Dowód z dokumentu.

Prezentacja na temat: "Dowód z dokumentu."— Zapis prezentacji:

1 Dowód z dokumentu

2 Pojęcie dokumentu Uzewnętrznienie jakiejś myśli lub wiadomości przez pismo Dokumentem w szerokim znaczeniu jest każdy przedmiot, w którym zawarta jest jakaś myśl, przejaw ludzkiej działalności. Dokumenty będące innymi środkami dowodowymi

3 Pojęcie dokumentu Dokument na gruncie kpk: każdy przedmiot lub zapis na nośniku informacji zawierający treść wyrażoną słowami lub znakami graficznym, która znalazła się tam w wyniku aktu woli jego wystawcy

4 Dwojaki charakter dokumentu w post. karnym
1. jako źródło dostarczające pojęciowego środka dowodowego 2. jako źródło dostarczające zmysłowego środka dowodowego

5 Dokument urzędowy Są to dokumenty sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania

6 Zagraniczny dokument urzędowy
Art. 1138 kpc Zagraniczne dokumenty urzędowe mają moc dowodową na równi z polskimi dokumentami urzędowymi. Dokument dotyczący przeniesienia własności nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej powinien być uwierzytelniony przez polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny. To samo dotyczy dokumentu, którego autentyczności strona zaprzeczyła.

7 Legalizacja Legalizacja (uwierzytelnienie) dokumentu służy nadaniu dokumentowi urzędowemu wydanemu w danym państwie cech pozwalających na jego uznanie w państwie trzecim. Legalizacji dokonuje się jeżeli dokument urzędowy sporządzony w danym państwie ma zostać wprowadzony do obrotu prawnego na terytorium innego państwa.

8 Legalizacja – Prawo konsularne
Art Konsul legalizuje dokumenty urzędowe sporządzone lub uwierzytelnione w państwie przyjmującym. 2. Wykonując czynność, o której mowa w ust. 1, konsul w szczególności może poświadczyć autentyczność podpisu i charakter, w jakim działała osoba podpisująca dokument urzędowy lub dokonująca jego uwierzytelnienia, oraz tożsamość pieczęci albo stempla, którym jest opatrzony ten dokument. Urzędnik konsularny dokonuje legalizacji dokumentu poprzez stwierdzenie zgodności dokumentu z prawem miejsca jego wystawienia.

9 Apostille Konwencja znosząca wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych sporządzona w Hadze dnia 5 października 1961 r. (Dz.U. 2005, nr 112, poz. 938) Konwencja będzie miała zastosowanie do dokumentów urzędowych, które zostały sporządzone na terytorium jednego z Umawiających się Państw i które mają być przedłożone na terytorium innego Umawiającego się Państwa.

10 Apostille Każde Umawiające się Państwo zwolni z legalizacji dokumenty, do których ma zastosowanie niniejsza konwencja i które mają być przedłożone na jego terytorium. Jedyną czynnością, która może być wymagana w celu poświadczenia autentyczności podpisu, charakteru, w jakim działała osoba, która podpisała dokument, oraz, w razie potrzeby, tożsamości pieczęci lub stempla, którym opatrzony jest dokument, jest dołączenie apostille

11 Dokument prywatny Dokumenty inne niż urzędowe
III CSK 299/07 wyrok SN Dokument prywatny nie może istnieć bez podpisu. Od 8 września 2016: Art. 243[1] Przepisy o dowodzie z dokumentów stosuje się do dokumentów zawierających tekst, umożliwiających ustalenie ich wystawców.

12 Czy konieczna jest legalizacja prywatnego dokumentu zagranicznego?
SN wyrok z r. C 142/50 Żaden przepis prawa polskiego nie uzależnia ważności pełnomocnictwa wystawionego za granicą od jego legalizacji przez konsula. Legalizacja gra jedynie rolę, gdy chodzi o siłę dowodową dokumentu publicznego wystawionego za granicą, a nie o ważność zawartego w nim oświadczenia. Przy dokumentach prywatnych brak legalizacji nie wpływa nawet na ich siłę dowodową.

13 Domniemania dot. dok urzędowych
- Domniemanie prawdziwości (autentyczności) – dokument pochodzi od organu, który go wystawił - Domniemanie zgodności z prawdą oświadczenia w nim zawartego Strona, która zaprzecza prawdziwości dokumentu urzędowego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenia organu, od którego dokument ten pochodzi, są niezgodne z prawdą, powinna okoliczności te udowodnić.

