Zajęcia nr 6.

Prezentacja na temat: "Zajęcia nr 6."— Zapis prezentacji:

1 Zajęcia nr 6

2 NASTĘPSTWO PRAWNOPODATKOWE art. 93-106 OP

3 Następstwo prawne, zwane inaczej sukcesją generalną, to sytuacja , w której wszelkie prawa i obowiązki jednego z podmiotów przejmuje inny podmiot. Jest to więc wyjątek od reguły, iż za zobowiązania podatkowe odpowiedzialny jest podatnik. W przypadku bowiem , gdy pierwotny podatnik przestaje istnieć na skutek połączenia, przekształcenia lub podziału, w jego obowiązki ( a także uprawnienia) wstępuje inny podmiot –następca prawny.

4 !!! Zaistnienie następstwa prawnopodatkowego nie jest w żaden sposób uzależnione od woli czy to poprzednika, czy to jego następcy prawnego. Jeżeli spełnione zostaną przesłanki określone przepisami Ordynacji podatkowej, do przejęcia praw i obowiązków podatkowych dochodzi z mocy prawa.

5 1. Łączenie się i przekształcenie osób prawnych i spółek,
Co do zasady , przepisy dotyczące następstwa prawnego można podzielić na trzy części: 1. Łączenie się i przekształcenie osób prawnych i spółek, 2. Komercjalizacja i prywatyzacja. 3. Spadkobranie.

6 ! NIP nadany podatnikowi nie przechodzi na następcę prawnego, z wyjątkiem sytuacji, gdy następstwo prawne związane jest z przekształceniem przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa lub przedsiębiorstwa komunalnego w jednoosobową spółkę gminy, albo przekształceniem spółki cywilnej w spółkę handlową lub spółki handlowej w inną spółkę handlową lub spółki handlowej w inną spółkę handlową albo też stowarzyszenie zwykłego w stowarzyszenie

7 1. Zakres następstwa prawnego przy łączeniu się osób prawnych i spółek ( przez inkorporację lub fuzję) : Sukcesja generalna w przypadku łączenia się może mieć miejsce w odniesieniu do następujących kategorii podmiotów: osoby prawne; osobowe spółki handlowe; kapitałowe spółki handlowe; samorządowe zakłady budżetowe; Z następstwem prawnym w przypadku łączenia się osób prawnych i spółek będziemy więc mieli do czynienia wówczas, gdy na skutek łączenia się osób prawnych albo osobowych spółek handlowych , albo też osobowych i kapitałowych spółek handlowych powstanie nowa osoba prawna. W takim przypadku osoba prawna powstała w wyniku połączenia wstąpi we wszystkie przewidziane przepisami prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się spółek lub osób prawnych.

8 W przypadku spółek handlowych, a z takimi będziemy mieli do czynienia najczęściej w obrocie gospodarczym, przepisami regulującymi kwestię połączenia są przepisy Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z nimi, łączenie się spółek handlowych może nastąpić: 1) Przez przeniesienie całego majątku spółki ( przejmowanej) na inną spółkę ( przejmującą) w zamian za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej ( łączenie się przez przejęcie) (inkorporacje )

9 2) przez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowej spółki ( łączenie się przez zawiązanie nowej spółki) (fuzję). ! Z następstwem prawnym w przypadku łączenia się osób prawnych i spółek będziemy więc mieli do czynienia wówczas, gdy na skutek łączenia się osób prawnych albo osobowych spółek handlowych, albo też osobowych i kapitałowych spółek handlowych powstanie nowa osoba prawna. W takim przypadku osoba prawna powstała w wyniku połączenia wstąpi we wszelkie przewidziane przepisami prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się spółek lub osób prawnych. Podobnie również, w przypadku przejęcia osoby prawnej przez inną osobę prawną lub też przejęcia osobowej spółki handlowej przez osobę prawną , będziemy mieli do czynienia z wstąpienie przejmującej osoby prawnej w ogół praw i obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.

10 2. Zakres następstwa prawnego przy przekształceniu osób prawnych i spółek:
Sukcesja generalna w przypadku przekształcenia może mieć miejsce w odniesieniu do następujących kategorii podmiotów: osoby prawne, spółki niemające osobowości prawnej, samorządowe zakłady budżetowe W szczególności będzie to miało miejsce w sytuacji: Przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną lub odwrotnie, Przekształcenie spółki niemającej osobowości prawnej w spółkę kapitałową Przekształcenie spółki niemającej osobowości prawnej w osobową spółkę handlową; Utworzenie spółki niemającej osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła – na pokrycie udziału – wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa.

11 3. Zakres następstwa prawnego przy podziale osób prawnych:
Sukcesja generalna w przypadku podziału może mieć miejsce w odniesieniu do osób prawnych wyłącznie w sytuacji , gdy majątek dzielonej osoby prawnej przejmowany w wyniku podziału stanowić będzie zorganizowaną część przedsiębiorstwa ( zorganizowana część przedsiębiorstwa jest to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące to zadanie - art. 4a pkt 4 u.p.d.o.p.). W przeciwnym wypadku będziemy mieli co czynienia z odpowiedzialnością osób trzecich !

12 Komercjalizacja i prywatyzacja:
Komercjalizacja - czyli przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę. Prywatyzacja – czyli obejmowanie akcji w podwyższonym kapitale zakładowym jednoosobowych spółek Skarbu Państwa w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub inne niż państwowe osoby prawne, zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez : sprzedaż przedsiębiorstwa; wniesienie przedsiębiorstwa do spółki, oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania. Podmioty, które w drodze prywatyzacji lub komercjalizacji przejęły majątek zlikwidowanego przedsiębiorstwa państwowego, odpowiadają nie tylko za samą kwotę zaległości podatkowych (jeżeli takie istnieją) ale także za odsetki za zwłokę od tych zaległości.

13 SPADKOBRANIE ( art. 97 -106 OP)
Majątkowe prawa i obowiązki podatnika – zarówno wynikające z przepisów prawa podatkowego, jak i decyzji podatkowych – w przypadku jego śmierci przejmowane są przez jego spadkobierców. Spadkobiercy , którzy przejęli należności podatkowe spadkodawcy, mogą wystąpić do właściwego organu podatkowego z wnioskiem o odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie podatku na raty , odroczenie terminu płatności zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę rozłożenie zaległości podatkowej na raty, odroczenie terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego lub też umorzenie zaległości podatkowej i/lub odsetek za zwłokę. Odpowiedzialność spadkobiercy uzależniona jest od sposobu przyjęcia przez niego spadku. Zgodnie z treścią art k.c.

14 Decyzja o odpowiedzialności spadkobiercy:
O odpowiedzialności spadkobiercy orzeka w drodze decyzji ( wspólnej dla wszystkich spadkobierców) organ podatkowy właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy. W decyzji tej organ określa wysokość znanych w dniu otwarcia spadku zobowiązań spadkodawcy. Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych oraz oprocentowanie niezwróconych zaliczek naliczonego podatku od towarów i usług jest naliczane spadkobiercy do dnia otwarcia spadku tj. dnia śmierci spadkodawcy.

15 Zawieszenie terminów przedawnienia
Od dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia - zawieszeniu ulega bieg terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych spadkodawcy. Ponadto zawieszeniu ulega także bieg terminu przedawnienia należności przypadających od płatników i inkasentów oraz zwrotu nadpłaty i wygaśnięcia prawa do zwrotu nadpłaty. Po ustaniu przyczyny zawieszenia, tj. po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o stwierdzenie nabycia spadku lub zarejestrowaniu aktu poświadczenia dziedziczenia, terminy te biegną dalej. Zawieszenie ww. terminów przedawnienia nie może być dłuższe niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata od śmierci spadkodawcy.

16 Zakres odpowiedzialności spadkobiercy:
Zaległości podatkowe ( w tym zaległości, o których mowa w art. 52 i art. 52a o.p.) Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych spadkodawcy, Pobrane a nie wpłacone podatki z tytułu sprawowanej przez spadkodawcę funkcji płatnika; Niezwrócone przez spadkodawcę zaliczki na naliczony podatek od towarów i usług oraz ich oprocentowanie; Opłatę prolongacyjną Koszty postępowania podatkowego Koszty upomnienia i koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec spadkodawcy powstałe do dnia otwarcia spadku

17 Odpowiedzialność zapisobiercy:
Za zobowiązania podatkowe zapisodawcy odpowiada zapisobierca, a więc osoba, która otrzymała należny jej zapis. Zapis jest to zobowiązanie spadkobiercy ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia na rzecz oznaczonej osoby. Zapisobierca odpowiada do wysokości otrzymanego zapisu. Zapisobierca nie jest uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie podatku na raty, odroczenie terminu płatności zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę rozłożenie zaległości podatkowej na raty , odroczenie terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego lub też umorzenie zaległości podatkowej i/lub odsetek za zwłokę.

18 Odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe art
Odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe art OP

19 ZASADY OGÓLNE Osoby trzecie są to podmioty, które pozostają z podatnikiem w stosunkach pozwalających na stwierdzenie, iż w pewien sposób czerpią korzyści z działania podatnika lub też pozostają z podatnikiem w stosunkach gospodarczych. Katalog osób trzecich jest katalogiem zamkniętym , co oznacza, iż do odpowiedzialności podatkowej mogą być pociągnięte wyłącznie te kategorie podmiotów, które wymienia Ordynacja podatkowa ! Zasadą jest, że obciążenie osoby trzeciej odpowiedzialnością za cudze należności nastąpić może jedynie w drodze odrębnej decyzji wydanej na podstawie art. 108 o.p. nie może ona kwestionować wcześniejszych ustaleń, dokonanych przez organ w toku postępowania podatkowego wobec podatnika, dotyczących np. podstawy opodatkowania, wysokości podatku, zastosowania ulgi itp.

