorządowymi osobami prawnymi, zachowują swój majątek. 3. Nabycie mienia, o którym mowa w ust. 1, stwierdza wojewoda w drodze decyzji. Przepisu art. 49 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa nie stosuje się. 4. Przepis ust. 3 stosuje się również w przypadkach, gdy nabycie mienia Skarbu Państwa z mocy prawa przez jednostki samorządu terytorialnego przewidują odrębne przepisy.

60 Mienie pozostałych j.s.t.
Art. 64 [Decyzja o przekazaniu mienia] Przekazanie powiatom mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych, innego niż określone w art. 60 ust. 1 i 4, a służącego do wykonania zadań powiatu, może nastąpić, na wniosek zarządu powiatu, w drodze decyzji wojewody. Rodzaj decyzji komunalizacyjnej ex nunc o charakterze konstytutywnym

61 Organy j.s.t. a zarząd mieniem samorządowym
Organy jednostek samorządu terytorialnego Organy stanowiące – w ich wyłącznej kompetencji jest podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych przekraczających zakres zwykłego zarządu Organy wykonawcze – przygotowywanie projektów uchwał rad lub sejmiku oraz wykonywanie uchwał podejmowanych przez te organy w zakresie gospodarowania mieniem; ponadto gospodarowanie mieniem samorządowym w zakresie nie zastrzeżonym dla rad lub sejmików; poza tym wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta oraz marszałek są kompetentni w sprawach wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, w tym także w odniesieniu do gospodarowania mieniem samorządowym

62 Zarząd mieniem samorządowym
Gmina, powiat, województwo nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania innych samorządowych osób prawnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, a te osoby nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania wspólnot samorządowych Działania te podlegają ocenie Najwyższej Izby Kontroli

63 Zarząd mieniem państwowym

64 Zarząd mieniem państwowym
Podstawowy akt normatywny: Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym Nowa ustawa zastąpiła ustawę z 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 154 ze zm.). Likwidacja Ministerstwa Skarbu Państwa

65 Zarząd mieniem państwowym
Ustawodawca obejmuje zbiorczym pojęciem mienia państwowego własność i inne prawa majątkowe zarówno Skarbu Państwa, jak też innych państwowych osób prawnych.

66 Zarząd mieniem państwowym
Art. 34 k.c. Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych.

67 Zarząd mieniem państwowym
Państwowe osoby prawne Art. 3 Ustawy (lista p.o.p.)

68 Zarząd mienie państwowym
Art Ustawy - Organy administracji publicznej oraz inne podmioty uprawnione na podstawie przepisów odrębnych do reprezentowania Skarbu Państwa reprezentują Skarb Państwa zgodnie z ich właściwością i w zakresie określonym w przepisach odrębnych. Art Ustawy - Jeżeli z przepisów odrębnych nie wynika, której państwowej osobie prawnej przysługują prawa majątkowe do składnika mienia państwowego, prawa te przysługują Skarbowi Państwa.

69 Mienie Skarbu Państwa Stationes fisci
Skarb Państwa działa przez jednostki organizacyjne państwa (tzw. stationes fisci). Organy tych jednostek występują więc w podwójnej roli: organów państwowych, wykonujących funkcje władcze, oraz organów osoby prawnej, jaką jest Skarb Państwa. Oznaczenie statio fisci. Statio fisci powinna być w pozwie i w wyroku oznaczona. Stroną w postępowaniu sądowym jest jednak zawsze Skarb Państwa, a nie owa statio fisci (por. wyr. SN z r., II PR 558/66,

70 Zarząd mieniem państwowym
Wybrane regulacje Ustawy Art Organy administracji publicznej oraz kierownicy jednostek, kierując się zasadami określonymi w art. 4, gospodarują nabytym lub powierzonym tym organom lub jednostkom mieniem Skarbu Państwa oraz mogą zbywać jego składniki, a w szczególności: 1) zapewniają wycenę mienia; 2) zabezpieczają mienie przed uszkodzeniem lub zniszczeniem; 3) wykonują czynności związane z naliczaniem należności za mienie udostępnione przed ich przejęciem oraz prowadzą windykację tych należności; 4) współpracują z innymi organami, które na mocy przepisów odrębnych gospodarują mieniem oraz z właściwymi jednostkami samorządu terytorialnego; 5) podejmują czynności w postępowaniu sądowym, w szczególności w sprawach dotyczących własności lub innych praw rzeczowych na mieniu, o zapłatę należności za korzystanie z mienia, roszczenia ze stosunku najmu, dzierżawy lub użyczenia, stwierdzenie nabycia spadku, stwierdzenie nabycia własności przez zasiedzenie; 6) składają wnioski o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości oraz wpis w księdze wieczystej; 7) zapewniają ochronę tego mienia.

