,,Profilaktyka Problemów Odkręgosłupowych,, PŁYWANIE A ZDROWIE Woda to jeden z największych skarbów naszej planety. Bez niej nie byłoby życia na ziemi, bez niej nie mogą się obejść wszystkie żywe organizmy. Woda też, na wiele sposobów wpływa na nasze zdrowie. REKREACJA I REHABILITACJA ,,GALEN” mgr. fizjoterapii Iwona Gałka- Bienkiewicz mgr. fizjoterapii Jarosław Bienkiewicz

Pływanie zawsze kojarzyło się ze sportowym trybem życia, z korzystnym wpływem na zdrowie człowieka – a jak jest z wpływem na kręgosłup ? Pływanie rozwija wszystkie mięśnie klatki piersiowej i usprawnia cały układ oddechowy, a także jest korzystne dla serca i układu krwionośnego. Wpływ na kręgosłup to temat interesujący szczególnie osoby , które cierpią na bóle odkręgosłupowe. Kręgosłup jest osią szkieletu– pełni funkcje nośne, ochronną dla rdzenia kręgowego, a także jest przyczepem mięśni posturalnych. Stanowi oś tułowia i dźwiga całą górną część ciała. Jest jego najważniejszym filarem, ale jednocześnie jego sposób używania - serwowanie sobie przeciążeń - daje problemy zdrowotne. Dzieje się tak przez eliminowanie krzywizn amortyzujących nieergonomiczne używanie kręgosłupa w czynnościach dnia.. Bóle kręgosłupa stały się chorobą cywilizacyjną naszych czasów i każda forma aktywności ruchowej, która przywraca harmonię w wykorzystywaniu narządu ruchu ( pływanie w szczególności gdyż mięśnie pracują w odciążeniu ) będzie niezwykle pozytywnie wpływać na nasze samopoczucie, czy ewentualne problemy odkręgosłupowe. Zanurzenie w ciepłej wodzie powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych powierzchownych, poprawia krążenie. To powoduje lepsze odżywienie skóry, co z kolei może przyśpieszać proces gojenia i regeneracji uszkodzonej lub chorej tkanki.

Poszczególne style pływackie pozwalają nam skutecznie wspomagać leczenie wad kręgosłupa. Styl klasyczny pozwala wpłynąć na niekorzystne zmiany w obrębie lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Jest skuteczną metodą walki ze skoliozą, a nawet płaskostopiem. Z kolei styl motylkowy znacznie wzmacnia mięśnie przykręgosłupowe. Wspomaganie leczenia wad postawy poprzez pływanie jest możliwe, ponieważ ten rodzaj aktywności fizycznej kształtuje tzw. gorset mięśniowy. Pływania, jak również innych aktywności fizycznych, powinny wystrzegać się osoby cierpiące na ostre stany bólowe w obrębie kręgosłupa, m.in. dyskopatie oraz bardzo zaawansowany rozwój choroby zwyrodnieniowej. W takich przypadkach omawiany typ aktywności fizycznej może stać się przyczyną zwiększonych dolegliwości bólowych. W tych sytuacjach prowadzi się zrównoważone , w wolnym tempie , odpowiednio dobrane ćwiczenia w wodzie - aquaerobik- prowadzony przez odpowiednio wykwalifikowaną osobę ( fizjoterapeutę )

Pływanie żabką rozwija nie tylko mięśnie nóg, ale również mięśnie górnych partii tułowia i karku. Należy jednak zachować ostrożność, szczególnie jeśli pływasmy z głową nieustannie podniesioną ponad poziom wody. W ten sposób fundujemy sobie pogłębienie lordozy szyjnej i lędźwiowej co w efekcie daje bóle tych odcinków kręgosłupa. Żabka to jednak nie "samo zło", ma swoje zalety: modeluje ramiona, pośladki i uda, poprawia wygląd biustu. Jeśli uwielbiamy ten styl, to wybieramy raczej żabkę krytą, czyli tę z głową zanurzoną przez większość czasu pod powierzchnią wody. Od czasu do czasu dla równowagi, przerzuć się na plecy - po prostu przeplataj żabkę stylem grzbietowym. Popularne pływanie żabką nie jest korzystne dla ludzi ze zwyrodnieniami odcinka szyjnego stawów biodrowych lub kolanowych oraz schorzeniami części lędźwiowej kręgosłupa. Pływanie grzbietem jest wyjątkowo korzystne dla kręgosłupa. Nie tylko odciąża kręgosłup, ale też wzmacnia mięśni nóg - ładnie modelując łydki. Poprawia elastyczność szyi i wzmacnia plecy . Rozluźnia napięte w wyniku siedzącego trybu życia grupy mięśniowe. poprawia muskulaturę wzdłuż całego kręgosłupa i sprzyja rozluźnieniu mięśni piersiowych, ramion i karku. Pływanie kraulem rozwija mięśnie barkowe, ramion i nóg. Każdy styl pływania jest dla kręgosłupa zdrowy i zbawienny, gdyż wzmacnia mięśnie kręgosłupa, które wspomagają jego pracę. Jednak pływanie stylem grzbietowym – jest dla kręgosłupa najkorzystniejsze.. .

