Idea subsydiarności w praktyce na przykładzie działalności Zespołu Interdyscyplinarnego w Łodzi

Subsydiarność - nazwa pochodzi od łacińskiego sława „subsydium” oznaczającego pomoc – wsparcie. Idea subsydiarności (pomocniczości) jest jedną z najważniejszych cech ustrojowych państw demokratycznych. Oznacza, że w pierwszej kolejności działania powinny być podejmowane: przez jednostkę, następnie przez rodzinę, najbliższe otoczenie, dopiero w momencie gdy nadal problem jest nie rozwiązany przez gminę czy powiat.

Istnieją różne podmioty, ośrodki, instytucje, organizacje zajmujące się się pomocom ofiarom przemocy w rodzinie, interwencją kryzysową ukierunkowaną na wspomaganie klienta w odzyskaniu równowagi emocjonalnej oraz radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych. Niezmiernie ważna w takiej sytuacji jest współpraca i przepływ informacji pomiędzy instytucjami i organizacjami zajmującymi się pomaganiem ofiarom przemocy, a co za tym idzie tworzenie koalicji lokalnych.

Ofiary przemocy w rodzinie potrzebują szerokiego spektrum pomocy: psychologicznej, prawnej, materialnej, socjalnej, medycznej a także wsparcia. Głównym celem wspierania osób doświadczających przemocy w rodzinie jest skuteczna pomoc w przełamywaniu kryzysu i przywrócenie osobom i rodzinom umiejętności prawidłowego funkcjonowania.

Wejście w życie we wrześniu 2011 r. Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie procedur „Niebieskie Karty”, wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U ) otworzyło nowe wyzwania dla skuteczniejszego współdziałania osób, służb instytucji i organizacji w ramach określonych procedur. Zmiana ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U ) zarówno w Łodzi, jak i w pozostałych gminach spowodowała konieczność wprowadzenie regulacji prawa miejscowego. W Łodzi Zarządzeniem Prezydenta Miasta Łodzi Nr 1830/VI/12 dnia 14 lutego 2012 r. powołano Zespół Interdyscyplinarny w Łodzi.

Zespół Interdyscyplinarny w gminie pełni funkcję inicjującą i koordynującą wszelkie działania realizowane w ramach przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Celem działania Zespołu jest koordynowanie systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie na najniższym szczeblu samorządu terytorialnego. Zespół Interdyscyplinarny stanowi czynnik sprzyjający podniesieniu skuteczności pomocy ofiarom przemocy w rodzinie świadczonej przez różne służby.

Zespół Interdyscyplinarny to grupa ludzi, specjalistów z różnych dziedzin, zajmująca się rozwiązaniem konkretnego problemu przy wykorzystaniu zasobów będących w dyspozycji każdego z członków takiego Zespołu.

Zespół Interdyscyplinarny w Łodzi liczy 18 osób, są to przedstawiciele: Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Łodzi Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łodzi Miejskiego Ośrodka Profilaktyki Zdrowotnej w Łodzi Miejskiego Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi Komendy Miejskiej Policji w Łodzi Wydziału Edukacji w Departamencie Spraw Społecznych Urzędu Miasta Łodzi Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych w Departamencie Spraw Społecznych Urzędu Miasta Łodzi Prokuratury Okręgowej Kuratorskiej Służby Sądowej –pion rodzinny Organizacji pozarządowych.

Zadaniem Zespołu jest integrowanie i koordynowanie działań podmiotów działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności poprzez: diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.

Podmiot wszczynający procedurę 2012 rok2013 rok2014 rok Policja MOPS MKRPA27435 Oświata Ochrona zdrowia268 Razem

Działania podejmowane w procedurze „Niebieskie Karty” Rok 2012Rok 2013 Rok 2014 Poinformowanie prokuratury Skierowanie zawiadomień do MKRPA Skierowanie sprawców na grupę korekcyjną Odebranie dziecka z rodziny na wniosek pracownika socjalnego 665

W celu skuteczniejszego rozwiązywania problemów związanych z występowaniem przemocy w rodzinie Zespół Interdyscyplinarny tworzy grupy robocze, w skład których obligatoryjnie wchodzą przedstawiciele: Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łodzi Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Oświaty Policji Ochrony zdrowia.

W zależności od potrzeb do pracy w grupach roboczych zapraszani są również kuratorzy sądowi, specjaliści: psycholog, pedagog, prawnik, a także przedstawiciele innych podmiotów specjalizujących się w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Poszczególne podmioty realizują zadania określone w ramach procedury Niebieskiej Karty.

W celu udzielenia skutecznej pomocy istotna jest współpraca i przepływ informacji pomiędzy różnymi podmiotami, instytucjami i organizacjami zajmującymi się pomaganiem ofiarom przemocy w rodzinie. Zespół interdyscyplinarny stanowi czynnik sprzyjający podniesieniu skuteczności pomocy ofiarom przemocy w rodzinie świadczonej przez różne służby.

Przykładem współdziałania jest np.: Współdziałanie z kuratorami w celu właściwego zdiagnozowania rodzin, w których są małoletnie dzieci - pozwalające podjąć właściwe i skuteczne działania zmierzające do zapewnienia bezpieczeństwa. Współpraca z Miejskim Centrum Zdrowia Publicznego w celu prowadzenia zajęć korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy. Zajęcia odbywają się w obecności psychologa lub terapeuty i polegają na przekazywaniu szeroko pojętej wiedzy na temat zjawiska przemocy oraz na treningu umiejętności społecznych. Ponadto na terenie naszego miasta działa jeden z niewielu w kraju Hosteli dla osób podejrzanych o stosowanie przemocy w rodzinie. Hostel dysponuje 10 miejscami.

N a terenie miasta uruchomiono telefon dla osób, które chcą zgłosić, często anonimowo, podejrzenie przemocy w rodzinie. Osoba przyjmująca zgłoszenie informuje właściwy dla miejsca zdarzenia Komisariat Policji, oraz przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego. Sprawa trafia również do pracownika socjalnego MOPS. W przypadku potwierdzenia się podejrzenia przemocy wdrażane są właściwe procedury.

Zasada subsydiarności umożliwia rozłożenie realizowanych zadań na poszczególne podmioty biorące udział w pracach Zespołu Interdyscyplinarnego oraz grup roboczych. Taka forma działania umożliwia pełniejsze wykorzystanie zasobów jakimi dysponują poszczególne podmioty pracujące w obszarze dotyczącym przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Stworzenie lokalnej koalicji pozwala wspólnie określić strategię pomocy, wzmacniać jej efektywność.

Współpraca różnych podmiotów gwarantuje również profesjonalny nadzór, zapewnia lepsze wykorzystanie lokalnego potencjału, sprawniejszą kontrolę. Pozwala na właściwą ocenę skuteczności działań oraz umożliwia podejmowanie właściwych kroków w przypadku pojawienia się nowych problemów, barier czy zagrożeń. Dzięki współpracy podmiotów powstaje pewna forma synergii, a co za tym idzie większa efektywność i skuteczność podejmowanych działań.