SPOŁECZEŃSTWO RYZYKA – WYZWANIA DLA SEKTORA UBEZPIECZEŃ

Prezentacja na temat: "SPOŁECZEŃSTWO RYZYKA – WYZWANIA DLA SEKTORA UBEZPIECZEŃ"— Zapis prezentacji:

1 SPOŁECZEŃSTWO RYZYKA – WYZWANIA DLA SEKTORA UBEZPIECZEŃ
Elżbieta Mączyńska KNOP SGH Katedra Zrządzania Finansami Przedsiębiorstwa

2 E. Mączyńska - badania upadłości przedsiębiorstw (SGH)
Przesłanki i bariery rozwoju przedsiębiorstw w Polsce. Upadłości przedsiębiorstw w Polsce – skala, przyczyny, przeciwdziałanie” , Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie SGH 2009 – KONTYNUACJA „WZROST NIEPEWNOŚCI I RYZYKA A WYBORY STRATEGICZNE PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE”

3 Publikacje-syntezy badań upadłości przedsiębiorstw
E. Mączyńska (red.) - Ekonomiczne aspekty upadłości przedsiębiorstw w Polsce, Wyd. SGH, Warszawa, 2005 K. Kuciński, E. Mączyńska (red.) - Zagrożenie upadłością, Wyd. SGH, Warszawa, 2005 E Mączyńska (red.) - Bankructwa przedsiębiorstw. Wybrane aspekty instytucjonalne, Wyd. SGH, Warszawa,2008

4 RYZYKO/KRYZYSY /BANKRUCTWA /UBEZPIECZENIA - GLOBALNY EFEKT DOMINA
Warunki sukcesu. Paradoks sukcesu Kryzys/bankructwa jako katharsis i szansa naprawy (?) Kryzys/Bankructwa - niedostosowanie do przyszłości. Kwestie strategiczne Kryzys/Bankructwa jako następstwo przełomu cywilizacyjnego. Kryzys/Bankructwa a cykle koniunkturalne.. Prawo upadłościowe i naprawcze w praktyce. Wstępne wyniki badań. Syndrom hieny. Aspekty instytucjonalne. Wzorce: ABI Wnioski

5 PARADOKS SUKCESU i PRZEMIAN
Każda transformacja/zmiana może przynieść oprócz dużych profitów i dobrych wyników w krótkim okresie wysoce negatywne skutki długofalowe. Syndrom strachu Syndrom upajania się sukcesem, NOWOŚCIĄ Syndrom fascynacji zastosowaniem nowych rozwiązań i ……utrata orientacji co do zmieniającej się , „falującej” rzeczywistości. Niedocenianie analiz z obszaru wczesnego ostrzegania

6 Czynniki związane z wzrostem i rozwojem Czynniki kulturowe
GŁÓWNE GRUPY CZYNNIKÓW MAJĄCYCH SZCZEGÓLNIE DUŻY WPŁYW NA POZIOM RYZYKA ( por. Robert Simons – Kalkulator ryzyka ) Czynniki związane z wzrostem i rozwojem Czynniki kulturowe Czynniki zarządzania informacją (przepływ informacji)

7 SUKCES Cztery składniki gwarantowanego sukcesu:
Produkt, którego nie ma Produkt na który jest zapotrzebowanie Produkt wyceniony, aby się sprzedawał - tak, aby można było sobie na niego pozwolić Produkt wyceniony dla zysku - tak, aby dopingował firmę do rozwoju produkcji, usług i akwizytorów do sprzedaży

8 Soichiro Honda: „Sukces można osiągnąć tylko dzięki powtarzającym się porażkom, które ciągle należy analizować. Tak naprawdę sukces to 1% pracy wykonanej w 99 % dzięki niepowodzeniom”

9 SYGNAŁY O NIEPRAWIDŁOWOSCIACH- LEKCEWAŻONY CZY KAMUFLOWANY PROBLEM ?
Tendencja do uznawania ich jako problemu wyłącznie jednostek (przedsiębiorstw) słabych. Niedowidzenie - Przedsiębiorstwa silne i monopoliści - oślepiający blask powodzenia i siły . Alergia menedżerów na złe wiadomości Stąd też nie przywiązują należytej wagi do analiz tego problemu.

