Zaprzeczanie własnej seksualności w zaburzeniach odżywiania

Prezentacja na temat: "Zaprzeczanie własnej seksualności w zaburzeniach odżywiania"— Zapis prezentacji:

1 Zaprzeczanie własnej seksualności w zaburzeniach odżywiania
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Zaprzeczanie własnej seksualności w zaburzeniach odżywiania Opracowała: Anna Brytek-Matera Instytut Psychologii Uniwersytetu Śląskiego

2 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
WPROWADZENIE Negatywny obraz własnego ciała wpływa na doświadczenia seksualne kobiet z zaburzeniami odżywiania (Ackard i Peterson, 2000).

3 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
WPROWADZENIE W wyjaśnianiu patogenezy jadłowstrętu psychicznego autorzy często podkreślają nieświadomą odmowę bycia dorosłą oraz posiadania kobiecego ciała. Dziewczęta zaprzeczają własnej seksualności i w konsekwencji dążą do pozbycia się, przez skrajne głodzenie, pojawiających się w okresie dojrzewania, zewnętrznych płciowych cech kobiecych.

4 WPROWADZENIE Osoby z zaburzeniami odżywiania cechuje:
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) WPROWADZENIE Osoby z zaburzeniami odżywiania cechuje: niski stopień rozwoju dojrzałości psychoseksualnej; negatywny stosunek do sfery seksualnej; a co za tym idzie problemy z odbiorem własnej seksualności : zaniechanie zachowań seksualnych (AN) lub nadmierne doświadczenia seksualne (BN).

5 A ZABURZENIA ODŻYWIANIA
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) SFERA SEKSUALNA A ZABURZENIA ODŻYWIANIA Istnieją cztery grupy zachowań charakterystycznych dla kobiet z jadłowstrętem i bulimią psychiczną (Abraham i Llevelyn-Jones, 1997): Zaprzeczanie własnej seksualności Niepewność co do własnej seksualności Bierność seksualna Aktywność seksualna

6 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
ROZPOWSZECHNIENIE Około 5% populacji dziewcząt w wieku adolescencyjnym i młodych kobiet cierpi na zaburzenia odżywiania (Kreipe i Mou, 2000). Częstotliwość występowania jadłowstrętu psychicznego wynosi od 0,1% do 1% (Lewinsohn i wsp., 2000), zaś w przypadku żarłoczności psychicznej waha się w granicach od 1% do 4% (Field, 2004).

7 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
CEL BADANIA Celem prezentowanego badania było określenie czynników predykcyjnych lęku przed dorosłością (związanego z negowaniem własnej seksualności) przez pacjentki z jadłowstrętem i bulimią psychiczną. Badanymi zmiennymi były poznawczo-behawioralne aspekty zaburzeń odżywiania oraz symptomy depresji i lęku. W pracy postawiono następujące pytania badawcze: 1. Czy istnieją różnice w zakresie omawianych zmiennych pomiędzy osobami z anoreksją a bulimią? 2. Jakie czynniki determinują lęk przed dorosłością w badanych grupach klinicznych?

8 Charakterystyka badanych grup
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) POPULACJA Charakterystyka badanych grup W badaniach uczestniczyło: 80 pacjentek z jadłowstrętem psychicznym (anorexia nervosa) (68 – typ restrykcyjny i 12 – typ żarłoczno-wydalający); 75 pacjentek z bulimią psychiczną (bulimia nervosa) (67 – typ przeczyszczający i 8 – typ nieprzeczyszczający). Kryteria diagnostyczne zgodne były z klasyfikacją Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-IV (APA, 1994).

9 Charakterystyka badanych grup
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) POPULACJA Charakterystyka badanych grup

10 POPULACJA Klasyfikacja BMI Wychudzenie (<16 kg/m²)
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) POPULACJA Klasyfikacja BMI Wychudzenie (<16 kg/m²) Znaczna niedowaga (16.00 – kg/m²) Niedowaga ( kg/m²) Normowaga (18.50 – kg/m²) Nadwaga ( kg/m²)

11 POPULACJA Polska: region Śląska i Zagłębia
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) POPULACJA Miejsce badania Polska: region Śląska i Zagłębia - Instytut Ericksonowski w Katowicach; - Ośrodek Leczenia Nerwic i Zaburzeń Jedzenia „Dąbrówka” w Gliwicach; - Oddział Psychiatrii i Psychoterapii Wieku Rozwojowego w Centrum Pediatrii w Sosnowcu. Francja: region Lotaryngii - Centre d’Accueil pour la Santé des Adolescents de Metz; - Hôpital Sainte-Croix de Metz; - Hôpital d’Enfants de Nancy-Brabois.