20 Wyjątek: "Z art. 115 § 4 o.p. wynika, że orzeczenie o odpowiedzialności za zaległości podatkowego spółki z tytułu zobowiązań podatkowych, powstałych w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1, nie wymaga uprzedniego wydania decyzji, o których mowa w art. 108 § 2 pkt 2 o.p. Oznacza to więc, że w zakresie wskazanym w art. 115 § 4 o.p. ustawodawca przewidział wyjątek od reguły stanowiącej, że postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności osób trzecich nie może zostać wszczęte przed m.in. dniem doręczenia decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego. W ramach tego wyjątku dopuszczona została możliwość określenia wysokości zobowiązania podatkowego spółki w decyzji orzekającej o odpowiedzialności osoby trzeciej, wydanej na podstawie art. 108 § 1 o.p." (wyrok NSA z dnia 27 października 2009 r., I FSK 947/08, LEX nr ). Ponadto w niektórych przypadkach, wskazanych w art. 108 § 3 o.p. (gdy podatek do zapłaty wynika z deklaracji), wydanie decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej jest możliwe bez wydawania decyzji wobec podatnika.

21 3. Decyzja o odpowiedzialności osoby trzeciej ma charakter konstytutywny, co oznacza, że jest ona źródłem powstania po stronie osoby trzeciej odpowiedzialności za cudzy dług. 4. Akcesoryjny charakter odpowiedzialności osób trzecich skutkuje tym, że w przypadku uchylenia lub zmiany decyzji określającej należność podatnika, płatnika, inkasenta, rzutuje to w sposób bezpośredni na poprawność wydanego rozstrzygnięcia w zakresie odpowiedzialności osoby trzeciej. W związku z tym decyzja taka powinna być wzruszona w trybie wznowienia postępowania na podstawie art. 240 § 1 pkt 7 o.p.

22 Egzekucja zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej może być wszczęta dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku podatnika okazała się w całości lub w części bezskuteczna. 6. W razie niedotrzymania terminu płatności osoba trzecia odpowiada również za naliczone po dniu wydania decyzji o jej odpowiedzialności podatkowej odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych, niezwróconych w terminie zaliczek na naliczony podatek od towarów i usług oraz podatków nie pobranych oraz pobranych, a nie wpłaconych przez płatników lub inkasentów.

23 1. Odpowiedzialność rozwiedzionego małżonka podatnika – art. 110 o.p.
Rozwiedziony małżonek a także pozostający z małżonkiem w separacji, jak również „były” małżonek w przypadku unieważnienia małżeństwa, odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych. Odpowiedzialność ta dotyczy jednak wyłącznie zobowiązań podatkowych powstałych w trakcie trwania małżeństwa. Co więcej, odpowiedzialność rozwiedzionego małżonka podatnika ograniczona jest do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym. Przykład: Zobowiązanie podatkowe powstało w styczniu 2011 r. 5 lutego 2011 r. orzeczono rozwód małżonków. Organy podatkowe mogą orzec odpowiedzialność podatkową rozwiedzionego małżonka, zobowiązanie podatkowe powstało bowiem w czasie, gdy małżeństwo jeszcze trwało.

24 Kazus 12: W czasie trwania małżeństwa państwa Jana i Marty Z. powstały zaległości podatkowe z tytułu podatku od towarów i usług. Zaległości te związane były z powstałymi trudnościami w prowadzeniu działalności gospodarczej przez Pana Jana Z. Państwo Jan i Marta Z. zdecydowali się w związku z nieporozumieniami powstającymi w małżeństwie na rozwiązanie małżeństwa. Na mocy orzeczenia sądu małżeństwo państwa Z. ustało poprzez rozwód. W dniu 15 marca 2006 r. Marta Z. otrzymała decyzję określającą jej odpowiedzialność jako osoby trzeciej w odniesieniu do nieuiszczonych w terminie zobowiązań podatkowych powstałych w okresie trwania wspólności majątkowej Marty Z. i Jana Z. Decyzja opiewała na zł. Marta Z. zapłaciła wskazaną w decyzji kwotę. Kiedy po tygodniu udało jej się porozmawiać z Janem Z., usłyszała od byłego męża, iż wszystko zapłacił sam. Marta Z. złożyła wniosek o stwierdzenie nadpłaty. Proszę przeanalizować stan faktyczny i prawny w sprawie i ocenić zasadność działań organów podatkowych oraz Marty Z. oraz ustalić konsekwencje.

25 Odpowiedź: Wniosek o stwierdzenie nadpłaty złożony przez Martę Z. nie może spowodować wszczęcia postępowania o stwierdzenie nadpłaty. Osobami uprawnionymi do złożenia takiego wniosku są podatnik, płatnik oraz inkasent. Osoba trzecia nie ma legitymacji do składania takiego wniosku. W przypadku osoby trzeciej nadpłata (zgodnie z art. 75 oraz 76a § 1 o.p.) może powstać wyłącznie na skutek podważenia decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej. W takim przypadku organ podatkowy z urzędu stwierdza nadpłatę, wydając postanowienie o zaliczeniu lub zwrocie nadpłaty. Pani Marta Z. powinna zatem złożyć odwołanie od decyzji.

26 Kazus 13: Dwoje małżonków pozostających od dnia zawarcia związku małżeńskiego w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej zdecydowało się, ze względu na znaczne zadłużenie jednego z nich i grożącą egzekucję, na zawarcie umowy wprowadzającej rozdzielność majątkową. Umowa o zniesieniu wspólności majątkowej i wprowadzenie rozdzielności została zawarta dnia 20 maja r. Proszę rozważyć kwestię ich odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe powstałe zarówno przed, jak i po tej dacie.

27 Odpowiedź: Kwestie te reguluje art. 29 § 1 i 2 oraz art. 111 o.p. Do dnia zawarcia odpowiedniej umowy małżonkowie odpowiadają na ogólnych zasadach wyrażonych w art. 29 § 1 o.p., tj. każde odpowiada za zobowiązania podatkowe drugiego majątkiem wspólnym, natomiast wyłączona jest wówczas odpowiedzialność małżonka podatnika swoim odrębnym majątkiem. Natomiast po dniu zniesienia wspólności majątkowej małżonek podatnika odpowiada w sposób podany powyżej jedynie za zobowiązania podatkowe powstałe przed dniem zniesienia wspólnoty majątkowej. Należy pamiętać jednakże o tym, iż jeżeli zniesienie wspólności majątkowej następuje w drodze orzeczenia sądowego, istnieje możliwość zniesienia wspólnoty majątkowej z mocą wsteczną i wówczas ma to także wpływ, w odpowiednim zakresie, na odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe współmał- żonka. Natomiast po dniu zniesienia wspólności majątkowej współmałżonek, zgodnie z art o.p., odpowiada za zaległości podatkowe związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, o ile powstały one w okresie, w którym współmałżonek stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając przy tym korzyści z prowadzonej przez niego działalności.

28 2. Odpowiedzialność członka rodziny –art. 111 o.p.
Członkowie rodziny podatnika odpowiadają wyłącznie za zaległości podatkowe podatnika wynikające z prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, przy czym odpowiedzialność ta ograniczona jest do wysokości osiągniętych przez członka rodziny korzyści. Nie ponoszą odpowiedzialności jako osoby trzecie ci członkowie rodziny podatnika, którzy wprawdzie odnosili korzyści z działalności gospodarczej podatnika, lecz na podatniku ciążył wobec tych osób obowiązek alimentacyjny. Wyłączenie to istnieje w zakresie wynikającym z obowiązku alimentacyjnego.

29 Kazus 14: Wdowiec Ildefons K. prowadził przejęty po swoim ojcu i dziadku renomowany zakład stolarski. Ponieważ tradycja rodzinna nakazywała przekazywanie zakładu z ojca na syna, Ildefons od kilku lat przygotowywał do zawodu swojego jedynego syna Mścisława. Mścisław mimo ukończenia 22 lat nie miał jeszcze sprecyzowanych planów na przyszłość i nie był do końca przekonany, czy tradycję rodzinną chce kontynuować. Dlatego obok pomocy ojcu w r. podjął niestacjonarne studia pierwszego stopnia na wydziale leśnym Akademii Rolniczej w Krakowie. Niestety w kwietniu 2006 r. Ildefons złamał nogę i został unieruchomiony na okres 4 miesięcy. Syn znalazł się w trudnej sytuacji, gdyż jedyny dochód, który uzyskiwał pochodził z warsztatu. Przez 5 miesięcy zakład nie realizował żadnych zleceń, a dodatkowo ojciec zapomniał o zaliczce na podatek dochodowy za kwiecień, nie zapłacił też podatku z tytułu umów o dzieło i VAT-u. W październiku syn postanowił wziąć sprawy w swoje ręce, a ponieważ był bystrym uczniem, rozpoczęte zlecenia, za zgodą zamawiających, dokończył i otrzymał nowe. W lipcu 2006 r. Mścisław K. otrzymał z urzędu skarbowego decyzję, na mocy której jako członek rodziny podatnika stale współdziałający z podatnikiem w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej został pociągnięty do odpowiedzialności z tytułu zaległości podatkowej za 2005 rok. Czy decyzja organu podatkowego jest słuszna?

