Zawodoznawstwo jako istotny obszar problemowy doradztwa zawodowego

Prezentacja na temat: "Zawodoznawstwo jako istotny obszar problemowy doradztwa zawodowego"— Zapis prezentacji:

1 Zawodoznawstwo jako istotny obszar problemowy doradztwa zawodowego
dr Marian Piekarski Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

2 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej
Zawodoznawstwo - ??? Charakterystyka zawodowa, Charakterystyka zawodu, Opis zawodu, Profil zawodowy, Zawód, Nomenklatura zawodów, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

3 Zawodoznawstwo - definicje
Dwa znaczenia: wąskie, szerokie, Szajek S., System orientacji i poradnictwa zawodowego, Warszawa 1989 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

4 Zawodoznawstwo – znaczenie wąskie
Wiedza o zawodach – czyli znajomość zawodu, Wyniki badań w odniesieniu do poszczególnych zawodów, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

5 Zawodoznawstwo – odbiorcy
Osoby podejmujące decyzje o wyborze szkoły, zawodu lub poszukujące pracy, do których należą: Uczniowie różnych typów szkół, podejmujący decyzje edukacyjno zawodowe, Wchodzący na rynek pracy absolwenci tych szkół, Bezrobotni poszukujący pracy, Osoby pragnący zmienić pracę, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

6 Zawodoznawstwo – odbiorcy
Pracodawcy poszukujący kandydatów do pracy, Osoby zatrudnione w różnych instytucjach świadczących pomoc w podejmowaniu decyzji dotyczących wyboru szkoły, zawodu i pracy: Doradcy zawodowi, Pośrednicy pracy Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

7 Zawodoznawstwo – wiedza o zawodach
Podstawa do budowania charakterystyk i profilów zawodowych występujących w gospodarce narodowej, Umożliwia klasyfikację zawodów i specjalności, Określa kierunki i programy kształcenia zawodowego, Tworzy podwaliny poradnictwa zawodowego, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

8 Zawodoznawstwo – znaczenie szerokie
Interdyscyplinarny obszar wiedzy na pograniczu nauk społecznych, przyrodniczych i technicznych, Ogół badań nad właściwościami i warunkami wykonywania zawodów w ich historycznym, społecznym i kulturowym znaczeniu, ich klasyfikacją i statystyką zawodową, wyborem zawodu, przydatności zawodowej Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

9 Zawodoznawstwo – znaczenie szerokie
Definiowanie pojęć i terminów związanych z zawodami i pracą zawodową, Tworzenie i weryfikowanie teorii opisujących rozwój zawodowy człowieka, wybór zawodu, zachowania w procesie pracy, Klasyfikacja zawodów wg. różnych kryteriów Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

10 Zawodoznawstwo – znaczenie szerokie
Analizowanie zawodów ze względu na treść pracy oraz wymagania stawiane kandydatom, Opisywanie zawodów w różnych zakresach i dla różnych odbiorców, Ustalanie podstaw koniecznych do zdobycia kwalifikacji zawodowych, Badanie tendencji rozwojowych w zawodach, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

11 Zawodoznawstwo – znaczenie szerokie
Badanie hierarchii prestiżu zawodów (poważanie społeczne), Gromadzenie wiedzy o uczestnikach rynku pracy: pracodawcach oraz osobach poszukujących pracy, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

12 Zawodoznawstwo – A. Bańka
zawodach i związanych z nimi pracach, metodach i strategiach badania rynku pracy, wykonawcach jako podmiotach pracy i zawodu, pracodawcach jako podmiotach kreujących miejsca pracy, pracownikach jako podmiotach pracy, zmianach cywilizacyjnych odnoszących się do zawodów, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

13 Zawodoznawstwo – A. Bańka
zmianach w mentalności ludzi jako podmiotów pracy, zmianach w metodologii zbierania informacji o rynku pracy, prognozowania zapotrzebowania na pracę i zawody, innych podmiotach rynku pracy. Bańka A., Zawodoznawstwo, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy, Poznań 1995 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

14 Kształcenie przedzawodowe
Rodzaj oddziaływania pedagogicznego w okresie przedszkolnym i szkolnym, poprzedzającym systematyczne kształcenie zawodowe. Głównym celem jest zbliżenie dzieci i młodzieży do pracy człowieka, kształtowanie wiedzy o pracy oraz pozytywnego stosunku do niej, informacja o zawodach, zbliżenie do świata nauki i techniki. Wiatrowski Z., Podstawy pedagogiki pracy, Bydgoszcz 2005 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