10 Polska: „trzy przełomy”
cywilizacyjny transformacyjno-ustrojowy Integracyjny/globalizacyjny

11 Złożoność problemu – wymóg holizmu -ekonomia kliniczna
The housing market has a new problem: ageing Americans American house prices Baby boom and bust Jan 17th 2008 | ANN ARBOR, MICHIGAN From The Economist print edition)

12 Dodatek: Siła nieruchomości
R. Wescott, doradca ekonomiczny b. prezydenta USA Billa Clintona oszacował jeszcze pod koniec 2006 r., że aż 64 % wzrostu gospodarczego i 80 % wzrostu zatrudnienia USA w latach było spowodowanych rynkiem nieruchomości (choć jego udział w PKB wynosi jedynie 5%).

13 PRZECIWSTAWNE TENDENCJE RYNKU PRACY
Z jednej strony, rządy państw dążą do ograniczania bezrobocia i stymulowania tworzenia nowych miejsc pracy, podczas gdy z drugiej, przedsiębiorstwa traktują redukcje zatrudnienia jako podstawowe źródło obniżki kosztów i umocnienia pozycji rynkowej. Ostre dysproporcje obciążenia pracą. Dwubiegunowości na rynku pracy: przepracowani pracujący ponad miarę a zarazem coraz więcej osób pozbawionych pracy. Delokalizacja przemysłowa.

14 ZMIANY MODELU ŻYCIA, ZATRUDNIENIA I KARIER.
Wydłużający się okres życia aktywnego zmusza pracowników do kilkakrotnej zmiany zawodu i kwalifikacji. Stąd rosnąca popularność „uniwersytetów trzeciego wieku”, z czym z kolei związana jest tzw. "druga kariera”.

15 § $$$ Model grup interesu Właściciele Kredytodawcy Kierownictwo
Dostawcy Przedsiębiorstwo i nieruchomości Pracownicy ??? ??? Państwo Klienci ??? Autor: Bartosz Cisło

16 Rachunek zysków i strat
Rachunek przepływów pieniężnych Rachunek zysków i strat Zestawienie zmian w kapitale własnym Bilans Informacja dodatkowa Polityka rachunkowości Prawo podatkowe Prawo bilansowe Autor: Bartosz Cisło

17 Niekonwencjonalne zagrożenia w działalności gospodarczej
Zmiana cywilizacyjnego paradygmatu rozwojowego-przełom cywilizacyjny: „Społeczeństwo oparte na wiedzy” = „społeczeństwo ryzyka”. (Ulrich Beck)

18 Globalna niepewność ma pierwotne źródło w dokonującym się obecnie przełomie cywilizacyjnym i wygasaniu cywilizacji przemysłowej W warunkach narastającej niepewności rośnie ranga refleksji nad przyszłością i podejścia strategicznego w przedsiębiorstwach i gospodarce. W praktyce podejście takie nierzadko jest marginalizowane.

19 NIESKUTECZNOŚĆ KONWENCJONALNYCH ROZWIĄZAŃ - DLACZEGO ?
Przyczyny są niekonwencjonalne, mające podłoże w przełomowych przemianach cywilizacyjnych. Tymczasem zarówno politycy jak i menedżerowie usiłują rozwiązywać występujące problemy, nie uwzględniając w dostatecznym stopniu (świadomie lub nieświadomie) nowoczesnych trendów i wymogów gospodarki, trendów wynikających z przełomu cywilizacyjnego

20 Do zmiany paradygmatu dochodzi, gdy nie można zrozumieć rzeczywistości
Zmiana paradygmatu Do zmiany paradygmatu dochodzi, gdy nie można zrozumieć rzeczywistości

21 Zmiana paradygmatu cywilizacyjnego
oznacza, że : Dotychczasowe modele nie tylko gospodarki w ogóle, ale i zarządzania, inwestowania, handlu, kształcenia, pracy, zatrudnienia, konsumpcji, a nawet rządów i rodziny szybko tracą aktualność. Przekształca się większość metod komunikowania się, produkowania i wymiany handlowej.

22 PRZEMIANY CYWILIZACYJNE
Cywilizacje Zmiany systemu / ustroju gospodarczego Zmiany typu przekazu, komunikacji Władza i podwładni (górne i dolne warstwy społeczne) I. Rolna Feudalizm Epoka słowa pisanego Feudałowie. Chłopi feudalni II. Industrialna Kapitalizm Epoka słowa drukowanego Fabrykanci, Robotnicy najemni III. Postindustrialna –trzecia fala (Toffler) Kapitalizm (????) postindustrialny Epoka języka cyfrowego NETOKRACJA (sieciowa arystokracja) KONSUMARIAT IV. Internet V. Ponadnarodowe fuzje i przejęcia VI. Gospodarka oparta na wiedzy (Wiek dostępu -Rifkin) VII. Wiek kreatywności Elżbieta Mączyńska

