OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE Sposobem indywidualizacji procesu kształcenia

Obowiązkiem nauczyciela jest stworzenie uczniowi, niezależnie od poziomu jego rozwoju, takich warunków, aby mógł odnosić sukces na miarę swoich możliwości. Obowiązkiem nauczyciela jest stworzenie uczniowi, niezależnie od poziomu jego rozwoju, takich warunków, aby mógł odnosić sukces na miarę swoich możliwości.

TWÓRCY OK  Wielka Brytania  Stany Zjednoczone Ocenianie kształtujące wprowadza się w następujących krajach: - Australii- Nowej Zelandii - Australii- Nowej Zelandii - Kanadzie- Stanach Zjednoczonych - Danii- Szkocji - Finlandii- Polsce - Włoszech

Twórcami oceniania kształtującego są Black i Wiliam, którzy w 1998 roku opublikowali dwie broszurki pod tytułem "Wewnątrz czarnej skrzynki". W Polsce w promocję oceniania kształtującego zaangażowało się CEO(Centrum Edukacji Obywatelskiej

Co to jest „ocenianie kształtujące”? Ocenianie jest integralną częścią procesu edukacyjnego. Najczęściej mamy do czynienia z ocenianiem podsumowującym, które dzięki testom i egzaminom, ma potwierdzić to, czego uczniowie się nauczyli. Przy tak rozumianym ocenianiu szkoła ponosi odpowiedzialność za poziom wiedzy przyswojonej przez ucznia. Ocenianie może mieć także charakter kształtujący, który ma pomóc uczniowi w procesie uczenia się.

Współczesne tendencje w nauczaniu TO: Uznanie wiedzy osobistej Samodzielne konstruowanie znaczeń przez ucznia Samodzielne, twórcze myślenie Edukacja dialogowa

Ocenianie uczniów TO : - „Proces wyrażania opinii o uczniach za pomocą stopni lub ocen opisowych, zarówno sporadycznie, jak i co kwartał lub przy końcu roku szkolnego.” (W. Okoń) Ustalanie i komunikowanie oceny szkolnej (B. Niemierko) Diagnoza postępów ucznia w procesie kształcenia „jasny obraz tego, czego dzieci nie umieją i dlaczego nie umieją oraz jakie błędy sam (nauczyciel) popełnia” (D. Fontana)

CELE OCENIANIA - diagnozowanie słabych i mocnych stron ucznia, słabych i mocnych stron stosowanych metod nauczania, dokumentowanie tego, co uczeń wie, rejestracja tempa postępów w nauce, porównywanie uczniów, selekcja pod kątem przyszłej edukacji.

CELE DRUGORZĘDNE TO: rozliczanie się nauczycieli i uczniów wobec zainteresowanych stron, motywowanie, dyscyplinowanie

FUNKCJE OCENIANIA – dydaktyczna - ocena miernikiem wyników ucznia; jego osiągnięć (do momentu nauczania zorganizowanego) społeczna - wskazanie pozycji ucznia w klasie (do momentu istnienia klasy) wychowawcza - oddziaływanie na uczucia i wolę (samokontrola); uwzględnianie zaangażowania, staranności, wkładu pracy sterująco – metodyczna - ocena powinna uzmysłowić N. konieczność zmiany metod lub kontynuacji psychologiczna – ocena powinna obejmować kontekst zdrowia psychicznego i fizycznego ucznia selektywna – ocena powinna odróżniać uczniów dobrze przygotowanych i prognozowanie przyszłości i rozwoju ucznia

Funkcja oceniania w szkole - ewaluacja osiąganych przez uczniów założonych celów kształcenia.