ZALETY PŁYWANIA Odczuwalny ciężar ciała w wodzie wynosi jedynie 10 % faktycznej wagi.. Kręgosłup jest odciążony, a krążki międzykręgowe, które zbijają się, gdy stoisz lub siedzisz, oddalają się od siebie. Ruch w wodzie pomaga także zwalczać bóle kręgosłupa, jeśli nie są one spowodowane poważną chorobą. Pływanie uznane jest za jeden z najbezpieczniejszych i najzdrowszych dla naszego organizmu sportów. Ciało w wodzie jest lekkie, więc nie nadwyręża stawów i krążków międzykręgowych. Pływanie i gimnastyka w wodzie są także idealne dla młodzieży. Dobrze wykształcone mięśnie kręgosłupa pełnią funkcję ochronną dla szybko rosnących kości u młodych ludzi. Pływanie wpływa korzystnie nie tylko na kręgosłup. Działa pozytywnie na całe ciało – pomaga zlikwidować tzw. pomarańczową skórkę (cellulit ), ujędrnia skórę, wzmacnia odporność, a ponadto poprawia koordynację. W walce z nadwagą dobrze wiedzieć , że Pół godziny pływania rekreacyjnego to ok. 200 kcal mniej, czyli tyle co batonik czekoladowy lub 4 niewielkie jabłka Ogólnie rzecz biorąc pływanie pozytywnie wpływa na zdrowie. Przyczynia się do zwiększenia pojemności płuc. Gdy ciało znajduje się w wodzie, oddychanie jest zdecydowanie cięższe niż gdy pozostajesz na lądzie. Dotyczy to zresztą nie tylko oddychania, ale w ogóle poruszania się. Należy przeciwstawić się ciśnieniu wody, wiec będzie to kosztować więcej wysiłku..

PŁYWANIE - JAK CZĘSTO Jeśli celem jest poprawa działania organizmu, to pływamy co najmniej przez pół godziny 2, 3 razy w tygodniu. Gdy zależy nam na zrelaksowaniu się - wtedy podziała i jedna wizyta na basenie czy wypad nad jezioro w cieplejsze pory raz na jakiś czas. Nie wybieramy się tam jednak na czczo albo z pełnym żołądkiem. Nie musimy bać się kontuzji, nawet jeśli dawno nie mieliśmy styczności z ćwiczeniami, woda amortyzuje ruchy i jest łaskawa dla sportowych debiutantów. Bóle mięśniowe powstają głównie u osób, które nadmiernie przeprowadzą trening pływacki np. po długiej przerwie . Od pływania czasem powinniśmy się wstrzymać. Ograniczenia może stawiać nam zdrowie. Unikajmy wody, gdy cierpimy choćby na zapalenie: zatok , dróg moczowych lub mamy problemy z uszami.

PŁYWANIE - KOREKTA Boczne skrzywienie kręgosłupa czyli skolioza (scoliosis) jest to odchylenie się anatomicznej osi od mechanicznej osi kręgosłupa ustawionej w płaszczyźnie czołowo - strzałkowej (definicja według Wejsfloga, 1969). Natomiast według Tylmana skolioza jest wielopłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa, gdzie wraz z charakterystycznym dla skolioz wyboczeniem występuje zmiana wielkości i zakresu krzywizn w płaszczyźnie strzałkowe, rotacja kręgów oraz ich torsją. W dzisiejszych czasach za jedną z najbardziej skutecznych metod leczenia skrzywień kręgosłupa uważa się leczenie pływaniem oraz ćwiczeniami w wodzie, która pomaga wyeliminować obciążenie jakie stanowi masa ciała, zwłaszcza obciążenia powyżej miejsca wyboczenia. Pomaga to w samo korekcji tego odcinka w przypadku skolioz aktywnych. Dodatkowym działaniem wody jest zmuszenie i mobilizowanie do czynności mięśni oddechowych, zarówno głównych jak i pomocniczych, zwiększenie pojemności życiowej płuc nawet do 5 l, stymulacja układu wegetatywnego oraz wspomaganie rozwoju gorsetu mięsni lub też stymulowanie określonych tylko mięśni. Jednakże nie należy zapominać o równie ważnej formie rehabilitacji jaką jest bez wątpienia kinezyterapia, czyli ćwiczenia na sali gimnastycznej. Kiedyś niedoceniana forma rehabilitacji w dzisiejszych czasach znowu wraca do łask. Dzieje się tak dzięki powstającym nowoczesnym, czasem nieco kontrowersyjnym metodom, które nastawiają się na konkretny, indywidualny przypadek skoliozy, a nie traktują tego tematu ogólnikowo.