30 Odpowiedź: Członkowie rodziny podatnika mogą wraz z podatnikiem być pociągnię- ci do odpowiedzialności podatkowej w sytuacjach wskazanych w art. 111 o.p. Ich odpowiedzialność jest solidarna i obejmuje cały majątek członka rodziny podatnika. Członkowie rodziny podatnika to: zstępni czyli dzieci, wnuki, prawnuki, wstępni czyli rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, małżonkowie zstępnych, czyli synowe i zięciowie, osoby pozostające w stosunku przysposobienia, osoba pozostająca z podatnikiem w faktycznym pożyciu czyli konkubent, konkubina. Dodatkowo do grupy tej należą: małżonkowie, którzy zawarli umowę o ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności majątkowej, małżonkowie, których wspólność majątkowa została zniesiona przez sąd oraz małżonkowie pozostający w separacji. Przedmiotowy zakres odpowiedzialności członka rodziny podatnika obejmuje zaległości podatkowe wynikające z działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika w okresie, gdy członek rodziny stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, a dodatkowo osiągał z niej korzyści. Użyte przez ustawodawcę określenie „stałego współdziałania” oznacza, że owo współdziałanie może polegać na wykonywaniu różnych prac, działań, nadzorowaniu, kierowaniu, reprezentowaniu itp. Współdziałanie ma mieć charakter trwały, a nie dorywczy czy okazjonalny. Dodatkowo współdziałanie nie może wynikać z umów o pracę, o dzieło lub z umowy zlecenia. Z kolei osiąganie korzyści to przysporzenia majątkowe w jakiejkolwiek postaci – pieniężnej, rzeczowej, ze współdziałania z podatnikiem w zakresie prowadzonej przedniego działalności gospodarczej. Pojawiają się jednak sytuacje, gdy odpowiedzialność członka rodziny podatnika nie powstanie. Będzie tak wówczas, gdy na podatniku ciążył orzeczony względem wskazanych w ustawie osób obowiązek alimentacyjny. Obowiązek ten sprowadza się do dostarczenia środków utrzymania. Podmiotami, pomiędzy którymi obowiązek alimentacyjny istnieje, są: małżonkowie, krewni w linii prostej, niektórzy krewni w linii bocznej (np. rodzeństwo), osoby związane węzłem przysposobienia. Realizacja obowiązku alimentacyjnego następuje według ustalonej przez przepisy k.r.o. kolejności (por. wyrok SN z dnia 14 listopada 1997 r., III CKN 217/97, Prok. i Pr. 1998, nr 9, s. 28; wyrok NSA – Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu z dnia 21 maja 1997 r., I SA/Wr 646/96, Lex, nr 29925).

31 Zakres odpowiedzialności członka rodziny podatnika jest ograniczony do wysokości uzyskanych w związku ze stałym współdziałaniem korzyści. Nie obejmuje natomiast niepobranych przez płatnika lub inkasenta należności z wyjątkiem tych wypadków, gdy chodzi o należności niepobrane od członka rodziny płatnika. Mścisław K. jako 22-letni student miał prawo do otrzymywania od swojego ojca utrzymania, gdyż zgodnie z przepisami k.r.o. rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych wobec swoich dzieci, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Fakt, że Mścisław pomagał ojcu przy prowadzeniu warsztatu nie ma żadnego znaczenia, bo w czasie pobierania przez Mścisława nauki i do chwili osiągnięcia określonego wieku przepisy dotyczące alimentacji zachowują swoją aktualność. Dodatkowo w świetle przepisów podatkowych odpowiedzialność członków rodziny podatnika nie dotyczy tego członka rodziny, który w okresie stałego współdziałania z podatnikiem był osobą, wobec której na podatniku ciążył obowiązek alimentacyjny

32 Kazus 15: Alfred N. prowadził przy pomocy dwóch dorosłych i bezrobotnych synów działalność gospodarczą w postaci niewielkiej hurtowni spożywczej. Po roku aktywności gospodarczej w lutym 2000 r. uległ wypadkowi, w wyniku którego zmarł. Pozostawił jednak testament, w którym rozporządził swoim majątkiem na dwóch spadkobierców – synów i jednego zapisobiercę. W listopadzie 2000 r. sąd wydał postanowienie o nabyciu spadku przez dwóch synów, którzy przyjęli spadek. W styczniu 2007 r. jeden z synów otrzymał decyzję urzędu skarbowego, z której wynikał obowiązek zapłaty zaległości podatkowej powstałej w związku z działalnością gospodarczą zmarłego ojca, który, jak się okazało, nie odprowadzał żadnych podatków. Spadkobiercy od decyzji złożyli odwołanie. Czy urząd skarbowy miał prawo wydać taką decyzję?

33 Odpowiedź: Przepisy ordynacji podatkowej w zakresie odpowiedzialności podatkowej osób trzecich określają terminy, w których organ o odpowiedzialności tej może orzekać. O odpowiedzialności osoby trzeciej organ orzeka poprzez decyzję, którą może wydać w okresie 5 lat liczonych od końca roku podatkowego, w którym powstała zaległość podatkowa. Ale dodatkowo ustawodawca określa również drugi termin, który dotyczy przedawnienia zaległości podatkoweji który wynosi 3 lata liczone od końca roku podatkowego, w którym decyzjaod odpowiedzialności podatkowej została osobie trzeciej doręczona. Przyjęcie takiej konstrukcji jest uzasadnione tym, że nie można wykluczyć sytuacji, gdy wygasa zobowiązanie osoby trzeciej, a nie uległa jeszcze przedawnieniu odpowiedzialność pierwotnie zobowiązanego. Bieg terminu przedawnienia nie rozpocznie się, a rozpoczęty może zostać zawieszony od dnia wydania decyzji o odroczeniu terminu płatności podatku, zaległości podatkowej do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości. Bieg terminu przedawnienia może być również przerwany. Przerwanie powoduje ogłoszenie upadłości lub zastosowanie środka egzekucyjnego, o któ- rym podatnik został zawiadomiony. Oczywiście po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo i trwa 3 lata, odpowiednio od dnia następnego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. Co do zasady urząd skarbowy mógł wydać decyzję, gdyż zgodnie z art. 111 o.p. wskazuje na odpowiedzialność podatkową członków rodziny podatnika za zaległości podatkowe powstałe w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, przy której członek rodziny stale współdziałał, osiągając korzyści. Synowie współpracowali z ojcem, a dochody uzyskiwane z hurtowni stanowiły ich jedyne źródło utrzymania. Pojawia się jednak inny problem, gdyż od chwili wydania postanowienia o nabyciu spadku upłynęło 7 lat. W związku z tym odpowiedzialność podatkowa synów uległa przedawnieniu zgodnie z art. 118 o.p.

34 3. Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa podatnika – art
3. Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa podatnika – art. 112, 112a, 306g o.p. Odpowiedzialność nabywcy ograniczona jest do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części). W przypadku gdy zbywca przedstawi albo gdy nabywca za zgodą uzyska od organów podatkowych zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych zbywcy związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą , nabywca nie odpowiada za zaległości podatkowe, które nie zostały wykazane w tym zaświadczeniu ( należy jednak pamiętać, iż nabywca będzie odpowiadał za zaległości podatkowe zbywcy powstałe po dniu wydania zaświadczenia, a przed dniem nabycia przedsiębiorstwa lub jego części, jeżeli od dnia wydania zaświadczenia do dnia zbycia upłynęło 30 dni).

35 Przykład: Nabywca składników majątku uzyskał od organu podatkowego zaświadczenie datowane na 15 listopada r. (odebrane z urzędu skarbowego w tym samym dniu) w którym stwierdzono, iż nabywca nie posiada żadnych zaległości podatkowych. Transakcję nabycia przedsiębiorstwa zawarły 28 grudnia Organy podatkowe mogą więc orzec o odpowiedzialności nabywcy składników majątku, gdyż okres między wydaniem zaświadczenia a dokonaniem transakcji był dłuższy niż 30 dni. !! W przypadku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym nie mamy do czynienia z odpowiedzialnością nabywcy.

36 4. Odpowiedzialność jednoosobowej spółki z o. o
4. Odpowiedzialność jednoosobowej spółki z o.o. powstałej w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy – osoby fizycznej –art. 112b o.p. W przypadku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną i powstania w wyniku tego przekształcenia jednoosobowej spółki kapitałowej, spółka ta odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z tą osobą fizyczną za powstałe do dnia przekształcenia zaległości podatkowe przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą

37 5. Odpowiedzialność spółki niemającej osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału swoje przedsiębiorstwo art. 112 c OP - Spółka nie mająca osobowości prawnej odpowiada całym swym majątkiem solidarnie z tą osobą fizyczną za powstałe do dnia wniesienia przedsiębiorstwa zaległości podatkowe związane z wniesionym przedsiębiorstwem

38 6. Odpowiedzialność firmującego
Za zobowiązania podatnika za zaległości podatkowe powstałe podczas prowadzenia przez podatnika działalności gospodarczej odpwiada – całym swoim majątkiem , solidarnie z podatnikiem –firmujący. Firmującym jest osoba, której imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą posługuje się podatnik w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności. Aby możliwe było orzeczenie o odpowiedzialności firmującego, konieczne jest aby wyraził on zgodę na posługiwanie się przez podatnika swoim imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą

39 Analizując art. 113 o.p., należy stwierdzić, że firmanctwo polega na tym, iż podatnik (firmowany), za zgodą innej osoby (firmującego), działając w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej albo rzeczywistych jej rozmiarów, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą tej osoby. Tego rodzaju działanie, niezależnie od tego, że skutkuje możliwością obciążenia firmującego odpowiedzialnością za zaległości podatkowe firmowanego, stanowi też przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, za które odpowiadać może firmowany (art. 55 k.k.s.). W przypadku firmującego w grę może wchodzić jego odpowiedzialność za tzw. firmanctwo bierne, jako za współdziałanie przestępne, w formie współsprawstwa (art. 9 § 1 k.k.s.) lub pomocnictwa.

