Pierwszy polski literacki laureat nagrody Nobla

Prezentacja na temat: "Pierwszy polski literacki laureat nagrody Nobla"— Zapis prezentacji:

1 Pierwszy polski literacki laureat nagrody Nobla
Henryk Sienkiewicz Pierwszy polski literacki laureat nagrody Nobla

2 Spis Treści 1. Slajd Tytułowy 2. Spis Treści 3. Edukacja 4. Wczesna Twórczość 5. Nowelista 6. Reporter i Podróżnik 7. Powieści historyczne 8. ; 9. Krzyżacy 10. Ostatnie lata i śmierć 11. Ciekawostki 12. Upamiętnienie 13. Portret 14. Pomniki 15.Autor 16. Źródła

3 Pierwsze lata życia - edukacja
5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej, wsi należącej do jego babki przychodzi na świat Henryk Sienkiewicz. Jedno z sześciorga dzieci zubożałej rodziny szlacheckiej miało zostać w przyszłości jednym z najpopularniejszych Polskich pisarzy. Od 1858 roku członek rodu pieczętującego się herbem Oszyk uczęszczał do Warszawskich gimnazjów, gdzie przykładał się przede wszystkim do przedmiotów humanistycznych, innymi niespecjalnie się interesując. Wskutek jego zainteresowań historią i literaturą wielkie wrażenie wywarły lektury takich poetów i pisarzy jak Homer, Walter Scott, Adam Mickiewicz czy Juliusz Słowacki. W wieku dziewiętnastu lat, z powodu trudnej sytuacji materialnej rodziny musiał dorabiać m. in. Jako guwerner. Po tym jak otrzymał w 1866 świadectwo dojrzałości zaczął uczęszczać na wydział medyczny Szkoły Głównej, lecz niedługo potem przeniósł się na studia prawnicze. Jego ostateczny wybór padł jednak na wydział filologiczno-historyczny, co mocno zaznajomiło go z staropolskim językiem oraz literaturą. Spis Treści

4 Studiowanie i wczesna twórczość
Pierwsze próby literackie Henryk podjął podczas studiów. Gdy w 1867 r. Tygodnik Ilustrowany nie podjął się wydrukowania jego Sielanki młodości postanowił zacząć pisać prozę. Jego pierwsza praca w tym gatunku nie zachowała się (Ofiara), lecz pracował nad kolejną, wydaną 5 lat później. W 1866 podczas studiów poznał swoich dwóch przyszłych ”rywali” – Bolesława Prusa oraz Aleksandra Świętochowskiego. Jego pierwsze teksty debiutowały w Niwie i Gazecie Polskiej – były to recenzje, felietony oraz reportaże. W pisarstwie epickim zaczął od powieści o życiu studenckim (Na marne), następnie gawędowe o życiu szlacheckim (Stary sługa; Hania) czy o niedoli chłopskiej (m.in. Bartek Zwycięzca; Janko Muzykant) lub wygnańczej niedoli i tęsknoty za ojczyzną (Latarnik). Próbował też swych sił w dramacie (Na jedną kartę) oraz zapowiedział przyszłe powieści historyczne (Niewola tatarska) Spis Treści Fotografia portretowana (ok. 1885)

5 Nowelista Henryk Sienkiewicz napisał ponad czterdzieści nowel. Posługiwał się różnymi formami: humoreską, gawędą, obrazkiem obyczajowym czy pamiętnikiem. Cechą rozpoznawalną jego utworów jest nuta patriotyczna. W Szkicach węglem groteska i karykatura kontrastują z tragiczną wymową opowieści o zagładzie ciemnej rodziny chłopskiej, osaczonej przez dwór, plebanię, urzędników carskich i funkcjonariuszy gminy. Podczas pobytu w Ameryce i wkrótce po nim powstały najbardziej oskarżycielskie opowiadania literata o Polakach. Sienkiewicz kreślił początkowo obrazki obyczajowe: poruszał problem braku odpowiedzialności za wychowanie wiejskiego dziecka ,wygłaszał oskarżenie wobec szkoły. Osobną grupę tworzą nowele amerykańskie m.in. Przez stepy (1879), W krainie złota (1881), w tym również piętnujące zagładę rdzennej ludności Ameryki - Sachem. Są wreszcie humoreski, jak Ta trzecia – ostry satyrycznie wgląd w życie ówczesnej cyganerii, obnażający jej obłudę obyczajową czy Sabałowa bajka, wprowadzająca do literatury gwarę góralską. Spis Treści Portret Henryka Sienkiewicz autorstwa Piusa Welońskiego(koniec XIX w)

6 Henryk Sienkiewicz w stroju myśliwskim (ok. 1910)
Reporter i Podróżnik Bardzo dużo wędrował m.in. w latach przez Anglię do USA, z stamtąd do Paryżu a następnie po odwiedzeniu Włoch wrócił na Ziemie Polskie. Wraz z żoną zmarłą w 1885 oraz dziećmi co roku jeździł do zagranicznych uzdrowisk (austriackich, francuskich, włoskich) W 1886 roku wyprawił się przez Bukareszt i Warnę do Konstantynopola, Aten, Neapolu i Rzymu, a w 2 lata później – do Hiszpanii. Z końcem 1890 roku wyruszył na wyprawę myśliwską do Zanzibaru, dzięki czemu powstały Listy z Afryki. Listy z podróży do Ameryki ( ) przyniosły Henrykowi dużą popularność, dzięki opisaniu w nich relacji z amerykańskiego życia z zarówno jego zagrożeniami jak i osiągnięciami. Pisząc tak jak jest, bez humoru ale szczerze opowiedział o zwyczajach Ameryki, Polakach w Ameryce(np. o Helenie Modrzejewskiej) Spis Treści Henryk Sienkiewicz w stroju myśliwskim (ok. 1910)