„ (...) nauczyciele zazwyczaj oceniają, lecz nie diagnozują, przede wszystkim z powodu presji czasu i nacisku, jaki kładzie się na wyniki dzieci, a nie na procesy i strategie, które są przyczyną takich wyników. (...) Ocena bez diagnozy ma ograniczoną wartość i może być w rzeczywistości bezproduktywna, jeżeli jej wyrazem są słabe stopnie i niechętne komentarze nauczyciela, a nie uświadomienie dziecku przyczyn takich wyników i podanie sposobów zapobieżenia podobnej sytuacji w przyszłości.” (D. Fontana)

Podstawa programowa - Program ↓ cele nauczania ↑ zdiagnozowanie poziomu wyjściowego ucznia (poziom rozwoju, wiedzy, umiejętności) i zaprojektowanie na ich podstawie nauczania

Nastawienie oceniania ↓ ↓ efekt, wynik proces cele cele popisowe dydaktyczne motywacja motywacja zewnętrzna wewnętrzna

Zmiany w funkcjach oceniania Eksponowanie funkcji informacyjnej i motywacyjnej: od sztywnego zasobu wiadomości i umiejętności świadome zdobywanie wiedzy przy wykorzystaniu informacji zwrotnej (także uczenia się na błędach) od zewnętrznego mechanizmu sterowania działaniem ucznia wewnętrzna potrzeba działań ucznia = świadomość swych mocnych i słabych stron wspieranie rozwoju ucznia; świadomość przekraczania aktualnych możliwości na rzecz przyszłego rozwoju

Zmiany w procedurach oceniania Od oceniania przez nauczyciela samoocena i samokontrola ucznia od oceny ostatecznego efektu (behawioryzm) ocenianie całości pracy ucznia ocenianie - proces dający szansę na rozwój umiejętności; obejmujący stwierdzenia o etapach osiągania danych umiejętności

Etapy pracy podlegające ocenie Podjęcie zadania wykonanie samodzielna analiza i autorefleksja dalsza praca wynik

Ocenianie sumujące „na wyjściu”- ostateczne rozliczenie pracy ucznia i nauczyciela Ocenianie bieżące przymiarką do oceny końcowej Dyscyplinuje kształcenie Sprzyja rankingom, rywalizacji

Ocenianie kształtujące Wspomaga pracę ucznia Motywuje do samodzielnej pracy Uwzględnia kontekst kształcenia Indywidualizuje osiągnięcia

Co mówią badania i raporty? Ocenianie kształtujące skutecznie przygotowuje młodych ludzi do uczenia się przez całe życie oraz przynosi efekty w pracy z uczniami mającymi trudności w uczeniu się.

Atmosfera sprzyjająca uczeniu się: trwale wzmacnia w uczniach poczucie ich wartości, zwiększa zaangażowania uczniów w naukę, zachęca uczniów do samodzielności, stwarza uczniom warunki do współpracy, pogłębia u uczniów świadomość procesu uczenia, pozwala uczniom wziąć odpowiedzialność za własną naukę.

Elementy oceniania kształtującego Co robi nauczyciel, który stosuje nauczanie kształtujęce? Określa cele i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia. Określa cele i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia. Ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to co będzie brał pod uwagę przy ocenianie pracy ucznia. Ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to co będzie brał pod uwagę przy ocenianie pracy ucznia. Rozróżnia funkcje oceny sumującej i kształtującej. Rozróżnia funkcje oceny sumującej i kształtującej. Buduje atmosferę uczenia się. Buduje atmosferę uczenia się. Potrafi formułować pytania kluczowe. Potrafi formułować pytania kluczowe. Potrafi zadawać pytania angażujące ucznia w lekcję. Potrafi zadawać pytania angażujące ucznia w lekcję. Stosuje efektywną informację zwrotną. Stosuje efektywną informację zwrotną. Wprowadza samoocenę i ocenę koleżeńską. Wprowadza samoocenę i ocenę koleżeńską.

Określanie celów lekcji i formułowanie ich w języku zrozumiałym dla ucznia. Praca nad celami ma trzy etapy:  Przed lekcją nauczyciel zastanawia się, jakie cele chce osiągnąć.  Nauczyciel podaje cele lekcji uczniom lub ustala je wspólnie z nimi. Uczniowie wiedzą, czego i po co będą się uczyć.  Po lekcji uczniowie zastanawiają się, czego się nauczyli.

