mgr Małgorzata J. Januszewska

Prezentacja na temat: "mgr Małgorzata J. Januszewska"— Zapis prezentacji:

1 mgr Małgorzata J. Januszewska
Pieniądz mgr Małgorzata J. Januszewska

2 Ewolucja pieniądza Autarkia Barter Bimetalizm Pieniądz fiducjarny

3 Skąd się wziął pieniądz?
Pecunia non olet (Pieniądz nie śmierdzi – nie cuchnie) Cyceron, Orator 45, 154 (46 p.n.e.) pêcûäriûs – należący do bydła, bydlęcy pêcûniriûs – dotyczący pieniądza, pieniężny pêcûniä – własność majątek, pieniądz suma pieniężna wg późniejszej anegdoty: słowa cesarza Wespazjana (9-79) do syna Tytusa, który zarzucił mu opodatkowanie latryn publicznych.

4 Monety Najstarsze znalezisko, pochodząca z VII wieku p. n. e. bryłka elektronu opatrzona stemplem złotnika z Efezu. Monety wymyślone zostały prawdopodobnie przez starożytnych Chińczyków i ponownie ok. 700 lat przed Chrystusem przez Lidyjczyków; Babilon starożytny miał rozbudowany system monetarny z bankami i systemem kredytowym (podobnie było później w starożytnej Grecji i Rzymie). Z niewiadomych przyczyn system monetarny w Europie upadł we wczesnym Średniowieczu, ale potem od. IX wieku zaczął odżywać.

5 Monety Najstarsze znalezisko, pochodząca z VII wieku p. n. e. bryłka elektronu opatrzona stemplem złotnika z Efezu. Monety wymyślone zostały prawdopodobnie przez starożytnych Chińczyków i ponownie ok. 700 lat przed Chrystusem przez Lidyjczyków; Babilon starożytny miał rozbudowany system monetarny z bankami i systemem kredytowym (podobnie było później w starożytnej Grecji i Rzymie). Z niewiadomych przyczyn system monetarny w Europie upadł we wczesnym Średniowieczu, ale potem od. IX wieku zaczął odżywać.

6 Obole, drachmy Najbardziej znaną formą pieniądza z okresu przedmonetarnego były żelazne lub brązowe pręty (obolos), których 6 składało się na garść (drach). Pieniądze te dały nazwy późniejszym jednostkom: obolowi i drachmie, która zawierała 6 oboli. Mennice emitowały również monety wyrażające części drachmy czy obola. 6000 drachm nazywano talentem, 100 drachm nazywano miną. Jedną drachmę dzielono na 6 oboli lub na 48 chalków. Były one trudne do przechowania i ludzie nosili je w ustach. Wiemy o tym od Arystofanesa, który w jednej ze swoich komedii napisał, jak jedna z przekupek w czasie kłótni zawołała do drugiej: Jak ci dam w gębę, to ci wszystkie pieniądze wylecą.

7 Pieniądz papierowy wymyślony przez Chińczyków, prawdopodobnie w XI wieku

8 Pieniądz papierowy Około 1000 roku w prowincji Syczuan miejscowi kupcy emitowali papierowe banknoty nazywane chia-tzu, czyli "środek wymiany". Nie były one jeszcze pieniądzem narodowym, gdyż nie akceptowano ich poza Syczuanem. Wkrótce zresztą, po kilku skandalach związanych z niewypłacalnością ich emitentów, chia-tsu zostały zakazane. Już jednak w 1024 pojawiły się banknoty emitowane przez skarb cesarski. Były one w pełni wymienialne na kruszce i początkowo emitowano ich tylko tyle, na ile pozwalały państwowe rezerwy metali. Chińscy cesarze mieli podobne pomysły na kłopoty budżetowe jak rzymscy. nie musieli bić monety ze zubożonego metalu - wystarczyło, że je drukowali. Następne dwa stulecia to w Chinach naprzemiennie zdarzające się okresy inflacji i reformy pieniężnej - ile razy jakiś rząd cesarski ustabilizował wartość pieniądza, tyle razy jego następcy nie mogli się powstrzymać od finansowania wydatków państwa przy pomocy ‘prasy drukarskiej’.