23 Wiedza, informacja to specyficzne, całkiem odmienne od tradycyjnych, źródła bogactwa: kto je sprzedaje posiada je nadal. Znajdują się one bowiem zawsze w trakcie powstawania, wciąż podlegając aktualizowaniu, przetwarzaniu i indywidualnym interpretacjom

24 Gospodarka nietrwałości
Nietrwałe są zawody, stanowiska pracy i pozycje w hierarchii menedżerskiej. Ponadnarodowym fuzjom i przejęciom towarzyszy powstanie nowej grupy zatrudnionych – „korporacyjnych cyganów”[1]. Wszystko, „ale to wszystko, co się obecnie dzieje w życiu publicznym i prywatnym – a nawet tym najbardziej osobistym- z wyjątkiem może kilku dziedzin nauki, jest prowizoryczne”[2] [1] A. Toffler – [2] J. OrtegA Y GASSET

25 Inflacja prawa "Przy największym państwa nierządzie najliczniejsze były prawa”. „Cóż warte prawa bez obyczajów?”. Elżbieta Mączyńska

26 Konieczność przewartościowania, rewizji niektórych starych teorii,
m.in. P. Samuelson wskazuje na utratę aktualności teorii kosztów komparatywnych, M. Friedman – guru monetarystów i konserwatystów – traci pewność co do obecnej słuszności swych teorii, przyznając, że się mylił i że „traktowanie podaży pieniądza. jako naczelnego celu i zasady regulującej decyzje ekonomiczne nie zdało w pełni egzaminu, Nie jestem pewien, czy dzisiaj upierałbym się przy tym poglądzie tak mocno jak kiedyś”[1]. J. Stiglitz, J. K. Galbraith i in.

27 NETOKRACJA, KONSUMARIAT Jesteś wart tyle co twoja sieć
Podklasą w dzisiejszych społeczeństwach zachodnich nie są imigranci z przedmieść. Są nimi otyli, bezrobotni, w średnim wieku, żyjący gdzieś poza miastem. Bez dostępu do Internetu, bez odpowiedniego wykształcenia, spędzający czas przy konsoli i przed telewizorem. Oni nie umieją komunikować się ze światem. To oni wyczerpują znamiona definicji podklasy. Są coraz głupsi, bo dziś wiadomości zdobywa się w Internecie, a oni tego nie umieją. Za to umieją to już imigranci, którzy są częścią "społeczeństwa sieciowego analfabetyzm sieciowy" nie jest dziedziczny... 5 stycznia 2007 Z Alexandrem Bardem, współautorem książki "Netokracja. Nowa elita władzy i życie po kapitalizmie", rozmawia Antoni Bielewicz. CENTRUM WIEDZY Storage

28 „JURNY MATERIALIZM” Zwolennicy cywilizacji industrialnej wskazują na jej transparentność, niezastępowalność i żywotność ( „jurny materializm”). Konflikty między zwolennikami starej i nowej cywilizacji opóźniają przemiany. „Każdy kraj, który z rozmysłem wybiera drogę jurnego materializmu, skazuje sam siebie na rolę Bangladeszu dwudziestego pierwszego stulecia”. (Toffler) Elżbieta Mączyńska

29 TOFFLER: „Kiedy społeczność przetaczają się dwie lub nawet trzy wielkie fale przemian i żadna z nich wyraźnie nie dominuje, obraz przyszłości jest popękany. (...) Bezużyteczne stają się tradycyjne słowniki polityczne i bardzo trudno jest teraz odróżnić zwolenników postępu od reakcjonistów, przyjaciół od wrogów” „Po jednej stronie mamy przeto bojowników przemysłowej przeszłości, po drugiej coraz liczniejsze miliony tych, którzy pojmują, iż najbardziej palących problemów nie da się już rozstrzygnąć w ramach porządku industrialnego”

30 Wiedza, kreatywność staje się „uniwersalnym substytutem”
Wiedza stanowi specyficzne, całkiem odmienne od tradycyjnych, źródło bogactwa: kto ją sprzedaje posiada ją nadal. Jest nie wyczerpywalna. Wiedzę można jednocześnie wykorzystywać do tworzenia bogactwa i pomnażania samej wiedzy. Kluczową kategorią staje się „dostęp” do wiedzy i informacji, czego przeciwieństwem jest „wykluczenie”. Elżbieta Mączyńska

