Czynniki glebotwórcze:

Prezentacja na temat: "Czynniki glebotwórcze:"— Zapis prezentacji:

1 Czynniki glebotwórcze:
Gleboznawstwo Czynniki glebotwórcze: Definicja gleby Gleba jest zmienioną, wierzchnią warstwą skorupy ziemskiej, zapewniająca wzrost i rozwój roślin oraz bytowanie wielu gatunków organizmów zwierzęcych.

2 Czynniki glebotwórcze:
Glenoznawstwo Czynniki glebotwórcze: Powstawanie gleb Gleby tworzą się w procesach wietrzenia skał składających się z różnorodnych minerałów.

3 Czynniki glebotwórcze:
Glenoznawstwo Czynniki glebotwórcze: Wietrzenie skał i minerałów Wietrzenie fizyczne skał jest efektem działania zmian dziennej i nocnej temperatury skał oraz zamarzającej w spękaniach skalnych wody, co powoduje rozpadanie się skał. wrastanie korzeni drzew działanie lodowców spływu wód rzecznych - działanie silnych wiatrów

4 Czynniki glebotwórcze:
Glenoznawstwo Czynniki glebotwórcze: Wietrzenie skał i minerałów Wietrzenie chemiczne skał polega na przemianie minerałów pod wpływem wody i dwutlenku węgla – szczególnie łatwo wietrzeją skały wapniowe W wyniku tego wietrzenia powstają minerały ilaste Wietrzenie biologiczne wywołane jest przez działalność organizmów żywych - głównie korzeni roślin.

5 Czynniki glebotwórcze:
Glenoznawstwo Czynniki glebotwórcze: Rodzaje skał Skały magmowe – powstają w wyniku zastygania i krystalizacji magmy czyli rozstopionego stopu skalnego. Granit

6 Czynniki glebotwórcze:
Glenoznawstwo Czynniki glebotwórcze: Rodzaje skał Skały osadowe – powstają w wyniku nagromadzenia się zwietrzelin skalnych oraz osadów w zbiornikach wodnych (jeziorach, morzach, oceanach) skały polodowcowe, pokłady lessów, piaskowce, wapienie, iłowce, zlepieńca, torfy, pokłady węgla brunatnego i kamiennego

7 Czynniki glebotwórcze:
Glenoznawstwo Czynniki glebotwórcze:

8 Czynniki glebotwórcze:
Glenoznawstwo Czynniki glebotwórcze:

9 Czynniki glebotwórcze:
Glenoznawstwo Czynniki glebotwórcze: Rodzaje skał Skały metamorficzne – powstały ze skał magmowych i osadowych po wpływem wysokiego ciśnienia i wysokiej temperatury. W tych warunkach z wapieni tworzą się marmury, z piaskowców kwarcyty, a ze skał magmowych gnejsy o budowie warswowej.

10 Czynniki glebotwórcze:
Glenoznawstwo Czynniki glebotwórcze:

11 Czynniki glebotwórcze Czynniki glebotwórcze:
Skały macierzyste Z piasków, w których głównym minerałem jest kwarc (SiO2), tworzą się gleby ubogie w składniki mineralne. Ze skał nawianych przez wiatr powstają lessy, które są bogatsze w składniki mineralne, dobrze natlenione i mające zdolność zatrzymywania wód opadowych.

12 Czynniki glebotwórcze
Biocenoza (zbiorowiska roślinne) Skały ubogie w składniki mineralne są siedliskiem borów iglastych, które zakwaszając podłoże tworzą gleby bielicowe. Siedliska żyźniejsze (gliny, lessy, skały magmowe) porastają lasami liściastymi, dzięki którym tworzą się gleby brunatne lub płowe. Pod roślinnością łąkową i stepową tworzą się silnie próchniczne czarne ziemie i czarnoziemy

13 Czynniki glebotwórcze
Warunki klimatyczne W procesach glebotwórczych znaczącą rolę odgrywają stosunki cieplne oraz ilość i rozkład opadów. W strefach tropikalnych tworzą się kwaśne gleby żelaziste zwane czerwonoziemami, a w strefach umiarkowanych odżelazione gleby bielicoziemne i płowe.

