System finansowy gospodarki

Prezentacja na temat: "System finansowy gospodarki"— Zapis prezentacji:

1 System finansowy gospodarki
Pośrednicy finansowi, rynek pieniężny, rynek kapitałowy

2 Definicje Dług publiczny Deficyt publiczny Dług publiczny netto
Dług publiczny brutto Deficyt publiczny

3 Na dług publiczny państwa składa się Pod względem podmiotów
Dług państwowych władz lokalnych, Dług powstający z deficytów budżetu centralnego, Pod względem miejsca zadłużenie Dług krajowy, Dług zagraniczny Zadłużenie przedsiębiorstw netto

4 Instrumenty finansowe różnią się:
Oczekiwaną stopą zwrotu, Terminami wymagalności (dla dłużnika) i terminami zapadalności (dla wierzyciela), Stopniem i rodzajem ryzyka dłużnika, pośrednika finansowego i finalnego wierzyciela.

5 Inwestorzy oczekują: Bezpieczeństwa i dyskrecji, Ochrony kapitału,
Gwarancji co najmniej utrzymania realnej wartości, Możliwości wyboru i zmiany instrumentu finansowego bez dodatkowych opłat, Optymalizacji podatków, Fachowego doradztwa, Niskich opłat prowizyjnych.

6 Rodzaje ryzyka Ryzyko wypłacalności, Ryzyko płynności, Ryzyko rynkowe,
Ryzyko walutowe, Ryzyko stopy procentowej.

7 Grupy pośredników finansowych – nie przenoszące własnego ryzyka kredytowego na inwestorów
Banki depozytowo – kredytowe: Ryzyko kredytowe, Ryzyko walutowe, Ryzyko stopy procentowej, Ryzyko wypłacalności Ryzyko płynności Instytucje ubezpieczeniowe: Ryzyko ubezpieczeniowe, Instytucje pożyczkowe: Ryzyko wypłacalności, Ryzyko stopy procentowej Ryzyko walutowe.

8 Grupy pośredników finansowych – przenoszące własne ryzyko kredytowe na inwestorów
Pośrednicy w tym fundusze emerytalne i inwestycyjne: Ryzyko reputacji, Ryzyko utraty klientów. Fundusze Venture Capital i Private Equity

9 Grupy pośredników finansowych nie ponoszące ryzyka kredytowego, uzyskujące dochody prowizyjne
Instytucje rynków finansowych – jedynie organizują rynki za co otrzymują dochody prowizyjne. giełdy, maklerzy, doradcy inwestycyjni, brokerzy, agencje ratingowe, izby rozliczeniowe itp..

10 Bank sprzedaje pieniądze pożyczającym i nabywa ich zobowiązania kredytowe.
Bank kupuje zobowiązanie kredytowe klienta, sprzedając mu prawo do czasowego dysponowania pieniądzem . Pożyczający nabywa prawo do czasowego dysponowania pieniędzmi za swoje zobowiązania kredytowe.

11 Model finansowy pośrednika finansowego
Przychody pośredników finansowych: Przychody odsetkowe (po) Przychody prowizyjne (pp). Koszty pośrednika finansowego: Koszty odsetkowe (ko) Koszty funkcjonowania (kf) Z = po – ko + pp - kf

12 Instytucje pożyczkowe

13 Banki hipoteczne Udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką,
Udzielanie kredytów niezabezpieczonych hipoteką, lecz gwarantowanych przez banki centralne i rządy państw członkowskich UE i OECD oraz jednostki samorządów terytorialnych, Nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz gwarantowanych, Emitowanie hipotecznych listów zastawnych, których podstawę stanowią wierzytelności hipoteczne banków, Emitowanie publicznych listów zastawnych, których podstawę stanowią niehipoteczne wierzytelności banku gwarantowane przez banki centralne i rządy państw członkowskich UE i OECD oraz jednostki samorządów terytorialnych.

14 Banki hipoteczne Mają wyłączność w refinansowaniu kredytów hipotecznych listami zastawnymi, nie zaś w udzielaniu kredytów hipotecznych

15 Model banku hipotecznego
BDK Rząd Bank centralny Samorządy terytorialne Kredyty hipoteczne pożyczki Gwarancje,poręczenia Gospodarstwa domowe Samorządy terytorialne Banki hipoteczne Kredyty hipoteczne i niehipoteczne Listy publiczne Listy zastawne Rynki kapitałowe

16 Banki inwestycyjne Specjalizują się w organizowaniu swoim klientom źródeł finansowania na rynkach kapitałowych, pomagając im w procesie emisji papierów wartościowych.