31 WIEDZA, KREATYWOŚĆ Nie chodzi już tylko o wiedzę Chodzi o kreatywność, wyobraźnię, a nade wszystko o innowacje”. Człowiek znika ze świata pracy, jak koń z rolnictwa. kluczową kategorią, staje się „dostęp” (acces) do wiedzy i informacji, czego przeciwieństwem jest „wykluczenie” . „Dlatego też, najmądrzejsze kraje i miasta na świecie nie tylko starają się swoim mieszkańcom najszybszy dostęp do internetu, ale także za jak najmniejsza cenę w najodleglejszych miejscach”[ [ Jak wyceniać, ewidencjonować wiedzę oraz dostęp? Elżbieta Mączyńska

32 Humanocentryzm Nowy paradygmat cywilizacyjny, cywilizację wiedzy z istoty cechować powinien humanocentryzm, w tym także w zarządzaniu gospodarką i przedsiębiorstwami. Tymczasem wciąż nierzadkie i niekiedy nasilające się są symptomy będące przeciwieństwem humanoentryzmu.

33 KRYZYS ZAUFANIA W BIZNESIE MYLĄCE NAZEWNICTWO
Syndrom ENRONU, dużej spółki akcyjnej z USA. Opisy tego przypadku prezentowane były pod dość mylącym hasłem rachunkowości kreatywnej. Rachunkowość agresywna Gonienie króliczka KONFUCJUSZ (w 551 r.p.n.e r. p.n.e). "W państwie rządzonym dobrze wstyd być biednym. W państwie rządzonym źle wstyd być bogatym". Elżbieta Mączyńska

34 Niekonwencjonalne zagrożenia w działalności gospodarczej
  GLOBALIZACJA RYZYKA „Planowanie nie działa” (Drucker). Wypiera je „strategia okazji” i gry z otoczeniem. Panowania nad zdarzeniami to iluzja, „kres pewności” to cecha naszych czasów. Normą stają się odchylenia

35 Wycena wiedzy Paradoksalnie zasoby wiedzy dotychczas nie doczekały się należytego systemu ewidencji, W bilansach przedsiębiorstw zasoby te rejestrowane są jedynie fragmentarycznie jako wartości niematerialne i prawne.

36 Ryzyko Świat się globalizuje - ale zarazem się globalizuje się i ryzyko. Globalizacja, niezależnie od wszystkich niekwestionowanych jej zalet, wywołuje swego rodzaju efekt wypychania: wypychania słabości gospodarczych z (szeroko rozumianych) organizmów silniejszych (krajów, regionów, przedsiębiorstw) do słabszych. Organizmy słabsze ulegają szybciej różnego rodzaju schorzeniom. :Nowoczesne technologie, obok wielu niekwestionowanych zalet, mają też „swą mroczną stronę

37 Umiejętność zapominania
Doświadczenia z przeszłości nie tylko nie wystarczają - przeciwnie, podstawową umiejętnością staje się umiejętność zapominania, umiejętność wyzbywania się starych nawyków i wzorców

38 G. Ritzer: MCDonaldyzacja
/../ Efektywność, kalkulacyjnośc, przewidywalność i manipulowanie ludźmi, poprzez zastosowanie technologii nie wymagających ich udziału, są niewątpliwie cechami systemu racjonalnego./../ Systemy racjonalne jednak nieuchronnie prowadzą do nieracjonalności.”

39 Konieczność rozwiązań ponadnarodowych (???Rodrik)
Bazylea II Rosnące znaczenie zobiektywizowanych ocen ryzyka w biznesie i predykcji upadłości przedsiębiorstw.

40 Konkurowanie państw. Globalizacja wpływa na zmiany w sferze władzy państwa, prowadzi do jego fragmentacji, segmentacji (dekonstrukcji i nowych konfiguracji). „Dawne państwo o wyraźnym centrum i hierarchicznie uporządkowanych, jednolitych logicznie procedurach już nie istnieje. Przekształciło się w państwo sieciowe (network state), z pajęczynami powiązań, wysuwającymi się często poza nominalne granice i ciążącymi ku zewnętrznym ośrodkom dyspozycji” Równocześnie zaciera się granica między państwem a rynkiem. Nierzadko towarzyszy temu gigantyczny chaos instytucjonalny. Towarzyszy temu nasilanie się zjawiska korupcji i aktywnego poszukiwania renty (rent seeking), czego następstwem jest zmniejszanie się dobrobytu (jałowa strata dobrobytu) i zwiększanie cen.

