Ubezpieczenie rentowe 2 (Renta rodzinna i zasiłek pogrzebowy)

Regulacja prawna Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. art. 65 i nast..

Ryzyko utraty żywiciela Utrata żywiciela, w ubezpieczeniu rentowym, oznacza, że obowiązek dostarczenia środków utrzymania członkom rodziny ubezpieczonego, którzy stracili żywiciela przejmuje instytucja ubezpieczeniowa.

Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Renta rodzinna ma wtórny charakter w stosunku do uprawnienia, jakie przysługiwało lub mogło przysługiwać ubezpieczonemu.

Członek rodziny nabywa prawo do renty w miejsce ubezpieczonego, jeśli ubezpieczony nie miał ustalonego prawa to należy je ustalić.

Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy: a)częściowa lub całkowita niezdolność do pracy; b) wymagany okres składkowy i nieskładkowy; c) powstanie niezdolności do pracy w czasie trwania ubezpieczenia (tj. w okresach enumeratywnie wymienionych w ustawie) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (tzw. przedłużony okres ochrony ubezpieczeniowej).

Wyjątek Warunek stażu ubezpieczeniowego (od 1 do 5 lat) nie jest wymagany w przypadku ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.

Ryzyko utraty żywiciela oznacza w tym przypadku śmierć osoby, która była zobowiązana do dostarczania środków utrzymania innym osobom zwykle członkom najbliższej rodziny.

Ustawodawca określa sytuacje, kiedy członek rodziny ma prawo pozostawać na utrzymaniu ubezpieczonego, aby w razie jego śmierci można było uznać, że utracił żywiciela i konsekwencji mógł otrzymać świadczenia z ubezpieczenia.

Wskazane przez ustawodawcę przypadki określają treść sytuacji chronionej - treść ryzyka i nie są przesłankami sensu stricto.

Kto może utracić żywiciela - krąg uprawnionych. art. 67

Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny spełniający warunki określone w art : 1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka dzieci przysposobione; 2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka; 3) małżonek (wdowa i wdowiec); 4) rodzice ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające.

Wiek dziecka: 1) zawsze do ukończenia 16 lat; 2) dzieci pomiędzy rokiem życia do ukończenia nauki w szkole, albo 3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, do 16 lub lat

Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.

Przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka

Przyjęcie na wychowanie i utrzymanie jako przesłanka.

Wnuki, rodzeństwo inne dzieci obce 1)muszą spełnić warunki co do wieku jak dzieci 2) zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku, oraz 3) nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli: nie mogą zapewnić im utrzymania albo ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.

Wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli: osiągnęła 50 lat w chwili śmierci małżonka, lub w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania dzieci, wnuków rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu; była niezdolni do pracy w chwili śmierci męża lub w razie powstania niezdolności do pracy w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od od zaprzestania wychowywania dzieci, wnuków rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu; wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia,; sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.

Prawo do renty rodzinnej ma również była małżonka, który nie pozostawała w chwili śmierci byłego męża we wspólności małżeńskiej, jeżeli ma prawo do alimentów ze strony zmarłego małżonka ustalone wyrokiem sadowym lub ugoda sądową.

Wspólność małżeńska – brak definicji wspólność małżeńska, to nie to samo co małżeńska wspólność majątkowa z k. r. i o.

Warunkiem nabycia prawa do renty rodzinnej przez wdowę (wdowca) jest, poza spełnieniem przesłanek określonych w art. 70 ust. 1 i 2 ustawy o fus, pozostawanie przez małżonków do dnia śmierci jednego z nich w stanie faktycznej wspólności małżeńskiej (art. 70 ust. 3 tej ustawy). Ciężar dowodu niepozostawania w tej wspólności spoczywa na organie rentowym.

Okresowa renta rodzinna Wdowa niespełniająca warunków do renty rodzinnej określonych w ust. 1 lub 2 art. 70 i niemająca niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej: 1) przez okres jednego roku od chwili śmierci męża; 2) w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci męża.

Zakres uprawnień wdowca do renty rodzinnej od 1 lipca 2004 r. jest taki sam jak wdowy, ale rozwiedziony małżonek nie ma takich uprawnień jak rozwiedziona małżonka.

Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli: -ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania; -spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca w art. 70 ust. 1 i 2 oraz, co do wieku, również w art. 70 ust. 5.

Pojęcie przyczyniania się z art. 71 ust. o f.u.s. odnosi się do utrzymania rodziców. Przyczynianie się do utrzymania rodziców nie wynika ze zwiększenia dochodu rodziców, lecz z partycypowania w kosztach ich utrzymania, którego nie mogą sobie sami zapewnić.

Renta rodzinna wynosi: 1) dla jednej osoby uprawnionej - 85 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; 2) dla dwóch osób uprawnionych - 90 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu; 3) dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95 % świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.

Renta rodzinna podlega podziałowi na równe części między uprawnionych.

Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna, przysługuje jej dodatek dla sierot zupełnych.

Zasiłek pogrzebowy - art. 77 i nast.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci: 1) ubezpieczonego; 2) osoby pobierającej emeryturę lub rentę; 3) osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania; 4) członka rodziny ubezpieczonego, osoby pobierającej emeryturę lub rentę

Członkowie rodziny to : dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione; wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka; małżonek (wdowa i wdowiec); rodzice, (również ojczym i macoch oraz osoby przysposabiające)

Zasiłek pogrzebowy przysługuje również w razie śmierci ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu - tzn. śmierć jednej osoby powoduje zawsze powstanie prawa tylko do jednego zasiłku.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie fizycznej (nie tylko członkom rodziny), która pokryła koszty pogrzebu.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje również pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu.

Nie należy więc utożsamiać pogrzebu wyłącznie z aktem złożenia ciała albo szczątków do grobu, ale z przeprowadzeniem zwyczajowo przyjętych, w danej kulturze, obrzędów związanych ze śmiercią i pożegnaniem osoby zmarłej.

W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez osobę niebędącą członkiem rodziny, pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, powiat, osobę prawną kościoła lub związku wyznaniowego, zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż określona w art. 80.

Członkom rodziny przysługuje zasiłek w wysokości wskazanej w art. 80. ( 4000 zł) bez względu na wysokość poniesionych kosztów.

Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt Państwa, organizacji politycznej lub społecznej, lecz osoby, osoby zaliczane do członków rodziny poniosły również część jego kosztów, przysługuje im zasiłek w wysokości określonej w art. 80.

Wygaśnięcie prawa do zasiłku pogrzebowego. Zasada ogólna – art. 81 ust 1. Wyjątek - art. 81 ust 2.