17 Subemisja (underwriting)
Lokowanie na rynkach finansowych papierów wartościowych na zlecenie emitentów z gwarancją ich objęcia przez inwestorów lub underwritera. Rodzaje subemisji: Subemitent usługowy Subemitent inwestycyjny.

18 Model banku inwestycyjnego
BDK Skarb Państwa Usługi doradcze przy prywatyzacji i emisji obligacji Kredyty długoterminowe Bank inwestycyjny Przedsiębiorstwa Akcje i obligacje w underwritingu Akcje Obligacje Usługi doradcze przy emisji obligacji Rynki kapitałowe Samorządy terytorialne

19 Sekurytyzacja Polega na emisji papierów wartościowych – obligacji lub krótkoterminowych papierów dłużnych – na strumieniach gotówki generowanych przez różnego typu aktywa; Polega zatem na zamianie należności, obecnych lub przyszłych, na papiery wartościowe; Sekurytyzuje się aktywa o charakterze jednorodnym: kredyty hipoteczne, samochodowe, konsumpcyjne, wierzytelności z kart kredytowych (np. bank udzielający kredytów samochodowych może sprzedać część przyszłych wpływów z tytułu spłat kredytów, firma telekomunikacyjna może sprzedać część swoich przyszłych należności z tytułu abonamentu telefonicznego). Sprzedaż części aktywów następuje przez emisję dłużnych papierów wartościowych, których zabezpieczeniem są przyszłe należności

20 Podmioty i przepływy pieniężne w procesie sekurytyzacji
Dłużnicy Agencja ratingowa Spłata zobowiązań Rating Należności Papiery wartościowe Inicjator (aranżer) Spółka celowa Inwestorzy Środki pieniężne Środki pieniężne Opłaty Bank inwestycyjny Pośrednictwo w transferze papierów wartościowych od spółki celowej Doradztwo

21 Dziedziny działalności banków inwestycyjnych
Transakcje rynku: Pierwotnego – przygotowywanie emisji i plasowanie papierów wartościowych Wtórnego Funkcje maklerskie Funkcje dealerskie Doradztwo inwestycyjne dla: Podmiotów gospodarczych: Doradztwo w zarządzaniu majątkiem, Zarządzanie portfelem inwestycyjnym, Zarządzanie ryzykiem finansowym, Doradztwo przy fuzjach i przejęciach, Doradztwo w procesie sekurytyzacji należności. Instytucji publicznych: Koncepcje dotyczące prywatyzacji, Plasowanie na rynkach kapitałowych akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw, Plasowanie na rynkach zagranicznych euroobligacji.

22 Faktoring Istotą faktoringu jest przelew wierzytelności przez faktoranta mającego należność handlową w formie niezapłaconej faktury na faktora. Rodzaje faktoringu: Faktoring pełny, Faktoring niepełny

23 Faktoring Windykacja w faktoringu niepełnym Dostawca towaru Wierzyciel
FAKTORANT Odbiorca towaru Dłużnik Towar, faktura Windykacja w faktoringu niepełnym Kopia faktury Zapłata zdyskontowanej faktury Umowa faktoringu Zapłata za towar FAKTOR Windykacja w faktoringu pełnym

24 Leasing Polega na oddaniu przez jedną stronę tj. leasingodawcę (finansującego), w odpłatne użytkowanie (opłaty, czynsze leasingowe), na określony czas, przedmiotu leasingu w formie rzeczowych środków trwałych drugiej stronie, czyli leasingobiorcy (korzystającemu). Rodzaje leasingu: Operacyjny – opłata leasingowa w całości stanowi koszt uzyskania przychodu, Finansowy – opłata leasingowa składa się z dwóch części: spłaty kapitału i kosztów odsetkowych. Tylko koszty odsetkowe traktowane są jako koszt uzyskania przychodu.