41 Zanik konkurencji (?) Choć z założenia wolny rynek jest podstawą i narzędziem, dzięki któremu konsumenci uczą się racjonalności, "ćwiczą" racjonalność , to w warunkach globalizacji efekt ten jest znacznie osłabiony, a niekiedy eliminowany{'„Mcdonaldyzm") Niewidzialną rękę rynku niszczy „niewidzialna ręka globalizacji” - niewidzialna ręka rynku staje się „martwą ręką rynku” Nadmierna konfrontacyjność rynkowa podmiotów może prowadzić do niepożądanych zjawisk i zagrożeń, zwłaszcza ,że „granica między rywalizacją a destrukcją jest niemal niezauważalna.”/....)

42 SWO DYSKRYMINACYJNE MODELE PREDYKCJI BANKRUCTWA PRZEDSIEBIORSTW
Elżbieta Mączyńska (SGH, INE PAN) Maciej Zawadzki (Politechnika Warszawska) Ekonomista, 2006, nr 2

43 Monitoring zagrożeń Parametry (wagi) i zmienne (wskaźniki) estymowanych modeli (*) Z= w1*x1+ w2*x wn*xn+w0

44 . Różne typy reakcji przedsiębiorstw na zagrożenia
Znaczna cześć przedsiębiorstw to ciągle jeszcze podmioty bierne lub reaktywne. W mniejszości pozostają natomiast przedsiębiorstwa aktywne i proaktywne, a to właśnie one przede wszystkim dostrzegają potrzebę użytkowania analitycznych narzędzi wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami

45 Saperzy biznesu. Poławiacze wiedzy
Postulat rozwoju instytucjonalnej infrastruktury, ukierunkowanej na monitoring zagrożeń, w tym upadłości i przeciwdziałanie im . Elementem takiej infrastruktury poza wskazywanymi modelami i systemami powinno być też tworzenie wewnątrz podmiotów gospodarczych(lub/i poza nimi ) wyspecjalizowanych w identyfikacji i neutralizowaniu zagrożeń w biznesie komórek i stanowisk pracy (swego rodzaju „saperów biznesu” czyli - jednostek wykrywania i neutralizowania występujących w nim „min”. ). Elementem takiej infrastruktur powinno te być komórki ukierunkowane na gromadzenie informacji i wiedzy sprzyjającej rozwojowi biznesu. Tego typu komórki , swego rodzaju „poławiacze wiedzy i informacji ” powinny stanowić nieodłączny element systemów czesnego ostrzegania..

46 Kryzysy/ bankructwa /globalny efekt domina - niedostosowanie do przyszłości. Kwestie strategiczne PYTANIA Czy w obecnych warunkach w ogóle możliwe jest racjonalne kształtowanie przyszłości przedsiebiorstwa, czy możliwe jest długookresowe planowanie strategiczne? Czy możliwe jest przejście od rozwoju „zależnego od ścieżki” do kreowania nowej ścieżki rozwoju? Czy i w jakim stopniu poszczególne jednostki gospodarki i szczeble władzy odpowiedzialne są za kształtowanie przyszłości i czy mogą kształtować ją tak, by ustrzec przed niepożądanymi, trwale destrukcyjnymi zjawiskami a zarazem by w sposób kontrolowany wykorzystywać nieustanne i coraz silniejsze „fale innowacji” dla kreatywnej, efektywnej transformacji, rekonstrukcji gospodarki?

47 Global insurance The next domino
Global insurance The next domino? Mar 12th 2009 From The Economist print edition Insurance firms teeter on the brink

48 IF BANKS go bang, life insurance firms sputter.
That was the theory going into the crisis. Both hold financial assets, like corporate like corporate debt, that have incurred losses, but the nature of insurers’ liabilities should allow them to ride out short-term volatility. Banks depend on nervy depositors and wholesale lenders. Life insurers typically have low gearing, and the policyholders who fund the bulk of their assets are “sticky”, with long-term contracts that incur penalty charges if they are cancelled. As a result regulators and credit-rating agencies promised to avoid knee-jerk reactions to mark-to-market losses. They were further reassured by the shift of insurers in the past decade from equities into supposedly safer credit investments, and their low exposure to the toxic structured-credit assets that blew up many banks.

49 H. HAZLITT (1894-1993) AUSTRIACKA SZKOŁA EKONOMICZNA
“Sztuka ekonomii polega na tym, by spoglądać nie tylko na bezpośrednie, ale i na odległe skutki danego działania czy programu; by śledzić nie tylko konsekwencje, jakie dany program ma dla jednej grupy, ale jakie przynosi wszystkim.” Elżbieta Mączyńska

50 Zagrożenia ślepotą strategiczną”, a w najlepszym razie „niedowidzeniem” strategicznym z groźnymi tego następstwami dla rozwoju. Niezbędny jest zatem system wczesnego ostrzegania strategicznego. Rozwój sieci badań prognostycznych warunkuje racjonalność decyzji podejmowanych na rozmaitych szczeblach rządzenia.

