Planowanie hodowlano łowieckie

Prezentacja na temat: "Planowanie hodowlano łowieckie"— Zapis prezentacji:

1 Planowanie hodowlano łowieckie
Roczne i wieloletnie plany hodowlano łowieckie

2 Gospodarka łowiecka w Polsce ma charakter rewirowy, tzn
Gospodarka łowiecka w Polsce ma charakter rewirowy, tzn. prowadzona jest w obwodach łowieckich

3 Obwód łowiecki to.. Wydzielona administracyjnie jednostka gospodarcza o powierzchni nie mniejszej niż 3000 ha, utworzona dla łatwiejszego prowadzenia gospodarki łowieckiej. Podziału Kraju na obwody łowieckie oraz zmiany granic tych obwodów dokonuje Sejmik województwa w drodze uchwały, po zasięgnięciu opinii Polskiego Związku Łowieckiego, właściwego dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych i właściwej Izby rolniczej. Obwody łowieckie dzielą się na obwody (Ustawa Prawo Łowieckie art. 24) polny jest to obszar, w którym grunty leśne stanowią mniej niż 40% ogólnej powierzchni tego obszaru leśny jest to obszar, w którym grunty leśne stanowią co najmniej 40% ogólnej powierzchni tego obszaru Obwody łowieckie wydzierżawiane są kołom łowieckim na okres co najmniej 10 lat. Obwody polne wydzierżawiane są przez starostów a o. leśne przez dyrektorów regionalnych dyrekcji LP. Ponad 1,5 % obwodów, wyłączonych jest z wydzierżawienia i przeznaczonych instytucjom naukowym, (IBL, uczelnie, PZŁ, PGLP), jako ośrodki hodowli zwierzyny.

4

5 „Ewolucja” prawa łowieckiego w XX wieku
1927 – Rozporządzenie Prezydenta RP Prawo polowań przysługiwało właścicielowi gruntu (min. powierzchnia posiadana to 100ha) lub właścicielom połączonych, mniejszych gruntów – pierwsze pojęcie obwodu łowieckiego (obwody wspólne) 1952 – Dekret Rady Państwa Określenie zasad podziału kraju na obwody łowieckie (indywidualne i wspólne) i reguł gospodarowania na ich terenach. Określenie wielkości minimalnej obwodu (3000 ha) i czasu dzierżawy – nie krócej jak przez 10 lat. 1959 – Ustawa o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim Wyróżnienie obwodów państwowych i wspólnych. Zwierzyna jest własnością państwa, które jest także płatnikiem uszkodzeń przez nią wyrządzanych. 1995 – Ustawa Prawo Łowieckie z 13. października Określa model współczesnego łowiectwa oparty o trzy priorytety: 1.Zwierzyna w stanie wolnym jest dobrem ogólnonarodowym i stanowi własność Państwa 2. System organizacji łowiectwa oparty jest na istniejących obwodach łowieckich, połączonych w rejony hodowlane 3. Łowiectwo jest elementem ochrony przyrody

6 Ocena jakości obwodów - kategoryzacja obwodów
Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 grudnia 2002 r.(DZ.U. z dnia 13 grudnia 2002) i art.30 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1995 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 42) Ocenę kategoryzacji obwodów dokonuje się na podstawie czynników dodatnich i ujemnych, przy czym za każdy z elementów pozytywnych i negatywnych można uzyskać od 1 – 5 punktów dodatnich lub ujemnych

7 Do czynników dodatnich pozytywnie wpływających na środowisko należą:
procent i powierzchnia lesistości w tym udział procentowy drzewostanów dębowo - bukowych obecność łąk przyleśnych i śródleśnych oraz naturalnych wodopojów i terenów bagiennych różnorodność pól uprawnych ostoje dla zwierząt

8 Do czynników negatywnych zaliczono:
brak ciągłości obwodów obecność osiedli, wsi i miast liczne grodzenia pól i lasów gęsta sieć dróg o dużym ruchu komunikacyjnym silna penetracja ludzi brak naturalnych wodopojów i ostoi zwierzyny

9 Walory łowieckie i hodowlane obwodu oceniane są na podstawie:
średniej wyliczonej z rocznych planów łowieckich z ostatnich trzech lat wykazywanej liczebności zwierzyny płowej wyrażonych w jednostkach jelenich, (gdzie 1 jeleń = 2 daniele = 5 saren) oraz muflonów i dzików, w przeliczeniu na 1000 ha powierzchni obwodu, przyjmując że:  1 punkt = do 20 jednostek jeleni, 2 punkty = 21 – 40 j. j.,3 punkty = 41j. j., 41 – 60 j. j.,4 punkty = 61 i więcej jednostek jelenich, 1 punkt = do 30 muflonów, 2 punkty = 31 – 50 muflonów, 3 punkty = 51 i więcej muflonów 1 punkt = do 20 dzików, 2 punkty = 21 – 30 dzików, 3 punkty = 31 i więcej dzików