40 Pomimo tego, że art. 113 o.p. wprost nie wymienia przesłanek odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe, to przyjmuje się, że są trzy przesłanki odpowiedzialności za firmanctwo: 1) powstanie zaległości podatkowych podczas prowadzenia ukrytej działalności gospodarczej, 2) zgoda firmującego, 3) posługiwanie się cudzą firmą w celu ukrycia faktu prowadzenia własnej działalności gospodarczej lub jej rzeczywistych rozmiarów"

41 Ratio legis analizowanej regulacji sprowadza się do sankcyjnego potraktowania podmiotu, który, użyczając swojego imienia i nazwiska (osoby fizyczne) lub firmy (osoby prawne i jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej), współdziałał z podatnikiem w uchylaniu się od opodatkowania. Tego rodzaju działalność nosi nazwę firmanctwa. "Każdy, kto podejmuje się prowadzenia działalności gospodarczej, nie może dopuszczać się firmanctwa i dlatego też musi ponosić wszelkie konsekwencje prawnopodatkowe związane z użyczeniem swego nazwiska" (wyrok NSA z dnia 25 sierpnia 1992 r., SA/Po 239/92, OSP 1993, z. 6, poz. 117).

42 Celem firmanctwa jest uniknięcie opodatkowania lub też wyższego opodatkowania przez podatnika. W praktyce tego rodzaju proceder najczęściej występuje, gdy firmujący uprawniony jest do korzystania z ulg lub zwolnień, które nie przysługują firmowanemu, albo też opodatkowany jest na zasadach preferencyjnych w stosunku do firmowanego (niższą stawką podatku). Ponadto firmant ukrywa się pod cudzym szyldem w celu wyłudzenia VAT, aby ominąć sądowy zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, zataić dochody, zachować prawo do renty lub emerytury lub ukryć swoją tożsamość przed służbami państwowymi (zgromadził duży majątek, a źródła jego pochodzenia są nielegalne)

43 7. Odpowiedzialność podmiotu wydzierżawiającego podatnikowi rzeczy lub prawa majątkowe
Właściciel, samoistny posiadacz lub użytkownik wieczysty rzeczy lub prawa majątkowego odpowiada za zaległości użytkownika powstałe w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną przez użytkownika, jeżeli dana rzecz lub prawo są związane z działalnością gospodarczą lub służą do jej prowadzenia. Warunki : Jeżeli pomiędzy właścicielem, samoistnym posiadaczem lub użytkownikiem wieczystym rzeczy lub prawa majątkowego i ich użytkownikiem lub osobami pełniącymi funkcję zarządzające, nadzorcze albo kontrolne w podmiocie będącym właścicielem, samoistnym posiadaczem lub użytkownikiem wieczystym rzeczy lub prawa majątkowego i w podmiocie będącym ich użytkownikiem – istnieją powiązania o charakterze rodzinnym, kapitałowym lub majątkowym, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym , albo wynikające ze stosunku pracy.

44 8. Odpowiedzialność dzierżawcy nieruchomości podatnika –art. 114 a OP
Odpowiedzialność dzierżawcy lub użytkownika nieruchomości dotyczy wyłącznie zaległości podatkowych: Związanych z dzierżawą/użytkowania nieruchomością; Powstałych podczas trwania dzierżawy lub użytkowania I tylko wówczas jeżeli między dzierżawcą lub użytkownikiem a podatnikiem istnieją powiązania o charakterze rodzinnym, kapitałowym lub majątkowym w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym albo wynikające ze stosunku pracy.

45 9. Odpowiedzialność wspólnika spółki osobowej –art. 115 o.p.
Za zaległości podatkowe spółki wynikające z działalności spółki odpowiadają także byli wspólnicy. Ich odpowiedzialność odnosi się do zaległości podatkowych z tytułu zobowiązań podatkowych, których termin płatności upływał w czasie, gdy byli oni wspólnikami, oraz za zaległości podatkowe , gdy byli oni wspólnikami. Przykład: Pan A.B. był wspólnikiem spółki osobowej do 15 lipca 2008 r. Wobec spółki toczyło się postępowanie w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za okres od września do grudnia 2008 r. 15 marca 2009 r. naczelnik urzędu skarbowego wydał decyzję orzekającą o odpowiedzialności wspólników spółki. Decyzja ta nie będzie mogła być adresowana do pana A.B. we wrześniu 2008 r. nie był on już bowiem wspólnikiem spółki.

46 Jeżeli zobowiązanie podatkowe spółki powstaje z mocy prawa, nie jest konieczne wydawanie decyzji określającej wysokość tego zobowiązania. W takim przypadku określenie wysokości zobowiązań podatkowych spółki, orzeczenie o odpowiedzialności płatnika (inkasenta), orzeczenie o zwrocie zaliczki na naliczony podatek od towarów i usług lub określenie wysokości należnych odsetek za zwłokę następuje w decyzji o odpowiedzialności wspólnika.

47 10. Odpowiedzialność członków zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością – art. 116-116a o.p.
Członkowie zarządu sp. z o.o. spółki z o.o. w organizacji, spółki akcyjnej, spółki akcyjnej w organizacji – odpowiadają za zaległości podatkowe kierowanych przez nich spółek solidarnie całym swoim majątkiem, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna. Odpowiedzialność ta obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych, których termin płatności upłynął w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu oraz należności traktowane na równi z zaległością podatkową. Oznacza to, iż może być orzeczona odpowiedzialność podatkowa osoby, która w chwili doręczenia jej decyzji nie pełni już funkcji członka zarządu.

48 W przypadku gdy spółka z o. o
!! W przypadku gdy spółka z o.o. w organizacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe spółki – tak jak członek zarządu –odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli pełnomocnik nie został powołany. !! Na zasadach określonych powyżej odpowiadają również członkowie organów zarządzających innych osób prawnych –np. fundacji.

49 11. Odpowiedzialność podatkowa innych osób prawnych nie wymienionych w art. 116a OP
! Za zaległości podatkowe innych osób prawnych m.in. fundacji, stowarzyszeń, partii politycznych, kościelnych osób prawnych, ale także przedsiębiorstw państwowych, banków państwowych czy spółdzielni odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających tymi osobami. Celem art. 116a jest  stworzenie dodatkowego czynnika skłaniającego członków organów zarządzających osób prawnych do starannego wykonywania ich obowiązków, w szczególności w dziedzinie regulowania zobowiązań podatkowych osób prawnych czy realizacji wymogów wynikających z przepisów prawa upadłościowego i naprawczego. Warto podkreślić, że od 20 maja 2016 r. Odpowiedzialność podatkowa innych osób prawnych została uszczegółowiona w stosunku do stowarzyszeń, gdzie za zaległości podatkowe powstałe przed wpisem stowarzyszenia do KRS będą odpowiadać solidarnie osoby działające na rzecz stowarzyszenia do chwili wpisu. Ponadto wprowadzona zmiana oznaczać będzie odpowiedzialność za zaległości podatkowe stowarzyszenia, członka zarządu stowarzyszenia zwykłego całym jego majątkiem solidarnie ze stowarzyszeniem i pozostałymi członkami zarządu. Zaś w przypadku gdy stowarzyszenie zwykłe nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe stowarzyszenia odpowiadać będą całym swoim majątkiem członkowie stowarzyszenia solidarnie ze stowarzyszeniem i pozostałymi członkami

50 12. Odpowiedzialność likwidatorów spółki ( z wyjątkiem likwidatorów ustanowionych przez sąd) za zaległości podatkowe spółki powstałe w czasie likwidacji art. 116b

51 13. Odpowiedzialność w przypadku podziału osoby prawnej – art. 117 o.p.
W przypadku podziału przez wydzielenie o odpowiedzialności osoby trzeciej będzie można mówić wyłącznie w sytuacji , gdy majątek osoby prawnej dzielonej, ani majątek przejmowany na skutek podziału nie będzie stanowił zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zorganizowana część przedsiębiorstwa jest to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania ( art. 4 u.p.d.o.p.)

52 Odpowiedzialność osób prawnych przejmujących lub osób prawnych nowo zawiązanych przy podziale ograniczona jest wyłącznie do zaległości wynikających ze zobowiązań podatkowych powstałych do dnia wydzielenia. Ponadto osoby te odpowiadają jedynie do wartości aktywów netto nabytych , wynikających z planu podziału.

53 14. Odpowiedzialność gwaranta i poręczyciela - 117a o.p.
Z odpowiedzialnością gwaranta i poręczyciela będziemy mieli do czynienia wówczas , gdy organ podatkowy przyjmie ( w formie postanowienia) zabezpieczenie tego podmiotu ustanowione na wniosek podatnika dla zabezpieczenia wykonania jego zobowiązania podatkowego lub w związku ze zwrotem podatku od towarów i usług. Odpowiedzialność gwaranta/poręczyciela jest ograniczona do wysokości kwoty gwarancji i trwa tylko w terminie wskazanym w gwarancji lub poręczeniu.

54 15. Odpowiedzialność podatnika VAT – nabywcy określonych towarów – art
15. Odpowiedzialność podatnika VAT – nabywcy określonych towarów – art. 117b o.p. W 2013 r. do Ordynacji podatkowej została wprowadzona nowa kategoria osób trzecich tj. podatnik, o którym mowa w art. 105a u.p.t.u. Zgodnie z wprowadzoną regulacją podatnik odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym dostawy towarów i usług za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika , jeżeli: A) wartość towarów , o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, nabywanych od jednego podmiotu dokonującego dostawy, bez kwoty podatku przekroczyła w danym miesiącu kwotę zł oraz B) w momencie dokonania dostawy towarów, podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

55 Przedawnienie prawa do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej –art. 118 o.p.
Organy podatkowe nie mogą wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło 5 lat a w przypadku odpowiedzialności podatnika VAT, o którym mowa w art. 117b o.p. , jeżeli od końca roku kalendarzowego , w którym miała miejsce dostawa towarów upłynęły 3 lata. Jeżeli jednak decyzja taka został już wydana, to zobowiązanie podatkowe osoby trzeciej przedawnia się z upływem 3 lat od końca roku kalendarzowego, w którym została doręczona decyzja o odpowiedzialności podatkowej tej osoby

56 Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych: art. 33- 33g o.p.