14 Orzecznictwo II CR 46/74 wyrok SN 1974.03.06 OSP 1975/3/63
Związanie sądu w postępowaniu cywilnym ustaleniami wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa (art. 11 k.p.c.) nie obejmuje uzasadnienia tego wyroku. Nie można też traktować uzasadnienia wyroku karnego czy jego fragmentów jako dokumentu ze wszystkimi skutkami procesowymi, jakie kodeks postępowania cywilnego wiąże z dokumentem urzędowym (art. 244 i 252 k.p.c.).

15 postanowienie SN z 2005-09-28 I CZ 101/05
Orzecznictwo postanowienie SN z I CZ 101/05 Zwrotne potwierdzenie odbioru przesyłki jest dokumentem urzędowym korzystającym z domniemania prawdziwości. Domniemanie to może zostać obalone, ale do tego nie wystarcza samo zaprzeczenie treści potwierdzenia.

16 postanowienie SN z 2001-09-05 I CKN 399/00
Orzecznictwo postanowienie SN z I CKN 399/00 Akt własności ziemi, będący ostateczną decyzją administracyjną, stanowi wyłączny dowód nabycia własności nieruchomości i w tym zakresie sąd w sprawie o zasiedzenie nieruchomości, której wspomniany akt dotyczy, jest związany wynikającym z tego aktu stanem prawnym. Wydanie aktu własności ziemi na rzecz określonej osoby oparte jest na ustaleniu, że osoba ta była samoistnym posiadaczem nieruchomości w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, czyli w dniu 4 listopada 1971 r. Wynikające z ostatecznej decyzji administracyjnej domniemanie, że jest ona zgodna z prawem, obejmuje także przesłanki będące podstawą wydania decyzji...

17 Domniemanie autentyczności
Dokument prywatny Domniemanie autentyczności Jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. Jeżeli jednak spór dotyczy dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca, prawdziwość dokumentu powinna udowodnić strona, która chce z niego skorzystać.

18 Wyrok SA w Poznaniu z 18 października 2015 r..
Orzecznictwo Wyrok SA w Poznaniu z 18 października 2015 r.. Z art. 253 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. jednoznacznie wynika, że obok domniemania prawdziwości wymienione przepisy statuują domniemanie, iż zawarte w dokumencie prywatnym oświadczenie złożyła osoba, która ten dokument podpisała. W sytuacji, gdy podpis na omówionym dokumencie pochodzi od pozwanego, a zaprzeczał on prawdziwości złożonego na tym dokumencie oświadczenia, ciężar dowodu nieprawdziwości we wskazanym zakresie dokumentu obciążał - stosownie do art. 253 k.p.c. - jego.

19 Orzecznictwo wyrok SN z I CK 60/02 Artykuł 253 zd. 1 KPC stanowi, że jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, iż zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. Takie unormowanie uzasadnione jest tym, że dowodzenie ewentualnego fałszu dokumentu łatwiejsze jest dla strony, od której dokument pochodzi, oraz tym, że zapobiega to przewlekaniu sporu, gdyż w odmiennym wypadku groziłoby przeniesieniem ciężaru dowodu na stronę przeciwną.

20 Uwierzytelnianie odpisów dokumentów
Ustawa o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów[1] z dnia 23 października 2009 r. (Dz.U. Nr 216, poz. 1676)

21 Odpis dokumentu kpa 76a§ 2 kpa. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym.

22 Kopia dokumentu kpc 129§ 2. kpc Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

23 Poświadczenie za zgodność
Radca prawny, adwokat ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Poświadczenie powinno zawierać podpis radcy prawnego, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie - również godzinę dokonania czynności. Jeżeli dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki lub uszkodzenia) radca prawny stwierdza to w poświadczeniu.

24 Kopia dokumentu Sama odbitka ksero lub inna kopia reprograficzna nie jest dokumentem w rozumieniu przepisów k.p.c. i nie może dokumentu zastąpić. Jeżeli zatem odbitka ksero (kserokopia) nie jest odpowiednio poświadczona, to nie stanowi ona dokumentu, a sądowi nie wolno przeprowadzać w tej sytuacji dowodu z dokumentu. Niepoświadczona odbitka ksero jest tylko środkiem uprawdopodobnienia za pomocą pisma, pozwalającym na dopuszczenie dowodu z zeznań świadków i dowodu z przesłuchania stron - art. 74 § 2 k.c.

25 postanowienie SN z 2003-02-26 I CKN 1436/00
Kopia dokumentu postanowienie SN z I CKN 1436/00 Odwzorowanie dokumentu urzędowego poświadczone co do swej zgodności z oryginałem przez osobę nie będącą wystawcą oryginału stanowi dokument prywatny, jeżeli osobę tę można zidentyfikować.