10 Walory łowieckie i hodowlane obwodu oceniane są na podstawie
średniego z ostatnich trzech lat pozyskania zwierzyny grubej i drobnej w przeliczeniu na 1000 ha powierzchni obwodu przyjmując, że: 1 punkt = 0,5 jelenia = 1 daniel = 1 muflon = 2 sarny= 4 dziki = 15 zajęcy = 10 dzikich gęsi = 30 bażantów = 30 dzikich kaczek = 30 kuropatw

11 Różnica uzyskanych punktów dodatnich i ujemnych pozwala na zakwalifikowanie danego obwodu do następujących kategorii: bardzo dobry – 41 i więcej punktów dobry – 31 – 40 punktów średni – punktów słaby – 11 – 20 punktów bardzo słaby – 10 i mniej punktów

12 Kategoryzacja obwodów ma wymiar hodowlany, jest istotna przy tworzeniu rejonów hodowlanych i sporządzaniu planów wieloletnich oraz przy obliczaniu wysokości czynszu dzierżawnego. Nowa kategoryzacja wykonana w 2007 roku na ogólną liczbę 4 745 obwodów mamy zaledwie 21 obwodów o kategorii bardzo dobrej, dobrej, 682 – średniej, – słabej, 1 971 – bardzo słabej.

13 Roczny plan hodowlano-łowiecki
Zwierzyna łowna jest jednym z zasobów naturalnych, którego gospodarowaniem zdecydował zając się człowiek Uwzględniając potrzeby życiowe do stabilnego i bezpiecznego rozwoju zwierzyny oraz planowe jej użytkowanie tworzy się roczne plany hodowlano łowieckie Na podstawie art. 8 ustawy z dn. 13. października 1995 r. do sporządzenia planu zobowiązani są dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich Rok gospodarczy w łowiectwie trwa od 1. kwietnia do 31.marca następnego roku kalendarzowego

14 Pytania na jakie powinien odpowiadać dobrze opracowany plan hodowlano-łowiecki
Jakie gatunki i w jakiej liczebności chcemy hodować w naszym obwodzie? Jakie zabiegi hodowlano-ochronne należałoby przeprowadzić aby poprawić warunki bytowe zwierzyny? Jakimi środkami finansowymi do realizacji planowanych celów dysponujemy? Jaki stopień zagospodarowania łowieckiego zamierzamy osiągnąć?

15 Podstawowe warunki ekologiczne planowania hodowlanego
Rzetelnie przeprowadzona inwentaryzacja zwierzyny, na podstawie wyników której określa się stopień zagęszczenia wybranych gatunków ssaków łownych. Określenie wielkości wskaźnika Przyrostu Zrealizowanego. PZ - ilość osobników danego gatunku, które, (spośród wszystkich urodzonych w danym roku), dożyły wieku dojrzałego tzn. do następnej wiosny Zależy od gatunku, wieku, płci osobników oraz czynników selekcyjnych i redukcyjnych występujących z różnym nasileniem w zależności od warunków środowiska. Określenie struktury wiekowej oraz struktury płciowej określającej udział osobników męskich i żeńskich w populacji. Znajomość struktury przestrzennej populacji różnych gatunków w obwodzie. Określenie pojemności wyżywieniowej w tzw. jednostkach jeleni na podstawie zagęszczenia zwierzyny grubej w łowiskach leśnych. Przyjęto przeliczniki: 1 jednostka jelenia = 1 jeleń = 2 daniele = 5 saren = 0,5 żubra = 0,3 łosia = 3 muflony=1,5 jelenia sika

16 Reguły dostosowania zagęszczenia zwierzyny do możliwości wyżywieniowych środowiska
Proces regulacji zagęszczenia musi być rozłożony w czasie a) Gdy stan zwierzyny odpowiada możliwości wyżywieniowej łowiska, wielkość odstrzału nie powinna przekraczać wskaźnika rocznego przyrostu zrealizowanego. W sytuacji przegęszczenia populacji należy unikać radykalnego odstrzału redukcyjnego – powinno zastosować się odstrzał wyższy od przyrostu zrealizowanego przez kilka sezonów, eksploatując osobniki żeńskie młodszych klas wieku. Jednorazowe pozyskanie nie może jednak przekroczyć 30% liczebności wiosennej populacji. W sytuacji gdy populacja ma zbyt niskie zagęszczenie, należy postępować odwrotnie; właściwe jest ograniczenie odstrzału.

