PRZYCZYNY NIEPOROZUMIEŃ SŁOWNYCH

Prezentacja na temat: "PRZYCZYNY NIEPOROZUMIEŃ SŁOWNYCH"— Zapis prezentacji:

1 PRZYCZYNY NIEPOROZUMIEŃ SŁOWNYCH
BŁĘDY WYPOWIEDZI PRZYCZYNY NIEPOROZUMIEŃ SŁOWNYCH

2 Przyczyny nieporozumień słownych błędne zestawienia słów
błąd wieloznaczności amfibolia ekwiwokacja Niedopowiedzenie błędne zestawienia słów sprzeczność terminów błąd egzemplifikacji błąd generalizacji aliowokacje błąd niejasności

3 Amfibolia –dwuznaczność lub niejasność zdania lub wyrażenia spowodowana jego wadliwą składnią.
Wieloznaczność składni dopełniacza Oskarżenie Kowalskiego Wieloznaczność strony czynnej Dzieci dostrzegły rekiny. Błąd interpunkcji: Gotować nie wolno spożywać na surowo.

4 Zamierzona amfibolia literacka:
„AUTOR: Poważny pielgrzym, mimo szron i błoto, Idzie i wzdycha piechotą... CHÓR: Musiał się wybrać wcześnie, przed mrozami, Bo byłby wzdychał saniami...” Cyprian Kamil Norwid „Poważny pielgrzym…”

5 Amfibolia: „sposoby przekonywania polityków"
sposoby, w jaki przekonują politycy ( kogo?- innych) sposoby, w jaki politycy są przekonywani (przez kogo?- przez innych)

6 Ekwiwokacja- błąd logiczny wypowiedzi powstały na skutek używania w wywodzie tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach, pomimo, iż względy poprawności wymagają, by znaczenie było to samo. Przykład: Kto ukończył 18 lat, może kupić samochód. Kto może kupić samochód, ma dużo pieniędzy. Zatem: Kto ukończył 18 lat, ma dużo pieniędzy. „może” ma prawo stać go

7 Maurycy wystosował do dyrektora sposób
Pismo jest sposobem wyrażania myśli. Maurycy wystosował pismo do dyrektora. Maurycy wystosował do dyrektora sposób wyrażania myśli.

8 Błędne zestawienie słów pojawia się, gdy w danej
wypowiedzi sensy poszczególnych składników wykluczają się. Sprzeczność terminów (contradicto in adiecto) to użycie w wypowiedzi słów, których sens jest wzajemnie sprzeczny. Np.: Alkoholu nadużywał umiarkowanie. Zdarzenie nieprzewidywalne, choć dające się prognozować. Sprzeczność w przydawce ( contradicto in adiecto) to błąd polegający na dodaniu do danej nazwy określenia ( atrybutu) sprzecznego ze znaczeniem tej nazwy. żonaty kawaler , większa połowa, śliczny brzydal.

9 Błąd egzemplifikacji– sprzeczność terminologiczna
w ilustrowaniu przykładami ( podajemy X jako przykład N, choć X do zakresu N nie należy). Np. W zatoce pływało wiele dużych ryb: tuńczyki, mieczniki i delfiny. Na premierze widać było wielu znanych aktorów, był np. Daniel Olbrychski, Krystyna Janda, Andrzej Wajda, Cezary Pazura.

10 Błąd generalizacji – sprzeczność terminologiczna w uogólnieniu.
Np.: Najbardziej lubię jeść jabłka, śliwki i ziemniaki, słowem- wszystkie owoce. Jako zajęcia obieralne proponujemy filozofię, socjologię, ekonomię oraz prawo, czyli ogólnie mówiąc przedmioty humanistyczne.

11 Błąd niedopowiedzenia
Błąd niedopowiedzenia występuje wówczas, gdy wypowiedź nie pozwala odtworzyć zawartego w niej sensu. Błąd niedopowiedzenia Błąd kwantyzacji kwalifikacji Błąd relatywizacji

12 Błąd kwantyzacji powstaje, gdy wyrażeniu brakuje kwantyfikatorów (określeń ilościowych dotyczących liczby obiektów jakiegoś typu) takich jak np. każdy, niektóry, żaden. Włosi pięknie śpiewają. (wszyscy czy niektórzy?) Zygmunt wybrał z konta pieniądze. ( wszystkie?) Błąd kwalifikacji powstaje, gdy w wypowiedzi brakuje zaliczenia omawianej rzeczy , zjawiska lub osoby do określonej kategorii. Pelagia pisze wspomnienia po śmierci. ( czyjej? własnej?) Mania nie chce, by Frania powtarzała swe rewelacyjne plotki. ( w czyjej ocenie rewelacyjne? Mani, Frani czy innych?) Błąd relatywizacji powstaje, gdy w wypowiedzi brak jest ujęcia omawianego przedmiotu lub zjawiska w stosunku do innych przedmiotów lub zjawisk.  Czytanie wierszy pomaga w życiu. (czytanie przez kogo? na co pomaga?) Modlitwa zabezpiecza przed niechcianą ciążą. ( czyja? kogo? kiedy?)

13 Aliowokacja – wypowiedź oznaczeniu innym,
niż zamierzone przez nadawcę. Np. Alkohol sprzedajemy od 18 lat. (czyli jest sprzedawany od dawna) Przed kasą stała długa kolejka zawodowych stoików. (stoik to nie „stacz”) (z ogłoszeń parafialnych:) W każdą środę spotykają się młode mamy. Na te panie, które pragną do nich dołączyć, czekamy w zakrystii w czwartki wieczorem. 4. Cała wspólnota dziękuje chórowi młodzieżowemu, który na okres wakacji zaprzestał swojej działalności.