9 Pieniądz fiducjarny W przypadku pieniędzy nie musimy używać jako waluty rzeczywistych towarów. Możemy posłużyć się kawałkiem papieru, który stanowi obietnicę ich dostarczenia. Nazywa się to fiduciary money, od łacińskiego słowa fiducia, czyli zaufanie. W Europie początki pieniędzy papierowych sięgają XIII w. wywodzą się z prywatnie wystawianych weksli, którymi posługiwali się włoscy kupcy, oraz z kwitów depozytowych wydawanych przez złotników, którym powierzano na przechowanie monety. dzisiaj  czeki podróżne na gotówkę, posługujemy się tym właśnie rozwiązaniem

10 Etapy i ewolucja pieniądza
PIENIĄDZ TOWAROWY – jego wartość nominalna była równa jego wartości realnej Pieniądz naturalny/pierwotny – np: zboża, bydło, skóry, kruszce szlachetne. Występowały one w jednostkach wagowych. Pieniądz kredytowy/kruszcowy Pieniądz papierowy wymienialny na kruszce (złoto, srebro) emitowany przez banki, będący potwierdzeniem umowy kredytowej między bankiem i jego klientem. Miał charakter materialny, natomiast wartość i siłą nabywcza jednostki monetarnej była określana przez wartość zawartego w niej kruszcu, a nie przez nazwę i oznaczenie liczbowe. II PIENIĄDZ NIETOWAROWY (niepełnowartościowy) - jego wartość nominalna przewyższa wartość realną Pieniądz dekretowy/papierowy lub fiducjarny O którego emisji i zasadach obiegu decydują dekrety władzy państwowej. Występował zarówno w formie monet kruszcowych jak i w formie pieniądza papierowego – banknotów emitowanych przez banki publiczne (obecnie banki centralne). Pieniądz papierowy jest pieniądzem symbolicznym, którego wartość znacznie przewyższa koszt jego wytworzenia. Pieniądz bezgotówkowy/wkładowy lub bankowy, żyrowy, depozytowy Istnieje jedynie w postaci zapisu na rachunku bankowym i umożliwia udzielanie kredytów i regulowanie zobowiązań między klientami. Płatność następuje poprzez przelewy bankowe z wykorzystaniem nowych technologii (karty kredytowe, karty płatnicze, przelewy bankowe, płatności internetowe). Pieniądz bezgotówkowy spowodował oderwanie obiegu pieniężnego od zasobów kruszcowych i umożliwiło to finansowanie przyspieszonego rozwoju gospodarczego.

11 Funkcje pieniądza środek wymiany, miernik wartości,
środek gromadzenia oszczędności (środek tezauryzacji, przechowywania wartości), środek płatniczy, międzynarodowy środek płatniczy.

12 Środek wymiany Ludzie zamieniają swoje dobra i usługi na pieniądz, a potem używają go do zakupów dóbr i usług, których potrzebują

13 Miernik wartości jest powszechnie uznawanym ekwiwalentem, pozwala na wyrażanie wartości towarów w pieniądzu. W tej funkcji bardzo istotne jest utrzymanie jego siły nabywczej określonej przez ilość towarów, jaką można nabyć za jednostkę pieniądza

14 Środek tezauryzacji można go wykorzystać do dokonania zakupów w przyszłości. Dana osoba może przechowywać pieniądze i użyć ich później, aby dokonać jakiejś transakcji

15 Środek płatniczy reguluje się nim zobowiązania niezwiązane z zakupem usług oraz towarów, są to głównie płatności dotyczące zaciąganych i spłacanych pożyczek, regulowania zobowiązań podatkowych, opłacania składek na ubezpieczenia gospodarcze i społeczne

16 Międzynarodowy środek płatniczy
pieniądz jednego kraju jest honorowany w innym kraju jako środek płatniczy np. dolar amerykański, euro, funt brytyjski, frank szwajcarski

17 Cechy pieniądza Musi być powszechnie akceptowany i rozpoznawalny
Musi być przenośny i poręczny Musi być łatwo podzielny na mniejsze jednostki Musi być trudny do podrobienia Musi być wytrzymały

18 Bank centralny instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu bankowego oraz prowadzenie bieżącej polityki pieniężnej państwa. W praktyce gospodarczej wyróżnia się dwa modele relacji banku centralnego i państwa: bank centralny niezależny od państwa (samodzielnie ustalający cele i dobierający narzędzia) oraz bank centralny zależny od państwa (rządu).  W Polsce funkcję banku centralnego pełni Narodowy Bank Polski. 

19 Funkcje BC Bank banków Bank państwa Bank emisyjny

20 Inne funkcje BC Pożyczkodawca ostatniej instancji
Formułowanie celów polityki pieniężnej i sterowanie nią Zarządzanie rezerwami dewizowymi kraju i kształtowanie kursu walutowego Nadzór działalności banków komercyjnych Regulacja podaży pieniądza