17

18 Budowa rocznego planu hodowlano-łowieckiego
I część – zawarte są w niej dane ogólne; podstawowe informacje dotyczące obwodu łowieckiego – numer, powierzchnia, adres zarządcy bądź dzierżawcy, województwo, nazwa nadleśnictwa oraz RDLP, na terenie której obwód się znajduje II część – dotyczy zagospodarowania obwodu łowieckiego i obejmuje urządzenia hodowlano łowieckie różnego typu (poletka łowieckie, pasy zaporowe, łąki śródleśne, paśniki, lizawki, ambony) oraz ilość zgromadzonej karmy na okres zimowy, a także powierzchnię upraw rolnych uszkadzanych przez zwierzynę. Efektem prawidłowo powadzonej gospodarki łowieckiej oraz dobrego zagospodarowania obwodów jest z roku na rok malejąca powierzchnia zredukowana uszkadzanych upraw rolnych. III część – tu dzierżawcy bądź zarządcy obwodów powinni umieścić informacje o planowanych przychodach ze sprzedaży tusz zwierzyny płowej i dzików. Pieniądze uzyskane ze sprzedaży są głównym źródłem dochodów kół łowieckich. IV część – silnie rozbudowana część wyszczególniająca wszystkie gatunki zwierząt łownych. Opracowuje się w niej plan i wielkość pozyskania poszczególnych gatunków. W przypadku dzików i zwierzyny płowej dokonuje się rozbicia na poszczególne klasy wieku.

19 Poletka łowieckie (żerowe i gryzowe) – powierzchnie obsiane lub obsadzone roślinami służącymi zwierzynie jako żer na pniu. Ich zadaniem jest wzbogacanie diety oraz ograniczenie szkód w uprawach leśnych i polnych. Przyjmuje się 1 ha poletek łowieckich na 1000 ha terenu leśnego. Powierzchnie tworzące łącznie 1 ha nie powinny być większe niż 0,25ha na nizinach i 0,5ha w górach. Ambony – ich obecność w łowisku w postaci a. stałych, zwyżek, przenośnych, czatowni, siedzisk, to spełnienie warunku prawidłowej selekcji zwierzyny, a także możliwość jej całorocznego obserwowania z rozpoznaniem płci i klas wieku. Są obok paśników najważniejszym elementem sieci technicznych urządzeń w łowiskach. Karma – objętościowa sucha, treściwa i soczysta – jej gromadzona ilość powinno być proporcjonalna do liczebności poszczególnych gatunków zwierzyny płowej, dzika i zwierzyny drobnej. Generalnie nie należy wyręczać zwierzyny w zdobywaniu pokarmu (karmić), jednak w przypadku długo zalegającej pokrywy śniegu i wysokich zagęszczeniach zwierzyny, w celu uniknięcia upadków oraz nasilonych szkód w drzewostanach należy prowadzić dokarmianie.

20 Zasady gromadzenia karmy
Z praktyki wynika, że średnia ilość tzw. dni głodowych w ciągu roku, podczas których zwierzyna nie ma dostępu do naturalnego żeru, wynosi 25. Zaproponowano dla jednego osobnika zwierzyny grubej i drobnej przygotowanie następującej ilości karmy: Jeleń – 25 kg owsa i 60 kg siana Daniel – 15 kg owsa i 30 kg siana Sarna – 5 kg owsa i 12 kg siana Dzik – 25 kg owsa i 50 kg ziemniaków Zając – 1 kg koniczyny, 5 kg owsa w snopkach, 4 kg roślin okopowych – buraki, marchew, kapusta Bażant – 5 kg pośladu zbożowego Kuropatwa – 2 kg pośladu zb. DODATKOWO Należy zabezpieczyć od 1,5 kg (sarna) do 3,0 kg (łoś) soli dla osobnika na cały rok gospodarczy. W miejscach dokarmiania, cały rok powinna być wyłożona sól, a w okresie zimowego dokarmiania dodatkowo trzy rodzaje karmy.

