Preferencje podatkowe. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych

Prezentacja na temat: "Preferencje podatkowe. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych"— Zapis prezentacji:

1 Preferencje podatkowe. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych
Prawo podatkowe [P3] Preferencje podatkowe

2 Ulga w zapłacie podatku
Nie do pomylenia (!!!) Ulga podatkowa Ulga w zapłacie podatku 1. Obniżenie podstawy 2. Obniżenie stawki 3. Obniżenie podatku Rodzaje 1. Rozłożenie na raty 2. Odroczenie terminu zapłaty 3. Umorzenie zaległości Ustawy szczególne ( np. ustawa o PIT, ustawa o podatku rolnym) Podstawa prawna Ordynacja podatkowa ( stąd: powszechność ulg) Z mocy prawa: ulga przysługuje każdemu podatnikowi, który spełni przewidziane w ustawie warunki Charakter ulgi Uznaniowy: ulga przyznawana jest na wniosek podatnika zaaprobowany przez organ podatkowy Według przepisów szczególnych Inne wymogi Ważny interes podatnika lub interes publiczny (ORD 67a) [P3] Preferencje podatkowe

3 Ulgi w spłacie podatków – aspekt prawny
Konstytucja RP (art. 217) Ordynacja podatkowa (art. 67a) Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania, i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy Organ podatkowy, na wniosek podatnika, (…) w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może: odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty; odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę (…) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. [P3] Preferencje podatkowe

4 Ulgi w spłacie podatków – cechy charakterystyczne
Ulgi w spłacie podatku są przyznawane przez organ podatkowy: fakultatywnie, w drodze decyzji, kończącej postępowanie podatkowe, z reguły - wszczęte na wniosek dłużnika wyjątkowo tylko zaległości niskie ( bagatelne) lub niemożliwe do odzyskania można umorzyć z urzędu (ORD 67 d) 2. Ulgi przyznaje nUS / nUC ( podatki państwowe) lub wójt, burmistrz, prezydent miasta (podatki gminne). W przypadku podatków gminnych pobieranych przez nUS ( PCC, karta podatkowa, podatek od spadków i darowizn) konieczna jest zgoda wójta / burmistrza na zastosowanie ulgi przez nUS. 3. Wnioskodawca musi podać i uargumentować powód wystąpienia z wnioskiem o ulgę. Ordynacja podatkowa przedstawia dwie przesłanki „ważnego interesu podatnika” lub „interesu publicznego”, których zaistnienie w danej sprawie jest koniecznym, ale nie zawsze wystarczającym warunkiem przyznania ulgi. 4. Jeśli przyznane ulgi przekraczają kwotowy próg, są podawane do wiadomości publicznej: obecnie (NFP 37); wymóg ten dotyczy umorzenia zaległości w podatkach państwowych w kwocie > 5000 oraz wszelkich ulg w spłacie podatków gminnych na kwotę > 500 zł. [P3] Preferencje podatkowe

5 Procedura udzielenia ulgi w spłacie podatku
Wniosek podatnika (zgodny z ORD 169) - Nadawca + adres + identyfikator podatkowy - Treść - Podpis + dowody na ważny interes podatnika v interes publiczny Organ podatkowy 1. Ustalenie stanu faktycznego 2. Subsumpcja norm prawnych 3. Uznanie administracyjne Wskazanie dóbr chronionych przez prawo Identyfikacja tych dóbr w stanie faktycznym Ustalenie hierarchii dóbr dla danego stanu faktycznego Decyzja podatkowa Negatywna: Prawo złożenia odwołania Prawo ponowienia wniosku Pozytywna: Rozłożenie na raty / Odroczenie spłaty – decyzja określająca, zmiana zobowiązania + OPŁATA PROLONGACYJNA (ORD 57) Umorzenie zaległości – decyzja ustalająca, wygaśnięcie zobowiązania [P3] Preferencje podatkowe

6 Nowy termin płatności / umorzenie urzędowe
ORDYNACJA PODATKOWA, art. 49 § 2 Jeżeli w terminie określonym w decyzji (PREFERENCYJNEJ) podatnik nie dokonał zapłaty odroczonego podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub nie zapłacił którejkolwiek z rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa wraz z odsetkami za zwłokę, terminem płatności podatku lub zaległości podatkowej objętej odroczeniem lub ratą staje się odpowiednio (PODSTAWOWY) termin (PŁATNOŚCI PODATKU) określony w art. 47 § 1-3. ORDYNACJA PODATKOWA, art. 67 d gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, iż w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne gdy kwota zaległości podatkowych nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym gdy kwota zaległości podatkowej nie została zaspokojona w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym gdy podatnik zmarł nie pozostawiając żadnego majątku, lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty zł i jednocześnie brak jest następców prawnych oraz nie ma możliwości orzeczenia odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej [P3] Preferencje podatkowe