57 Zobowiązanie podatkowe może być zabezpieczone na majątku podatnika przed terminem płatności podatku jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane. W szczególności organ podatkowy może dokonać zabezpieczenia zobowiązania podatkowego, jeżeli podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję. ! Zabezpieczenie zobowiązania podatkowego może nastąpić nie tylko po doręczeniu podatnikowi decyzji podatkowej, lecz także w toku postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej czy też postępowania kontrolnego na podstawie przepisów ustawy o kontroli skarbowej.

58 ! Zabezpieczenie zobowiązania podatkowego dokonywane jest w drodze decyzji wydawanej przez właściwy organ podatkowy po wszczęciu postępowania w sprawie w drodze postanowienia. ! Zabezpieczenie dokonywane jest na całym majątku podatnika, a jeżeli podatnik pozostaje w związku małżeńskim –także na majątku wspólnym podatnika i jego małżonka. ! Zabezpieczenie może być dokonane przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego, ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego czy też określającej wysokość zwrotu podatku.

59 ! Możliwe jest także dokonanie zabezpieczenie zobowiązania podatkowego na majątku wspólników spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusza spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej jak również byłych wspólników tych spółek oraz członków zarządu spółki z o.o., sp. z o.o. w organizacji lub spółki akcyjnej i spółki akcyjnej w organizacji oraz członków organów zarządzających innych osób prawnych.

60 Kazus 16: Felicjan P. posiadający znaczny majątek ruchomy miał osobliwy pogląd dotyczący płacenia podatków. Uznał bowiem, iż bez jego udziału państwo sobie doskonale poradzi, a nie będzie przecież płacił swoich w pocie czoła zdobytych pieniędzy na rzecz „nierobów” oraz strajkujących „farciucharzy”. Niejeden już raz była prowadzona egzekucja z jego majątku mająca na celu wykonanie ciążących na Felicjanie P. obowiązków. Gdy kolejnym razem zbliżał się termin, w którym podatnik miał dokonać samoobliczenia podatku i wpłacenia go na odpowiedni rachunek bankowy organ podatkowy wszczął postępowanie zabezpieczające, mające na celu zabezpieczenie interesów państwa na majątku podatnika, i wydał odpowiednią decyzję. Decyzja została zaskarżona przez Felicjana P., który wskazał, że w jego przypadku nie zachodzi obawa, że zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane, gdyż posiada on odpowiedni majątek i zawsze pewna kwota może zostać wyegzekwowana. Oceń zasadność argumentu Felicjana P. Czy zabezpieczenie jest także możliwe w sytuacji, gdy decyzja określająca wysokość zobowiązania podatkowego została już wydania, ale jeszcze nie została stronie doręczona?

61 Odpowiedzi: Przesłanki zabezpieczenia zapłaty zobowiązania podatkowego zostały okre- ślone w art. 33 o.p. Artykuł ten w § 1 stanowi, iż zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim także na majątku wspólnym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, a w szczególności, gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję. Zatem wystarczającą przesłanką do możliwości zabezpieczenia zobowiązania podatkowego jest stwierdzenie, że podatnik w sposób trwały nie uiszcza wymagalnych zobowiązań, a nie brak majątku, z którego można by się zaspokoić po przeprowadzeniu postępowania egzekucyjnego. Natomiast odpowiadając na drugie pytanie, należy stwierdzić, iż nie jest dopuszczalne wydanie decyzji o zabezpieczeniu po wydaniu, a przed doręczeniem stronie decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego

62 Wykonanie decyzji o zabezpieczeniu może nastąpić w formie :
- gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, - poręczenia banku - weksla z poręczeniem wekslowym banku - czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku - zastawu rejestrowego na prawach z papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski –według ich wartości nominalnej - depozytu w gotówce - uznania kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego - pisemnego nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej

63 Hipoteka przymusowa: Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego przysługuje hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych z mocy prawa tj. z chwilą zaistnienia zdarzenia ,z którym ustawa wiąże powstanie zobowiązania podatkowego. ! Hipoteka przymusowa powstaje przez dokonanie wpisu do księgi wieczystej. Wpisu hipoteki przymusowej do księgi wieczystej dokonuje właściwy sąd rejonowy na wniosek organu podatkowego, a w przypadku hipoteki morskiej przymusowej właściwa izba morska –także na wniosek organu podatkowego.

64 Podstawą wpisu hipoteki przymusowej jest doręczona decyzja
ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego, określająca wysokość zobowiązania podatkowego określająca wysokość odsetek za zwłokę, o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, o odpowiedzialności spadkobiercy określająca wysokość zwrotu podatku.

65 Przedmiotem hipoteki przymusowej może być :
część ułamkowa nieruchomości, jeżeli stanowi udział podatnika, nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznie podatnika i jego małżonka, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, wierzytelność zabezpieczona hipoteką, Użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym gruncie stanowiącym własność użytkownika wieczystego lub udział w tym prawie, Statek morski lub statek morski w budowie wpisany do rejestru okrętowego.

66 ! Hipoteka przymusowa jest skuteczna wobec każdorazowego właściciela przedmiotu hipoteki. Zgodnie z wyrokiem TK z dnia 26 listopada 2007 r. P 24/06 hipotece przymusowej nie przysługuje pierwszeństwo przed innymi hipotekami.

67 Kazus 17: Sylwia P. była właścicielką 3 nieruchomości lokalowych, ponadto była użytkowniczką wieczystą gruntu o powierzchni 28 a, na których, zgodnie z umową o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, wybudowała dom mieszkalny o powierzchni 400 m2, który na mocy odpowiednich przepisów stanowił jej własność. Pomimo posiadania tak znacznego majątku Sylwia P. nie była w dobrej sytuacji finansowej. Gdyby spieniężyła cały swój majątek i tak nie miałaby wystarczających środków na zapłatę kwoty należnych podatków. Postanowiła więc zaryzykować – spieniężyła cały swój majątek i postawiła go na jedną kartę. Niestety hazard nie przyniósł jej szczęścia. Właściwe władze podatkowe zwró- ciły się zatem do nabywców ww. nieruchomości z żądaniem zaspokojenia ich wierzytelności z nabytych nieruchomości, uzasadniając to tym, że na wszystkich nieruchomościach Sylwii P. z mocy prawa była ustanowiona hipoteka. Oceń zasadność żądania organu podatkowego. Odpowiedz, na jakich prawach z wyżej wymienionych hipoteka taka mogłaby powstać

68 Odpowiedź: Przepisy ordynacji (art. 34 i n.) statuują zasadę, iż Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w drodze wydania decyzji ustalających wysokość tych zobowiązań, a także z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących ich dochód oraz odsetek za zwłokę od tych zaległo- ści. Hipoteka taka, określana w przepisach jako hipoteka przymusowa, może być ustanowiona na własności nieruchomości (części ułamkowej nieruchomości, jeżeli stanowi udział podatnika, nieruchomości stanowiącej przedmiot współ- własności łącznej podatnika i jego małżonka czy też nieruchomości stanowią- cej przedmiot współwłasności łącznej wspólników spółki cywilnej lub części ułamkowej nieruchomości stanowiącej udział wspólników spółki cywilnej – z tytułu zaległości podatkowych spółki), na użytkowaniu wieczystym, na spół- dzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, na spółdzielczym prawie do lokalu użytkowego, na prawie do domu jednorodzinnego w spół-dzielni mieszkaniowej oraz na wierzytelności zabezpieczonej hipoteką (tzw. subintabulat).

69 Hipoteka obciążająca prawo wieczystego użytkowania podatnika obciąża również budynki i urządzenia na użytkowanym terenie stanowiące odrębną własność podatnika. Należy jednak zaznaczyć, że hipoteka przymusowa powstaje przez dokonanie wpisu do księgi wieczystej, a nie z mocy prawa, jak to podnosi organ podatkowy w przedstawionym stanie faktycznym. Zatem należy uznać, że żądanie podniesione przez organ podatkowy nie może zostać uwzględnione. Ostatnią ważną kwestią, o której należy wspomnieć przy omawianiu hipoteki przymusowej przewidzianej w przepisach ordynacji jest to, iż, zgodnie z art. 70 § 8 o.p. zobowiązanie podatkowe zabezpieczone hipoteką nie ulega przedawnieniu

70 Zastaw skarbowy Skarbowi Państwa i j.s.t. z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w drodze doręczenia podatnikowi decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, a także z tytułu zaległości podatkowych stanowiących ich dochód oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości przysługuje zastaw skarbowy. Zastaw ten przysługuje na wszystkich będących własnością podatnika oraz stanowiących współwłasność łączną podatnika i jego małżonka rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, jeżeli wartość poszczególnych rzeczy lub praw wynosi w dniu ustanowienia zastawu co najmniej zł ! Zastaw skarbowy powstaje z chwilą wpisu do rejestru zastawów skarbowych. Zastaw skarbowy jest skuteczny wobec każdorazowego właściciela przedmiotu zastawu i ma pierwszeństwo przed jego wierzycielami osobistymi, chyba że rzecz ruchoma lub prawo majątkowe zostały obciążonej zastawem ujawnionym w innym rejestrze prowadzonym na podstawie odrębnych ustaw. W takim przypadku zastaw wpisany wcześniej ma pierwszeństwo przed zastawem wpisanym później.