KRYTERIA OCENIANIA - NACOBEZU Ustalenie, na co będziemy zwracać uwagę przy ocenianiu Określenie - faktów, dowodów, które pokażą nauczycielowi i uczniowi, czy cel lekcji został osiągnięty

Ustalanie wraz z uczniami kryteriów oceniania, czyli tego, co nauczyciel będzie brał pod uwagę przy ocenie pracy ucznia. Uczeń musi wiedzieć,co dokładnie będzie podlegało ocenie. Ustaliliśmy już wraz z uczniami cele lekcji. Wiemy więc, dokąd zdążamy i co chcielibyśmy wspólnie osiągnąć. Teraz musimy ustalić, na co będziemy zwracać uwagę przy ocenianiu. Chodzi o to, by określić dowody, fakty, które pokażą zarówno nauczycielowi, jak i uczniowi, w jakim stopniu cel lekcji został osiągnięty. Kryteria także pomagają uczniom przygotować się do sprawdzianu oraz wykonać pracę tak, aby postawiony przez nauczyciela cel został zrealizowany. Nauczyciel konsekwentnie ocenia tylko to, co zapowiedział wcześniej.

Rozróżnianie funkcji oceny sumującej i kształtującej. Ocena sumująca ma znaczenie przy podsumowaniu wiedzy nabytej przez ucznia i zwykle ogranicza się do stopnia. Ocena kształtująca natomiast służy uczniowi do tego, aby uświadomił sobie, co zrobił dobrze, co źle i jak może poprawić swoją pracę. W ocenianiu kształtującym uczeń otrzymuje mniej ocen-stopni, a częściej informację zwrotną od nauczyciela czy kolegi.

Jeśli oceniamy OK., to nie stawiamy w tym samym czasie stopni w postaci oceny. Uczeń mając ocenę w postaci stopnia skupia się na nocie, a nie na tym co napisał sam nauczyciel

Budowanie atmosfery uczenia się. Wprowadzając ocenianie kształtujące, nauczyciel może sobie pomóc od samego początku,współpracując ściśle z uczniami. Warto poświęcić czas na dyskusję z uczniami o tym, jak się uczą i co pomaga im się uczyć. Atmosfera sprzyjająca uczeniu się przejawia się większym poczuciem własnej wartości uczniów, zaangażowaniem w proces uczenia się, samodzielnością, umiejętnością współpracy oraz świadomym uczeniem się. Praktyka pokazuje, że na wstępnym etapie wprowadzania OK zarówno uczniowie, jak i ich rodzice są zaniepokojeni mniejszą liczbą stopni. Dlatego trzeba rozmawiać o tym zarówno z uczniami, jak i z rodzicami. Rodzice, którzy zrozumieją, w jaki sposób ocenianie kształtujące może pomóc ich dzieciom, stają się sojusznikami swoich dzieci i nauczyciela.

Umiejętność formułowania pytań kluczowych. Pytania kluczowe to pytania, które skłaniają uczniów do myślenia. Takie pytania ukazują uczniom szerszy kontekst omawianego zagadnienia, zachęcają do poszukiwania odpowiedzi i silniej angażują w naukę.

Znajomość technik zadawania pytań. Zadawanie pytań w ocenianiu kształtującym polega na włączaniu wszystkich uczniów w myślenie nad rozwiązywaniem problemu postawionego przez nauczyciela. Ma temu służyć m. in.: wydłużenie czasu oczekiwania na odpowiedź ucznia, kierowanie przez nauczyciela pytania do wszystkich uczniów, a nie tylko zgłaszających się, poszukiwanie w parach odpowiedzi na pytanie nauczyciela, nie karanie za błędne odpowiedzi.

Nie pytaj uczniów, którzy się zgłoszą do odpowiedzi. Policz w myśli do siedmiu i wybierz sam osobę, którą chcesz zapytać. W ten sposób zmuszasz wszystkich do poszukiwania odpowiedzi.

Stosowanie efektywnej informacji zwrotnej. Informacja zwrotna to kluczowy składnik oceniania kształtującego. Nauczyciel zamiast stawiać ocenę sumującą, przekazuje uczniowi komentarz do jego pracy. Dobra informacja zwrotna jest sztuką, ale zawsze powinna zawierać cztery elementy: wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia; odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia; wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę; wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej. Informacja zwrotna musi być ściśle związana z kryteriami oceniania określonymi przed wykonaniem zadania.