7 Powieści historyczne Jednak największa popularność Henrykowi Sienkiewiczowi przyniosły powieści historyczne. Publikowana w Słowie trylogia pisana ku pokrzepieniu serc szybko przyniosła pisarzowi rozgłos. Umiejscowiona w XVII-wiecznej Rzeczpospolitej akcja przypominała Polakom o czasach, gdy ich kraj był wielki i silny. Jednak sławę zagraniczną literatowi przyniosła książka Quo Vadis. Opowiadająca o prześladowaniach pierwszych chrześcijan w Rzymie została pochwalona nawet przez papieża Leona XIII i przetłumaczona na 57 języków oraz opublikowana w ponad 70 krajach. Spis Treści Kadry z filmów Ogniem i mieczem oraz Quo Vadis

8 Krzyżacy Kadry z filmu Krzyżacy
Powieść historyczna ukazująca się w Tygodniku Ilustrowanym od 1897 r. do 1900 r. Wydana w formie książki w 1900 r. Autor w mistrzowski sposób połączył miłosny Zbyszka i Jagienki oraz tragizmu Juranda w historyczne tło jednocześnie zachowując antyniemiecki wydźwięk, jako przeciw wobec antypolskiej polityki germanizacji. Świetnie ukazanie obyczajów i codzienności średniowiecznych mieszkańców Polski oraz występujące na zmianę postacie rzeczywiste i wymyślone świetnie podtrzymują ciekawość czytelników. Spis Treści Kadry z filmu Krzyżacy

9 Krzyżacy Bitwa pod Grunwaldem została świetnie wykorzystana jako zakończenie trwającego przez całą powieść konfliktu polsko-krzyżackiego, podczas którego nawet stary Maćko po latach spełnia zemstę poprzysięgniętą Liechtensteinowi Literat chcąc jak najbardziej oddać ducha tamtych czasów postarał się nawet o język używany zarówno przez narratora jak i bohaterów. Samemu nie znając średniowiecznej polszczyzny do celów archaizacyjnych zastosował wyrazy z gwary podhalańskiej. Spis Treści Kadry z filmu Krzyżacy

10 Ostatnie lata życia oraz śmierć
Henryk Sienkiewicz wyjechał do Szwajcarii po wybuchu I wojny światowej. Wraz z Ignacym Paderewskim założył Szwajcarskiego Komitetu Generalnej Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. W roku 1916 otrzymał Nagrodę Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznaną przez Polską Akademię Umiejętności. Zmarł 15 listopada 1916 w Vevey i został tam pochowany. W wolnej Polsce, w 1924 r. prochy pisarza uroczyście sprowadzono do Polski. W drodze przez Szwajcarię, Austrię i Czechy składano mu hołd. 27 października 1924 roku odbyła się uroczystość obok pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie, podczas którego przemówił prezydent Stanisław Wojciechowski. Na koniec uroczystości trumnę w sarkofagu złożono w Warszawie w podziemiach katedry św. Jana tuż obok prezydenta Gabriela Narutowicza. Spis Treści Henryk Sienkiewicz w sędziwym wieku oraz wiadomość w Kurierze Warszawskim o śmierci pisarza.

11 Ciekawostki Wbrew powszechnemu twierdzeniu Henryk Sienkiewicz nie otrzymał nagrody Nobla za powieść Quo Vadis a za wybitne osiągnięcia w dziedzinie epiki i rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu. Powieść Krzyżacy była pierwszą książką wydaną w Polsce po zakończeniu II wojny światowej. Według badań czytelnictwa w Polsce, przeprowadzanych co roku przez Bibliotekę Narodową, najchętniej czytanym autorem w 2015 roku, jak i w latach poprzednich, był Henryk Sienkiewicz. Wizerunek Henryka Sienkiewicza pojawił się na ukazanym w 1990r. banknocie złotowym. Każda z jego 3 żon miała na imię Maria Spis Treści

12 Upamiętnienie Henryk Sienkiewicz był wiele razy w swoim życiu przedstawiany na płótnie. W wielu miastach jak też w miejscu narodzin postawiono mu piękne pomniki. Wiele utworów zostało zekranizowanych między innymi: -Ogniem i Mieczem [1962;1999] -Potop [1974] -Quo Vadis [1901;1912;1925;1951;1985;2001] -Krzyżacy [1960] -W pustyni i w puszczy [1973;2001] W Francji został kawalerem Legi Honorowej. W Polsce otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego(w 1900 r.) i Medal miasta Lwów oraz został honorowym obywatelem miasta Lwów. Na 25-lecie pracy literackiej otrzymał w podarunku od narodu dworek i majątek ziemski w Oblęgorku, którego używał głównie jako dworek letni w latach oraz utworzył w nim dom dziecka. Spis Treści

13 Portret Henryka Sienkiewicza autorstwa Leona Wyczółkowskiego(1899 r.)

14 Pomniki Pomnik w warszawskich łazienkach
Pomnik w Woli Okrzejskiej | Pomnik w Bydgoszczy podczas uroczystego odsłonięcia(lata XX.)

15 Autor: Artur Szewczykowski Szkoła : Gimnazjum im
Autor: Artur Szewczykowski Szkoła : Gimnazjum im. Karola Wojtyły w Brzozie Klasa: 2b

16 Źródła: encyklopedia.pwn.pl culture.pl wikipedia.org