Jak motywować uczniów do nauki ???

MOTYWACJA Termin ten pochodzi z łaciny, w którym moveo (movere, movi, motu) oznacza : wprawiać w ruch, popychać. (W. Szewczuk 1990, Psychologia, W-wa, WSiP, str.334)

POSTAWY UCZNIÓW

motywacja wewnętrzna motywacja zewnętrzna

Jeżeli dziecko nie otrzyma odpowiedzi na pytania: PO CO JA SIĘ TEGO UCZĘ? GDZIE BĘDĘ MÓGŁ WYKORZYSTAĆ ZDOBYTE WIADOMOŚCI? Zapoznaje się tylko z nimi powierzchownie, pamięta je krótko i nie jest w stanie ich zastosować, ani odtworzyć.

Zadaniem nauczyciela jest : Uświadomienie uczniom celu uczenia się. Kształtowanie właściwej motywacji. Uczyć dzieci jak ponosić porażkę w sposób inteligentny. Przekonać uczniów, że są bardziej zdolni niż się im wydaje.

Pierwszym krokiem dydaktycznym jest wzbudzanie w dziecku zainteresowania przedmiotem nauki. Po wzbudzeniu odpowiedniej motywacji nauczyciel może przystąpić do przekazywania nowej wiedzy

Sztuka motywowania: Zacznij od siebie! pracuj z widoczną pasją, zaangażowaniem, entuzjazmem w głosie i gestach   utrzymuj własną motywację do pracy na odpowiednio wysokim poziomie troski i kłopoty, zły nastrój, odstaw na bok zadbaj o miłą atmosferę podczas zajęć wzbudzaj sympatię, szacunek i pozytywne nastawienie do nauczanego przedmiotu

dotrzymuj obietnic przekonuj uczniów, że lubisz ich uczyć bądź cierpliwy i znajdź czas dla swojego ucznia traktuj go podmiotowo, indywidualnie obdarzaj zaufaniem i bądź po jego stronie zawsze oceniaj obiektywnie

Rodzaj inteligencji Ćwiczenia aktywizujące różne rodzaje inteligencji Językowa Pisanie i redagowanie gazetki Czytanie różnorodnych tekstów Tworzenie słowników osobistych Pisanie zakończeń opowiadań Logiczno-matematyczna Gry pamięciowe Układanie i rozwiązywanie symulowanych problemów Tworzenie planów i prognoz Łamigłówki Szukanie błędów Wizualno-przestrzenna Rysowanie wykresów i map Tworzenie map mentalnych Praca z kolorami

Rodzaj inteligencji Ćwiczenia aktywizujące różne rodzaje inteligencji Muzyczna Ćwiczenia intonacyjne Ćwiczenia fonetyczne Śpiewanie i rytmizowanie wierszy „dramatyczne „ czytanie Kinestetyczna Kalambury Pantomima Odgrywanie scenek

Rodzaj inteligencji Ćwiczenia aktywizujące różne rodzaje inteligencji Interpersonalna Ćwiczenia integracyjne Praca w parach i w małych grupach Praca zespołowa nad projektami Pełnienie różnych ról w grupie Udzielanie i przeprowadzanie wywiadów Intrapersonalna Praca indywidualna Pisanie pamiętnika Refleksje nad własnym uczeniem się Ćwiczenia w rozpoznawaniu własnych emocji

Działania, które powodują utratę motywacji u ucznia: niesprawiedliwa ocena, wygórowane wymagania, osobista niechęć do ucznia, lekceważenie potrzeb ucznia, krytyka osoby a nie jego działań, nauczyciel przyjmuje rolę eksperta, porównuje z innymi, nudna lekcja, nieatrakcyjne metody nauczania

Styl przytłaczający – wielokrotne podkreślanie konieczności włożenia ogromnego wysiłku w wykonanie zadania Skutki- zniechęcenie, rezygnacja Styl dyrektywny – stanowcze, konsekwentne działanie z pozycji formalnego autorytetu Skutki - zdecydowany bunt i niechęć do jakiejkolwiek pracy Styl manipulacyjny - zawstydzanie, wyśmiewanie, porównywanie, nadmierne chwalenie Skutki- brak poczucia bezpieczeństwa, brak zaufania

Styl katastroficzny – przedstawianie negatywnych konsekwencji niewykonania zadania Skutki - stres, przymus, negatywne emocje- agresja, bunt

     Jeżeli nauczyciel rozpozna motyw uczenia się ucznia, to może na niego optymalnie odpowiedzieć. Będzie mógł np. stworzyć w klasie grupę osób o jednakowych postawach i dla każdej z nich przygotować inne, zestawy zadań.

Uczeń odtwórca To uczeń, który osiąga na ogół oceny dobre lub bardzo dobre. Rozwiązuje zadania nie tylko obowiązkowe i "dla chętnych", ale również te, które wybierze sam. Samo rozwiązanie nie daje mu satysfakcji; musi się pochwalić swoją pracą przed nauczycielem, rodzicami, kolegami.