Wprowadzenie oceny koleżeńskiej i samooceny uczniowskiej. Uczniowie - na podstawie podanych kryteriów oceniania - wzajemnie recenzują swoje prace, dają sobie wskazówki, jak je poprawić. Ma to dwojaki sens: z jednej strony dobrze rozumieją kolegę, którego pracę sprawdzają, gdyż przed chwilą wykonywali to samo zadanie, a z drugiej - uczą się od swego kolegi ustalania kryteriów oceniania umiejętności dawania informacji zwrotnej. Jeśli uczeń sam potrafi ocenić, ile się nauczył i co jeszcze musi zrobić, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego uczestnika tego procesu. Także samoocena pozwala uczniom znaleźć odpowiedź na pytania: Już umiem? Nad czym muszę jeszcze popracować? O co powinienem zmienić w swoim sposobie uczenia się? Jakie powinienem przyjąć postanowienie na przyszłość?

Sprawdzenie realizacji celów - podsumowanie lekcji Po każdej lekcji musicie sprawdzić, czy osiągnęliście założony cel. Propozycja – poleć uczniom dokończenie zdania: Dziś nauczyłem się..... Zrozumiałem, że Przypomniałem sobie, że Zaskoczyło mnie, że Dziś osiągnąłem założony cel, gdyż......

Elementy oceniania kształtującego w scenariuszu. cele lekcji sformułowane w języku zrozumiałym dla ucznia;. kryteria oceniania, czyli „Nacobezu". pytania kluczowe,. samoocena i ocena koleżeńska.

Temat: Metan - główny składnik gazu ziemnego Cele lekcji w języku ucznia:. Na lekcji dowiesz się, jakie najważniejsze właściwości ma metan i jakie wynikają z tego dla ciebie praktyczne wskazówki

"Nacobezu": Po lekcji:. zapiszesz wzór sumaryczny i strukturalny metanu. wymienisz pięć właściwości fizyczne metanu. wyjaśnisz jakie powstają produkty reakcji spalania w zależności od ilości użytego tlenu. zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania (całkowitego, półspalania i spalania niecałkowitego) dla metanu. podasz zasady jak należy bezpiecznie obchodzić się z gazem ziemnym

Pytanie kluczowe:. Dlaczego należy dbać o sprawność wentylacji przy używaniu piecyków gazowych. Dlaczego niebezpiecznie jest wchodzić do pomieszczeń, w których wydziela się metan

1.Klasa-I 2.Ośrodek tematyczny- „Dbamy o swoje zdrowie” 3.Temat dnia: „Dlaczego chorujemy” 4.Zapis tematu w dzienniku lekcyjnym: Dłuższe wypowiedzi na temat przyczyn zachorowań na podstawie tekstu i własnych doświadczeń. Redagowanie porad z rozsypanki wyrazowej- zdania rozkazujące. Stan zdrowia i choroby-zachowania zagrażające zdrowiu. Dostosowanie ubioru do pogody. Mierzenie temperatury ciała. Śpiewanie piosenki pt. „Zimno-ciepło”. Mnożenie w zakresie 20.

Cele operacyjne: Uczeń: -rozpoznaje objawy przeziębienia, -wymienia zasady dostosowania ubioru do pory roku i panujących warunków atmosferycznych, -redaguje zdania z rozsypanki wyrazowej, -rozpoznaje zdania rozkazujące, -wyszukuje fragmenty utworu zawierające odpowiedzi na pytania, -mierzy temperaturę ciała za pomocą termometrów, -dobiera napisy do obrazków, -mnoży w zakresie 20 -dobiera iloczyny do sytuacji praktycznych.

Cele w języku ucznia: Na dzisiejszych zajęciach poznacie Blankę i dowiecie się, dlaczego zachorowała. Nauczycie się mierzyć temperaturę termometrem lekarskim. Dowiecie się, jak należy ubierać się, aby uniknąć przeziębienia. Poznacie też zdania rozkazujące oraz utrwalicie mnożenie do 20.

Na Co Be Zu (kryteria oceny): - wypowiadanie się pełnymi zdaniami, - poprawne redagowanie zdań z rozsypanki, - umiejętne posługiwania się termometrem i odczytanie temperatury, - dobór właściwego ubioru stosownie do warunków atmosferycznych i pory roku, -poprawne mnożenie w zakresie 20.

. Pytania kluczowe: -Dlaczego Blanka zachorowała? -Jakie są objawy przeziębienia? -Jak należy postępować, aby uniknąć przeziębienia? -Co to znaczy „ubierać się stosownie do pogody”?