12 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
METODA Do oceny poznawczo - behawioralnych aspektów jadłowstrętu i bulimii psychicznej (oraz postaw i zachowań związanych z jedzeniem) zastosowano Kwestionariusz Zaburzeń Odżywiania (Eating Disorder Inventory) Garnera, Olmsteda i Polivy (1983). W badaniu wykorzystano również Szpitalną Skalę Lęku i Depresji (Hospital Anxiety and Depression Scale) Zigmonda i Snaitha (1983) oceniającą aktualny poziom symptomów zaburzeń emocjonalnych.

13 KWESTIONARIUSZ ZABURZEŃ ODŻYWIANIA
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) KWESTIONARIUSZ ZABURZEŃ ODŻYWIANIA Podskale 1 Dążenie do bycia szczupłym (drive for thinness) 2 Bulimia (bulimia) 3 Niezadowolenie z własnego ciała (body dissatisfaction) 4 Nieefektywność (ineffectiveness) 5 Perfekcjonizm (perfectionism) 6 Nieufność w relacjach międzyludzkich (interpersonal distrust) 7 Świadomość interoceptywna (interoceptive awareness) 8 Lęk przed dorosłością (maturity fear)

14 KWESTIONARIUSZ ZABURZEŃ ODŻYWIANIA
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) KWESTIONARIUSZ ZABURZEŃ ODŻYWIANIA Przykładowe itemy 1 Przesadnie zwracam uwagę na wagę 2 Będąc w towarzystwie jem umiarkowanie, ale kiedy jestem sama, jem zbyt dużo 3 Uważam, że moje biodra są zbyt szerokie 4 Chciałabym być kimś innym 5 Jako dziecko robiłam wszystko, żeby nie zawieść moich rodziców i nauczycieli 6 Okazywanie uczuć innym sprawia mi trudność 7 Po zjedzeniu normalnego posiłku czuję się przepełniona 8 Chciałabym być młodsza

15 SZPITALNA SKALA LĘKU I DEPRESJI
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) SZPITALNA SKALA LĘKU I DEPRESJI Kwestionariusz zawiera 14 itemów. Każdy item posiada czteropunktową skalę (od 0 do 3). Wyniki uzyskane w HADS pozwalają określić nasilenie objawów lęku (HADS - A) oraz objawów depresji (HADS - D). Dla każdej z podskal wyniki mieszczą się do 0 do 21 punktów: 0 a 7 pkt = norma; 8 do 10 pkt = łagodne nasilenie objawów lękowych/depresyjnych; powyżej 11 pkt = ciężkie nasilenie omawianych zaburzeń.

16 SZPITALNA SKALA LĘKU I DEPRESJI
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) SZPITALNA SKALA LĘKU I DEPRESJI Przykładowe itemy Skala Lęku Martwię się: 3 prawie cały czas 2 często 1 od czasu do czasu 0 rzadko Miewam napady panicznego lęku: 3 bardzo często 2 dość często 1 niezbyt często 0 wcale Skala Depresji Straciłam zainteresowanie swoim wyglądem: 3 zdecydowanie tak 2 nie dbam, tak, jak powinnam 1 dbam nieco mniej 0 dbam w tym samym stopniu co zawsze Jestem pogodna: 3 nigdy 2 rzadko 1 czasami 0 prawie cały czas

17 WYNIKI BADANIA Analiza wyników składała się z dwóch etapów.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) WYNIKI BADANIA Analiza wyników składała się z dwóch etapów. W pierwszym etapie, statystyczna analiza danych dotyczyła obliczeń istotności różnic pomiędzy pacjentkami z anoreksją a pacjentkami z bulimią psychiczną (w tym celu wykorzystano test-t Studenta). Drugi etap, skupiał się na określeniu czynników predykcyjnych lęku przed dorosłością (związanego z negowaniem własnej seksualności) w obydwu grupach klinicznych (w tym celu zastosowano analizę regresji). Uzyskane dane opracowano za pomocą metod statystycznych zawartych w programie SPSS wersja 12.0 (2004).

18 Kwestionariusz Zaburzeń Odżywiania
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) WYNIKI BADANIA Kwestionariusz Zaburzeń Odżywiania

19 WYNIKI BADANIA Szpitalna Skala Lęku i Depresji
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) WYNIKI BADANIA Szpitalna Skala Lęku i Depresji

20 Jadłowstręt psychiczny
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) WYNIKI BADANIA Jadłowstręt psychiczny Świadomość interoceptywna ß = 0,354 p<0,001 Lęk przed dorosłością Depresja ß = 0,294 p<0,01 Perfekcjonizm ß = 0,264 p<0,01 Powyższe zmienne w 43% tłumaczą zaprzeczanie własnej seksualności w badanej grupie klinicznej (R² = 0, 430; p < 0,001)

21 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
WYNIKI BADANIA Bulimia psychiczna Lęk przed dorosłością Nieskuteczność własnego działania ß = 0,404 p<0,001 Powyższa zmienna w 16% tłumaczy zaprzeczanie własnej seksualności w badanej grupie klinicznej (R² = 0, 163; p < 0,01).

22 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
DYSKUSJA Jedzenie traktować można jako „źródło miłości względnie stałe i dostępne” (une source d’amour relativement constante et disponible) (Hornbacher, 1999, s.38 ). Zatem odmawianie sobie tej przyjemności tożsame jest z brakiem uczucia miłości. Świadczy o tym, że osoba, która decyduje się na drakońską dietę (świadoma odmowa jedzenia) lub nadmiernie objada się i przeczyszczanie, nie czuje się kochana. Przypuszczać możne przez swoje zachowanie stara udowodnić sobie, że stać ją na niezależność i samodzielność.

23 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
DYSKUSJA Zaprzeczanie własnej seksualności daje podstawy do przypuszczenia, że u podłoża zaburzeń odżywiania leży lęk lub niechęć przed stawaniem się dorosłą kobietą.

24 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
BIBLIOGRAFIA Abraham, S., Llevelyn-Jones, D.L. (2002). Zaburzenia odżywiania się a sfera seksualna. W: Bulimia i anoreksja. Zaburzenia odżywiania (str ). Warszawa: Prószyński i S-ka. Ackard, D.M., Peterson, C.B. (2000). Association between puberty and disorder eating, body image, and other psychological variables. International Journal of Eating Disorders, 29(2), American Psychiatric Association. (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 4th edition. Washington D.C : American Psychiatric Association. Field, A.E. (2004). Risk factors for eating disorders: an evaluation of the evidence. In: J.K. Thompson (eds.), Handbook of eating disorders and obesity (p ). New Jersey: John Wiley & Sons. Garner, D.M., Olmsted, M.P., Polivy J. (1983). The Eating Disorder Inventory: a measure of cognitive-behavioral dimensions of anorexia nervosa and bulimia. In: P.L. Darby, P.E. Garfinkel, D.M. Garner, D.V. Coscina (eds.), Anorexia nervosa: recent developments in research (p ). New York: Alan R. Liss.

25 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
BIBLIOGRAFIA Hornbacher, M. (1999). Piégée. Mémoires d’une anorexique. Paris: Bayard. Kreipe, R.E., Mou, S.M. (2000). Eating disorders in adolescents and young adults. Obstetrics and Gynecology Clinics of North America, 27, Lewinsohn, P.M., Striegel-Moore, R.H.,Seeley, J.R. (2000). Epidemiology and natural course of eating disorders in young women from adolescence to young adulthood. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39(10), Zigmond, A., Snaith, R.P. (1983). The Hospital Anxiety and Depression Scale. Acta Psychiatrica Scandinavica, 6,  Zdjęcia wykorzystane w prezentacji pochodzą z Internetu i nie są własnością autorki.

26 Denied feminine sexuality and eating disorders
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009) Denied feminine sexuality and eating disorders Anna Brytek-Matera University of Silesia