71 POSTĘPOWANIE PODATKOWE

72 Konstytucja 1. Zasada demokratycznego państwa prawnego ( art. 2 Konstytucji RP) 2. Zasada równości wobec prawa ( art. 32 Konstytucji RP) 3. Zasada wyłączności ustawy w zakresie podatków (art. 217 Konstytucji RP) Zasady postępowania podatkowego, zarówno te, wynikające z przepisów Ordynacji podatkowej, jak i te, które wymienione są w Konstytucji , mają bardzo istotne znaczenie dla każdego podatnika pozostającego w sporze z organem podatkowym, bowiem w przypadku ich nieprzestrzegania przez te organy podatnik może wykorzystać to jako zarzut w swoich pismach procesowych , w szczególności w odwołaniu od decyzji urzędu skarbowego czy też w skardze do WSA

73 1. Zasada praworządności – art. 120 o. p. ( wynika z art
1. Zasada praworządności – art. 120 o.p. ( wynika z art. 7 Konstytucji RP) – oznacza w praktyce, że w procesie stosowania prawa rozstrzygnięcia organów podatkowych powinny zapadać w oparciu o przepisy takich aktów prawnych, jak Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego.

74 2. Zasada zaufania do organów podatkowych – art. 121 o. p
2. Zasada zaufania do organów podatkowych – art o.p. Oznacza że organy podatkowe zobowiązanie są prowadzić to postępowanie w sposób bezstronny, w szczególności powstrzymać się od rozstrzygania jakichkolwiek wątpliwości na niekorzyść Podatnika. Ponadto w przepisie tym ustawodawca zawarł postulat udzielania przez organy podatkowe w postępowaniu podatkowym niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania.

75 !!! Organ podatkowy nie może przerzucać na podatnika następstw niekompetencji pracowników organów podatkowych w zakresie wykonywanych przez nich czynności służbowych, w szczególności niedostatecznej znajomości przepisów prawa podatkowego przez tych pracowników. Wskazuje na to utrwalona linia orzecznicza NSA ( wyr. NSA z 12 kwietnia 2011 r. I FSK 499/10

76 3. Zasada prawdy materialnej – art. 122 o. p
3. Zasada prawdy materialnej – art. 122 o.p. sprowadza się do podejmowania przez organy podatkowe wszelkich niezbędnych czynności w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w toku postępowania podatkowego. ( zasada ta ma istotne znaczenie w toku postępowania dowodowego : art o.p.) Naruszenie zasady prawdy obiektywnej jest jednym z najczęściej podnoszonych zarzutów składanych przez podatników odwołaniach od decyzji podatkowych.

77 4. Zasada czynnego udziału strony w każdym stadium postępowania- art
4. Zasada czynnego udziału strony w każdym stadium postępowania- art. 123 o.p. a przed wydaniem decyzji 0rgan ma umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań ( art. 200 par. 1 o.p.) Strona może działać poprzez swojego pełnomocnika. Jednak pełnomocnik przez akt umocowania nie staje się stroną postępowania podatkowego, działa jedynie w imieniu stron. ( organ nie może zatem kierować decyzji do pełnomocnika zamiast do strony )

78 5. Zasada przekonywania –art. 124 o. p
5. Zasada przekonywania –art. 124 o.p. celem stosowania tej zasady jest uniknięcie konieczności stosowania środków przymusu dla wykonania decyzji, środków właściwych dla postępowania egzekucyjnego w administracji. Podstawowym przejawem tej zasady jest sporządzanie uzasadnienia decyzji podatkowej w zakresie faktów, które organ uznał za udowodnione dowodów którym dał wiarę, oraz przyczyn dla których innym dowodom odmówił wiarygodności jak też uzasadnienia prawnego czyli wyjaśnienia podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa. ( art. 210 par 4 o.p.)

79 6. Zasada szybkości i prostoty postepowania – art. 125 o. p
6. Zasada szybkości i prostoty postepowania – art. 125 o.p. ( organ działa bez zbędnej zwłoki stosując najprostrze z możliwych środki prowadzące do jej załatwienia. Natomiast sprawy , które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwiane niezwłocznie. ( 139 o.p.) W przypadku wystąpienia przewlekłości postępowania po stronie organu podatkowego to jest niezałatwienia sprawy w terminie, podatnikowi przysługują następujące uprawnienia procesowe: ponaglenie skierowane do organu podatkowego wyższego stopnia; ponaglenie skierowane do Ministra Finansów, jeśli sprawa nie została załatwiona przez dyrektora izby skarbowej lub dyrektora izby celnej.

80 7. Zasada pisemności/zachowania formy dokumentu elektronicznego –art
7. Zasada pisemności/zachowania formy dokumentu elektronicznego –art. 126 o.p. ( odnosi się do wszystkich etapów postępowania , poczynając od momentu jego wszczęcia.)

81 8. Zasada dwuinstancyjności –art. 127 o. p
8. Zasada dwuinstancyjności –art. 127 o.p. czyli obowiązek organu II instancji ponownego rozpoznania merytorycznego i wydania orzeczenia w sprawie rozstrzygniętej już uprzednio przez organ niższej instancji, to jest organ I instancji. Wyjątek od zasady dwuinstancyjności przewidziany jest w art o.p. gdzie stanowi się że w przypadku wydania decyzji w I instancji przez Ministra Finansów dyrektora Izby Skarbowej, dyrektora Izby Celnej lub przez Samorządowe Kolegium odwoławcze odwołanie od decyzji rozpatruje ten sam organ podatkowy, stosując odpowiednio przepisy o postępowaniu odwoławczym.

82 9. Zasada trwałości decyzji ostatecznych –art. 128 o.p.
Decyzje ostateczne mogą być wzruszone tylko w wyjątkowych przypadkach, przykładowo w przypadku wydania decyzji z rażącym naruszeniem prawa albo wówczas gdy strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. ( Środki wzruszenia decyzji ostatecznej stanowią: uchylenie, zmiana, stwierdzenie nieważności takiej decyzji oraz wznowienie postępowania w sprawie )

83 10. Zasada ograniczonej jawności postępowania podatkowego –art. 129 o
10. Zasada ograniczonej jawności postępowania podatkowego –art. 129 o.p. postępowanie podatkowe jest jawne wyłącznie dla stron. Zasada ta przejawia się w szczególności w uprawnieniu strony, jak również jej pełnomocnika czy też przedstawiciela do uczestnictwa w postępowaniu dowodowym ( art. 190 o.p) oraz w prawie dostępu do akt sprawy. Niemniej nie ma ona zastosowania w odniesieniu do osób trzecich. ( art o.p.)

84 Pojęcie strony postępowania podatkowego art. 133 OP
podatnik (oraz jego następca prawny) płatnik (oraz jego następca prawny) inkasent (oraz jego następca prawny) osoby trzecie , które z uwagi na swój interes prawny żądają czynności organu podatkowego, oraz osoby trzecie , w stosunku do których organ podatkowy wszczyna postępowanie z urzędu podatnik, o którym mowa w art. 105a u.p.tu.

85 Pełnomocnictwo: Do tej pory w każdej sprawie podatkowej pełnomocnictwo należało złożyć do akt za każdym razem odrębnie. Nowelizacja Ordynacji podatkowej z 10 września 2015 roku (Dz. U. poz. 1649) całościowo porządkuje sprawy reprezentowania podatnika w sprawach podatkowych przez pełnomocnika. W znowelizowanej Ordynacji pojawia się w dziale IV nowy rozdział 3a w całości poświęcony właśnie kwestiom pełnomocnictw w postępowaniach podatkowych. Pełnomocnictwo - według nowych przepisów Ordynacji - ma zawierać dane mocodawcy (w tym jego identyfikator podatkowy) oraz dane pełnomocnika (w tym jego identyfikator podatkowy, a w przypadku nierezydenta – numer i serię paszportu lub innego dokumentu tożsamości lub inny numer identyfikacyjny, jeśli nie posiada identyfikatora podatkowego). Pełnomocnictwo musi też zawierać adres pełnomocnika do doręczeń w kraju, a w przypadku adwokata, radcy prawnego lub doradcy podatkowego – podany ma być także adres elektroniczny ( ). Adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy, który wypowiedział pełnomocnictwo, jest obowiązany działać za stronę postępowania jeszcze przez dwa tygodnie od wypowiedzenia, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku.

86 Pełnomocnictwo ogólne
Kluczowa nowość w Ordynacji. Pełnomocnictwo ogólne pozwoli podatnikowi ustanowić osobę upoważnioną do reprezentowania go i podejmowania czynności w toku wszelkich postępowań podatkowych przed organami podatkowymi lub kontroli skarbowej. Nie będzie już w tym przypadku potrzebne ustanawianie pełnomocnika dla każdej sprawy podatkowej odrębnie, co powinno, zdaniem ustawodawcy, zmniejszyć koszty i uprościć procedury dla podatnika. Pełnomocnik ogólny nie będzie mógł jednak podpisać deklaracji. Pełnomocnicy zawodowi (radcy prawni, adwokaci, doradcy podatkowi) będą mogli zgłaszać i odwoływać pełnomocnictwa samodzielnie. Pełnomocnictwo ogólne (a także jego odwołanie lub zmianę) będzie można złożyć tylko w formie dokumentu elektronicznego do Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych (CRPO) ( zmiana ta wejdzie w życie 1 lipca 2016 r.) prowadzonego przez ministra finansów, do którego dostęp będą miały na bieżąco wszystkie organy podatkowe i kontroli skarbowej. Składanie pełnomocnictw ogólnych (ich zmiana i odwołanie) nie będzie podlegało opłacie skarbowej.