26 Szczególna moc dowodowa dokumentu SA w Krakowie (I ACa 1275/14) wyrok z 18 grudnia 2014 r.
Artykuł 246 i 247 k.p.c. dają wyraz wyższości dowodu z dokumentu nad dowodem z przesłuchania świadków lub stron. Konieczność nadania czynnościom prawnym formy dokumentu zmusza uczestników do starannego określenia swego stanowiska. Dokument utrwala treść czynności w chwili krytycznej dla jej powstania, a nie podlegając zmianom w czasie, umożliwia obiektywne odtworzenie przed sądem treści czynności prawnej, tak jak ją pierwotnie sprecyzowano. Uprzywilejowanie dokumentu jako środka dowodowego eliminuje więc niebezpieczeństwo wpływu na treść ustaleń sądu zniekształceń związanych z indywidualnymi cechami psychicznymi osób przesłuchiwanych jako świadkowie lub strony.

27 Art. 246 kpc Jeżeli ustawa lub umowa stron wymaga dla czynności prawnej zachowania formy pisemnej, dowód ze świadków lub z przesłuchania stron w sprawie między uczestnikami tej czynności na fakt jej dokonania jest dopuszczalny w wypadku, gdy dokument obejmujący czynność został zagubiony, zniszczony lub zabrany przez osobę trzecią, a jeżeli forma pisemna była zastrzeżona tylko dla celów dowodowych, także w wypadkach określonych w kodeksie cywilnym.

28 Forma pisemna dla celów dowodowych art. 74 kc
Zastrzeżenie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności.

29 Dopuszczalność: Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu (tzw. początek dowodu na piśmie)

30 Spór między przedsiębiorcami
Wyłączenie skutków formy ad probationem z art. 74 kc: Przepisów o skutkach niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami.

31 247 kpc – dowód ponad osnowę dokumentu
Dowód ze świadków lub z przesłuchania stron przeciwko osnowie lub ponad osnowę dokumentu obejmującego czynność prawną może być dopuszczony między uczestnikami tej czynności tylko w wypadkach, gdy nie doprowadzi to do obejścia przepisów o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności i gdy ze względu na szczególne okoliczności sprawy sąd uzna to za konieczne.

32 Dowód przeciwko i ponad osnowę dokumentu
Uznanie przydatności dowodowej dowodu z zeznań świadków i przesłuchania stron przeciwko lub ponad osnowę dokumentu Ograniczenie dowodowe a wykładnia oświadczeń woli w kontekście art. 65 kc

33 Wykładnia teksu – art. 65 kc
Jeżeli chodzi o oświadczenia woli ujęte w formie pisemnej, czyli wyrażone w dokumencie, to sens tych oświadczeń ustala się przyjmując za podstawę wykładni przede wszystkim tekst dokumentu, gdyż w procesie jego interpretacji podstawowa rola przypada językowym regułom znaczeniowym. Jednakże tekst dokumentu nie powinien stanowić wyłącznej podstawy wykładni ujętych w nim oświadczeń woli składanych indywidualnie oznaczonym osobom.

34 cd Tak więc pomimo ograniczeń dowodowych, które znalazły wyraz w treści art. 247 k.p.c., dopuszczalny jest dowód ze świadków lub z przesłuchania stron, jeżeli jest to potrzebne do wykładni niejasnych oświadczeń woli stron zawartych w dokumencie. W takim wypadku bowiem wspomniane dowody nie są skierowane przeciw osnowie dokumentu, a jedynie posłużyć mają jej ustaleniu w drodze wykładni.

35 247 kc a dowodzenie wadliwości oświadczenia woli złożonego na piśmie
Art. 247 kpc nie stanowi przeszkody w dowodzeniu wad oświadczeń woli złożonych w formie pisemnej. Wszystkie wady oświadczenia woli, w tym również pozorność, mogą być dowodzone wszelkimi środkami dowodowymi, gdyż tych okoliczności art. 247 k.p.c. w ogóle nie dotyczy

36 Pokwitowanie w kontekście 247 kpc
Pokwitowanie należy do oświadczeń wiedzy, mających charakter potwierdzenia faktów. Nie wpływa na ukształtowanie stosunku zobowiązaniowego i może być zakwestionowane, ponieważ stan w nim stwierdzony jako fakt podlega ocenie w kategoriach prawdy lub fałszu. Podważenie prawdziwości oświadczenia zawartego w pokwitowaniu może być dokonane wszelkimi środkami dowodowymi. Nie mają przy tym zastosowania ograniczenia przewidziane w art. 247 k.p.c., które odnoszą się do treści czynności prawnej, to znaczy do oświadczeń woli zawartych w dokumencie, a nie do ujętych w nim oświadczeń wiedzy.