Uczeń "zdobywca nagród". Taki uczeń otrzymuje oceny dobre i bardzo dobre. Wydaje się, iż głównym motywem działania tej grupy uczniów jest chęć otrzymania nagrody. W przypadku zadań obowiązkowych (np. pracy domowej), nagrodą jest ocena bardzo dobra, zaś "nieobowiązkowych" - satysfakcja z rozwiązania zadania uznanego jako "trudne".

Uczeń "ciekawy intelektualnie". To uczniowie, którzy z wielkim zaangażowaniem rozwiązują zadania nietypowe zarówno obowiązkowe jak i "dla chętnych". Ocena nie jest dla nich rzeczą pierwszoplanową. Uczniowie ci uważają, że tylko zadania ciekawe, nietypowe przyciągają ich uwagę, wyzwalają energię i dają satysfakcję z osiągniętego wyniku.

Uczeń "niezależny". Uczniowie ci nie lubią zadań standardowych, stawiają nauczycielowi kłopotliwe pytania. Zadania obowiązkowe rozwiązują pod przymusem, bez zaangażowania. Satysfakcję daje im tylko zajmowanie się własnym problemem

Uczeń "lubiący się bawić". Uczniów tych najbardziej interesują krzyżówki, zagadki, rysowanie, malowanie.

Uczeń "o słabej motywacji". Do tej grupy należy duża liczba uczniów. Rozwiązują jedynie zadania łatwe, krótkie. Bojąc się "kary" przestają dostrzegać sens tkwiący w nauce języka obcego i widzą w niej tylko źródło swego strachu.

Uczeń "nie zainteresowany".  Uczniowie ci nie odrabiają zadań domowych, jedynie odpisują i to wielokrotnie bez zrozumienia. Uczeń tej grupy często uważa się za osobę niezdolną. Jeżeli dodatkowo odczuwa lęk przed rodzicami, nauczycielem lub oceną negatywną, będzie język obcy traktował jako źródło swego strachu.

RECEPTA DLA NAUCZYCIELA NA SUKCES UCZNIA 1. Przekonaj ucznia, że naprawdę lubisz go uczyć. 2. Mów jasno, głośno, wyraźnie, z zapałem. 3. Dbaj o właściwe tempo mówienia. 4. Bądź swobodny i baw się razem z uczniem podczas nauki. 5. Okazuj mu zaufanie. 6. Wyraźnie określ cele. 7. Bądź przygotowany do lekcji. 8. Przygotowuj ciekawe pomoce naukowe.   Jeśli jest to możliwe, warto korzystać z pomocy urządzeń audiowizualnych lub komputerowych. Informacje docierają wtedy poprzez różne zmyły, co sprzyja zapamiętywaniu 9. Ogranicz do minimum czynniki rozpraszające uwagę. 10. Dbaj o dobry nastrój ucznia.

11. Przypominaj informację, kiedy uczeń zaczyna ją zapominać. 12 11. Przypominaj informację, kiedy uczeń zaczyna ją zapominać. 12. Polegaj na nim, stawiaj na niego, wierz w jego możliwości. 13. Bądź dla niego oparciem, bądź po jego stronie. 14. Nie oszukuj go, dotrzymuj przyrzeczeń. 15. Udzielaj odpowiedzi na najtrudniejsze pytania. 16. Jeśli coś mu się nie uda, zrozum go i zachęć do dalszej pracy. 17. Chwal za wszystko, co da się pochwalić. 18. Doceniaj go. 19. Nigdy nie przerywaj, kiedy on mówi. 20. Pozwól mu kontynuować Twoją myśl na jego sposób.

21. Słuchaj uważnie upewniając się, że dobrze rozumiesz. 22 21. Słuchaj uważnie upewniając się, że dobrze rozumiesz. 22. Rozwijaj jego samodzielność. 23. Zachęcaj do krytycznego myślenia. 24. Okazuj mu swoje pozytywne uczucia. 25. Pokaż mu, że jesteś człowiekiem omylnym i popełniającym błędy. 26. Stosuj różne metody nauczania - bądź nieszablonowy i ekscytujący. 27. Odnoś do rzeczywistości to, czego go uczysz - niech praktyka uzupełnia teorię. 28. Kończ lekcję w takim momencie, żeby miał poczucie niedosytu (jak w dobrym serialu).

CZYNNIKI PODNOSZĄCE MOTYWACJE DO NAUKI : CHĘĆ BYCIA NAJLEPSZYM ZAINTERESOWANIA MIŁY I ŻYCZLIWY NAUCZYCIEL ZACHETY I POCHWAŁY CIEKAWIE PROWADZONE LEKCJE CHĘĆ ZDOBYWANIA WIEDZY MOŻLIWOŚĆ OTRZYMANIA DOBREJ OCENY INNE

CZYNNIKI OSŁABIAJĄCE MOTYWACJĘ UCZNIÓW DO UCZENIA SIĘ : - BRAK ZAINTERESOWANIA ZE STRONY RODZICÓW -MAŁO WYMAGAJACY NAUCZYCIEL. - BRAK POMOCY ZE STRONY NAUCZYCIELA - NUDNE LEKCJE -SŁABA OCENA - LĘK PRZED OCENIANIEM -NIESPRAWIEDLIWE OCENIANIE - TRUDNY TEMAT - INNE