51 Paradoksalnie w epoce gospodarki opartej na wiedzy w gruncie rzeczy mamy do czynienia z ekonomią niedoskonałej wiedzy, wiedzy niepewnej Roman Frydman ,Michael D. Goldberg , Imperfect Knowledge Economics: Exchange Rates and Risk Niedoskonała jest prawda i nieprawdziwa pewność . Ekonomia zaś jest nauką bazującą na badaniu pewnych regularności, prawidłowości. Trudności ze zidentyfikowaniem tych regularności, prawidłowości. Obecnie modele, w tym matematyczne zawodzą.

52 AMBIWALENTNOŚĆ WSPÓŁCZESNYCH PRZEMIAN
U. Beck: „ W Unii Europejskiej znosimy granice wewnętrzne, ale też rozpaczliwie umacniamy granice zewnętrzne. Próbujemy oddzielić się od świata, by zapewnić sobie bezpieczeństwo i chronić nasz rynek – zwłaszcza rynek pracy. Jedno i drugie jest śmieszne (podkr. – E.M.). Prawdziwe niebezpieczeństwa bez trudu przenikają granice. A jeżeli Hindus, Rosjanin lub Chińczyk bardzo chce się dostać na nasz rynek pracy, może to przecież zrobić przez Internet”

53 „JURNY MATERIALIZM” Zwolennicy cywilizacji industrialnej wskazują na jej transparentność, niezastępowalność i żywotność ( „jurny materializm”). Konflikty między zwolennikami starej i nowej cywilizacji opóźniają przemiany. „Każdy kraj, który z rozmysłem wybiera drogę jurnego materializmu, skazuje sam siebie na rolę Bangladeszu dwudziestego pierwszego stulecia”. (Toffler) Elżbieta Mączyńska

54 Futuryzm społeczny (Aktualność koncepcji A. Tofflera)
Toffler proponuje tworzenie na rożnych szczeblach „ośrodków imaginacyjnych” ukierunkowanych na interdyscyplinarne „uaktywnianie mózgów”. Uznaje, że byłoby to źródłem pomysłów, idei „o których technokratom się nie śniło” Wciąż niestety aktualna jest teza A. Tofflera, że obecnie wszyscy czują się odcięci od możliwości wpływu na kierunki i tempo zmian. Wskazując na potrzebę rozwoju społecznej sieci konsultantów przyszłości podkreśla, że to co naiwne w epoce przemysłowej nie jest naiwne współcześnie

55 Burzliwość przemian - konieczność nowej futurologii.
Wstrząsy jakich obecnie doświadcza świat uwydatniają wyraziście, że zabrakło wizji i wyobraźni strategicznej oraz analizy futurologicznej. Wizja taka jest niezbędnym warunkiem racjonalności decyzji podejmowanych na różnych szczeblach rządzenia i zarządzania

56 Nobliści o kryzysie George Akerlof (otrzymał nagrodę razem ze Spencem i Stiglitzem): konieczne są zmiany w teorii ekonomii. Dotychczasowa teoria wychodzi z założenia, że gracze w gospodarce postępują, przynajmniej w masie, racjonalnie. Tymczasem obserwujemy zachowania systematycznie nieracjonalne. Często jest to raczej zwierzęcy instynkt. Przykładem jest zaufanie, które odgrywa ważną rolę w ekonomii i finansach. W okresie wzrostu ekonomicznego zaufanie jest duże, niezależnie od tego, czy jest to uzasadnione czy nie. Gdy zaczyna się kryzys zaufanie znika i nie sposób go przywrócić racjonalnymi działaniami. Ludzie wierzyli, że wartość ich domów będzie rosła i dlatego je kupowali. Ale kupowali złudzenia. - snake oil (olej ze żmii), czyli coś, czego naprawdę nie ma.