71 Zarząd mienie państwowym
ROZDZIAŁ 2. WYKONYWANIE PRAW Z AKCJI. Art. 7 [Uprawnienia Prezesa Rady Ministrów] 1. Prezes Rady Ministrów: 1) koordynuje wykonywanie uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa w spółkach oraz dąży do zapewnienia jednolitego sposobu wykonywania praw z akcji należących do Skarbu Państwa - w przypadku określonym w art. 8; 2) wykonuje prawa z akcji należących do Skarbu Państwa, łącznie z wynikającymi z nich prawami osobistymi, o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej; 3) wykonuje uprawnienia z akcji należących do Skarbu Państwa na walnym zgromadzeniu w sprawach, o których mowa w art. 201 § 4 oraz art. 368 § 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych; 4) składa w imieniu Skarbu Państwa oświadczenia woli o utworzeniu spółki, przystąpieniu do spółki lub objęciu akcji.

72 Zarząd mieniem państwowym
Art. 13 [Zakaz zbywania akcji określonych spółek] Nie mogą być zbyte akcje należące do Skarbu Państwa w następujących spółkach: 1) Agencja Rozwoju Przemysłu Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 2) Enea Spółka Akcyjna z siedzibą w Poznaniu; 3) Energa Spółka Akcyjna z siedzibą w Gdańsku; 4) Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 5) Grupa Azoty Spółka Akcyjna z siedzibą w Tarnowie; 6) Grupa Azoty Zakłady Chemiczne „Police” Spółka Akcyjna z siedzibą w Policach; 7) Grupa Azoty „Puławy” Spółka Akcyjna z siedzibą w Puławach; 8) Grupa LOTOS Spółka Akcyjna z siedzibą w Gdańsku; 9) Jastrzębska Spółka Węglowa Spółka Akcyjna z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju; 10) KGHM Polska Miedź Spółka Akcyjna z siedzibą w Lubinie; 11) Polska Grupa Energetyczna Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 12) Polska Grupa Zbrojeniowa Spółka Akcyjna z siedzibą w Radomiu; 13) Polski Fundusz Rozwoju Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 14) Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 15) Polski Holding Nieruchomości Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 16) Polski Holding Obronny Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie; 17) Polski Koncern Naftowy Orlen Spółka Akcyjna z siedzibą w Płocku; 18) PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 19) PKP Cargo Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 20) Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 21) Powszechny Zakład Ubezpieczeń Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 22) Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 23) Totalizator Sportowy Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie; 24) Tauron Polska Energia Spółka Akcyjna z siedzibą w Katowicach.

73 Zarząd mieniem państwowym
Art. 16 [Stwierdzenie nieważności zbycia akcji] 1. Zbycie akcji z naruszeniem art jest nieważne. 2. Z powództwem o stwierdzenie nieważności zbycia akcji należących do Skarbu Państwa lub państwowej osoby prawnej, może wystąpić także Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

74 Zarząd mieniem państwowym
WYMOGI DLA KANDYDATÓW NA CZŁONKÓW ORGANÓW NADZORCZYCH ORAZ ORGANÓW ZARZĄDZAJĄCYCH. Art. 19 i n. [Wymogi wobec kandydata na członka organu nadzorczego] Art. 21 [Egzamin dla kandydatów na członków organów nadzorczych]

75 Zarząd mieniem państwowym
ZARZĄDZANIE MIENIEM SKARBU PAŃSTWA INNYM NIŻ AKCJE. Art. 34 i n. Ustawy Wykonywanie uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa w stosunku do państwowej osoby prawnej odbywa się zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki, w szczególności z uwzględnieniem polityki gospodarczej państwa, w celu efektywnej realizacji zadań tej osoby prawnej.

76 Zarząd mieniem państwowym
NADZÓR NAD CZYNNOŚCIAMI PRAWNYMI PAŃSTWOWYCH OSÓB PRAWNYCH. Dokonanie przez państwową osobę prawną czynności prawnej w zakresie rozporządzenia składnikami aktywów trwałych w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, zaliczonymi do wartości niematerialnych i prawnych, rzeczowych aktywów trwałych lub inwestycji długoterminowych, w tym wniesienia ich jako wkładu do spółki lub spółdzielni, wymaga zgody, jeżeli wartość rynkowa tych składników przekracza złotych: 1) organu nadzorującego - jeżeli wartość rynkowa składników aktywów trwałych wynosi do złotych, 2) Prezesa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej - jeżeli wartość rynkowa składników aktywów trwałych przekracza złotych, 3) Prezesa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku gdy państwowa osoba prawna nie posiada organu nadzorującego - jeżeli wartość rynkowa składników aktywów trwałych przekracza złotych, 4) Prezesa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej - jeżeli organem nadzorującym państwowej osoby prawnej jest Prezes Rady Ministrów - zwanych dalej „organami właściwymi”.

77 Zarząd mieniem publicznym a zamówienia publiczne

78 PZP Przykłady: Art. 11.8 (progi) Kontrola prezesa UZP art. 161
Art. 10 (tryby podstawowe) Art. 19 (komisja) Art. 20a (zespół) Kontrola prezesa UZP art. 161 Art. 182 (odwołanie)