7 Uznanie administracyjne
„Uznanie to (…) przyznanie organom administracji możliwości wyboru jednego spośród kilku, równoważnych rozwiązań, zgodnie z celami określonymi w ustawie” Wyrok NSA w Warszawie z dnia 5 października 2010 r., II FSK 915/09. „Umorzenie zaległości podatkowej leży w zakresie uprawnień organu podatkowego, a nie obowiązku. Z tego względu przyznanie ulgi podatkowej odbywa się w ramach swobodnego uznania organu rozpatrującego stosowny wniosek. Oznacza to, że NAWET W PRZYPADKU ZAISTNIENIA POZYTYWNYCH PRZESŁANEK UMOŻLIWIAJĄCYCH UMORZENIE ZALEGŁOŚCI PODATKOWEJ (tj.: ważny interes podatnika lub interes publiczny), ORGAN PODATKOWY NIE MA OBOWIĄZKU UWZGLĘDNIENIA WNIOSKU PODATNIKA I PRZYZNANIA ULGI. Nie zwalnia to jednak organu podatkowego z obowiązku zebrania w sposób dokładny i wyczerpujący materiału dowodowego, a następnie dokonania na jego podstawie oceny sytuacji skarżącego pod względem spełnienia przesłanek umożliwiających udzielenie ulgi podatkowej” Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 26 lutego 2015 r., I SA/Rz 1019/14 Reguły uznania: Doświadczenie życiowe Praktyka gospodarcza Logika Zasady ustawowe: ORD 122: Zasada prawdy materialnej ORD 187: Zebranie i rzetelna analiza materiału dowodowego ORD: 180 Zasada swobodnej oceny dowodów [P3] Preferencje podatkowe

8 Linie orzecznicze: Ogólne wytyczne interpretacji klauzul generalnych
1 Preferencje nie są aktem łaski wobec podatników, lecz typowym postępowaniem służącym zastosowaniu przewidzianych w prawie procedur 2 Preferencje przyznaje się mając na uwadze cel, jaki powinny osiągnąć 3 Preferencje nie mogą być formą rekompensaty ze środków publicznych 4 Nie można pomijać sposobu i przyczyn powstania zaległości podatkowych – należy oddzielić interes podatnika od zachowań nielegalnych, które nie mogą być premiowane ulgami [P3] Preferencje podatkowe

9 Linie orzecznicze: Interes publiczny i ważny interes podatnika
„Niemożność jednoznacznego zdefiniowania interesu publicznego powoduje, że w każdym indywidualnym przypadku jego znaczenie może uwzględniać różne aspekty i wartości – sprawiedliwość, zaufanie do państwa, korektę błędnych decyzji” Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 14 października 2012 roku, I SA / Gd 92/12 ….. słuszny obiektywnie ……doniosły …….nie zawsze nadzwyczajny „ Sformułowana w sposób ogólny treść art. 67a § 1 Ordynacji, w którym to przepisie ustawodawca używa pojęć nieostrych, takich jak "ważny interes podatnika", "interes publiczny", nie daje podstaw do przyjęcia, iż istnieje ściśle określony katalog okoliczności, zdarzeń, czy też powodów (ani też z góry określona ich hierarchia), którymi należy kierować się przy rozstrzyganiu spraw na podstawie tego przepisu” Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 10 marca 2015 roku, I SA/Bk 591/14 [P3] Preferencje podatkowe

10 Linie orzecznicze Interpretacja klauzul - argumenty pro i contra
TAK NIE Nie powinno się porównywać sytuacji wnioskodawcy z sytuacją innych podmiotów Organ podatkowy nie jest związany wyłącznie argumentami strony postępowania Odmowa preferencji nie tworzy stanu res iudicata Nieznajomość przepisów prawa Brak doświadczenia Brak należytej staranności Brak zysków / niewielka opłacalność działalności Oszustwa wspólników / kontrahentów „Ryzyko działalności gospodarczej, prowadzonej suwerennie we własnym imieniu i na własny rachunek nie może być przerzucone na Skarb Państwa ani na innych podatników. Przyznanie ulgi w takim przypadku byłoby sprzeczne ze społecznym poczuciem sprawiedliwości” Wyrok WSA w Lublinie z dnia 8 października 2008 r, I SA / Lu 149 / 08 [P3] Preferencje podatkowe