57 Peter Solomon b. wiceprezes banku inwestycyjnego Lehman Brothers
W latach 60. przyjeżdżaliśmy do pracy w Lehman Brothers metrem. Każdy przynosił z domu torebkę z kanapkami na lunch. Wszystkie luksusy ostatnich lat - powietrzne taksówki, spotkania w luksusowych kurortach na całym świecie, wypady na weekend do Wenecji, kolacje na koszt firmy w najdroższych restauracjach - to się nie mieściło w głowie. Firma zmierzała po prostu w złym kierunku. Stała się wielkim, dzikim funduszem inwestycyjnym inwestującym swoje własne pieniądze w coraz bardziej ryzykowne operacje. To był proces, który trwał od lat i stopniowo się nasilał. Dlatego właśnie kilka lat temu odszedłem z Wall Street, założyłem własną firmę doradczą. Nie chciałem dłużej być częścią tego wszystkiego. Dla mnie to było jak stado bizonów zmierzające na skraj przepaści

58 Zmiany W ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. — Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535, z późn. zm.)

59 USTAWA z dnia 6 marca 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dziennik Ustaw, Nr 53, poz. 434) Data wydania 6 marca 2009 r. Data ogłoszenia 1 kwietnia 2009 r. Data wejścia w życie 2 maja 2009 r. Data obowiązywania 2 maja 2009 r.

60 Art. 6. Nie można ogłosić upadłości: 1) Skarbu Państwa;
2) jednostek samorządu terytorialnego; 3) publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej; 4) instytucji i osób prawnych utworzonych w drodze ustawy, chyba że ustawa ta stanowi inaczej, oraz utworzonych w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą; 5) osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne; 6) uczelni.

61 Art. 10.  Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.

62 ZYSK – CASH- UPADŁOŚĆ

63 Art.11 Art. 11. 1. Dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. 2. Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.

64 Upadłości Źródło: Gazeta Prawna

65 Wyniki badań Prawo upadłościowe i naprawcze dotychczas:
nie gwarantowało przejrzystości i sprawności procedur upadłościowych; nie spełniało prawidlowo funkcji oczyszczania rynku z jednostek niewypłacalnych; nie przeciwdziałało w należytym stopniu upadłościom „reżyserowanym”, tj. ukierunkowanym na korzyści wąskiej grupy interesariuszy - z umyślnym naruszeniem interesów wierzycieli; nie sprzyjało identyfikacji upadłości „reżyserowanych”; sprawiało, że w praktyce postępowania upadłościowego aspekty upadłościowe dominują zaś aspekty naprawcze są marginalizowane.

66 UPADŁOŚĆ KONSUMENCKA a UBEZPIECZENIA ?????

67 Niebezpieczny paradoks:
Paradoks: - mimo rosnącej złożoności powiązań gospodarczych przedsiębiorstw i ich „usieciowienia” w gospodarce globalnej - w Polsce nie istnieje ośrodek, który się tymi kwestiami zajmuje kompleksowo, interdyscyplinarnie w tym edukacyjnie i badawczo. Obecny kryzys globalny dodatkowo uwydatnia luki badawcze i zaniedbania w tej dziedzinie

68 Bankructwa - mgliste rozpoznanie
Niedostatek wiedzy i informacji sprzyja rozmaitym nieprawidłowościom, co zarazem wskazuje na wagę badań teoretycznych i empirycznych, dotyczących zagrożeń w działalności gospodarczej, czego ekstremalnym przypadkiem są upadłości przedsiębiorstw.

69 Mgliste rozpoznanie problematyki bankructw
Cechuje to wszystkich prawie interesariuszy procesów upadłościowych: przedsiębiorców, sędziów , syndyków i in. Niedostatek wiedzy i informacji sprzyja nieprawidłowościom, Upadłość konsumencka Sądy gospodarcze - zawał

70 Mgliste rozpoznanie problematyki bankructw Przyczyny
Zaniedbania edukacyjne i marginalizowanie problematyki upadłości w programach nauczania. Brak nawyków i tradycji stosowania w przedsiębiorstwach systemów wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami. Brak/niedorozwój instytucjonalnej infrastruktury upadłości

71 Instytucjonalna infrastruktury upadłości
Całokształt rozwiązań i narzędzi makro- i mikroekonomicznych, ekonomiczno- finansowych, prawnych oraz organizacyjnych, kształtujących warunki funkcjonowania przedsiębiorstw, w tym przede wszystkim w okresie przed upadłością, w jej trakcie oraz po jej ogłoszeniu. Kwadratura koła: upadłości są niedostatecznie zdiagnozowane, m.in. z powodu niedorozwoju instytucjonalni infrastruktury upadłości, a niedorozwój ten z kolei stanowi dodatkowy czynnik zagrożenia upadłością

72 Marginalizowany jest drugi nurt w prawie upadłościowym - nurt naprawczy
Wierzyciele chcą raczej jak najszybciej odzyskać swoje wierzytelności, odzyskać to co jest jeszcze możliwe To jedno z następstw występujących w praktyce symptomów kryzysu zaufania w biznesie.