ĆWICZENIA W WODZIE W wodzie wykonuje się przeważnie dwa rodzaje ćwiczeń - symetryczne oraz asymetryczne. W symetrycznych uzyskujemy częściową lub całkowita korekcję dzięki elongacji kręgosłupa, natomiast w asymetrycznych stosuje się hiperkorekcyjne pozycje wyjściowe. Ćwiczenia symetryczne muszą być połączone z całkowitym rozluźnieniem mięśni przeciwdziałających grawitacji, rozciągnięciem kręgosłupa, które warunkuje zmniejszenie, przynajmniej na czas wykonywania ćwiczeń w wodzie, skrzywienia. Zwłaszcza w skoliozach "miękkich". Zajęcia gimnastyki korekcyjnej wodnej są zajęciami prowadzonymi w grupie, mniej więcej 15 osobowej. Instruktor nie byłby w stanie każdemu dziecku indywidualnie dobrać ćwiczeń asymetrycznych, dlatego podstawą takich zajęć są ćwiczenia symetryczne

ĆWICZENIA SYMETRYCZNE W WODZIE Pozycja wyjściowa w leżeniu na brzuchu, nogi ugięte, ręce wyciągnięte do przodu, odbicie od brzegu, ślizg po wodzie jak najdalej, Pozycja wyjściowa w leżeniu tyłem, nogi ugięte na brzegu , ręce przed sobą wyprostowane, odbicie i ślizg po wodzie. Pozycja wyjściowa w leżeniu na brzuchu, nogi ugięte, ręce wyciągnięte do przodu, odbicie od brzegu, ślizg pod powierzchnią wody jak najdalej, Pozycja wyjściowa na brzuchu, układamy się klatką piersiową na desce , nogi wyprostowane, wykonujemy ruch wiosłujący, silniej w fazie odpychania się nogami. Pozycja na brzuchu, ręce pracują jak do kraula, nogi do klasycznego, szczególne zwrócenie uwagi na fazę poślizgu, Pozycja w leżeniu tyłem, ręce jak do stylu grzbietowego, nogi do klasycznego, zwrócenie uwagi na fazę poślizgu, Pływanie na grzbiecie, ręce naprzemiennie, nogi nie pracują, długa faza poślizgu, Pływanie na brzuchu, ręce pracują naprzemiennie jak do kraula, ale głowa ponad poziomem wody, nogi nie pracują, długa faza poślizgu Pozycja w leżeniu przodem w rękach trzymana deska, płyniemy jak do kraula, ale ręce nie pracują naprzemiennie, ale są dokładane na deskę raz jedna raz druga, z zachowaniem fazy poślizgu, Pozycja w leżeniu na plecach, w rękach trzymana deska, płyniemy jak do stylu grzbietowego, ale ręce nie pracują naprzemiennie, ale są dokładane na deskę raz jedna raz druga, z zachowaniem fazy poślizgu, Pozycja na plecach, uda zaciskają deskę, ręce pracują jak w stylu grzbietowym, Pozycja na plecach, deska zaciskana miedzy stawami skokowymi, ręce pracują jak w stylu grzbietowym Pozycja w leżeniu na brzuchu, między udami trzymamy deskę, ręce jak do żabki. Pozycja w leżeniu na brzuchu, deska trzymana w połowie długości podudzia, ręce jak do żabki

ĆWICZENIA ASYMETRYCZNE W WODZIE Ćwiczenia asymetryczne to ćwiczenia równie często stosowane. Polegają głownie na indywidualnym dla każdej skoliozy ustawieniu ciała, ułożenia barków czy też bioder. Asymetryczna praca kończyn pozwala na wyegzekwowanie takich ruchów, które pozwalają zniwelować i znieść skrzywienie na określony czas ćwiczenia. Prowadzenie ćwiczeń asymetrycznych jest zadaniem trudnym i wymaga dużej wiedzy terapeuty oraz indywidualnego podejścia do każdego dziecka. Należy pamiętać o właściwej pozycji wyjściowej, stabilizacji pozycji i jednocześnie o doborze dzieci o podobnym rodzaju skrzywienia do jednej grupy. Jeżeli łuki w skrzywieniu dwułukowym piersiowo-lędźwiowym są blisko ułożone i raczej krótkie, nie powinno się wykonywać ćwiczeń asymetrycznych, TYLKO  SYMETRYCZNE W leczeniu asymetrycznym w wodzie wyróżnia się następujące grupy skrzywień: a. Skoliozy jednołukowe piersiowe, b. Skoliozy jednołukowe lędźwiowe, c. Skoliozy jednołukowe piersiowo-lędźwiowe, d. Skoliozy dwułukowe piersiowo-lędźwiowe, Dobierając ćwiczenia należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach. - Gdy barki są ustawione w linii poziomej, kręgosłup pozostaje w pionie, - Gdy barki są ustawione pod skosem, kręgosłup jest wygięty na poziomie piersiowym w stronę barku położonego wyżej, - Gdy biodra są ustawione pod skosem, kręgosłup wygina się lędźwiowo w kierunku biodra leżącego niżej,