87 Przepisy dotyczące pełnomocnictwa ogólnego wejdą w życie
Pełnomocnictwa tego typu będzie można składać do CRPO także poprzez CEIDG, a zasady takich zgłoszeń ma określić w rozporządzeniu minister finansów. Złożenie pełnomocnictwa ogólnego w formie pisemnej będzie możliwe tylko w przypadku wystąpienia problemów technicznych uniemożliwiających złożenie takiego dokumentu elektronicznie. Co istotne - ustanowienie, zmiana zakresu, odwołanie lub wypowiedzenie pełnomocnictwa ogólnego - będzie wywierało skutek od dnia wpływu do Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych. Przepisy dotyczące pełnomocnictwa ogólnego wejdą w życie 1 lipca 2016.

88 Pełnomocnictwo szczególne
Nowe przepisy pozostawiły podatnikowi nadal możliwość wskazywania osoby upoważnionej do działania tylko w konkretnej sprawie poprzez dobrze znane i szeroko stosowane pełnomocnictwa szczególne. W tym przypadku takie pełnomocnictwo należy - jak do tej pory - w formie pisemnej składać do akt konkretnej sprawy podatkowej, w której podatnik zdecydował się dokonywać czynności za pośrednictwem osoby upoważnionej, czyli najczęściej poprzez pełnomocnika zawodowego (radcę, adwokata czy doradcę podatkowego). Pełnomocnictwo szczególne może być także zgłoszone ustnie do protokołu lub w formie dokumentu elektronicznego. W przypadku pełnomocnictwa szczególnego - ustanowienie, zmiana zakresu, odwołanie lub wypowiedzenie - będzie wywierało skutek od dnia zawiadomienia organu podatkowego. W sprawie niecierpiącej zwłoki organ podatkowy wyznacza dla osoby nieobecnej tymczasowego pełnomocnika szczególnego, upoważnionego do działania do czasu wyznaczenia przez sąd kuratora dla osoby nieobecnej. Tymczasowym pełnomocnikiem szczególnym może być członek rodziny osoby nieobecnej, a jeśli nie wyrazi on zgody - wówczas wyznaczany jest adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy.

89 Pełnomocnictwo do doręczeń
Obok pełnomocnictwa ogólnego nowością jest też pełnomocnictwo do doręczeń. Pełnomocnik tego typu jest niezbędny, gdy strona postępowania podatkowego nie ma ani pełnomocnika ogólnego, ani szczególnego i jednocześnie zaistniała jedna z dwóch sytuacji: (1) strona postępowania zmieniła adres miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu na adres w państwie poza UE, lub gdy (2) strona postępowania nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w Polsce lub w innym kraju UE i składa w kraju wniosek o wszczęcie postępowania lub w kraju doręczono jej postanowienie o wszczęciu postępowania. Wymóg ustanowienia pełnomocnika do doręczeń nie dotyczy natomiast osób, którym pisma procesowe w danej sprawie są doręczane elektronicznie. Jeżeli strona postępowania nie dopełni obowiązku ustanowienia pełnomocnika do doręczeń, wówczas pismo uznaje się za doręczone pod dotychczasowym adresem w kraju, a organ podatkowy pozostawia pismo w aktach sprawy. Ustanawiając więcej niż jednego pełnomocnika o tym samym zakresie działania lub ustanawiając pełnomocnika ogólnego oraz szczególnego w tej samej sprawie, strona postępowania ma obowiązek wskazać organowi jednego z nich jako pełnomocnika do doręczeń. Ponadto przepisy wskazują, że do pełnomocnictwa do doręczeń stosuje się przepisy dotyczące pełnomocnictwa szczególnego.

90 Wzór pełnomocnictwa oraz wzory zawiadomienia o jego zmianie, wypowiedzeniu lub odwołaniu, ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 28 grudnia 2015 r w sprawie wzorów pełnomocnictwa szczególnego i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu tych pełnomocnictw (Dz. U. z dnia 30 grudnia 2015 r.) W sprawach nieuregulowanych nowy rozdział w Ordynacji o pełnomocnictwie odsyła do kodeksu cywilnego oraz kodeksu postępowania cywilnego.

91 Pełnomocnictwo procesowe: Strona może działać przez pełnomocnika z wyjątkiem sytuacji, gdy charakter danej czynności wymaga jej osobistego działania ( art. 138a§1 o.p.). Ponadto strona może upoważnić do jej reprezentowania w postępowaniu podatkowym w charakterze pełnomocnika wyłącznie osobę fizyczną, która ma pełną zdolność do czynności prawnych ( art. 138b§1 o.p.). Natomiast zgodnie z przepisem art. 138b§2o.p. w zw. z art. 79 prawa celnego Pełnomocnikiem strony w sprawach dotyczących podatku VAT oraz akcyzy z tytułu importu w postępowaniu przed organami celnymi może być agent celny

92 ! Szybkości i prostocie postępowania podatkowego sprzyja możliwość odstąpienia przez organ podatkowy od wymogu dostarczenia pełnomocnictwa przez małżonka strony w przypadku – gdy w ocenie organu – chodzi o kwestię mniejszej wagi a nie ma podstaw do kwestionowania istnienia i zakresu upoważnienia małżonka do występowania w imieniu strony.

93 DORĘCZENIA: art c OP Organ podatkowy doręcza stronie pisma przez operatora pocztowego w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe., przez swoich pracowników, lub przez osoby upoważnione na podstawie odrębnych przepisów. Kluczowym aspektem doręczenia jest to, aby doręczenie dokonało się za pokwitowaniem ( art. 144 o.p.) (art. 148 OP) Co do miejsca doręczenia pisma: to stronie będącej osobą fizyczną pisma doręcza się w jej mieszkaniu lub w miejscu pracy. Ponadto pismo może być doręczone w siedzibie organu podatkowego. W przypadku niemożności wykonania doręczenie w jednym ze wskazanych wyżej miejsc może ono nastąpić w każdym miejscu, gdzie się stronę zastanie. W przypadku natomiast niemożności skutecznego doręczenia pisma w żadnym ze wspomnianych powyżej miejsc, w zależności od sposobu jego doręczenia, wchodzi w grę jedna z dwóch możliwości” ( art. 150 OP) - w odniesieniu do przypadków doręczenia pisma przez pocztę, urząd pocztowy przechowuje pismo przez okres 14 dni - odniesieniu do przypadków doręczenia pisma przez pracownika organu podatkowego lub przez inna upoważnioną osobę, pismo składane jest na okres 14 dni w urzędzie gminy ( miasta) ! O złożeniu pisma w jednym z tych urzędów zawiadamia się adresata pisma, przy tym w razie niepodjęcia pisma w terminie 7 dni ma miejsce powtórne zawiadomienie. !!art. 150 § 2 OP

94 Dowody i postępowanie dowodowe: art. 180-200 o.p.
Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, o ile nie jest sprzeczne z prawem ( art o.p.) Ustalenia stanu faktycznego może mieć miejsce wyłącznie za pomocą legalnych środków dowodowych. Nie mogą to być zatem środki zakazane przez prawo lub wyłączone z postępowania. W art o.p. ustawodawca wskazuje na ważniejsze dowody służące ustaleniu pełnego stanu faktycznego sprawy : księgi podatkowe, deklaracje podatkowe złożone przez stronę, zeznania świadków, opinie biegłych, materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin, informacje podatkowe, dokumenty zgromadzone w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej, materiały zebrane w trakcie postępowania karnego albo postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe.

95 Zgodnie z art. 187 o.p. ciężar przeprowadzenia dowodu spoczywa na organie podatkowym. Organ podatkowy jest zobligowany do zebrania i wyczerpującego rozpatrzenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Organ podatkowy jest jedynie zwolniony z przeprowadzenia dowodu co do faktów powszechnie znanych oraz faktów znanych mu z urzędu. Pomimo iż ciężar przeprowadzenia dowodu ciąży przede wszystkim na organie podatkowym nie oznacza to, że podatnik, jest zwolniony z uczestnictwa w procesie poszukiwania środków dowodowych. Ponadto należy podkreślić, iż realizacją prawa podatnika do czynnego udziału w postępowaniu dowodowym służy art. 188 o.p. który daje stronie prawo wystąpienia do organu podatkowego z żądaniem przeprowadzenia dowodu. Ponadto do tych uprawnień należy wskazać możliwość wypowiedzenia się przez stronę co do przeprowadzonych w postępowaniu dowodów. Znajduje to swój konkretny przepis obligujący organ podatkowy, przed wydaniem decyzji , do zapewnienia stronie prawa do wypowiedzenia się co do zebranego materiału dowodowego ( art. 200 o.p.) Organ podatkowy w tym celu wyznacza stronie 7 dniowy termin.

96 Zasada swobodnej oceny dowodów:
Organ podatkowy ocenia na podstawie całego zebranego materiału dowodwego, czy dana okoliczność została udowndiona ( art. 191 o.p.) Uzasadnienie faktyczne decyzji musi zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowdnione , dowodów, którym organ dał wiarę oraz przyczyn, dla których innym dowodom odmówił on wiarygodności . Wynika to z brzmienia art. 210 par 4 o.p.

97 Decyzja podatkowa Decyzja podatkowa – stanowi akt, z którego strona powinna czerpać pełną wiedzę, na temat swojej sytuacji prawnej, w zakresie zarówno swojego prawa materialnego jak i procesowego. Ponadto decyzja musi być wydana i doręczona w formie pisemnej lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej ( art o.p.) Zaś w decyzji organ podatkowy rozstrzyga sprawę co do jej istoty albo w inny sposób kończy postępowanie w danej instancji ( art. 207 o.p.)