37 Obowiązek przedstawienia dowodu kpc
Każdy obowiązany jest przedstawić na zarządzenie sądu w oznaczonym terminie i miejscu dokument znajdujący się w jego posiadaniu i stanowiący dowód faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że dokument zawiera tajemnicę państwową.

38 KK - dokument Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.

39 KPK Wolno odczytywać na rozprawie protokoły oględzin, przeszukania i zatrzymania rzeczy, opinie biegłych, instytutów, zakładów lub instytucji, dane o karalności, wyniki wywiadu środowiskowego oraz wszelkie dokumenty urzędowe złożone w postępowaniu przygotowawczym lub sądowym albo w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę. Nie wolno jednak odczytywać notatek dotyczących czynności, z których wymagane jest sporządzenie protokołu.

40 KPK  Mogą być odczytywane na rozprawie wszelkie dokumenty prywatne, powstałe poza postępowaniem karnym, w szczególności oświadczenia, publikacje, listy oraz notatki. Opinia prywatna jako dokument prywatny

41 Art. 174 kpk Art. 174. Dowodu z wyjaśnień oskarżonego lub z zeznań świadka nie wolno zastępować treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych.

42 Znaczenie notatki urzędowej w procesie karnym
Notatka może stanowić informację o pewnych faktach natomiast nie może stanowić samoistnego dowodu. Treść notatki daje organom procesowym szereg wskazówek co do dalszego postępowania i nic poza tym. Wyrok SN z 2 sierpnia 1982 r. (I KR 178/82) OSNPG 1983/1/9

43 Znaczenie notatki urzędowej w kpk
notatki, pisma i zapiski mogą stanowić dowodów w sprawie, jednak tylko w takim zakresie, w jakim nie będą prowadziły do zastąpienia dowodów ze źródeł osobowych. W szczególności tego rodzaju pisma zostały uznane za dopuszczalne w celu weryfikacji dowodów pierwotnych z zeznań i wyjaśnień Wyrok SN z 17 sierpnia 1979 r. (Rs 4/79), OSNKW 1979/10/106

44 Znaczenie notatki urzędowej
z punktu widzenia przepisów o dokumentowaniu czynności procesowych oraz art. 174 pisma, zapiski i notatki urzędowe: - nie mogą być wykorzystywane, jeśli sporządzone zostały z czynności, z której przeprowadzenia obowiązkowo sporządzony winien zostać protokół - nie mogą być wykorzystanie tak, aby prowadziło to do zastąpienia ustaleń na podstawie dowodów z zeznań i wyjaśnień

45 cd - mogą być wykorzystane do weryfikacji innych dowodów przy zastrzeżeniu zakazu zastępowania określonego w punkcie powyższym (to znaczy nie mogą prowadzić do czynienia na ich podstawie ustaleń pozytywnych z pominięciem treści zeznań i wyjaśnień); - posiadają wartość informacyjną w sferze przydatności i celowości przeprowadzenia określonych dowodów w postępowaniu,

46 cd - posiadają wartość dowodową w sytuacji, gdy organ procesowy fizycznie nie dysponuje pierwotnym środkiem w postaci wyjaśnień czy zeznań, a zatem gdy brak jest zagrożenia zastąpienia tych dowodów

47 Gryps jako dowód w kpk w kontekście art. 174 kpk
Dowód dopuszczalny, ma on inny charakter niż oświadczenie złożone w miejsce wyjaśnień. Różnica charakteru takich dokumentów wynika z ich przeznaczenia. Gryps stanowi dokument prywatny sporządzony poza postępowaniem i nie dla jego celów.

48 Notatka urzędowa II AKa 284/05 wyrok s.apel. 2006.01.10 w Lublinie
Notatka urzędowa sporządzona z rozmowy z osobą, która winna zostać przesłuchana w charakterze świadka, nie może zostać ujawniona i wprowadzona do procesu jako dowód, nawet w sytuacji, gdy osoba ta nie może już zostać przesłuchana w tym charakterze, albowiem na przeszkodzie temu stoją przepisy art. 174 k.p.k. w zw. z art. 143 § 1 pkt 2 k.p.k. oraz art. 393 § 1 k.p.k.

49 Pisma i zapiski dokumenty prywatne powstałe poza postępowaniem, np. listy, pamiętniki, prywatne notatki, ze swej istoty nie stanowią surogatów zeznań i wyjaśnień. Są one sporządzane bez intencji wykorzystania ich w postępowaniu, co oznacza, że przybierają zupełnie inny charakter niż dowody z zeznań i wyjaśnień.