21 Planowanie wielkości pozyskania zwierzyny
Podstawą do sporządzenia planu jest inwentaryzacja zwierzyny na dzień 10 marca. Zasadnicze wskaźniki służące do sporządzenia planu zawarte zostały w następujących dokumentach: 1. Zasady selekcji osobniczej i populacyjnej zwierząt łownych w Polsce 2. Zasady postępowania przy ocenie prawidłowości odstrzału 3. Poradnik zagospodarowania łowisk polnych i gospodarowania podstawowymi gatunkami zwierzyny drobnej

22 Zwierzyna gruba Jeleń szlachetny- struktura płciowa od 1:1 do 1:1,5 na korzyść łań, PZ może kształtować się w przedziale 10-30% stanu wiosennego lub 40-60% zinwentaryzowanego stanu łań, prawidłowe zagęszczenie: 15 – 30 (50) os./1000 ha pow. leśnej obwodu, struktura pozyskania Sarna - struktura płciowa od 1:1,5 do 1:2,5 na korzyść kóz, PZ powinien wynosić % stanu wiosennego lub 40-60% zinwentaryzowanego stanu kóz, prawidłowe zagęszczenie: 3 – 10 (15) os./100 ha pow. leśnej obwodu, struktura pozyskania Daniel - struktura płciowa powinna wynosić 1:1,5 na korzyść łań, PZ powinien wynosić % stanu wiosennego, prawidłowe zagęszczenie: os./1000 ha pow. leśnej obwodu, struktura pozyskania Łoś – gatunek łowny od 1966 r., moratorium wprowadzone w 2001 r. i trwające nadal. Struktura płciowa od 1:1 do 1:1,5 na korzyść klęp, PZ na poziomie średniego w rejonie hodowlanym, prawidłowe zagęszczenie to 5 os./1000 ha pow. leśnej i bagiennej w rejonie hodowlanym Dzik - struktura płci wynosi 1:1 lub z niewielką przewagą os. męskich, PZ w warunkach Polski wynosi 50 – 150 % stanu wiosennego populacji, struktura pozyskania

23 gdzie Sj – stan jesienny Sw – stan wiosenny
Zwierzyna drobna Zając szarak – dwukrotna ocena liczebności w ciągu roku (przełom X-XI i przełom II-III), średnia z dwóch liczeń uznawana jest za liczebność , ustalenie rozmiaru pozyskania wymaga obliczenia stanu jesiennego wg. formuły: Sj = 1,5 (max 2) x Sw gdzie Sj – stan jesienny Sw – stan wiosenny Bażant – dwukrotna ocena liczebności w ciągu roku (poł. III oraz w jesieni), rozmiar pozyskania zależny od stanu jesiennego Sj = 2 x Sw oznaczenia j.w. Kuropatwa – ustalenie liczebności metodami pozwalającymi ocenić stany na wiosnę oraz przed sezonem polowań (VIII) Sj = 2,3 x Sw

24 Zwierzyna drobna c.d. Lis – obecnie odgrywa najistotniejszą rolę w łowiskach gdzie występuje zwierzyna drobna. PZ w warunkach Polski wynosi % stanu wiosennego. Prowadzona w kraju od 1993 r. akcja szczepień lisów spowodowała silne zwiększenie PZ, dlatego obecnie rozmiar pozyskania planuje się na poziomie 150% stanu wiosennego. Po obniżeniu zagęszczenia do 2-4 os./1000 ha pozyskanie można ograniczyć do 100% liczebności wiosennej Ptaki łowne – planowanie rozmiaru pozyskania winno opierać się o wiedzę i doświadczenie z lat ubiegłych oraz stopień zagospodarowania obwodu, w którym ptaki występują (stosowanie sztucznych gniazd, koszy lęgowych, koi szwedzkich, skrzynek lęgowych) GATUNKI NIE UJĘTE W PLANIE HODOWLANO-ŁOWIECKIM NIE MOGĄ BYĆ POZYSKIWANE, A TYM SAMYM NIE MOŻNA WYDAWAĆ ZEZWOLEŃ INDYWIDUALNYCH (ODSTRZAŁÓW) NA POLOWANIE NA NIE

25 W jakich przypadkach zatwierdzony plan hodowlano-łowiecki może ulec zmianie?
W przypadku wystąpienia klęski żywiołowej W przypadku zapowietrzenia terenu i pomoru zwierzyny Gdy zmianie uległy granice obwodu łowieckiego Gdy liczebność danego gatunku/gatunków uległa istotnej zmianie

26 I część

27 II część

28 III część

29 IV część (zwierzyna gruba)

30 IV część (zwierzyna drobna)

31 Zakończenie planu

32 LIZAWKI

33 Pas zaporowy

34 Poletko łowieckie

35 PAŚNIK

36 Ambona Siedzisko

37 Struktura pozyskania

38 Bażant

39 Zając

40 Kuropatwa

41

42 Dziękuję za uwagę