14 Czynniki glebotwórcze
Rzeźba terenu Czas Rodzaj gleby jest funkcją jej wieku – trwa od kilkuset do kilku tysięcy lat Działalność człowieka

15 Procesy glebotwórcze Proces bielicoziemny – zachodzi pod roślinnością borów iglastych, polega na silnym zakwaszaniu mineralnego podłoża – tworzą się gleby bielicowe. Proces brunatnienia – zachodzi głównie pod lasami liściastymi, na skałach zawierających kalcyt (CaCO3) lub minerały bogate w wapń i magnez – tworzą się gleby brunatne.

16 Procesy glebotwórcze Proces płowienia – polega na tym, że część wód opadowych przesiąkając przez profil glebowy przemieszcza substancje koloidalne do głębszych warstw, tworzą się poziomy zubożałe i poziomy wzbogacania w te substancje – powstają gleby płowe Proces czarnoziemny – polega na przekształcaniu części materii organicznej w próchnicę, co ma miejsce pod roślinnością łąkową i stepową – powstają czarne ziemie i czarnoziemy.

17 Procesy glebotwórcze Proces glejowy – przebiega w warunkach beztlenowych na glebach ciężkich i nadmiernie uwilgotnionych. Utleniana przez drobnoustroje beztlenowe materia organiczna i redukowane są związki żelaza i manganu. Zredukowane związki żelaza mają barwę zielonkawą. Procesy bagienne – mają miejsce na terenach podtopionych, gdzie z obumarłych roślin tworzą się torfy lub gleby murszowe (zawierają niecałkowicie rozłożone rośliny).

18 Procesy glebotwórcze Humifikacja i mineralizacja materii organicznej – obumierające cząstki roślinne (resztki pożniwne) i zwierzęce stanowią pokarm dla organizmów saprofitycznych (bakterie, grzyby) i wielu gatunków fauny glebowej (dżdżownice, roztocza, wije).

19 Procesy glebotwórcze Martwa materia ulega rozkładowi, a końcowymi produktami są: CO2 HNO3 H2SO4 H3PO4 związki wapnia i magnezu W dalszych przemianach kwasy przekształcane są w sole np. KNO3, CaSO4, i inne, które stanowią składniki pokarmowe dla następnych pokoleń roślin. Ten proces nazywamy mineralizacją materii organicznej

20 Procesy glebotwórcze humus (łac.) = próchnica
W czasie procesów rozkładu materii organicznej tworzą się również względnie trwałe związki próchniczne (związki humusowe) humus (łac.) = próchnica Próchnica powstaje w wyniku procesu humifikacji.

21 Budowa profilu glebowego
Poziomy genetyczne Poziom próchniczny (A) Poziom zubożenia (wymywania) (E) Poziom wzbogacania (B) Poziom brunatnienia (Bbr) Poziom skały macierzystej (C) Podłoże skalne (R) Podłoże mineralne (D) w profilach gleb torfowych

22 Budowa profilu glebowego
Poziomy glejowe (G) – mają zielonkawą barwę, zawierają zredukowane związki żelaza dwuwartościowego – poziomy te występują w glebach zawodnionych o wysokim poziomie wód gruntowych Poziomy murszowe (M) powstają w glebach podmokłych lub torfowych, składają się ze zmurszałej substancji organicznej. Poziomy torfowe – (Ot) tworzą się w glebach organicznych

23 Budowa profilu glebowego
Miąższość to grubość poziomu. Struktura - podaje się ją dla każdego poziomu uwzględniają wielkość i kształt agregatów glebowych.

24 Budowa profilu glebowego
Odkrywka glebowa

25 Typy gleb

26 Gleboznawstwo Dziękuję za uwagę