11 Linie orzecznicze Kontrola decyzji organów podatkowych przez WSA
„Uchylenie decyzji organu podatkowego może nastąpić wyłącznie, gdy naruszył on prawo w postaci: pominięcia argumentów podnoszonych przez stronę, pominięcia ważnego dla rozstrzygnięcia materiału dowodowego, ocenie dowodów wbrew logice i doświadczeniu, dokonaniu wykładni sprzecznie z prawem” Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2012 r., I SA/Sz 560/12 „Wykładni klauzul generalnych i oceny stanu faktycznego sprawy dokonuje w sposób suwerenny organ podatkowy” Wyrok NSA w Warszawie z dnia 26 lipca 2011 r., II FSK 426 / 10 „Nie można rezygnować z kontroli względem uznania administracyjnego, nawet jeśliby miała ona ograniczony zakres” Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 27 maja 2009 r., I SA / Sz 140 / 09 [P3] Preferencje podatkowe

12 Procedura udzielania ulg w spłacie podatków przedsiębiorcom (ORD 67b)
Pomoc publiczna: Czy ulga, o którą wnioskuje przedsiębiorca jest pomocą publiczną? Pomoc świadczona przez władze krajów UE, polegająca na dofinansowaniu ze środków publicznych v na ograniczaniu obowiązków publicznych wobec niektórych przedsiębiorców jeśli NIE TAK Ulga jest niedopuszczalna, z wyjątkami: Pomocy de minimis ( w ciągu 3 ostatnich lat była < euro dla tego samego podatnika) Enumeratywnie wyliczonych przypadków w prawie UE np. naprawienie szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe, wsparcie krajowych przedsiębiorców w ramach przedsięwzięć o znaczeniu paneuropejskim Enumeratywnie wyliczonych przypadków w przepisach rozporządzeń Rady Ministrów JEST NIEZGODNA ZE WSPÓLNYM RYNKIEM W SYTUACJI, GDY ZAKŁÓCA / GROZI ZAKŁÓCENIEM KONKURENCYJNOŚCI / WYMIANY HANDLOWEJ NA OBSZARZE UE Uznanie administracyjne w oparciu o klauzule generalne Decyzja w sprawie przyznania ulgi dla przedsiębiorcy [P3] Preferencje podatkowe

13 Wierzytelność podatkowa = 1700 zł
Kompensata ( potrącenie podatkowe) ORD 64 – państwowa, ORD 65 - samorządowa PODATNIK SKARB PAŃSTWA / JST Wierzytelność podatkowa = 6000 zł Wierzytelność niepodatkowa = 4300 zł Kompensata Wierzytelność podatkowa = 1700 zł Zamknięty katalog wierzytelności niepodatkowych przedstawianych do potrącenia (KC 417, KPK 552 i inne) Obie wierzytelności: Wzajemne (tożsamość stron) Bezsporne (ugoda, wyrok, decyzja) Wymagalne (termin!) Procedura: wniosek podatnika – organ I instancji – max. 30 dni - postanowienie (pozytywne) v decyzja (negatywna) [P3] Preferencje podatkowe

14 Przeniesienie własności rzeczy w zamian za zaległości podatkowe (ORD 66)
Podatnik mający zaległości podatkowe Umowa ze starostą, gdy zaległości powstały w podatkach państwowych + zgoda właściwego nUS Umowa z wójtem, gdy zaległości powstały w podatkach gminnych UWAGI: Zasada swobody umów – nie może być przymusu! Przedmiot – wszystkie rzeczy i prawa zbywalne Umowa ma formę pisemną ( dla NR – akt notarialny) Nie można zawrzeć umowy, gdy wartość rzeczy znacząco różni się od kwoty zaległości podatkowych Rzecz przechodzi na własność SP / JST ze wszystkimi obciążeniami Na postanowienie nUS w sprawie odmowy zgody przysługuje skarga do WSA Czy należy się PTU? [P3] Preferencje podatkowe