Metody wspierające Programowanie drogi do sukcesu. Pomoc uczniom - ustanawianie celów, ocenianie postępów, zauważanie związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy ilością włożonej pracy a osiągniętymi efektami Uznanie wyższości merytorycznych informacji zwrotnych nad ocenami i porównaniem z innymi uczniami. Dodatkowa pomoc dla uczniów borykających się z niepowodzeniami. Odpowiednie podejście do uczniów z syndromem porażki. Próba zastępowania zachowań popisowych i nadpobudliwych celami dydaktycznymi. Wpływanie na odbudowę wiary w siebie i zmianę postaw uczniów ze słabymi wynikami. Zachęcanie uczniów do podejmowania zadań na miarę ich możliwości.

Metody aktywizujące układ lekcji mobilizujący do pracy Płynny przebieg zajęć, wciągnięcie uczniów w proces uczenia się bez stosowania nagród i kar szybkie tempo Szybkie tempo pracy, aktywne zaangażowanie uczniów w lekcje, niedopuszczenie do rozproszenia uwagi i braku zainteresowania uczniów podejmowanym tematem zajęć nauczanie warstwami, a nie porcjami Spiralny układ materiału, zagadnienia wyjaśniane stopniowo, powrót do nich przy okazji kolejnych tematów, systematyczne powtarzanie informacji przy jednoczesnym obniżeniu poziomu presji natychmiastowego opanowania materiału, dzięki czemu tempo przyswajania informacji jest dopasowane do każdego ucznia niemal indywidualnie różnorodność kontrolowana Urozmaicona lekcja skutkująca nieustannym zaangażowaniem uczniów, zaspokajająca potrzebę przewidywania zdarzeń, wprowadzenie ładu i harmonii

Metody nauczania szczególnie przydatne w prowadzeniu lekcji runda bez przymusu – pytania skierowane do każdego ucznia (możliwość zabrania głosu lub wybór opcji „pasuję”) pytanie – każdy z uczniów odpowiada pisemnie na zadane pytanie, wybrana osoba czyta własną odpowiedź, nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi, zgadzając się z nią lub podając właściwą zdania podsumowujące – nauczyciel używa zdań, które podsumowują lekcję i ułatwiają wyciągnięcie najważniejszych wniosków z lekcji, np. Na dzisiejszej lekcji dowiedzieliśmy się, że …, Jednym z najważniejszych wniosków z dzisiejszej lekcji jest… itp. niedopowiedzenia i współpraca – materiał wyjaśniany ogólnikowo, dobór uczniów w pary i opracowywanie tematu przy wykorzystaniu wiedzy własnej i pomocy naukowych (np. słowników) w parach – wzajemne uczenie się i wyjaśnianie nieścisłości

wymiana w parach – dobór uczniów w pracy i wzajemne wymienianie się uwagami i poglądami wysłuchaj i zapisz – przerwy w wykładzie nauczyciela, pozwalające na zapisanie najważniejszych informacji powtarzanie chórem – utrwalanie informacji poprzez wspólne powtarzanie najważniejszych danych chórem telefon do przyjaciela – pomoc kolegów w udzieleniu odpowiedzi na pytanie ożywić dyskusję – zaangażowanie w dyskusję całej klasy głośne myślenie – nauczyciel głośno myśli, rozwiązując jakiś problem, podaje ciąg przyczynowo – skutkowy swoich rozważań krok po kroku – od ogółu do szczegółu lub odwrotnie – poznawanie kolejnych kroków tworzących logiczną całość test – powtórka – nauczyciel zadaje wiele pytań, odnoszących się do omawianego wcześniej materiału, a uczniowie udzielają na nie pisemnych odpowiedzi, po każdym pytaniu nauczyciel podaje prawidłową odpowiedź.

Czynności motywujące na lekcji Pozytywne Negatywne upomnienie, pochwały, przypominanie, stosowanie przykładów, zaciekawienie, interwencja u rodziców, zachęcanie, pobudzanie ambicji, podsuwanie pomysłów, organizacja wzajemnej pomocy, nagradzanie, stosowanie dodatkowych zajęć. obrażanie, poniżanie, zła organizacja lekcji, brak pochwały, ośmieszanie.

  Wskazana literatura: 1. Arends R. I. Uczymy się nauczać Wyd. WSiP, Warszawa 1994 2. Brophy J. Motywowanie uczniów do nauki Wyd. PWN, Warszawa 2002 3. Hamer H. Klucz do efektywności nauczania Wyd. Veda, Warszawa 1994 4. Niemierko B. Między oceną szkolną a dydaktyką Wyd. WSiP, Warszawa 1999 5. Perrott E. Efektywne nauczanie, Wyd. WSiP, Warszawa 1995 6. Taraszkiewicz M. Jak uczyć lepiej, czyli refleksyjny praktyk w działaniu Wyd. CODN, Warszawa 1996

‘’Żeby dziecko zapalić , trzeba samemu płonąć ‘’