25 Konsorcjum finansujące
Leasing Konsorcjum finansujące Bank Kapitał Spłata Obiekt Obiekt Producent/ /Sprzedawca Leasingodawca (finansujący) Leasingobiorca (korzystający) Zapłata Spłata Usługa Zapłata Usługa Zapłata Ubezpieczyciel Źródło: A. Rutkowski "Zarządzanie finansami"

26 Zalety i wady leasingu Zalety leasingu: Wady leasingu:
Szybka procedura prawna, Nie zwiększa zadłużenia, nie obniża zdolności kredytowej leasingobiorcy, Pokrywanie kosztów bieżących przychodów, Korzyści podatkowe: Podatek dochodowy CIT w leasingu operacyjnym, Podatek VAT rozłożony w czasie, płatny ratami leasingowymi. Dostęp do nowoczesnych technologii. Wady leasingu: Relatywnie wysoki koszt, Wąski zakres uprawnień leasingobiorcy w stosunku do leasingodawcy, Ryzyko podatkowe.

27 Inni pośrednicy finansowi
Banki kredytu ratalnego, Pośrednicy kredytowi Firmy pożyczek gotówkowych Brokerzy kredytowi.

28 Instytucje pożyczkowe mogą osiągać wyższe marże od banków z powodu:
Niższych kosztów działania, Specjalizacji w ocenie zdolności kredytowej, Możliwości kooperowania firm leasingowych.

29 Niedepozytowe instytucje pośrednictwa finansowego

30 Ubezpieczenia Ubezpieczenie majątkowe
Mienia, np. komunikacyjne, mieszkaniowe Powstanie odpowiedzialności cywilnej ubezpieczanego, np. przed odpowiedzialnością cywilną za szkody materialne Ubezpieczenia osobowe, np. śmierć ubezpieczonego lub dożycie określonego wieku, uszkodzenie ciała, pogorszenie stanu zdrowia, ubezpieczenia na życie, ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków, ubezpieczenia na życie połączone ze świadczeniem emerytalnym

31 Definicje Ryzyko ubezpieczeniowe, Rezerwy techniczne,
Rezerwy kredytowe, Zasada reasekuracji, Współczynnik penetracji – stosunek wartości składki ubezpieczeniowej do PKB, Współczynnik gęstości – wartość składki ubezpieczeniowej na głowę mieszkańca.

32 Rodzaje funduszy powierniczych
Fundusze wspólnego inwestowania (mutual funds) - powiernik, depozytariusz Fundusze emerytalne: otwarte, pracownicze Fundusze inwestycyjne: zamknięte, mieszane. Z punktu widzenia charakteru zobowiązań: Fundusze ze stałą składką i zmienną kwotą świadczenia emerytalnego, Fundusze ze stałą kwotą świadczenia i zmienną składką.

33 Struktura podmiotowa funduszy powierniczych
Powiernik Podmiot zakładający fundusz i zarządzający jego aktywami Depozytariusz Podmiot rejestrujący majątek funduszu prowizje uczestnicy Zarządzanie aktywami funduszu prowizje Rejestr aktywów Jednostki uczestnictwa Fundusz powierniczy Wspólna masa majątkowa uczestników funduszy Inwestycje na rynkach finansowych

34 Fundusze emerytalne ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, nadzoruje Komisją Nadzoru Finansowego, jednostki rozrachunkowe

35 Fundusze inwestycyjne
Łączą fundusze indywidualnych inwestorów we wspólny fundusz zarządzany przez towarzystwa zarządzania aktywami (Assets Management) Rodzaje ze względu na sposób pozyskiwania kapitału: Otwarte fundusze inwestycyjne – jednostki uczestnictwa niezbywalne na rynkach wtórnych, Zamknięte fundusze inwestycyjne – certyfikaty inwestycyjne zbywalne na rynkach wtórnych, Mieszane fundusze inwestycyjne – certyfikaty inwestycyjne zbywalne na rynkach wtórnych umarzane przez fundusz na żądanie inwestora, w stałych z góry znanych terminach.

36 Fundusze inwestycyjne
Rodzaje ze względu na instrumenty: Fundusze akcyjne, Fundusze zrównoważone (do 50% akcji), Fundusze stabilnego wzrostu (do 20% akcji), Fundusze papierów dłużnych, Fundusze rynku pieniężnego, Fundusze inwestycji zagranicznych ( z możliwością ograniczenia do pewnego typu inwestycji) Fundusze funduszy (inwestujące w inne fundusze).