98 Elementy jakie powinna zawierać decyzja:
Oznaczenie organu podatkowego Data wydania decyzji Oznaczenie strony Powołanie podstawy prawnej Rozstrzygnięcie Uzasadnienie faktyczne Uzasadnienie prawne Pouczenie o trybie odwoławczym Pouczenie o odpowiedzialności karnej Podpis osoby upoważnionej

99 Zgodnie z art. 212 o.p. organ podatkowy, który wydał decyzję , jest nią związany od momentu jej doręczenia stronie lub innemu właściwemu podmiotowi. Należy pamiętać, że nawet jeśli decyzja podatkowa obarczona jest pewnymi wadami, to w dalszym ciągu ma w stosunku do niej zastosowanie domniemanie ważności. To domniemanie może być obalone wyłącznie przez organ podatkowy lub sąd w trybie przewidzianym w odpowiednich przepisach prawnych. Przykład: Stronie doręczono decyzję urzędu skarbowego, w której urząd skarbowy powołał nieobowiązującą podstawę prawną powziętego w sprawie rozstrzygnięcia. Decyzja jest zatem pozbawiona jednego z elementów koniecznych. Mimo tej wadliwości decyzja jest ważna . Podatnik może jednak tę decyzję podważyć wnosząc do organu podatkowego wyższego stopnia ( to jest izby skarbowej) wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji w trybie art. 247 o.p.)

100 Postanowienie: w postanowieniach , które organ wydaje w toku postępowania w danej sprawie organ ten rozstrzyga o poszczególnych kwestiach, które wymagają zajęcia przezeń stanowiska. Są to w głównej mierze kwestie proceduralne, a nie zagadnienia dotyczące istoty sprawy ( art. 216 o.p.) np. wszczyna postępowanie podatkowe w danej sprawie ( art par 2 o.p.) czy też wyznacza stronie 7-dniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego ( art. 200 par. 1 o.p.)

101 Postanowienie musi zawierać (podobnie jak decyzja) określone elementy:
1. Oznaczenie organu podatkowego 2. Data wydania postanowienia 3. Oznaczenie strony lub innych stron biorących udział w postępowaniu 4. Powołanie podstawy prawnej 5. Rozstrzygnięcie 6. Uzasadnienie faktyczne 7. Uzasadnienie prawne ! ( Postanowienie zawiera uzasadnienie tylko wówczas , gdy służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego albo gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie. Ta zasada dotyczy zarówno uzasadnienia faktycznego, jak i prawnego.) 8. Pouczenie o środkach zaskarżenia 9. Pouczenie o odpowiedzialności karnej 10. Podpis osoby upoważnionej

102 DECYZJA O ODPOWIEDZIALNOŚCI PODATKOWEJ FIRMUJĄCEGO ZA ZALEGŁOŚCI PODATKOWE FIRMOWANEGO

103 w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2006 r
w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2006 r. w kwocie 16 000 (szesnaście tysięcy) zł i odsetek za zwłokę w kwocie 3400 (trzy tysiące czterysta) zł, ciążących na Sylweriuszu Kowalskim, PPH „Transport” w Tomaszowie, 2) stwierdza, że odpowiedzialność Jana Kowalskiego jest odpowiedzialnością solidarną z Sylweriuszem Kowalskim, 3) stwierdza, że termin płatności zobowiązania podatkowego wynikającego z niniejszej decyzji wynosi 14 dni od jej doręczenia.

104 Uzasadnienie Decyzją z 10 maja 2007 r. (PD/451-64/2/2007) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Tomaszowie określił Sylweriuszowi Kowalskiemu wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2006 r. w kwocie 16 000 zł i odsetki za zwłokę w kwocie 4,50 zł. Decyzja ta została utrzymana w mocy przez decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Kielcach z 18 sierpnia 2007 r. W toku postępowania podatkowego stwierdzono, że Sylweriusz Kowalski prowadził zarejestrowaną działalność gospodarczą w zakresie gastronomicznym, opodatkowaną zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych według stawki 3%, a równocześnie na nazwisko Jana Kowalskiego i za jego zgodą prowadził działalność gospodarczą w zakresie produkcji i sprzedaży wina, opodatkowaną podatkiem akcyzowym. Ponieważ zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 4 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 ze zm.), podatnicy wytwarzający wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym są wyłączeni z opodatkowania w formie zryczałtowanego podatku dochodowego,

105 podatnikowi obliczono podatek dochodowy na zasadach ogólnych
podatnikowi obliczono podatek dochodowy na zasadach ogólnych. Zaległość podatkowa z tego tytułu nie została przez podatnika zapłacona. Równocześnie w toku postępowania wszczętego w tej sprawie ustalono, że prowadzenie działalności gospodarczej na nazwisko Sylweriusza Kowalskiego wiązało się z posługiwaniem się przez Jana Kowalskiego firmą PPH „Transport”, o czym świadczą takie przesłanki, jak: zgłoszenie jej do ewidencji działalności gospodarczej, potwierdzenie odbioru zaświadczenia z ewidencji, posiadanie pieczątek tej firmy, upoważnienie do dysponowania rachunkami bankowymi, oświadczenie Jana Kowalskiego, że pod tą firmą nie prowadził w rzeczywistości żadnej działalności gospodarczej. W tym stanie sprawy Jan Kowalski, jako firmujący, zgodnie z powołanymi przepisami ponosi solidarną z podatnikiem (firmowanym) odpowiedzialność podatkową za jego zaległości podatkowe i odsetki, skoro powstały one podczas prowadzenia tej działalności.

106 Pouczenie: Od decyzji przysługuje odwołanie do Dyrektora Izby Skarbowej w Kielcach, Kielce, ul. Słoneczna 7, w terminie 14 dni od doręczenia niniejszej decyzji, wniesione za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Tomaszowie. Odwołanie powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie. Naczelnik Urzędu Skarbowego: Tadeusz Sroka (podpis organu podatkowego) Otrzymują: 1) Jan Kowalski, 2) a/a.

107 DECYZJA O ODPOWIEDZIALNOŚCI PODATKOWEJ ROZWIEDZIONEGO MAŁŻONKA PODATNIKA

108 1) orzeka o odpowiedzialności Jana Kowalskiego jako rozwiedzionego małżonka podatnika – Zofii Kowalskiej z tytułu: a) zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2006 r. w kwocie 30 000 (trzydzieści tysięcy) zł i odsetek za zwłokę w kwocie 3152 (trzy tysiące sto pięćdziesiąt dwa) zł, naliczonych do 15 maja 2009 r., b) zaległości podatkowej z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 400 (czterysta) zł i odsetek za zwłokę w kwocie 100 (sto) zł, naliczanych do 25 maja r., 2) stwierdza, że odpowiedzialność określona w pkt 1 lit. a jest odpowiedzialnością solidarną z Zofią Kowalską, a określona w pkt 1 lit. b solidarną z Wojciechem Stróżem, i jest ograniczona do wysokości wartości przypadającego Janowi Kowalskiemu udziału w majątku wspólnym, tj. do kwoty (szesnaście tysięcy osiemset dwadzieścia sześć) zł, 3) stwierdza, że termin płatności zobowiązania podatkowego wynikającego z niniejszej decyzji wynosi 14 dni od jej doręczenia

109 Uzasadnienie Jan Kowalski i Zofia Kowalska pozostawali w związku małżeńskim od 1 stycznia 1951 r. do 15 lutego 2006 r., kiedy to uprawomocnił się wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach orzekający rozwód. Z tą też datą ustała wspólność majątkowa małżeńska. Zofia Kowalska w 2006 r. prowadziła działalność gospodarczą w zakresie produkcji i handlu artykułami spożywczymi w firmie PPH „Comfort” w Tomaszowie i z tytułu tej działalności powstała zaległość podatkowa w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2006 r. w kwocie 30 000 zł oraz odsetki za zwłokę, naliczone na dzień uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, w kwocie 3152 zł. Równocześnie podatniczka zawarła umowę pożyczki w kwocie 20 000 zł z Wojciechem Stróżem, złożyła stosowną deklarację podatku, lecz nie zapłaciła należnego podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 400 zł. Naliczone na dzień uprawomocnienia się wyroku rozwodowego odsetki wyniosły 100 zł.

110 Zarówno zeznanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2006 r. (PIT- 37), jak i deklaracja w podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-1) zawierały pouczenie, że w przypadku niezapłacenia w obowiązującym terminie kwoty podatku deklaracja podatkowa i zeznanie podatkowe będą stanowić podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego, zgodnie z art. 3a § 1 pkt 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz ze zm.). W istocie rzeczy takie tytuły wykonawcze zostały 15 marca 2009 r. wystawione, nr 653/09 i 674/09 (TVT-2), a uprzednio 4 i 5 marca 2009 r. doręczono Zofii Kowalskiej upomnienie z zagrożeniem wszczęcia egzekucji po upływie 7 dni od doręczenia upomnienia. Wszczęte postępowanie egzekucyjne do majątku zobowiązanej podatniczki okazało się bezskuteczne, albowiem nie ma ona żadnego majątku. Podział majątku dorobkowego Jana i Zofii Kowalskich nie został przeprowadzony. Z art. 43 § 1 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) wynika, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. To zaś oznacza, że skoro łączna kwota zaległości podatkowych i odsetek wynosi zł, to odpowiedzialność Jana Kowalskiego odnosi się do zł, jako ograniczająca się tylko do udziału w przypadającym mu majątku wspólnym.

111 Pouczenie: Od niniejszej decyzji przysługuje odwołanie do Dyrektora Izby Skarbowej w Kielcach, Kielce, ul. Słoneczna 7, wniesione w terminie 14 dni od doręczenia niniejszej decyzji za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Tomaszowie. Odwołanie powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie. Naczelnik Urzędu Skarbowego: Tadeusz Sroka (podpis organu podatkowego) Otrzymują: 1) Jan Kowalski, 2) a/a.