73 Nienadążanie Choć globalizuje się świat, globalizuje się biznes, to ciągle jeszcze czyni się zbyt mało, aby w skali globalnej ucywilizować procesy bankructwa, - i to mimo, że z bankructwem przedsiębiorstwa może się wiązać , globalny efekt domina”.

74 "Insolvent und trotzdem erfolgreich”
Niemcy Anne Koark: "Insolvent und trotzdem erfolgreich” (wyd. Business Village, 2003, Göttingen, 2003)

75 UE: projekt „Stigma of failure and early warning tools” (2004)
Główne cele tego projektu to: opracowanie materiałów informacyjnych dotyczących radzenia sobie z piętnem związanym z bankructwem, opracowanie narzędzi wczesnego ostrzegania mających zapobiegać upadłości. Podejmowane są też działania praktyczne, czego wyrazem są niektóre przedsięwzięcia, wprowadzane obecnie w 25 krajach UE. Zmiany te ukierunkowane są na: wspieranie przedsiębiorstw przeżywających trudności, usuwanie przeszkód na drodze do drugiej szansy.

76 USA: Instytut Bankructwa - The American Bankruptcy Institute – ABI
powstał w 1982 roku w celu zapewnienia Kongresowi i opinii publicznej obiektywnych analiz kwestii upadłości. zrzesza ponad adwokatów, licytatorów, syndyków, bankierów, sędziów, kredytodawców, profesorów, księgowych i innych specjalistów. stanowi centrum edukacji badań i rozwoju wiedzy na temat upadłości. Jest wiodącym kreatorem i realizatorem wysokiej jakości programów edukacyjnych na temat upadłości. regularnie publikuje dane i opracowania na temat upadłości oraz systematycznie prezentuje w mediach rezultaty działań z tego obszaru.

77 KONKLUZJE Nowe formy zgrożeń- nowe formy ubezpieczeń
. Nowe formy zgrożeń- nowe formy ubezpieczeń Analiza narastających trudności w przeciwdziałaniu niekorzystnym zjawiskom na rynku pracy oraz nieskuteczność konwencjonalnych rozwiązań, uzasadnia twierdzenie że i przyczyny tego są niekonwencjonalne, mające podłoże w przełomowych przemianach cywilizacyjnych, wymagających wszelkich priorytetów dla pobudzania kreatywności, innowacyjności oraz rozwoju edukacji. Tymczasem zarówno politycy jak i menedżerowie usiłują rozwiązywać występujące problemy społeczne, w tym związane z rynkiem pracy, nie uwzględniając w dostatecznym stopniu (świadomie lub nie) nowoczesnych trendów i wymogów gospodarki, trendów wynikających z przełomu cywilizacyjnego

78 Rekomendacje i wątpliwości
CENTRUM KOMLEKSOWYCH BADAN ZAGROŻEŃ, SYSTEMY WCZESNEGO OSTRZEGANIA Długookresowe strategie Edukacja interesariuszy NADZÓR Umacnianie aspektów naprawczych Transparentność procedur Przeciwdziałanie syndromowi hieny Rachunek kosztów i efektów zewnętrznych Globalizacja prawa versus konkurowanie państw

79 Ustrój równowagi NOT all happy cities resemble one another, but each unhappy city is at least partly unhappy for a single reason: misgovernment. The quality of government, local and national, is the most important factor, apart from the economy, in the success (of a city). Failures at the top May 3rd 2007 The Economist Elżbieta Mączyńska

80 METAFORA ZBITEJ SZYBY FREDERICO BASTIAT (1801-1850) I H
METAFORA ZBITEJ SZYBY FREDERICO BASTIAT ( ) I H. HAZLITT ( ) Nie ma strat za które nie płacimy, i to bez względu na to kto straty spowodował. Obarczony krótkowzrocznością tzw. „błąd zbitej szyby”. (W sytuacji, gdy chuligan wybije piekarzowi szybę, to choć zarabia na tym szklarz, jednak osiągnięty dzięki temu zysk szklarza może być stratą krawca. Piekarz bowiem zamiast zrealizować planowane kupno garnituru będzie musiał wydać pieniądze na szybę). Użyta przez F. Bastiata i H. Hazlitta „metafora zbitej szyby” dowodzi, że krótkowzroczność i powierzchowne podejście w ekonomii nie popłaca. . Elżbieta Mączyńska