37 Struktura podmiotowa otwartych funduszy inwestycyjnych
prowizje Agent transferowy TFI Asset Management Zarządzanie aktywami funduszu prowizje Rejestr aktywów Sieć dystrybucji BDK Domy maklerskie pieniądze uczestnicy umorzenie Inwestycje na zorganizowanych rynkach finansowych Otwarty Fundusz Inwestycyjny Jednostki uczestnictwa

38 Struktura podmiotowa zamkniętych funduszy inwestycyjnych
TFI Asset Management KNF Rejestr certyfikatów prowizje Zarządzanie aktywami funduszu UCZESTNICY Zamknięty Fundusz Inwestycyjny Inwestycje na niezorganizowanych rynkach finansowych Inwestycje giełdowe GPW Certyfikaty inwestycyjne wg wartości rynkowej

39 Fundusze parasolowe W jego skład wchodzi portfel subfunduszy o zróżnicowanym poziomie profitów, Możliwość zbywania i nabywania jednostek innego funduszu w ramach portfela bez konieczności opodatkowania zysków kapitałowych, Służą agresywnym inwestorom ochronie przed podatkami

40 Zasada człowieka roztropnego (prudent man)
Powiernik zobowiązany jest do takiej skrupulatności i takiej roztropności w zarządzaniu tym, co mu powierzono, jak ogólnie rzecz biorąc działałby wg swego uznania i inteligencji człowiek roztropny w zachowaniu do swych własnych interesów. Zasada roztropnego inwestora – bierze pod uwagę całość portfela, który dywersyfikuje zgodnie z zasadami nowoczesnych teorii portfelowych, Prowadzi do stadnych zachowań i stosowania modelu naśladownictwa

41 Prywatne fundusze podwyższonego ryzyka

42 Cechy prywatnych funduszy podwyższonego ryzyka
Podwyższone ryzyko, Wysokie dochody, Średnio i długoterminowy horyzont czasowy, Kapitały inwestorów wnoszone jako kapitał udziałowy do spółek nienotowanych w obrocie publicznym z zamiarem ich odsprzedaży , Podstawowym zyskiem przyrost wartości spółki.

43 Rodzaje funduszy podwyższonego ryzyka
Fundusze typu Venture Capital Fundusze typu Private Equity Projekty restrukturyzacyjne ( distressed debt investment), Projekty prywatyzacyjne (LBO, MBO) Finansowanie pomostowe przed upublicznieniem spółki (mezzanie), Infrastrukturalne, Nieruchomości itp.. Fundusze zabezpieczające (hedge funds) Inwestycje spekulacyjne, Inwestycje arbitrażowe.

44 Inwestorzy Banki i instytucje kredytowe,
Korporacje przemysłowe (window on technology), Ubezpieczyciele i fundusze emerytalne, Państwo i organy administracji lokalnej.

45 Rynek pieniężny

46 Strukturalna nadpłynność
Sektor bankowy dysponuje nadmiarem środków pieniężnych, Bank centralny dłużnikiem netto sektora banków komercyjnych, Instrumenty: tygodniowe bony pieniężne sprzedawane w piątek po stopie referencyjnej, w EUW tygodniowe depozyty przyjmowane przez ESBC,

47 Strukturalny niedobór płynności
Niedobór środków pieniężnych, Bank Centralny wierzycielem netto, W UE 2-tygodniowe kredyty (main refinancing operations – ogranicza od dołu EURIBOR, EUROLIBOR)

48 Stopy procentowe międzybankowego rynku pieniężnego w Polsce i za granicą
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate), WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate). spread Terminy lokat międzybankowych: Overnight (O/N), Tomorrow next (T/N), Spot next (S/N),week (1W), 2W, 1M, 3M, 6M, 9M, 1Y. EURIBOR (Euro Interbank Offered Rate), EURIBID (Euro Interbank Bid Rate), LIBOR, LIBID, EONIA (Euro OverNight Index Average). POLONIA (Polish Over Night Index Average).