15 Działalność zawodznawcza
Środowisko rodzinne, Przedszkole, Szkoły ogólnokształcące (podstawowa, gimnazjum, liceum), Placówki opiekuńczo-wychowawcze, Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne, Organizacje młodzieżowe, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

16 Działalność zawodznawcza
Kształcenie zawodowe: Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Technikum, Uczelnia wyższa, Aktywność zawodowa człowieka, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

17 Kategorie analizy zawodu
Psychologiczne – analiza zadań i czynności zawodowych, wymagań psychofizycznych, cech osobowościowych, Pedagogiczne – analiza wiadomości, umiejętności i sprawności zawodowych, Socjologiczne – analiza systemu współdziałania w pracy zawodowej, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

18 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej
Opis zawodu Zadania i czynności, Środowisko pracy, Uwarunkowania społeczne, Warunki organizacyjne, Wymagania procesu pracy, Wymagania fizyczne i zdrowotne, Przeciwwskazania zdrowotne, Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

19 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej
Opis zawodu Wymagania psychologiczne, Kształcenie w zawodzie, Możliwości zatrudnienia, Możliwości awansu w hierarchii zawodowej, Czas pracy, Zawody pokrewne. Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

20 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej
Metody badania zawodu Analiza dokumentacji – czynności zawodowe, opis stanowiska pracy, wytwór pracy, Obserwacja – proces pracy i jego przebieg, Badanie opinii – informacja zwrotna na temat przebiegu pracy. Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

21 Zawód jako kategoria poznawcza
Zawód jest definiowany jako: zespół czynności wymagających określonych kwalifikacji, wykonywanych poza gospodarstwem domowym będących podstawą utrzymania pracownika i jego rodziny oraz pozycji w społeczeństwie, samo wykonywanie czynności oparte na kwalifikacjach, wykazywanie ich w celach zarobkowych wynikających z podziału pracy, Nowacki T., Korabiowska-Nowacka K., Baraniak B., Nowy słownik pedagogiki pracy, Warszawa 2000. Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

22 Zawód jako kategoria poznawcza
Według Zygmunta Wiatrowskiego zawód stanowi nie tylko kategorii głównie ekonomiczno socjologicznej, ale także pedagogiczną, która ma 4 dopełniające się cechy: jest układem wyodrębnionych i powtarzających się czynności, określa pozycję społeczno – zawodową pracownika, stanowi źródło utrzymania, wymaga specjalnego przygotowania zawodowego, Wiatrowski Z., Podstawy pedagogiki pracy, Bydgoszcz 2005 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

23 Zmiany w istocie pracy ludzkiej
Praca fizyczna Mechanizacja Automatyzacja Robotyzacja Informatyzacja - cyfryzacja Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

24 Zawód jako kategoria poznawcza
Tadeusz Nowacki wyróżnia 4 czynniki, które mają wpływ na wybór zawodu: genetyczne; środowiskowe; edukacyjne; dążenia własne jednostki; Nowacki T., Zawodoznawstwo, Radom 1999. Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

25 Współczesny model zawodoznawstwa
Zawodoznawstwo Praca i zawód człowieka Narzędzia zawodowej pracy człowieka Materiały zawodowej pracy człowieka Wytwory zawodowej pracy człowieka Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

26 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej
Praca człowieka Działalność, której wynikiem są produkty materialne, usługi lub wytwory kultury. Nowacki T., Korabiowska-Nowacka K., Baraniak B., Nowy słownik pedagogiki pracy, Warszawa 2000. Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

27 Rodzaje pracy ludzkiej
Praca Ludzie Rzeczy Dane Działalność artystyczna Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

28 Narzędzia zawodowej pracy człowieka
Przedmioty i urządzenia proste lub złożone umożliwiające wykonanie czynności w procesie pracy. Czarnecki K., Podstawowe pojęcia zawodoznawstwa, Sosnowiec, 2008. Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

29 Podział narzędzi pracy
Narzędzia Narzędzia proste Przyrządy Urządzenia Maszyny Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

30 Materiały pracy człowieka
To z czego są wytworzone lub z czego się składają przedmioty albo powstają rzeczy lub obiekty w toku pracy człowieka. Bralczyk J., Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, Warszawa, 2005. Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

31 Materiały pracy człowieka
Naturalne Sztuczne Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

32 Wytwory pracy człowieka
To, co zostało wytworzone, dzieło, produkt materialny i niematerialny powstały w efekcie pracy zawodowej człowieka, wynik procesu produkcyjnego. Czarnecki K., Podstawowe pojęcia zawodoznawstwa, Sosnowiec Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

33 Wytwory pracy człowieka
Usługowe Produkcyjne Twórcze Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

34 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej
Zawodoznawstwo Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

35 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej
Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej

36 Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej
Dziękuję za uwagę Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej