Umowy dotyczące spadku

Prezentacja na temat: "Umowy dotyczące spadku"— Zapis prezentacji:

1 Umowy dotyczące spadku
Podstawy Prawa Cywilnego Agnieszka Kwiecień-Madej

2 Rodzaje umów dotyczących spadku
Nie dotyczy: umów odnoszących się do poszczególnych przedmiotów spadkowych! Umowy o spadek po osobie żyjącej Umowy dotyczące spadku już otwartego

3 ZAKAZ zawierania umów o spadek po osobie żyjącej
Art KC Dotyczy dziedziczenia ustawowego i testamentowego Dotyczy całości spadku, udziału i poszczególnych przedmiotów Obejmuje zakaz ustalania warunku, że osoba zostanie powołana do dziedziczenia po określonej osobie

4 Katalog umów objętych zakazem z art. 1047 KC
Zawierane między przypuszczalnymi spadkobiercami osoby żyjącej, gdy ich treść obejmuje np. rozporządzenia przyszłymi prawami lub dokonanie podziału przyszłego spadku, Zawierane między przypuszczalnymi spadkobiercami a osobami trzecimi, gdy ich przedmiotem są elementy przyszłego spadku, Zawierane między przypuszczalnym spadkodawcą i spadkobiercą, w których spadkodawca powołuje do dziedziczenia drugą stronę umowy  z wyjątkiem art KC (!)

5 Zrzeczenie się dziedziczenia
Jedyny wyjątek od zasady zakazu zawierania umowy o spadek po sobie żyjącej, Stronami umowy są: przyszły spadkodawca oraz osoba należąca do kręgu spadkobierców ustawowych, Forma: akt notarialny pod rygorem nieważności – art par. 2 KC,

6 Spadkobierca zrzekający się:
KAŻDY spadkobierca ustawowy, nie tylko spadkobierca ustawowy, który dziedziczyłby według stanu z chwili zawarcia umowy: Małżonek, Zstępni, Rodzice, Rodzeństwo, Zstępni rodzeństwa, NIE DOTYCZY: Skarbu Państwa ani gminy!

7 Przedmiot umowy Prawo dziedziczenia  dyskusyjne
Dotyczy jedynie dziedziczenia opartego na powołaniu z ustawy, NIE obejmuje zrzeczenia się dziedziczenia na podstawie ustawy i testamentu, NIE obejmuje prawa do zrzeczenia się spadku lub udziału w spadku na rzecz innej osoby, w szczególności na rzecz innego spadkobiercy,

8 Skutki zrzeczenia się dziedziczenia
Zrzekający się dziedziczenia i jego zstępni zostają wyłączeni z dziedziczenia tak, jakby nie dożyli otwarcia spadku – art par. 2 KC, Zstępni zrzekającego się mogą zostać wyłączeni ze skutków zrzeczenia się jeśli umowa tak stanowi, Utrata prawa do zachowku, Osoba, która zrzekła się dziedziczenia może być powołana do dziedziczenia na podstawie testamentu (ale nie odzyskuje statusu spadkobiercy ustawowego),

9 Zniweczenie skutków zrzeczenia
Umowne uchylenie  w formie aktu notarialnego – art KC, Powołanie do spadku w drodze testamentu, z zastrzeżeniem, że spadkobierca nie może być traktowany jak spadkobierca ustawowy,

10 Umowa o zbycie spadku lub udziału w spadku
Obejmuje całość spadku lub część udziału, SUKCESJA GENERALNA – przejście na nabywcę ogółu praw i obowiązków spadkobiercy – art KC, Umowa o podwójnym skutku, Forma: akt notarialny – pod rygorem nieważności – art par. 3 KC,

11 Strony umowy: Między spadkobiercami,
Między spadkobiercami a osobą trzecią, Musi być poprzedzona oświadczeniem spadkobiercy o przyjęciu spadku, o którym mowa w art KC,

12 Przedmiot umowy Cały majątek spadkowy – gdy do dziedziczenia doszła jedna osoba, Ułamkowa część spadku – gdy jedyny spadkobierca wyraża wolę zbycia takiej jedynie części, Udział w spadku – gdy zbywca jest jednym ze współspadkobierców, Część ułamkowa udziału – gdy współspadkobierca wyraża wolę zbycia takiej jedynie części należnego mu udziału

13 Przedmiot umowy Przedmiotem umowy są prawa majątkowe wchodzące w skład spadku, Długi spadkowe NIE stanowią przedmiotu umowy, Zbywca i nabywca odpowiadają za długi solidarnie – 1055 par. 1 KC Przepisom tym nie podlega zbycie udziału w konkretnym przedmiocie majątkowym wchodzącym w skład spadku,

14 Skutki – Sytuacja nabywcy
Wstąpienie w prawa i obowiązki spadkobiercy, Może podejmować działania takie jak spadkobierca, np. wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku, o dział spadku, Skuteczne względem nabywcy są wcześniejsze czynności dotyczące zarządu majątkiem albo sposób korzystania z niego, jeśli o nich wiedział lub mógł z łatwością się dowiedzieć (art. 221 KC)

15 Skutki – powiększenie się udziału spadkowego zbywcy
Sporna jest kwestia czy nabywca udziału uzyskuje wszystkie korzyści związane z powiększeniem się udziału spadkowego zbywcy np. w związku z odrzuceniem spadku przez współspadkobiercę, albo uznaniem go za niegodnego, Decydujące znaczenie będzie miała treść umowy,

16 Odpowiedzialność za długi
Zbycie spadku lub udziału w spadku nie zwalnia spadkobiercy z odpowiedzialności za długi spadkowe, Odpowiedzialność solidarna, Zakres odpowiedzialności określa treść oświadczenia spadkodawcy o przyjęciu spadku i przepisy ustawy,

17 Dziedziczenie gospodarstw rolnych

18 TYTUŁ X – art KC Obejmuje grunty rolne o powierzchni powyżej 1 ha, Stosuje się przepisy Księgi IV KC ze zmianami wynikającymi z Tytułu X tej księgi,

19 Spadkobiercy gospodarstwa rolnego
Dziedziczą z ustawy, jeśli w chwili otwarcia spadku: Stale pracują bezpośrednio przy produkcji rolnej albo Mają przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej albo Są małoletni bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół, Są trwale niezdolni do pracy, Art KC – dziedziczenie zastępcze przez wnuki spadkodawcy, gdy ojciec lub matka nie mogą dziedziczyć z braku warunków o których mowa w 1059 KC. Art KC – dziedziczenie zastępcze rodzeństwa, gdy zstępni nie mogą dziedziczyć z braku warunków z lub 1060 KC

20 Art KC Jeżeli ani małżonek spadkodawcy, ani żaden z jego krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy nie odpowiada warunkom przewidzianym dla dziedziczenia gospodarstwa rolnego albo jeżeli uprawnionymi do dziedziczenia są wyłącznie osoby, które w chwili otwarcia spadku są trwale niezdolne do pracy, gospodarstwo dziedziczą spadkobiercy na zasadach ogólnych.

21 PRAWO SPADKOWE kazusy

22 Umiera Jadwiga pozostawiając córkę i syna
Umiera Jadwiga pozostawiając córkę i syna. Masa spadkowa po Jadwidze nie przedstawia żadnej wartości. Syn Jadwigi przypomina sobie, że 11 lat temu, darowała ona córce mieszkanie o wartości 1 mln. zł. Czy w związku z tym przysługują synowi Jadwigi jakieś roszczenia? Wobec kogo? W Jakim terminie?

23 Józef sporządził testament, w którym zapisał „Mojemu synowi Antoniemu samochód wartości ,00 zł, mojej konkubinie Helenie biżuterię wartości ,00 zł, mojej córce Magdalenie mieszkanie wartości ,00 zł.” Poza tymi składnikami Józef nie pozostawił żadnego znaczącego majatku. Kto jest spadkobiercą? Wskaż podstawę prawną.

24 70 letni Henryk związał się z 29 letnią Ewą i zawarł z nią związek małżeński. Po jego śmierci okazało się, że sporządził testament, w którym wydziedziczył swego jedynego syna z I małżeństwa Jana, jako podstawę wskazując to, że Jan się z nim nie kontaktował. Jan mówi, że chciał kontaktować się z ojcem, ale jego młoda żona na to nie pozwalała. Pyta, czy ma on prawo do rzeczy i pamiątek ojca?

25 Spadkodawca miał dwoje dzieci
Spadkodawca miał dwoje dzieci. Syn zmusił go przemocą do sporządzenia testamentu, zgodnie z którym cały spadek przypada jemu. Córka pyta czy może zrobić coś żeby jej brat nie dziedziczył? Czy testament jest ważny?

26 Jacek zawiera ze swym ojcem Markiem umowę zrzeczenia się dziedziczenia w formie aktu notarialnego. Tego samego dnia Marek sporządza testament, w którym do dziedziczenia powołuje córkę Jacka – Annę. Czy wnuczka może dziedziczyć spadek?

27 Powód występuje o zachowek przeciwko swemu bratu, na rzecz którego ojciec-spadkodawca 15 lat temu uczynił darowiznę. Pozwany podnosi, że od wykonania darowizny upłynęło już 10 lat i roszczenie jest bezpodstawne. Czy ma rację?

28 Dziękuję za uwagę.