49 Kształtowanie się stóp procentowych
Stopa referencyjna ogranicza od dołu WIBID (1W) (RPP ostatnia środa miesiąca), WIBOR większy niż WIBID Wraz ze wzrostem terminów zapadalności lokat wzrasta spread, WIBOR (O/N) ogranicza od góry stopa lombardowa, Oprocentowanie lokat dobowych ogranicza od dołu WIBID (O/N)

50 Zadanie 1 (ustalenie wysokości stóp procentowych na międzybankowym rynku pieniężnym)
Proszę ustalić hipotetyczną wysokość stawek WIBID i WIBOR dla podanych okresów przy założeniu, że bank centralny nie będzie przez najbliższe miesiące zmieniał bazowych stóp procentowych. O/N T/N 1W 2W 1M 3M WIBID WIBOR Stopy depozytowa 2,25%, interwencyjna (referencyjna) 3,75% i lombardowa 5,25%:

51 Zadanie 2 Proszę ustalić hipotetyczną wysokość stawek WIBID i WIBOR dla podanych okresów przy założeniu, że bank centralny: nie będzie przez najbliższe miesiące zmieniał bazowych stóp procentowych, nastąpi spadek bazowych stóp procentowych o 25 pkt. nastąpi wzrost bazowych stóp procentowych o 25 pkt. Należy wziąć pod uwagę aktualne stopy procentowe NBP.

52 Rynek kapitałowy

53 Podstawowe operacje giełdowe
Transakcje natychmiastowe. Krótka sprzedaż. 2. Transakcje terminowe.

54 Byk i niedźwiedź na giełdzie
Hossa Wzrost cen Bessa Spadek cen Kupujący, grający na zwyżkę to byk. Sprzedający, grający na zniżkę to niedźwiedź.

55 Długa i krótka pozycja inwestora
Inwestor występujący na rynku zajmuje tzw. pozycję długą, jeżeli kupuje kontrakt lub pozycję krótką w przypadku sprzedaży kontraktu; Długa i krótka pozycja to pozycje otwarte; W celu minimalizacji ryzyka można zamknąć pozycję. Podstawowa zasada ostrożnego inwestowania to dywersyfikacja ("nie wkładaj jaj do jednego koszyka").

56 Przykład (dotyczy zachowania inwestora na giełdzie)
Załóżmy, że znaleźliśmy się w skórze inwestora rankiem 22 kwietnia 2009 r. Inwestor zastanawia się nad strategią składania zleceń tego dnia na GPW w Warszawie. Kupuje 100 akcji Banku BPH, których wartość wg kursu otwarcia wyniosła 438 zł/sztukę. Według jego prognoz pod koniec dnia kurs tych walorów wzrośnie do poziomu 440 zł/sztukę. Ponadto inwestor ma przeczucie, że wartość akcji BRE Banku spadnie pod koniec sesji z obecnego poziomu 117 zł do poziomu 115 zł za akcję. Udaje się zatem do swojego maklera i proponuje mu układ, w którym pożyczy od niego 100 akcji tej spółki, by oddać je po zamknięciu sesji (po fixingu końcowym). Makler zgadza się, przyjmując od inwestora depozyt w wysokości 100% transakcji jako zabezpieczenie. Ponadto pobiera dodatkową prowizję w ustalonej wysokości (np. 1% transakcji). Załóżmy, że prognozy inwestora się sprawdziły. Pod koniec sesji udało mu się sprzedać 100 akcji Banku BPH po kursie 440 zł oraz nabyć 100 akcji BRE Banku po kursie 115 zł. W jakiej wysokości zrealizował zatem zyski? Adnotacja: Akcje BRE Banku i Banku BPH notowane są w systemie ciągłym.

57 Zysk na akcjach BPH 100 × (440 – 438) = 200
Zysk na akcjach BRE 100 × (117 – 115) = 200 Zysk łączny 400 – 1% od (prowizja) = 283 Dzienna stopa zwrotu 283 / ( ) = 0,005 = 0,5% W przypadku akcji BPH inwestor grał na zwyżkę, a więc występował w pozycji byka. W przypadku akcji BRE inwestor grał na zniżkę, a więc występował w pozycji niedźwiedzia. Summa summarum inwestor zamknął swoją pozycję całkowitą, zostając bez papierów wartościowych w portfelu.

58 Fixing (wyznaczanie jednolitej ceny dnia) przykład z książki: A
Fixing (wyznaczanie jednolitej ceny dnia) przykład z książki: A. Sopoćko „Rynkowe Instrumenty Finansowe”

59 Dziękuję za uwagę 