15 Inne preferencje podatkowe (art. 22, art. 48, art.50)
TYP PREFERENCJI ORGAN DECYDUJĄCY O PREFERENCJI DODATKOWE WYMOGI ZANIECHANIE POBORU PODATKÓW MINISTER FINANSÓW – ROZPORZĄDZENIE ZWOLNIENIE PŁATNIKÓW Z OBOWIĄZKU POBORU PODATKÓW ZWOLNIENIE PŁATNIKA Z OBOWIĄZKU POBORU PODATKÓW ORGAN PODATKOWY – DECYZJA NA WNIOSEK PODATNIKA PODATNIK MUSI UDOWODNIĆ, ŻE POBÓR PODATKU ZAGRAŻA JEGO WAŻNYM INTERESOM LUB POBRANY PODATEK BĘDZIE NIEWSPÓŁMIERNIE WYŻSŻY OD PODATKU NALEŻNEGO WSAMODZIELNYM ROZLICZENIU ROCZNYM OGRANICZENIE POBORU ZALICZEK NA PODATEK - OD R. DECYZJA „AUTOMATYCZNA” JEŻELI PODATNIK UPRAWDOPODOBNI, ŻE ZALICZKI OBLICZONE WEDŁUG ZASAD OKREŚLONYCH W USTAWACH PODATKOWYCH BYŁYBY NIEWSPÓŁMIERNIE WYSOKIE W STOSUNKU DO PODATKU NALEŻNEGO OD DOCHODU / ZYSKU PRZEWIDYWANEGO NA DANY ROK PODATKOWY. ODRACZANIE TERMINÓW PRAWA PODATKOWEGO ( Z WYJĄTKIEM DOTYCZĄCYCH: NADPŁAT, PRZEDAWNIEŃ) ORGAN PODATKOWY – DECYZJA NA WNIOSEK PODATNIKA WAŻNY INTERES PODATNIKA LUB INTERES PUBLICZNY [P3] Preferencje podatkowe

16 Podsumowując: jak wygasają zobowiązania podatkowe? (ORD 59)
EFEKTYWNIE (z zaspokojeniem wierzyciela podatkowego) Zapłata podatku Pobranie przez płatnika / inkasenta Potrącenie podatkowe Przeniesienie majątku Przejęcie własności nieruchomości / prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym Zaliczenie nadpłaty / zwrotu podatku na poczet podatku NIEEFEKTYWNIE ( bez zaspokojenia wierzyciela podatkowego) Przedawnienie zobowiązania podatkowego Zaniechanie poboru podatku Umorzenie zaległości podatkowej [P3] Preferencje podatkowe

17 Jakie są skutki nadpłaty? (ORD 78)
Nadpłata podatku = świadczenie podatkowe nienależne, = świadczenie podatkowe uiszczone w kwocie wyższej niż należna, gdy podatnik działał w przekonaniu, że wykonuje obowiązek podatkowy. Kiedy powstaje nadpłata ? Z dniem wpłacenia nienależnego podatku lub z dniem poboru nienależnego podatku lub z dniem złożenia deklaracji lub zeznania rocznego, w którym podano niewłaściwą (nienależną) kwotę podatku Jakie są skutki nadpłaty? (ORD 78) Oprocentowanie w wysokości jak odsetki od zaległości podatkowych ( w 1.szej kolejności) Nadpłatę zalicza się na poczet bieżących zaległości podatkowych, stąd też nie ma zwrotu bezpośredniego ( w 2. kolejności) następuje zwrot nadpłaty podatnikowi, chyba że złoży on wniosek o zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych. Zwrot nadpłaty jest rodzajem rekompensaty za to, że fiskus dysponował nieprzysługującymi mu środkami pieniężnymi. Nadpłata zwracana jest w terminie 30 dni od wydania decyzji organu podatkowego o nadpłacie lub w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku podatnika o zwrot nadpłaty [P3] Preferencje podatkowe

18 Art. 76 b: nowy sposób zwrotu podatku
§ 2. W przypadku złożenia przez podatnika upoważnienia organu podatkowego na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług, zwrot podatku wraz z oprocentowaniem może być przekazany, w całości lub w części, na wskazany rachunek banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jako zabezpieczenie kredytu udzielanego przez ten bank lub przez tę kasę, jeżeli w dniu złożenia deklaracji wykazującej zwrot podatku, w stosunku do podatnika nie jest prowadzone postępowanie mające na celu ustalenie lub określenie wysokości zobowiązań podatkowych. § 4. Przekazanie bankowi lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej zwrotu podatku wraz z oprocentowaniem ma pierwszeństwo przed: 1) zaliczeniem tego zwrotu na poczet zaległości podatkowych i bieżących zobowiązań podatkowych ujawnionych po złożeniu deklaracji wykazującej zwrot podatku; 2) realizacją zajęcia wierzytelności z tytułu zwrotu podatku w postępowaniu egzekucyjnym, otrzymanego przez organ podatkowy po dniu złożenia deklaracji wykazującej zwrot. [P3] Preferencje podatkowe